Với việc vòng 16 đội Champions League sắp trở lại, hãy cùng điểm qua những đặc trưng chiến thuật, đặc trưng nhân sự và tình hình phong độ của các cặp đấu tâm điểm trong bữa tiệc bóng đá thịnh soạn mà chúng ta sắp được thưởng thức.
LIVERPOOL VS REAL MADRID
LIVERPOOL
Tuy đã cho thấy dấu hiệu khởi sắc sau 2 chiến thắng liên tiếp tại Premier League, nhưng khi xét tổng thể, có thể nói Liverpool hiện đang là một trong những đội bóng có phong độ kém nhất châu Âu.
Khả năng chống phản công yếu kém của họ đã trở nên quá rõ ràng và đến thời điểm này The Reds đã để thủng lưới 28 lần ở Premier League – nhiều hơn cả tổng số bàn thua trong toàn bộ mùa giải trước (26).
Jurgen Klopp đã rất khổ sở với những ca chấn thương mà các cầu thủ chủ chốt dính phải, Virgil van Dijk, Diogo Jota, Roberto Firmino và Luis Diaz đều phải nghỉ thi đấu dài hạn, và trong hoàn cảnh đó Liverpool phải tìm cách cải thiện tình hình đối với cả khả năng tấn công lẫn phòng ngự.
Nhìn vào biểu đồ thể hiện “diễn biến” hiệu số bàn thắng bại kỳ vọng của The Reds dưới đây – dựa trên “chất lượng” của những cơ hội mà họ tạo ra được và để cho đối thủ tạo ra qua các trận đấu đã chơi – có thể thấy đội bóng này đã sa sút đến thế nào ở Premier League.
Bên cạnh đó, tại đấu trường Champions League, Liverpool chỉ có thể vượt qua vòng bảng với tư cách là đội đứng thứ hai của bảng A, sau khi bị Napoli nghiền nát với tỷ số 4-1 ngay trong trận mở màn. Đây cũng chính là trận thua nặng nề nhất của The Reds ở đấu trường châu Âu kể từ năm 1966 (thua 1-5 trước Ajax).
Và “phần thưởng” dành cho thành tích này của họ là một cuộc tái đấu với chính đối thủ đã khiến đoàn quân của Klopp ôm hận trong trận chung kết Champions League mùa giải trước, khi Carlo Ancelotti khẳng định vào tháng 5 rằng lối chơi của Liverpool rất dễ đoán.
“Liverpool dễ ‘giải mã’ hơn các đội bóng khác vì họ có một bản sắc rất rõ ràng. Chúng tôi có thể chuẩn bị kế sách đối phó với họ. Chúng tôi biết rất rõ mình nên thực hiện một chiến lược như thế nào: Không được để lộ ra những khoảng trống phía sau hàng thủ mà họ có thể khai thác.”
Để bù đắp cho khả năng pressing kém cỏi, gần đây Liverpool đã chuyển sang sử dụng mid-block (khối phòng ngự tầm trung) khi đối thủ kiểm soát bóng, một đấu pháp khác xa với các chiến thuật pressing tầm cao dữ dội đặc trưng của đội bóng này dưới thời Klopp.
Nhưng chủ nghĩa thực dụng là điều rất cần thiết trong giai đoạn này. Liverpool cần phải trở nên vững chắc hơn, kiên cố hơn. Có khả năng rất cao rằng chúng ta sẽ được xem một trận đấu hoàn toàn khác so với trận chung kết diễn ra vào mùa hè năm ngoái ở Paris.
REAL MADRID
Real Madrid đã thể hiện phong độ không mấy sáng sủa sau World Cup, tuy nhiên, chức vô địch Club World Cup có vẻ đang mang tới một sự thúc đẩy to lớn dành cho đoàn quân của Carlo Ancelotti, được thể hiện qua 2 chiến thắng liên tiếp của họ ở La Liga.
Hiện Los Blancos đang có một điểm yếu đáng ngạc nhiên, chính là tuyến giữa. Aurelien Tchouameni đang dần phát triển thành động cơ của đội, nhưng Toni Kroos và Luka Modric đôi khi trông có vẻ mỏi mệt, cạn năng lượng, do đó Ancelotti đã phải thường xuyên xoay vòng nhân sự ở bộ ba tiền vệ, với Federico Valverde, Eduardo Camavinga và một Dani Ceballos hiện đang có phong độ cao.
Biểu đồ bên dưới thể hiện số phút thi đấu của mỗi cầu thủ đối chiếu với độ tuổi của họ - có thể thấy, tại tuyến giữa, Ancelotti đang chủ yếu trông cậy vào những cầu thủ nằm ngoài khung “độ tuổi đỉnh cao sự nghiệp dự kiến” là từ 24 đến 28 tuổi.
Cũng chính vì nhu cầu xoay vòng đội hình, ngôi sao người Pháp Camavinga đã có những lần buộc phải đá trái vị trí sở trường và đã thể hiện một cách đáng ca ngợi tại vị trí hậu vệ trái khi đảm nhận nhiệm vụ này thay cho Ferland Mendy và David Alaba.
Do đó, không khó để nhận thấy rằng một trong những nhiệm vụ mà Ancelotti phải xử lý vào thời điểm này là đảm bảo cho đội bóng của ông được khoẻ khoắn, sau một lịch thi đấu dày đặc bao gồm chuyến hành quân tới Saudi Arabia (để đá siêu cúp Tây Ban Nha) và Morocco (để đá Club World Cup) trong những tuần gần đây.
Tuy nhiên, có một cầu thủ vẫn chưa được nghỉ ngơi mấy là Vinicius Jr, người đang có số phút thi đấu nhiều nhất tại Real Madrid trong mùa giải này. Con số 41 lần cố qua người trong 3 trận đấu La Liga gần nhất của ngôi sao người Brazil là bằng chứng cho thấy điều mà anh thích làm nhất. Real Madrid có khuynh hướng chủ yếu tổ chức tấn công ở cánh trái – cánh mà Vinicius Jr chơi, điều này được chứng minh qua thống kê có tới 42% những pha chạm bóng khi tấn công của họ tại vòng bảng diễn ra ở cánh đó.
Vinicius Jr đã tham gia trực tiếp vào 7 bàn thắng trong 8 trận đấu sân khách gần nhất của Real Madrid tại Champions League (5 bàn và 2 kiến tạo). Ngăn chặn chàng trai này sẽ là một nhiệm vụ tối quan trọng đối với bất kỳ đối thủ nào muốn khiến hàng công của Los Blancos “tắt điện”.
NAPOLI VS EINTRACHT FRANKFURT
NAPOLI
“Các hệ thống không còn tồn tại trong bóng đá nữa, thời nay mấu chốt là những khoảng trống mà đối thủ để lộ ra,” HLV trưởng Luciano Spalletti của Napoli chia sẻ sau chiến thắng 4-2 trên sân nhà trước Ajax.
“Bạn phải nhanh chóng phát hiện ra chúng (các khoảng trống) và nhận thức được thời điểm thích hợp để tấn công chúng, đủ can đảm để bắt đầu pha tấn công, ngay cả khi bị pressing.”
Napoli đang làm tất cả những điều đó một cách rất đặc sắc. Theo Opta, họ là đội đứng đầu vòng bảng về số “cơ hội ngon ăn” (30), các đường chọc khe (21), số bàn thắng (20) và bàn thắng kỳ vọng (16,4). 26 trận thắng sau 31 trận đã chơi trên mọi đấu trường là minh chứng không thể bàn cãi về sự xuất sắc của đội bóng này.
Đoàn quân của Spalletti đã có những bàn thắng được ghi bằng đầu sau các quả tạt, xé toang đối thủ bằng những mảng miếng phối hợp chuyền chọt phức tạp và cũng rất nguy hiểm trong các tình huống chuyển trạng thái – họ đã tạo ra mọi kiểu bàn thắng mà chúng ta có thể tưởng tượng được và đã có đến 11 cầu thủ khác nhau ghi bàn ở vòng bảng. Tay săn bàn hàng đầu Serie A là Victor Osimhen (18 pha lập công) đã bị hạn chế thời lượng thi đấu ở đấu trường châu Âu vì chấn thương và anh mới chỉ ghi được vỏn vẹn 1 bàn ở Champions League sau 3 trận đã chơi, điều này cho thấy chiều sâu và sự linh hoạt đáng nể mà hàng công của Napoli đang sở hữu.
| Tần suất tạo cơ hội của Napoli tại các khu vực trên sân đấu trong những tình huống mở ở Champions League 2022-23. |
Đội hình mà Napoli sử dụng là 4-3-3, nhưng họ không phải là một đội bóng có khuynh hướng áp đảo đối thủ về quyền kiểm soát bóng, thống kê tỷ lệ kiểm soát bóng trung bình được ghi nhận ở đoàn quân của Spalletti là 51,6%, và một phần nguyên nhân là vì họ thường dành phần lớn thời gian của các trận đấu cho việc bảo vệ lợi thế tỷ số. Điểm mạnh lớn nhất của Napoli là khả năng thi triển chiến thuật như thể một con tắc kè hoa, để qua đó linh hoạt thay đổi đấu pháp và thích nghi với trạng thái trận đấu.
Chi tiết dễ dự đoán nhất trong lối chơi của đội bóng này là các cầu thủ chạy cánh sẽ đá cao và rộng, đe doạ đối thủ với khả năng rê dắt bóng thượng hạng, chủ yếu là Khvicha Kvaratskhelia ở cánh trái và Hirving Lozano hoặc Matteo Politano bên cánh đối diện. Napoli là đội rê dắt bóng nhiều thứ hai (134, sau con số 138 của PSG) ở vòng bảng Champions League 2022-23 và có nhiều pha đi bóng qua người dẫn tới các bàn thắng nhất (4), trong khi đó Kvaratskhelia chính là cầu thủ có nhiều pha dẫn bóng kết thúc bằng một cú dứt điểm nhất (10).
EINTRACHT FRANKFURT
Nhà vô địch Europa League mùa giải trước đã áp dụng cùng một sách lược đã đưa họ lên đỉnh ở đấu trường châu Âu trong màn ra mắt tại Champions League.
Frankfurt không phải là một đội bóng có lối chơi cởi mở, phóng khoáng, họ được ghi nhận tỷ lệ kiểm soát bóng trung bình thấp thứ ba tại vòng bảng (45%) trong số các đội lọt vào vòng 16 đội và ghi ít bàn thắng nhất (7, đồng hạng với Club Bruges) – đây là đội bóng duy nhất vượt qua vòng bảng với hiệu số bàn thắng bại âm (-1).
Mùa giải trước, họ cũng có tỷ lệ kiểm soát bóng trung bình ở Europa League chỉ là 48% và đạt thành tích bất bại với đấu pháp phòng ngự phản công và tạt cánh, đây là một phong cách hoàn toàn phù hợp với các trận đấu loại trực tiếp.
HLV trưởng Oliver Glasner chủ yếu sử dụng đội hình 3-4-2-1, trong đó các wing-back sẽ giúp dãn rộng lối chơi ở trung tuyến – gồm hai tiền vệ phòng ngự phía sau hai số 10.
Frankfurt đã kết thúc vòng bảng ở vị trí thứ hai sau Tottenham, đứng trên Sporting và Marseille, nhưng đoàn quân của Glasner đã được hưởng lợi từ việc các đội bóng đó cũng thi đấu với đội hình 3 trung vệ mà họ đã quá rành cách đối phó – hệ thống 4-3-3 của Napoli sẽ mang đến một bài test hoàn toàn khác.
Mario Gotze đương nhiên là cầu thủ nổi tiếng nhất ở tuyến giữa của Frankfurt, nhưng Jesper Lindstrom (22 tuổi) và Daichi Kamada cũng là những cầu thủ chủ chốt tại tuyến thi đấu này, cả hai đều đã ghi được 7 bàn tại Bundesliga. Riêng Kamada (3 pha lập công) hiện đang là tay săn bàn hàng đầu của Frankfurt ở Champions League.
Tính nhất quán không chỉ hiện hữu trong chiến thuật thi đấu của Frankfurt mà còn với cả cách dùng người của họ nữa. Trong số 7 cầu thủ đã đá chính trong mọi trận đấu Champions League của họ ở mùa giải này, có 6 người đã góp mặt trong đội hình đá chính tại trận chung kết Europa League vào tháng 5 năm ngoái.
Bản hợp đồng mùa hè Randal Kolo Muani là cái tên còn lại trong nhóm 7 cầu thủ mà Glasner đã cho đá chính liên tục ở đấu trường châu Âu – thành tích 22 lần góp công vào các bàn thắng của anh ở Bundesliga (10 bàn, 12 pha kiến tạo) hiện đang là con số cao nhất giải. Anh là một cầu thủ cực đáng sợ trong các tình huống chuyển trạng thái và cũng là một chuyên gia rê dắt bóng xuất sắc trước các hàng thủ thiếu tổ chức, từ đó tung ra những cú chuyền trả ngược và sút chéo góc.
RB LEIPZIG VS MANCHESTER CITY
RB LEIPZIG
Leipzig sẽ bước vào cuộc đụng độ này với tư cách là một trong những đội bóng có phong độ cao nhất nước Đức. Cho đến khi để thua 1-2 trước Union Berlin, họ đã bất bại kể từ giữa tháng 9 – chuỗi 12 trận đấu Bundesliga.
Kể từ khi Marco Roso thay thế Domenico Tedesco, Leipzig đã sử dụng xoay vòng các đội hình 4-2-3-1, 3-4-3 và 4-2-2-2, nhưng nguyên tắc được đặt ra là như nhau – phong cách thi đấu trực diện, chú trọng vào các tình huống chuyển trạng thái, và họ đã đạt được hiệu quả đáng nể với cách chơi này.
Tại vòng bảng Champions League, Leipzig là đội có số pha dứt điểm bắt nguồn từ những tình huống phản công nhanh cao nhất giải (10), với tốc độ đáng sợ của Timo Werner và Andre Silva, bên cạnh khả năng chọn vị trí đầy thông minh của Dani Olmo và Dominik Szoboszlai, mang tới một mối đe doạ kép cho các đối thủ.
Sức mạnh của Leipzig cũng sẽ nhận được một cú hích không nhỏ từ sự trở lại của Christopher Nkunku sau chấn thương đầu gối khiến anh phải vắng mặt ở World Cup. Thành tích 12 bàn thắng của Nkunku ở Bundesliga – bên cạnh đó là 3 pha lập công ở vòng bảng Champions League – đã giúp anh đứng trên người đồng đội có thành tích ghi bàn tốt thứ hai trong đội (Werner, 5 bàn) với một khoảng cách lớn, do đó sự góp mặt của anh chắc chắn sẽ mang đến một mối đe doạ cực kỳ đáng gờm trên hàng công Leipzig.
Qua bản đồ bàn thắng kỳ vọng (xG) từ những cú dứt điểm không phải penalty bên dưới, có thể thấy Nkunku có khả năng dứt điểm bằng cả hai chân, qua đó khiến anh trở nên cực nguy hiểm ở hầu hết mọi nơi trong bán kính 23 mét tính từ khung thành.
Tại vòng bảng, chỉ Vinicius Junior (8,4) là có thống kê “tổng giá trị bàn thắng kỳ vọng của những tình huống tấn công bóng sống đã tham gia vào” cao hơn Nkunku (7,5), tuy nhiên ở Leipzig không hề có tình trạng phụ thuộc quá mức vào một cầu thủ. Họ đã có đến 15 cầu thủ khác nhau ghi bàn ở Bundesliga mùa này, con số nhiều nhất giải đấu.
Khả năng tận dụng các tình huống cố định của Leipzig cũng rất đáng chú ý – hiện chỉ có Union là ghi được nhiều bàn thắng hơn đoàn quân của Rose từ các pha phạt góc và đá phạt ở Bundesliga.
MANCHESTER CITY
Manchester City chính là ứng cử viên hàng đầu cho chức vô địch Champions League 2022-23 đối với các nhà cái, tuy nhiên đoàn quân của Pep Guardiola chẳng hề mạnh hơn, thậm chí còn có không ít trục trặc trong lối chơi ở mùa giải này, bất chấp sự xuất hiện của cỗ máy săn bàn Erling Haaland.
Hiện tại, hiệu suất ghi bàn, bàn thắng kỳ vọng và số cú dứt điểm trung bình mỗi 90 phút của Man City ở Premier League đều đang thấp hơn mùa giải trước, đây chắc chắn là một dấu hiệu đáng lo ngại đối với đội bóng này. Bên cạnh đó, các thống kê số bàn thua, bàn thua kỳ vọng và số cú dứt điểm phải nhận trung bình mỗi 90 phút của họ đang cao hơn so với mùa giải trước đến mức đáng báo động.
Các đối thủ đang thực hiện tốt mục tiêu gây sát thương cho đoàn quân của Guardiola, bất kể là bằng cách cản trở quá trình triển khai bóng của họ hay tận dụng sự mong manh dễ vỡ của họ trong các tình huống chuyển trạng thái. Những tiêu chuẩn cao ngất trời mà Man City đặt ra cho chính họ khi vẫn còn là một trong các đội bóng mạnh nhất châu Âu đang sa sút nghiêm trọng.
The Citizens là một trong 4 đội đạt thành tích bất bại ở vòng bảng Champions League, họ đã tiến vào vòng 16 đội với tư cách đội đứng đầu bảng G (14 điểm). Chỉ có Real Madrid được ghi nhận thống kê số cú dứt điểm trung bình mỗi 90 phút cao hơn Man City, nhờ vào khả năng thống trị sân đấu “vô đối” của đội chủ sân Etihad - được thể hiện qua con số 79,5% trong thống kê tỷ lệ kiểm soát bóng ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ.
Một trong những chủ đề thú vị nhất mỗi khi Man City sắp bước vào một trận đấu thuộc giai đoạn đấu loại trực tiếp của Champions League là “liệu lần này Pep Guardiola có nghĩ ngợi quá nhiều nữa không?”. Bạn chắc chắn sẽ luôn tìm thấy vài sự điều chỉnh chiến thuật ở đâu đó trong đội hình The Citizens mà Guardiola thiết lập – đôi khi chúng thành công, đôi khi không, nhưng quan sát nhà cầm quân này “tung xúc sắc” luôn là một việc rất thú vị.
Theo Mark Carey và Liam Tharme, The Athletic