Bóng đá đã từng rất chú trọng chiều cao của các cầu thủ, đặc biệt là các trung vệ. Tuy nhiên, ở thời bóng đá hiện đại, liệu điều này có còn đúng ? Dưới đây sẽ là câu trả lời của cây viết Sarah Shephard cho trang tin The Athletic.
 |
Chiều cao có còn quan trọng như trước?
Có một quy luật trong môn quyền anh, đó là "một gã to con lành nghề luôn đánh bại một gã nhỏ con lành nghề", điều này có nghĩa là nếu các yếu tố khác như tuổi tác, tài năng hay sức khỏe giữa hai người cân bằng, đối thủ có lợi thế về khổ hình sẽ luôn là kẻ thống trị. Trong bóng đá, điều tương tự cũng xảy ra, đặc biệt là ở vị trí trung vệ. Vì vậy, chiều cao luôn là một yếu tố chính trong việc tuyển mộ các trung vệ của HLV.
Đúng là có những ngoại lệ như Franco Baresi và Fabio Cannavaro, những người chỉ cao 1,75 mét, nhưng đa số họ đều có thể bù đắp bất lợi về mặt chiều cao và khổ hình của mình bằng những điểm mạnh khác như tốc độ, sức mạnh, khả năng đọc trận đấu và kỹ thuật.
Vì vậy, khi Manchester United quyết định trả 47 triệu Bảng cho Ajax để đem về Lisandro Martinez, người có cùng chiều cao với hai trung vệ kể trên, đã có nhiều câu hỏi được đặt ra về việc liệu cầu thủ người Argentina có đáng với số tiền Man United bỏ ra hay không. Có thể anh đã chứng minh bản thân ở Eredivisie, nhưng với một môi trường khắc nghiệt như Premier League, chắc chắn chiều cao của anh có thể sẽ không thể đáp ứng được nhu cầu của BLĐ Man United.
Khi theo dõi hàng triệu cuộc tranh luận trên Twitter giữa hai phe kể trên, chúng ta vẫn có thể bắt gặp một phe khác, đó là những người cho rằng ở thời bóng đá hiện đại, chiều cao đã không còn quan trọng như trước.
Martinez cho thấy anh gặp khó trong trận gặp Brighton ở ngày mở màn Premier League, nhưng anh cũng cho thấy sự xuất sắc ở khả năng kiểm soát bóng trong hiệp 2, cho thấy vẫn còn quá sớm để có thể kết luận điều gì về khả năng cũng như việc anh có phù hợp với Man United hay không. Tuy nhiên, vẫn còn một câu hỏi cần phải được đặt ra, đó là: chiều cao quan trọng đến như thế nào với một trung vệ ?
 |
"Nếu một cầu thủ thấp bé, theo kiểu, cực kỳ bé ấy, có thể họ sẽ bị áp đảo," hậu vệ của Brentford, Ben Mee, người có chiều cao 1m83, một chiều cao được coi là thấp với một trung vệ, cho biết. "Nhưng tôi nghĩ chiều cao đang dần trở nên ít quan trọng hơn trong thời bóng đá hiện đại. Nhất là khi các đội bóng đang dần chuyển sang sơ đồ 3 hậu vệ, khi đó, bạn có thể thấy các hậu vệ cánh thường xuyên đột nhập vào vị trí bộ ba tiền vệ để thực hiện các nhiệm vụ phòng ngự. Tôi nghĩ các CLB hiện tại tập trung nhiều hơn vào kỹ thuật và tốc độ."
Cựu tiền đạo Brighton, Glenn Murray, đồng ý rằng "bóng đá không còn chú trọng vào không chiến như trước" và "chiều cao không còn quan trọng như trước nữa". Nhưng anh cũng không rõ điều này sẽ kéo dài trong bao lâu. "Chẳng ai biết bóng đá sẽ phát triển như thế nào," anh chia sẻ. "Nếu mọi người thấy được điểm yếu của một hàng phòng ngự 4 người có chiều cao dưới 1m8, lập tức sẽ có HLV nghĩ: "Thế thì mình phải mua tiền đạo cao 1m93 để câu bóng vào vòng cấm thôi." Tóm lại, tùy theo xu hướng mà người ta sẽ chọn cầu thủ cho mình. Hiện tại, bạn không cần phải quá cao hay quá trội về thể lực để làm trung vệ, đặc biệt là ở cấp độ một."
Vì sao ư? "Vì phòng ngự đang dần trở nên thiên về kỹ thuật hơn," Mee chia sẻ. " Nhận bóng từ thủ môn đang phổ biến hơn các pha bóng dài." Với việc các cầu thủ ở vị trí trung vệ không phải không chiến nhiều như trước, giờ đây yếu tố được xét đến hàng đầu đó là sự khéo léo khi cầm bóng hơn là sức mạnh ở các pha không chiến. "Các hậu vệ giờ đây được yêu cầu thi đấu như một tiền vệ nhiều hơn," trưởng bộ phận bóng đá của Reading, Mark Bowen, chia sẻ. "đặc biệt là ở khâu nhận bóng từ thủ môn rồi phân phối lên tuyến trên."
 |
Không phải lúc nào cũng thế
Có một điều mà Ben Mee cho rằng vẫn cần đến các cầu thủ có chiều cao tốt, đó là các tình huống cố định. "Nếu bạn đứng trước một cầu thủ to con, sẽ khó có thể áp đảo họ hơn. Có thể nói, đây là điểm duy nhất khiến một cầu thủ có chiều cao tốt trở nên hữu ích hơn." Nhưng vẫn có những trường hợp các đội bóng không cần quá nhiều đến điều đó.
"Có lẽ điều này dựa vào việc bạn có những nhân sự gì trong tay. Lối đá của bạn ra sao ?" chuyên gia cố định của Swansea City, Andy Parslow, chia sẻ. " Một tập thể như Manchester City không cần quan tâm quá nhiều vào tình huống cố định bởi họ kiểm soát bóng đủ nhiều để không phải phòng ngự."
"Một đội bóng như thế có thể cần ít chiều cao hơn, tuy nhiên, họ cũng muốn tận dụng những pha ghi bàn từ tình huống cố định, đó là lý do vì sao các cầu thủ như Aymeric Laporte hay Ruben Dias rất hữu ích với họ. Có lẽ, chiều cao vẫn quan trọng, nhưng ít hơn với các đội bóng dựa vào ghi bàn nhiều hơn là phòng ngự ở các tình huống cố định."
Parslow coi Burnley dưới thời HLV Sean Dyche như một ví dụ điển hình cho đội bóng cần "chiều cao lý tưởng" bởi lối chơi của họ cũng như điều kiện cần thiết cho họ ghi bàn. Vậy, làm thế nào để giải thích cho việc Ben Mee thường xuyên được thi đấu ở vị trí trung vệ trong thời gian gần đây ?
Tân binh Lisandro Martinez đã trở thành trung vệ thấp nhất ở Premier League hiện tại. Vậy những trung vệ nào khác có mặt trong top 5?
"Có một vài cầu thủ khi ập vào một pha bóng hoặc một pha tạt bóng, không có gì khác tồn tại trên thế giới này ngoài họ và quả bóng," Parslow chia sẻ. "Tôi nghĩ Ben Mee là một trong những cầu thủ có yếu tố tinh thần đó, vì vậy, anh ấy vẫn có thể tỏ ra hiệu quả hơn các cầu thủ có chiều cao trên 1m8."
"Hãy lấy Sergio Ramos của PSG làm ví dụ. Có các cầu thủ có chiều cao thuận lợi hơn cậu ấy, nhưng cậu ấy thường là người ập vào các pha bóng bằng mọi cách có thể. Tôi nghĩ đó là thứ xóa nhòa khoảng cách giữa chiều cao và tâm lý. Một vài cầu thủ tôi từng làm chung có chiều cao lý tưởng nhưng lại không tốt hơn một cầu thủ thấp hơn mình. Nói cách khác, điều này phụ thuộc rất nhiều yếu tố."
Ở khoảng đầu sự nghiệp của Mee, chiều cao của anh khiến anh trở thành cầu thủ lý tưởng cho vị trí hậu vệ cánh hơn vị trí anh cho rằng mình có thể thi đấu tốt hơn, đó là trung vệ. "Tôi chưa bao giờ bị bảo rằng mình quá nhỏ bé, bở ilex, luôn có một vị trí cho tôi trong đội. Tuy nhiên, ở thời điểm đó, tôi đang cạnh tranh với một cầu thủ có chiều cao tốt hơn mình. Vì vậy, tôi nghĩ lựa chọn dễ dàng hơn cho một cầu thủ có chiều cao như mình đó là chuyển sang đá hậu vệ trái."
"Người ta luôn nghĩ rằng trung vệ cần phải cao. Tôi nghĩ vì vậy mà chiều cao trở nên quan trọng hơn ở hàng phòng ngự, nhất là với các đội bóng ở nửa dưới bảng xếp hạng." Ben Mee chia sẻ.
Cầu thủ 32 tuổi chia sẻ rằng anh đã phát triển một bộ kỹ năng cho bản thân để giúp anh vượt qua những bất lợi về mặt chiều cao, thậm chí, anh còn đề ra những chiến thuật nhất định với các đội bóng có tiền đạo cao lớn hơn.
 |
"Tôi sẽ chuẩn bị bằng việc theo dõi xem họ có những điểm mạnh gì. Thông thường, cầu thủ cao lớn không bật cao nhiều bởi họ không cần phải làm điều đó. Vì vậy, nhiều lúc, bạn phải bật trước họ và sử dụng cơ thể để áp đảo họ. Hoặc ,nếu một cầu thủ sử dụng cơ thể của anh ta một cách khéo léo, chắc chắn cầu thủ đó sẽ tìm mọi cách để áp đảo bạn trước tình huống đánh đầu. Vì vậy, bạn sẽ phải di chuyển xung quanh cầu thủ đó nhiều hơn để chuyển sự tập trung của anh ta khỏi quả bóng. Nhờ đó mà bạn có thể cướp được bóng."
"Với mỗi cầu thủ bạn đối mặt, sẽ có một cách khác nhau để cướp bóng. Một số cầu thủ thích chạy thẳng vào bóng rồi lao vào cướp bóng, vì vậy, bạn phải sử dụng cơ thể nhiều hơn. Hoặc, gặp phải một cầu thủ cao lớn ở tình huống cố định. Chắc chắn, trong các tình huống như thế, bạn sẽ phải sử dụng cơ thể nhiều hơn, dù bạn khó có thể so sánh với anh ta về mặt hình thể." Ben Mee chia sẻ.
Khi được hỏi câu hỏi tương tự, Murray cũng có cùng một câu trả lời như Ben Mee, đó là các cầu thủ sẽ phải tận dụng những khả năng khác để bù đắp cho chiều cao của mình. "Nếu một cầu thủ có khổ hình nhỏ bé hơn, tôi sẽ không gặp mấy khó khăn ở bóng đá hiện đại. Tuy nhiên, với họ, chắc chắn, sẽ phải có vài điểm mạnh khác để bù đắp cho điểm yếu về mặt thể hình."
Tuy nhiên, Murray cũng cho rằng việc tập thể xây dựng lối chơi xung quanh trung vệ đó như thế nào vẫn quan trọng hơn là hình thể của cầu thủ đó. "Hãy lấy Harry Maguire làm ví dụ. Anh ấy có một quãng thời gian tồi tệ ở Man United dù là một trung vệ lý tưởng: cao lớn, có thể lực tốt và thường xuyên áp đảo đối phương. Tuy nhiên, anh ấy không hợp với lối chơi của toàn đội. Nói cách khác, có đặt cầu thủ nào vào vị trí đó cũng khó có thể thành công nếu tập thể không biết điều chỉnh lối chơi sao cho phù hợp với cầu thủ đó."
Vậy, chiều, cao quan trọng thế nào với các cầu thủ bóng đá hiện đại ? Có thể vẫn còn quan trọng, nhưng không còn nhiều như trước kia. "Việc có được chiều cao vẫn rất quan trọng với một đội bóng," Parslow chia sẻ. "Vì vậy, điều này vẫn rất quan trọng. Nhưng với điều kiện sân bãi tốt hơn cũng như việc bóng đá đang dần thiên về kiểm soát bóng hơn, chiều cao ở các trung vệ, dù vẫn là một điểm mạnh, đang dần trở nên ít quan trọng hơn so với các yếu tố khác."
Lược dịch từ bài viết của tác giả Sarah Shephard cho trang tin The Athletic.
