Eusebio - "Con báo đen"

Cùng với người đồng đội Mario Coluna trong màu áo Benfica cũng như ĐTQG Bồ Đào Nha, Eusebio đã mang một luồng gió hoang giã nhưng kỳ diệu của "lục địa đen" đến với trời Âu. Có một điều đặc biệt là Coluna cũng là một cầu thủ gốc Mozambique. Thành tích ghi 9 bàn thắng trong kỳ World Cup 1966 và đoạt luôn danh hiệu cầu thủ ghi bàn xuất sắc nhất năm đó chính là những dấu ấn vàng son trong lịch sử sự nghiệp "quần đùi áo số" của ông.

Luôn mạnh mẽ như một chú báo đen châu Phi

Eusebio da Silva Ferreira bắt đầu sự nghiệp của mình ở CLB địa phương, Sporting Club Lourenco Marques, khi đó ông 18 tuổi. Tài năng của ông đã tạo nên cuộc "chiến tranh ngoài sân cỏ" giữa hai đội bóng hàng đầu Bồ Đào Nha, đó là Sporting Lisbon và Benfica. Hai đội bóng này đã tìm đủ mọi cách để đánh bại đối thủ, hòng có được chữ ký của Eusebio. Khi đó, Eusebio đã bị bắt buộc chuyển sang đội Lisbon. Tuy nhiên, ông đã kiên quyết cự tuyệt và đầu quân cho Benfica.

Những kỹ năng chơi bóng trên vỉa hè khi còn là một cậu nhóc đã ảnh hưởng rất nhiều đến lối chơi của ông khi đã thành một cầu thủ chuyên nghiệp. Với một thể lực tuyệt vời, công thêm sự nhanh nhẹn như một con báo châu Phi và khả năng ghi bàn đỉnh cao, Eusebio đã chứng minh tài năng của mình đối với bóng đá thế giới. Chỉ cần đến lần thứ hai được ra sân trong màu áo đội hình chính thức của Benfica, đó là trận đấu trong một giải giao hữu ở Paris, ông đã ghi liền một hat-trick vào lưới đối phương khi đó là Santos, đội bóng của "vua bóng đá" Pele.

Trong suốt những năm tháng chơi cho Benfica, ông đã ghi tổng cộng 317 bàn thắng trong 301 lần ra quân. Một thành tích mà hầu hết các tiền đạo trứ danh đều thèm muốn. Ở độ tuổi hai mươi, ông đã trở thành một ngôi sao sáng trên bầu trời bóng đá châu Âu nói riêng. Hai bàn thắng vào lưới Real Madrid trong trận chung kết cúp C1 năm 1962 đã chính thức xác nhận điều đó. Chiếc cúp bạc danh giá năm đó đã thuộc về đội bóng Bồ Đào Nha sau chiến thắng đậm đà 5-3 trước đại diện của nước láng giềng Tây Ban Nha.

Tượng đài của bóng đá Bồ Đào Nha

Eusebio có trận đầu tiên trong màu áo ĐTQG vào tháng 10 năm 1961, khi đó đội bóng bán đảo Iberia gặp Luxembuorg ở vòng sơ loại World Cup. Với 7 bàn thắng trong những trận đấu ở vòng sơ loại, Eusebio đã đưa ĐT Bồ Đào Nha đến với mùa hè nước Anh năm 1966. Trước đó một năm, ông đã được nhận danh hiệu "Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu" với một màn trình diễn tuyệt vời trong sân cỏ. Cộng thêm sự tỏa sáng ở World Cup năm 1966, ông đã đi vào lòng người hâm mộ bóng đá như một huyền thoại bất tử. Đất nước Bồ Đào Nha tự hào về ông, người dân Mozambique tự hào về ông.

Eusebio sở hữu hiệu suất ghi bàn cực kỳ ấn tượng

Quay lại với những diễn biến ở giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh năm 66. Ở trận đầu ra quân, Bồ Đào Nha hạ gục Hungary với tỷ số 3-1. Mặc dù trận đấu này, Eusebio không ghi được bàn thắng nào, nhưng ở trận đấu với Bulgarie, ông đã để lại dấu ấn bằng bàn thắng nâng tỷ số lên 2-0 cho đội nhà. Trận đấu đó, Eusebio và các đồng đội giành thắng lợi chung cuộc 3-0. Nhưng đó chưa phải là những gì ghê gớm nhất của "báo đen" ở mùa giải năm đó. Trong trận đấu thứ 3 ở vòng bảng, đối thủ của ông và các đồng đội là Brazil với Pele trong đội hình. Tuy nhiên, sự nổi tiếng của tiền đạo xứ sở Samba cũng không giúp được Brazil tránh được thất bại trước đội bóng được biệt danh là "Brazil của châu Âu", và người tỏa sáng nhất trong trận đấu đó không ai khác, chính là Eusebio với cú đúp ở các phút 27 và 85.

Ngôi sao của Bồ Đào Nha năm đó tiếp tục thể hiện một phong độ gây sửng sốt làng bóng đá thế giới ở trận tứ kết với Triều Tiên. Với 4 bàn thắng của Eusebio, Bồ Đào Nha đã hoàn thành cuộc lội ngược dòng sau khi đã bị dẫn trước 3-2 ở hiệp một. Chiến thắng 5-3 trong trận đấu đó không chỉ giúp Bồ Đào Nha lọt vào trận bán kết mà còn khẳng định thêm tài năng hiếm có của "viên ngọc đen" xuất sắc xuất xứ từ Mozambique. Mặc dù đội bóng này cuối cùng cũng đã phải dừng chân trước đội chủ nhà Anh quốc trong trận bán kết, nhưng Eusebio cũng đã kịp ghi thêm một bàn thắng nữa ở chấm phạt đền trong trận thua 1-2 của đội nhà. Cộng thêm bàn thắng mở tỷ số trong trận thắng Liên Xô 2-1 (tranh giải ba),  Eusebio đã trở thành cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất của giải đấu năm đó, với 9 bàn thắng tất cả. Sau này, khi nói về chiến công lẫy lừng năm 1966, Eusebio cho biết: "World Cup năm đó là một trong những giây phút tuyệt vời nhất trong sự nghiệp thi đấu của tôi. Mặc dù chúng tôi đã không vượt qua được đội chủ nhà, nhưng như thế là quá đủ để bóng đá Bồ Đào Nha có thể ăn mừng."

Kết thúc trong niềm vinh quang

Mặc dù sau đó Eusebio không một lần tham dự World Cup cùng ĐT Bồ Đào Nha, nhưng tên tuổi của ông chưa bao giờ phai nhạt trong tâm trí những người yêu bóng đá nước này. Ông kết thúc sự nghiệp thi đấu trong màu áo ĐTQG với thành tích 41 bàn thắng trong 64 lần ra quân. Chừng đó là quá đủ để Eusebio được điền tên vào danh sách những vì tinh tú sáng chói nhất của làng bóng đá thế giới.

Số 10 hyền thoại của bóng đá Bồ Đào Nha

Cũng như ở ĐTQG, Eusebio đã có một cuộc đời bóng đá đáng nhớ ở cấp độ CLB. Ông đã từng cùng với Benfica giành 11 danh hiệu vô địch Bồ Đào Nha, 5 lần đoạt cúp quốc gia, hai lần vô địch châu Âu. Sau khi chia tay CLB này, ông đã bôn ba khá nhiều nơi như Boston Minutemen hay Monterrey, rồi quay lại Bồ Đào Nha trong màu áo Beira Mar. Nhưng tất cả những lần thi đấu cho các CLB đó không đem lại thêm gì cho "báo đen" vì những chấn thương dai dẳng hành hạ ông. Eusebio đã quyết định chia tay sự nghiệp thi đấu của mình vào năm 1978, kết thúc những trang sử hào hùng mà ông đã từng tham gia. Với tất cả những gì đã làm được, Eusebio xứng đáng là huyền thoại số 1 Bồ Đào Nha từ trước đến nay. Mặc dù sau ông đã có những tên tuổi lớn được sản sinh ra như Luis Figo hay Cristiano Ronaldo, nhưng Eusebio vẫn là một tượng đài không thể thay thế ở đất nước này.

• Sơn Lâm (Theo Fifa)