Từ Berlin đến Belfast: Chuyện của những bức tường

Cuộc đối đầu giữa Đức và Bắc Ireland đêm nay không chỉ mang ý nghĩa quyết định cục diện bảng C, mà bên cạnh đó còn là câu chuyện của hai bức tường nổi tiếng, những bức tường đi cùng thăng trầm của cả hai đất nước.

TỪ TRÁI TIM CHÂU ÂU

 

Bức Tường Berlin, biểu tượng tiêu biểu nhất của Chiến Tranh Lạnh, không chỉ chia cắt thành phố làm hai phần mà còn tách nước Đức thành hai quốc gia mới có thể chế chính trị, kinh tế và xã hội hoàn toàn khác biệt. Trong thời gian đó, thế giới bóng đá được chứng kiến hai đội tuyển đại diện Đức tranh tài ở các giải đấu lớn. Tây Đức mạnh mẽ hơn và gặt hái nhiều thành công hơn, nhưng Đông Đức luôn biết cách làm những người đồng hương khó chịu bằng việc đánh bại họ trong những thời khắc lịch sử.

 

Bức Tường Berlin sụp đổ năm 1989, một năm sau đó Tây và Đông Đức tham gia giải đấu cuối cùng với tư cách hai đội tuyển riêng rẽ ở World Cup 1990. Phần phía Tây với huyền thoại Franz Beckenbauer trên băng ghế huấn luyện trở thành nhà vô địch thế giới và nhiều người đã nghĩ đến viễn cảnh một đội tuyển thống nhất sẽ còn thống trị bóng đá thêm nhiều năm nữa.

Nhưng Euro 1992 và World Cup 1994 là những nỗi thất vọng, mãi 1996 một đội tuyển hoà hợp và mạnh mẽ mới được nhìn thấy trong hình hài Die Mannscaft. Oliver Bierhoff và Dieter Eilts là những người hùng bất chợt xuất hiện, Juergen Klinsmann là tiền đạo vàng nhưng xuất sắc nhất là Matthias Sammer, cầu thủ Đông Đức kiệt xuất nhất lịch sử! Cũng năm đó Sammer trở thành chủ nhân của Quả Bóng Vàng và trở thành người cuối cùng mang quốc tịch Đức lập được kỳ tích này.

Hơn một phần tư thế kỷ trôi qua, Bức Tường Berlin đã lùi vào dĩ vãng và bóng đá đang cố gắng kéo hai miền nước Đức lại gần nhau. Bóng đá Đông Đức có phần thụt lùi so với quá khứ nhưng đã và đang có những khởi sắc nhất định. Mùa tới Bundesliga sẽ có một đại diện từ Đông Đức là RB Leipzig, tiềm lực của đội bóng này rất mạnh mẽ và không ngạc nhiên nếu vài ba năm tới họ trở thành một thế lực cạnh tranh với những Bayern Munich và Borussia Dortmund. Về mặt cá nhân, Toni Kroos – tiền vệ quan trọng của tuyển Đức và Real Madrid là một người đến từ Đông Đức, cũng giống như Michael Ballack thuở nào.

Chính Kroos cũng là một trong những người hiếm hoi thi đấu tốt nhất cho Đức tới thời điểm này. Đã từng có những thời gian ngắn ngủi bị sa sút và bị nghi ngờ mất vị trí ở Real Madrid nhưng Kroos càng chơi càng hay về cuối. Mang hứng khởi trong màu áo câu lạc bộ lên tuyển, anh trở thành cầu thủ quan trọng nhất của hàng tiền vệ Die Mannschaft ở giải đấu này. Một cái tên khác là Jerome Boateng, người sinh ra ở khu vực lân cận Bức Tường và từng khoác áo Hertha Berlin, cũng thể hiện xuất sắc không kém. Màn trình diễn trong trận gặp Ba Lan với việc khoá chặt Robert Lewandowski là một đỉnh cao thực sự của nghệ thuật phòng ngự. Đây có lẽ hai cái tên khiến người hâm mộ Die Mannschaft yên tâm nhất ở giải đấu.

 

 

Cách Bức Tường Berlin gần 2 nghìn km, thành phố Belfast vẫn còn đó những Bức Tường sừng sững, rải rác khắp thành phố. Cũng như Bức Tường Berlin, đó là bằng chứng tiêu biểu cho sự chia rẽ ở Bắc Ireland, những Bức Tường mang tên Hoà Bình (Peace Wall)!

Lịch sử Bắc Ireland là những năm tháng xung đột vì bất đồng tôn giáo, quan điểm chính trị giữa người theo Tin Lành và người theo Thiên Chúa. Năm 1969 quân đội Anh kéo hàng rào thép gai đến chia cắt hai quận trong thành phố đồng thời trở thành ranh giới vật lý giữa khu vực người theo Tin Lành và khu vực người theo Thiên Chúa. Những năm về sau hàng rào dây kẽm gai đó dần trở thành những Bức Tường cao đến 8 mét, bao gồm cả phần gạch lẫn kẽm gai. Ở Belfast hiện tại có tới gần 100 bức tường như vậy, dù vậy nó không thể ngăn được việc trong có tới hơn 3.200 người bị chết trong những xung đột. Mãi đến năm 1998 hai bên mới đạt được hiệp định hoà bình nhưng thỉnh thoảng vẫn để xảy ra những cuộc tấn công đơn lẻ, và như một phản ứng tự nhiên, cứ sau một đợt tấn công là một bức tường mới được dựng lên. Những bức tường Hoà Bình một mặt bảo vệ sự an toàn cho con người nhưng đồng thời là bằng chứng cho giai đoạn thảm khốc nhất của Bắc Ireland.

Trong giai đoạn lịch sử đó đã có một lần những người hai bên bức tường cùng hoà nhập vào nhau trong niềm cảm xúc vui sướng, đó là khi đội tuyển bóng đá của họ giành chiến thắng trước chủ nhà Tây Ban Nha ở World Cup 1982.

Đó là một đêm không thể tin được, mọi người đều quên đi những thứ vụn vặt… HLV Michael O’Neill hiện tại của Bắc Ireland nhớ lại.

"Những thứ vụn vặt" mà ông nói chính là cuộc nội chiến đẫm máu kèo dài nhiều thập kỉ có thể khiến những gia đình Bắc Ireland mất đi người thân bất kì lúc nào.

Bóng đá giúp hàn gắn xã hội và đôi khi nó cũng là nạn nhân của xã hội. Tiền vệ Neil Lennon – người từng vào chung kết UEFA Cup cùng Celtic và theo Thiên Chúa đã phải giã từ sự nghiệp quốc gia ở năm 2002 vì bị tổ chức Loyalist Volunteer Force đe doạ thủ tiêu, dù tổ chức này bác bỏ.

Đáng buồn là suốt lịch sử của mình tuyển Bắc Ireland không có quá nhiều những cầu thủ chất lượng như Neil Lennon. Cầu thủ xuất sắc nhất lịch sử Bắc Ireland chắc chắn là huyền thoại George Best dù trong 13 năm khoác áo đội tuyển quốc gia ông chỉ ghi được vỏn vẹn 9 bàn. Gần đây nhất họ có David Healy từng ghi 13 bàn tại vòng loại Euro 2008, nhưng sự nghiệp cấp câu lạc bộ của cầu thủ này hết sức mờ nhạt, phải chật vật tìm chỗ đứng tại hàng loạt đội hạng dưới ở Anh.

Trong bối cảnh đó việc HLV Michael O’Neill có thể đưa đội bóng lọt vào Euro lần đầu tiên trong lịch sử là một thành tựu hết sức ấn tượng. Tất nhiên vẫn có ý kiến dè bỉu sự góp mặt của họ chủ yếu đến từ việc Euro mở rộng ra 24 đội nhưng đừng quên là thầy trò O’Neill đã đứng đầu vòng loại bảng của họ, là đội đầu tiên giành được vé đến Pháp.

Bí quyết của O’Niell chính là sự tận tâm. Ông thừa nhận rằng đã từng đến những câu lạc bộ hạng dưới, những trận đấu giữa các đội dự bị và cả các giải trẻ để tìm kiếm cầu thủ cho đội tuyển. Ngay khi nhận thấy cầu thủ đủ khả năng cống hiến cho đội tuyển O’Neill sẽ giữ liên lạc để luôn đảm bảo cầu thủ cảm thấy mình là một phần quan trọng của đội tuyển. 

Mặt tốt của vấn đề là cả đất nước Bắc Ireland chỉ có khoảng 40 cầu thủ chuyên nghiệp để ông phải theo dõi sát sao, mặt xấu là năng lực hạn chế của những cầu thủ này. Dù sao điều đó cũng không quan trọng lắm, điều O’Neill hay bất kì người Bắc Ireland nào cũng mong mỏi là họ phải cùng nhìn về một hướng, một đội bóng đích thực chứ không phải của một tập thể đối đầu nhau về chính trị, tôn giáo.

Chính vì lẽ đó, khi Bắc Ireland giành chiến thắng lịch sử trước Ukraine, đó không chỉ là thành tựu riêng của thể thao mà còn là của một dân tộc đang cố gắng giải quyết những bất đồng để hoà hợp. Những bức tường Hoà Bình ở Belfast vẫn đứng đó cho đến tận ngày nay nhưng ít nhất người ta đã bắt đầu nghĩ đến chuyện đập bỏ nó, hoặc mở lối đi nối lại những khu vực bị chia cách. 

Nếu cảm thấy bối rối, hãy hỏi người Đức…

► Xem thêm BXH Bundesliga và KQ bóng đá Đức sau lượt trận mới diễn ra.

LUKASZ (TTVN)