Lược sử chiến thuật bóng đá (Kỳ 9): Từ nỗi nhục đến vinh quang Wembley

6 thành viên của ĐT Anh góp mặt trong trận thua ấy gồm Bill Eckersley, Alf Ramsey, George Robb, Harry Johnston, Stan Mortensen và Ernie Taylor không bao giờ được gọi lên tuyển lần nào nữa. 

 

“Họ chơi bóng như người ngoài hành tinh” – Nguyên cầu thủ Syd Owen than thở. Còn Sir Bobby Robson sau này hồi tưởng: “Đó một phong cách, một hệ thống mà chúng tôi chưa thấy bao giờ. Các cầu thủ của họ đều tuyệt vời, những người đàn ông đến từ sao Hoả. Chỉ một trận đấu đã thay đổi nếp nghĩ của chúng tôi. Trước trận đấu, toàn đội cho rằng sẽ dễ dàng huỷ diệt đối thủ tại Wembley, chúng tôi là giáo viên, còn họ là học trò. Nhưng mọi thứ hoàn toàn khác”.

 

Sự bẽ bàng dẫn tới hệ quả là những cuộc tranh luận. Peter Doherty, HLV của Doncaster nhấn mạnh ĐT Hungary không chơi theo những con số “quy ước”, không thể đơn giản là số 2 kèm số 11, số 3 kèm số 7, số 5 kèm số 9,… khi những cầu thủ này liên tục hoán đổi vị trí cho nhau. 

 

Cây viết người Thuỵ Điển, Ceve Linde nhấn mạnh rằng sự tự mãn của người Anh khiến họ dần tụt lùi so với phần còn lại của thế giới: “Thực tế là bóng đá Anh còn một lượng tri thức khổng lồ phải học hỏi từ khắp thế giới, từ tập luyện, đào tạo, chiến thuật, khả năng tổ chức hay lập chiến lược,…”

 

Tờ Guardian kêu gọi sự thay đổi của cả hệ thống bóng đá: “Đội tuyển của chúng ta chỉ tuân theo tiêu chuẩn của chính mình, đặc biệt là tiền đạo. Kết quả này cho thấy tiêu chuẩn của chúng ta không còn đủ tốt để bóng đá Anh giữ vị trí cao trên toàn thế giới nữa. Đặc biệt trong tấn công, chẳng tiền đạo nào ngoài Matthews tiệm cận được tốc độ, khả năng giữ bóng và di chuyển như các đồng nghiệp người Hungary”.

 

Trên Daily Mail, Clifford Webb nhấn mạnh: “ Chúng ta thiếu tốc độ, thiếu thông minh và lạc hậu,… Tôi chỉ có thể hy vọng vào hiệu ứng phục sinh, rằng những người có trách nhiệm sẽ nhận ra vấn đề rằng kiểm soát bóng với tốc độ là bí quyết dẫn tới thành công trong bóng đá ngày nay”.

 

 

Sau ngày 25/11/1953, cái gọi là tiêu chuẩn Anh không còn tồn tại, những rào cản về mặt tư tưởng bị phá vỡ. Các chiến lược gia lập tức nghiên cứu cách chơi bóng đá của Hungary nhằm kéo cái nôi của bóng đá hiện đại vượt ra khỏi sự lạc hậu.

 

Bill Nicholson cũng học theo phong cách thi đấu kiểu Hungary, dùng chiến thuật này để trở thành đội bóng Anh đầu tiên vô địch UEFA Cup Winners' Cup. Ron Greenwood sau này cũng thành công với West Ham trên cơ sở chiến thuật của người Hung. Don Revie và Malcolm Allison thiết lập kế hoạch tập luyện dựa theo phong cách huấn luyện của Hungary. 

 

Ngoài vấn đề chuyên môn, người Anh cũng để ý đến những yếu tốc khác tạo nên thành công của bóng đá Hungary. Các thành viên của ĐT Anh không thường xuyên chơi với nhau như một tập thể, trong khi phần lớn ĐT Hungary đã chơi bên nhau 4 năm ở cả cấp CLB lẫn ĐTQG, giúp họ có được sự ăn ý trên sân.  

 

Pat Ward-Thomas đánh giá trên The Guardian: “Họ được chơi cùng nhau thường xuyên nên sự hiểu nhau trên sân là điều hiển nhiên”.

 

Nhận ra điều này, Alf Ramsey – người góp mặt trong trận thua của ĐT Anh năm 1953 – tìm kiếm hạt nhân cho ĐTQG từ bộ khung đang thành công ở CLB. Ông giúp Tam Sư lần đầu tiên và duy nhất vô địch World Cup 1966 bằng bộ ba cầu thủ của West Ham gồm Bobby Moore, Geoff Hurst và Martin Peters.

 

Đến năm 1977, Greenwood sử dụng đến 6 cầu thủ của Liverpool cho trận đấu với Thuỵ Sĩ gồm Ray Clemence, Phil Neal, Emlyn Hughes, Terry McDermott, Ray Kennedy và Ian Callaghan.

 

Sir Matt Busby cũng nhận ra tầm quan trọng của việc dỡ bỏ tư tưởng “bế quan toả cảng” của bóng đá Anh cấp CLB. Thay vì chỉ thi đấu giải quốc nội, Sir Matt Busby kiên quyết đưa Manchester United thi đấu ở cúp C1 châu Âu, bất chấp sự phản đối của giới chóp bu LĐBĐ Anh.

 

Người Anh cũng nhận ra rằng khoa học thể thao của họ cũng đã lạc hậu. Billy Wright chia sẻ: “Chúng tôi hoàn toàn đáng giá thấp những tiến bộ của Hungary, không chỉ về mặt chiến thuật. Khi đi cạnh đội khách chiều hôm đó, tôi liếc xuống thấy họ mang đôi giày thi đấu kỳ lạ. Giày của họ nhẹ, phần dưới đế được cắt một khoảng giống như dép phần dưới xương mắt cá chân. Tôi quay sang bảo Stan Mortensen ‘Chúng mình ổn thôi, Stan, giầy của họ đếch phù hợp để thi đấu’.”

 

Thất bại của người Anh không phải ở Madrid vào tháng 5, hay Belo Horizonte vào tháng 7, mà ngay ở Wembley với mặt sân ẩm trong buổi chiều mù sương tháng 11, điều kiện thi đấu quá quen thuộc. Sự bảo thủ, trì trệ bị phá vỡ tạo tiền đề cho ngôi vô địch World Cup vào 13 năm sau. Cũng tại Wembley!