Ole Solskjaer thay người kém hay băng ghế dự bị Man United quá tệ?

Câu hỏi đặt ra: HLV Ole Gunnar Solskjaer đã lên kế hoạch cho một tuyến giữa luôn có chỗ cho Donny hay ngôi sao đến từ Ajax sẽ là phương án dự phòng xoay tua cho Pogba, Fernandes và cả lão tướng Matic? Nếu là vế thứ hai thì “fan ruột” của Donny có lý do để lo ngại bởi Ole dường như không phải (hay chưa?) là một HLV thực sự mát tay với những lựa chọn từ băng ghế dự bị.
 

********

Ole Gunnar Solskjaer, không nghi ngờ gì nữa, là một trong những siêu dự bị xuất sắc nhất lịch sử Man United nói riêng và bóng đá Anh nói chung. 29 trong tổng số 126 bàn thắng của Ole cho United được ghi sau khi ông vào sân từ băng ghế dự bị.
 

Riêng mùa giải ăn ba 1998/99, Ole ghi 4 bàn vào lưới Nottingham Forest chỉ trong 15 phút ở Premier League; phá lưới Liverpool phút bù giờ tại vòng 4 FA Cup; và tất nhiên đáng nhớ nhất là bàn thắng ở phút 90+3 giúp United ngược dòng hạ Bayern Munich 2-1 chung kết Champions League. Tất cả đều được Ole thực hiện sau khi vào sân thay người.

Những gì Ole làm được, cho Man United, với tư cách một siêu dự bị, là 1 trong số vài nguyên nhân quan trọng nhất giúp ông trở thành HLV “Quỷ đỏ”. Tuy nhiên, điều tương tự lại không xuất hiện từ băng ghế dự bị của Man United, trong một mùa giải rưỡi Ole nắm đội.
 

Lỗi ở Ole, khi ông không có một công thức thay người đặc biệt nào hoặc giả ý tưởng của HLV người Na Uy không phát huy được tác dụng? Hay lỗi là do lực lượng dự phòng của “Quỷ đỏ” cho tới hết mùa giải trước, không đủ chất lượng để Ole tạo ra sự khác biệt?
 

Chúng ta sẽ từng bước bóc tách vấn đề trên dựa trên cơ sở dữ liệu của The Athletic!
 

********

Ole thay người vào thời điểm nào và như thế nào?
 

Ngày 10/6, trong trận United gặp Sheffield United, Ole đi vào lịch sử Premier League khi trở thành HLV đầu tiên thực hiện 4 quyền thay người cùng lúc. Về mặt số lượng, HLV người Na Uy không ngại ngần trong việc tung vào sân các cầu thủ dự bị. Thống kê cho thấy, United đã thực hiện tổng cộng 119 lần thay người tại Premier League 2019/20, nhiều thứ bảy toàn giải.
 

Phần lớn lựa chọn thay người THỨ NHẤT của Ole đến sau 1 giờ thi đấu đầu tiên của  trận đấu. Bình quân, HLV người Na Uy cần 62 phút để đưa ra phương án thay người đầu tiên. Dù lựa chọn này của Ole có mật độ cao nhất trong khoảng phút 70-79 (13 lần).
 

Khi Man United đối đầu với nhóm CLB thuộc “Big 6”, mốc thời gian bình quân để ông sử dụng quyền thay người đầu tiên muộn hơn so với các trận đấu bình thường khoảng 6 phút. Hiểu một cách đơn giản, Ole là mẫu HLV có xu hướng duy trì “kế hoạch A” của mình càng lâu càng tốt.
 

Có một chi tiết đáng chú ý chỉ ra rằng, Solskjaer rất thích tung vào sân 2 cầu thủ cùng lúc. 7 lần tại Premier League mùa trước, Ole thay liền 2 cầu thủ ở lựa chọn đầu tiên. 7 lần khác cho lựa chọn thay người thứ 2 và 3.
 

Có 3 ngoại lệ hiếm hoi khi Ole thực hiện những quyền thay người đầu tiên của mình ngay trong hiệp một mùa giải trước: trận hòa 3-3 Sheffield United (tháng 11/2019), trận thua 0-2 Burnley (tháng Một) và trận hòa West Ham 1-1 (tháng 7). Dễ thấy, cả 3 trận đấu nêu trên, MU đều không thể tạo ra sự khác biệt về tỉ số với những thay đổi của Ole sau 45 phút đầu. Điều này củng cố quan điểm rằng Ole thực tế không có lựa chọn đủ tốt để đem đến hiệu ứng tích cực.
 

Ole thường tung cầu thủ dự bị nào vào sân?
 

Bỏ qua các trường hợp thay người vì lý do bất khả kháng - chấn thương, các phương án sử dụng cầu thủ dự bị của tuyệt đại đa số các HLV đều tập trung vào 1 trong 2, hoặc cả 2 khía cạnh. Thứ nhất, cầu thủ vào sân có bộ kỹ năng và vị trí sở trường tương tự người bị thay thế. Và thứ hai, cầu thủ được tung vào sân từ băng ghế dự bị là mẫu cầu thủ có thể đem đến sự khác biệt, tươi mới cho lối chơi của đội.
 

Chỉ xét lựa chọn thay người thứ nhất trong trận đấu, Ole có 2 cái tên ưa thích: Mason Greenwood và Jesse Lingard. Cả hai đều có 8 lần là lựa chọn đầu tiên của HLV người Na Uy. Riêng Greenwood còn có 6 lần khác là lựa chọn thay người thứ hai của Ole – cao nhất đội. Ngay sau tài năng trẻ này vẫn là Lingard.
 

Ý tưởng của Ole, qua 2 lựa chọn ưa thích nhất của ông, Greenwood và Lingard, là rất rõ ràng: khả năng tạo đột biến và độ nhạy bàn thắng từ cái tên thứ nhất và năng lực di chuyển không bóng, tạo áp lực và mở khoảng trống của cái tên thứ hai.

Những cầu thủ vào sân từ băng ghế dự bị của Man United làm được gì?
 

Với 310 pha dứt điểm và 120 trúng đích, Man United của hiệp hai thể hiện tốt hơn nhiều so với chính họ trong 45 phút đầu (234/96). Dựa trên bàn thắng kỳ vọng, United tạo ra 35.84 xG trong hiệp hai các trận đấu tại Premier League so với chỉ 26.91 hiệp một. Đó là lý do tại sao, Ole luôn có xu hướng giữ nguyên đội hình xuất phát của ông càng lâu càng tốt trên sân.
 

Tuy nhiên, nếu đi vào lớp thống kê sâu hơn chúng ta sẽ thấy rằng hiệu quả giành điểm của United từ các bàn thắng được thực hiện trong khoảng thời gian cuối trận là rất tệ. Thầy trò Solskjaer chỉ giành 5 điểm từ các pha lập công trong 30 phút cuối (xếp hạng 16/20 đội), chỉ 3 điểm từ các lần phá lưới đối thủ trong 15 phút cuối (hạng 15/20) và DUY NHẤT 1 ĐIỂM nhờ bàn thắng trong 10 phút cuối cùng (hơn đúng Norwich).
 

Hiểu một cách đơn giản, Man United thời Ole thường giải quyết sớm đối thủ, khi những lựa chọn trong đội hình xuất phát của HLV người Na Uy còn sung sức và phát huy được tác dụng. Còn càng về cuối trận, khi nhóm sao số bắt đầu suy giảm trí-lực cộng với việc không có phương án B đủ mạnh, “Quỷ đỏ” thể hiện rất thiếu hiệu quả.
 

Mùa trước, Man United có 6 bàn thắng từ băng ghế dự bị, xếp thứ 6 Premier League ở hạng mục này. Phân nửa trong số đó (3) được ghi bởi Greenwood, vào lưới Sheffield United, Everton và Norwich, tất cả đều là các trận đấu diễn ra trước khi đại dịch covid-19 bùng phát.
 

Khi Premier League khởi tranh trở lại, Greenwood với sự tự tin và hiệu quả ghi bàn (dựa trên xG- bàn thắng kỳ vọng) siêu cấp, từ phương án dự bị trở thành lựa chọn đá chính thường xuyên của Ole. Và khi Greenwood ra sân ở đội hình xuất phát, United đơn giản là CHẲNG CÒN AI có thể tạo ra sự khác biệt lớn từ băng ghế dự bị nữa.
 

Thống kê cho thấy, không 1 pha kiến tạo thành bàn nào của United tại Premier League mùa trước đến từ các cầu thủ vào sân thay người dù bộ ba Lingard – Pereira – Mata (về lý thuyết là tiền vệ công) là những lựa chọn thay người ưa thích nhất của Ole chỉ sau Greenwood. Ngoài “Quỷ đỏ” chỉ duy nhất đội xuống hạng Watford sở hữu “thành tích” đáng thất vọng tương tự. Trước mùa giải này, chỉ có đúng 1997/98 là mùa mà United không có cầu thủ dự bị nào kiến tạo bàn thắng.
 

Ole cố chấp hay sẵn sàng thay đổi nếu có lựa chọn dự bị đủ tốt?
 

Với sự thăng tiến mạnh mẽ của Greenwood, Ole đang có trong ta bộ ba tấn công trẻ trung và đầy tài năng. Nhưng số liệu thống kê cho thấy, khi sao mai này “đột nhập” vào đội hình xuất phát thường xuyên kể từ giai đoạn hậu giãn cách, Ole có phần cố chấp trong việc sử dụng bộ ba Rashford-Martial-Greenwood.
 

Trong 8 trận đấu cuối cùng của Premier League 2019/20, Ole chỉ phá vỡ kết cấu bộ ba tấn công RMG duy nhất MỘT LẦn trước phút 75.  Đó là trận thắng Crystal Palace khi Greenwood được rút ra nghỉ thay bằng Lingard ở phút 62. Thực tế, trong chuỗi trận thăng hoa của United kể từ khi Premier League khởi tranh trở lại, “Quỷ đỏ” có 3 lần dẫn đối thủ 3 bàn cách biệt trước phút 60 (Brighton, Bournemouth, Aston Villa) nhưng Ole tuyệt nhiên không 1 lần thực hiện quyền thay người sớm đối với 1 trong 3 cái tên trên hàng công.
 

Đó là niềm tin sắt đá hay là sự cố chấp? Không ai có thể khẳng định chắc chắn nhưng việc Man United sa sút mạnh về thể lực và ý tưởng tấn công trong 3-4 trận đấu cuối cùng mùa trước là có thật!
 

Một nghiên cứu đáng chú ý gần đây của Đại học Villanova (Mỹ) chỉ ra rằng: các quyền thay người trong bóng đá đạt hiệu quả (bình quân) tối đa nếu được thực hiện cụ thể như sau: người đầu tiên vào sân thay trước phút 58, người thứ 2 trước phút 73 và người cuối cùng trước phút 79.
 

Tất nhiên, chẳng có lý thuyết hay quy tắc nào là kim chỉ nam cho thành công bởi việc sử dụng cầu thủ dự bị của một HLV còn phụ thuộc vào diễn biến và tỉ số cụ thể trong từng trận đấu. Tuy nhiên, thói quen thay người muộn của Ole, ít nhất là trong mùa giải trước và mới đây nhất là trận thua Sevilla ở bán kết Europa League, không hề cho thấy hiệu quả đáng kể nào.

Thói quen không phải là không thể thay đổi. Nhưng sự thay đổi từ Ole sẽ chỉ có giá trị nếu ông có trong tay một băng ghế dự bị chất lượng và những “Plan-B”, “Plan-C” đủ tốt. Đưa về Old Trafford sao trẻ Donny Van de Beek – người có thể đảm nhiệm từ khá đến tốt hầu như mọi vị trí ở tuyến giữa, rất có thể, là tín hiệu tích cực đầu tiên cho thấy việc Ole sẵn sàng thay đổi!