Derby della Capitale: Vì quyền lực tối thượng ở Thành phố Vĩnh cửu (p2)

3. AS Roma và SS Lazio gặp nhau chính thức lần đầu tiên vào mùa giải Serie A 1929/1930. Roma giành chiến thắng 1-0 trong cuộc chạm trán diễn ra vào ngày 8/12/1929 này nhờ bàn thắng duy nhất của Rodolfo Volk. Sau đó, họ thiết lập thành tích chiến thắng trên cả sân nhà lẫn sân khách trước người hàng xóm suốt mùa giải đầu tiên. Điều này càng củng cố thêm sự ganh đua, cạnh tranh giữa 2 đội và giúp Roma tự tin khẳng định họ chính là CLB của Rome, là người đại diện đích thực của thành phố. 

Phải mất đến 3 năm sau, Lazio mới giành chiến thắng đầu tiên trước kình địch tuy nhiên, thành tích chung trong những năm đầu vẫn nghiêng về Roma. Thật vậy, chiến thắng lớn nhất của Roma trong một trận derby đến trong những mùa bóng đầu tiên mà cuộc đối đầu này ra đời: chiến thắng 5-0 vào tháng 11/1933. Ngược lại, những thắng lợi lớn nhất của Lazio lại diễn ra trong những năm gần đây: thắng lợi 3-0 vào tháng 12/2006 và tháng 3/2009.

Ranh giới phân chia giữa 2 CLB dần thay đổi khi Roma chuyển tới thi đấu tại sân del PNF (Stadio del PNF) vào năm 1940 thay cho Testaccio và chia sẻ chúng với Lazio. Việc thay đổi địa điểm thi đấu này không làm ảnh hưởng quá lớn tới Roma vì chỉ trong vài mùa giải, họ đã giành chức vô địch quốc gia đầu tiên, đánh dấu lần đầu tiên Scudetto đi sâu xuống phía nam đất nước. Danh hiệu này đến một phần nhờ bàn phản lưới nhà kỳ quái mà hậu vệ Lazio là Maximiliano Faotto thực hiện trong vài phút bù giờ ngắn ngủi trong cuộc chạm trán Roma. Điểm kịch tính ở chỗ là Roma trong trận này có một tình huống sút phạt đền chạm cột dọc còn Lazio bị từ chối 2 bàn thắng vì việt vị. Chung cuộc, Roma thắng 2-1.

2 đội bắt đầu sử dụng chung sân del Centomila (Stadio dei Centomila) mới được cải tạo lại - sau đó được đặt lại tên là Olimpico (Stadio Olimpico) - vào năm 1953. Thời điểm đó, Lazio đang trong giai đoạn thống trị. Phải đến cuối thập niên 90, họ mới làm lại được điều này trong đó bao gồm 4 lần giành chiến thắng các trận derby ở Coppa Italia và giải vô địch quốc gia chỉ trong một mùa giải 1997/1998. Bước sang đầu thế kỷ 21, tình thế đảo chiều nghiêng về phía Roma. Đến quãng thời gian gần đây, trận derby thủ đô trở thành nơi cho các cầu thủ 2 đội bảo vệ di sản và nâng cao vị thế huyền thoại của họ. 

4. Rõ ràng, chẳng ai có tầm ảnh hưởng lớn đến các trận derby cũng như được xem chính là định nghĩa về thành Rome chính xác hơn ngoài Francesco Totti. Trận lượt về mùa giải 2001/2002, ngay cả khi Vincenzo Montella đã ghi tới 4 bàn trong chiến thắng 5-1 của Roma thì cầu thủ xuất sắc nhất trận đấu vẫn là Totti với dấu giày đóng góp trong cả 5 bàn thắng. Là một thần tượng ở Rome, không khó hình dung khi bất cứ những gì anh làm trong mỗi trận Derby della Capitale đều trở thành tin tức nóng. Anh là tâm điểm của rất nhiều khoảnh khắc quan trọng trong các trận derby, chúng nâng tầm vị thế của anh lên trong mắt các Romanista - và tất nhiên là trở thành cái gai trong mắt Laziale.

Chỉ trong vòng 1 tháng sau khi trở thành đội trưởng trẻ nhất Roma ở tuổi 22, tháng 11/1998 Totti đã tham dự trận derby Rome đầu tiên với tư cách thủ lĩnh đội bóng. Ngày hôm đó, Totti ghi bàn thắng đầu tiên trong tổng số 11 pha lập công của anh trong 44 trận derby trước Lazio - số bàn thắng nhiều hơn bất cứ cầu thủ nào khác. Khi đang bị Lazio dẫn trước 3-1, Totti đã sắm vai người hùng với cú chạm đưa bóng vượt qua đầu của thành Luca Marchegiani. Trước khi bóng đi vào lưới, anh đã chạy về phía khu Curva Sud yêu quý, cầm chiếc áo trên tay vào chào những người hâm mộ đang phát cuồng vì mình. 3 phút sau, Totti kiến tạo để Eusebio Di Francesco ghi bàn, giữ lại 1 điểm cho AS Roma.

Lượt về mùa giải đó, sau khi ghi bàn giúp Roma thắng 3-1, Totti đã khoe chiếc áo phông có dòng chữ “Vi ho purgato ancora” (“Tôi lại thanh trừng các anh lần nữa”). Như thể 2 lần ghi bàn vào lưới Lazio trong một mùa giải là chưa đủ, Totti còn chứng tỏ anh cũng hòa nhập với những người đang theo dõi trên Curva Sud, chia sẻ niềm vui với họ và cố gắng cho các Laziale biết điều đó. Việc Lazio để tuột Scudetto trong mùa bóng năm ấy càng khiến những dấu ấn của Totti trong các trận derby có ý nghĩa hơn. 

Không chỉ ghi bàn hay kiến tạo, những màn ăn mừng của huyền thoại thành Rome trong các trận derby thủ đô cũng rất đáng nhớ. Năm 2004, anh từng cầm một chiếc máy quay truyền hình để quay các cổ động viên đang ăn mừng hay gần đây nhất là cú selfie nổi tiếng vào tháng 1/2015 với nền phía sau là người hâm mộ trên khán đài. Đó cũng là bàn thắng cuối cùng của Totti trong một trận derby thủ đô.

Năm 2004, Totti cũng tạo ra một hình ảnh mang tính biểu tượng trong một trận derby mà HLV Fabio Capello của Roma khi đó đã nói một câu nổi tiếng: “Nếu chúng tôi thi đấu, họ sẽ giết chúng tôi mất”. Thời điểm ấy, một tin đồn thất thiệt được lan ra khắp sân vận động rằng có một cổ động viên trẻ đã bị xe cảnh sát cán chết. Trận đấu bị dừng lại khi vẫn còn 4 phút nữa mới hết giờ. Và hình ảnh Totti với khuôn mặt biểu lộ rõ sự lo lắng, nghiêng người lắng nghe các tifosi đang tràn xuống sân nói chuyện với mình đã trở nên lan tỏa.

5. Tuy nhiên, bên cạnh những màn ẩu đả, chửi bới, lăng mạ lẫn nhau, người hâm mộ 2 đội đôi khi cũng khá đoàn kết trong các trận derby. Điển hình như sự gắn kết rất đáng trân trọng mà họ thể hiện sau cái chết của một cổ động viên Lazio vào năm 2007 có tên Gabriele Sandri. Tháng 11/2015, trong trận đấu mà Roma thắng 2-0, cổ động viên 2 đội đồng lòng phản đối biện pháp an toàn mới được lắp đặt ở sân Olimpico. Theo yêu cầu của ông Franco Gabrielli - thị trưởng Roma - các bức tường ngăn làm bằng kính perspex được dựng lên ở cả 2 phía khán đài để ngăn chặn tình trạng quá tải. Trận derby đã diễn ra dưới những khán đài gần như trống không, người hâm mộ 2 đội tìm được tiếng nói chung trong câu chuyện này để đưa ra thông điệp phản kháng mạnh mẽ. “Đừng gọi nó là derby”, một tấm biểu ngữ bên ngoài khách sạn của Roma có ghi dòng chữ như vậy.

Những gì diễn ra trong trận derby sẽ còn vang vọng mãi. Những bàn thắng của Totti có thể giúp Giallorossi được ăn mừng thì những điều đen đủi trong một trận derby cũng có thể là lý do để hoan hỉ, ví dụ như trường hợp của Paolo Negro. Hậu vệ của Lazio đã tự mình kiếm một vị trí không mấy vui vẻ trong lịch sử CLB vào tháng 12/2000 khi không may ghi bàn phản lưới nhà có tính quyết định để giúp Roma giành chiến thắng 1-0 đầy quan trọng. Mùa giải 2000/2001, cả 2 đội đều cạnh tranh quyết liệt vì Scudetto. Với Lazio, sau khi đã lên ngôi ở mùa trước đó, họ không chỉ phải đối đầu với những quyền lực ở miền Bắc mà còn cả kình địch cùng thành phố trong mùa bóng này.

Tuy nhiên, pha bóng không may của Negro khiến ông trở thành người hùng bất đắc dĩ trong mắt các Romanista. Nỗ lực phá bóng của Alessandro Nesta đen đủi sao lại trúng vào Negro đang đứng gần đó, bóng bật lại và đi vào lưới. Khi trái bóng bay ngược về hướng khung thành đội mình, Negro chắc hẳn đã biết ông sắp trở thành trò cười cho thảm họa trong ngày diễn ra derby. Roma nhìn thấy chiến thắng từ khe cửa hẹp còn thế giới của hậu vệ người Italy đã sụp đổ trong chốc lát. Tên ông được ghi nhớ trong những tấm biểu ngữ trên khán đài, được hát lên trong những bài ca phát ra từ người hâm mộ Roma như thể ông là cầu thủ của đội bóng mà họ hâm mộ. Bất hạnh thay, pha bóng không ai ngờ tới đó của hậu vệ Lazio lại xảy ra trong mùa giải Roma giành Scudetto, tạo nên một nỗi buồn vô hạn trong lòng Negro.

Phải chờ hơn một thập kỷ sau, Lazio mới có thể trả thủ đội bóng không đợi trời chung khi cả 2 đội bóng thành Rome cùng theo đuổi một chiếc cúp bạc - trận chung kết Coppa Italia toàn Rome năm 2013. Lazio giành chức vô địch nhờ bàn thắng duy nhất của Senad Lulić và sau đó là lễ hội ăn mừng kéo dài suốt nhiều tháng, những tấm biểu ngữ được treo lên những chiếc máy bay bay khắp thành phố để ngợi ca chiến thắng. Về phần mình, AS Roma khẳng định lại vị thế trong các trận derby suốt nhiều năm sau: họ bất bại trong 7 trận đấu liên tiếp giữa 2 đội trong đó có chuỗi 4 chiến thắng liên tục.

Những năm gần đây, suất tham dự vòng bảng Champions League trở thành mục tiêu của cả 2 đội  thay vì danh hiệu vô địch. Thế nhưng, với cả Lazio lẫn Roma, trận derby vẫn là những ngày quan trọng nhất cả mùa giải, đó là những ngày mà không ai dám thua. Như cựu HLV Roma, ông Rudi Garcia, chia sẻ vào năm 2013 thì là: “Không chỉ là chơi một trận derby mà bạn bắt buộc phải giành chiến thắng”. Ở Rome, trong hành trình kiếm tìm (có thể là vĩnh cửu) sự thống trị, khát khao và sự ham muốn tột cùng ấy của cả 2 đội đã đưa Derby della Capitale vào ngôi đền của câu chuyện thần thoại thành phố.