Trên đường Pitch
(Bongda24h) - Trận chung kết Champions League là trận cuối cùng trong sự nghiệp lẫy lừng của thủ thành người Hà Lan, Edwin Van der Sar. Mới đây, Ajax Amsterdam, CLB khởi nguồn của Van der Sar (nơi anh được đào tạo, bồi dưỡng và bắt đầu gây dựng tên tuổi) quyết định sẽ tổ chức một trận đấu tôn vinh Van der Sar, như một sự ghi nhận xứng đáng những đóng góp của anh cho đội bóng.
Thực ra, Van der Sar chỉ là một thành viên thuộc "thế hệ vàng son" của Ajax mà xét về độ huy hoàng trong lịch sử đội bóng, chắc chắn chỉ chịu đứng sau thời kỳ "Johan Cruyff và những người bạn" trước đó khoảng 20 năm (với 3 danh hiệu vô địch C1 liên tiếp cùng 5 chức VĐQG Hà Lan). Những năm 90 của thế kỷ trước, dưới bàn tay dẫn dắt của "phù thuỷ" Louis Van Gaal (sau này còn thành công ở Barcelona và Bayern Munich nhưng đã bị "Hùm xám" sa thải vào cuối mùa giải vừa rồi), Ajax đã xây dựng được một lớp cầu thủ trẻ cực kỳ tài năng và đồng đều. Đội ngũ này đã 4 lần vô địch Hà Lan và xuất sắc đăng quang ở Champions League mùa giải 1994-1995 sau chiến thắng ấn tượng trước AC Milan, lúc đó là một con ngáo ộp ở châu Âu. Một năm sau, Ajax lại giành quyền vào chơi ở trận chung kết. Đáng tiếc, thầy trò Van Gaal không thể bảo vệ thành công chức vô địch khi thua Juve trên chấm luân lưu 11m.
Lẽ ra, thành tựu mà Ajax đạt được vào thời điểm ấy sẽ chói lọi chẳng kém gì "Barcelona phiên bản Guardiola" nếu như đội bóng không rơi vào nạn "chảy máu cầu thủ" bởi Ajax chưa đủ danh tiếng lẫn tiềm lực tài chính để giữ chân những ngôi sao. Nhờ những thành công vang dội mà lò đào tạo trẻ của Ajax luôn rất được chú ý đến, hệt như tình cảnh của lò La Masia bên phía Barca hiện nay. Bước sang thế kỷ 21, Ajax bắt đầu đi xuống và đánh mất vị thế một ông lớn của lục địa già vì chẳng đủ sức sản sinh ra một "thế hệ vàng" khác. Hẳn nhiều người hâm mộ Việt Nam vẫn còn nhớ như in những sao trẻ của Ajax thuở nào dù hồi đó, phương thức tiếp cận thông tin không phong phú như bây giờ. Nào hày cùng Bongda24h điểm mặt lại những người trẻ từng làm chấn động châu Âu. Nwankwo Kanu: Một nghị lực đáng nể. Kanu chỉ khoác áo Ajax trong 3 năm rồi gia nhập Inter vào năm 1996. Tại đây một biến cố lớn đã xảy đến với anh. Sau tấm HCV Olympic giành được ở Atalanta cùng U-23 Nigeria, Kanu bị phát hiện mắc bệnh tim nhưng bằng nỗ lực tuyệt vời, Kanu đã chiến thắng bệnh tật để được tiếp tục sự nghiệp cầu thủ chứ không phải dừng lại giữa chừng. Rời bỏ mảnh đất u buồn Italia, Kanu đến với xứ sở sương mù và đầu quân cho Arsenal. Không thực sự là một trụ cột của Pháo thủ nhưng tiền đạo này luôn chơi hết mình mỗi khi được ra sân. Giờ đây, Kanu đang cống hiến nốt những năm cuối đời cầu thủ cho Portsmouth, đội bóng anh đã gắn bó từ năm 2006 và chưa bao giờ nghĩ đến chuyện ra đi ngay cả khi Portsmouth phải xuống hạng mùa giải trước.
Thế hệ vàng của Ajax năm 1995. Hàng đứng (từ trái qua phải): Van der Sar, Seedorf, Rijkaard, Kanu, Blind, Ronaldo De Boer. Hàng ngồi (từ trái qua phải): Litmanen, Reiziger, Frank De Boer, Overmars, Finidi 
Cùng chức vô địch Champions League
Edwin Van der Sar: Sau 9 năm gắn bó với Ajax (1990-1999), anh chuyển sang chơi bóng tại Serie A cho Juventus nhưng với sự hiện diện của Gianluigi Buffon, Van der Sar quyết định ra đi và bất ngờ đầu quân cho Fulham, một CLB trung bình của Premier League. Thật bất ngờ anh gắn bó với màu áo này tới 4 mùa giải dù đẳng cấp của anh luôn được thừa nhận (chính Sir Alex đã nói rằng, lẽ ra ông phải chiêu mộ Van der Sar sớm hơn). Năm 2005, anh gia nhập MU và sự nghiệp của anh chính thức bước sang một trang mới, huy hoàng không kém gì hồi khoác áo Ajax với 4 chức vô địch Premier League, 1 Champions League 
Michael Reiziger: Rời bỏ Ajax từ năm 1996 để tìm đến "mảnh đất hứa" AC Milan nhưng tại đây, sự nghiệp của anh bị huỷ hoại do chấn thương. Rất may, Reiziger sáng suốt chuyển sang Barcelona và trở thành trụ cột của đội bóng xứ Catalan. Trong 7 năm thi đấu tại TBN, Reiziger có được 2 chức vô địch La Liga. Tới năm 2005, Reiziger mới trở về quê nhà song lại khoác màu áo đối địch với Ajax, PSV Eindhoven và đoạt thêm 2 danh hiệu VĐQG Hà Lan rồi chấm dứt sự nghiệp tại đây vào năm 2007. Hiện giờ, Reiziger đang sống tại Barcelona. 
Danny Blind: Đội trưởng kiêm gương mặt lão làng nhất Ajax (khi vô địch Champions League năm 1995, Blind đã 34 tuổi). Trưởng thành từ Sparta Rotterdam, năm 25 tuổi, Blind gia nhập Ajax và gắn bó với đội bóng cho đến cuối đời cầu thủ (treo giày vào năm 1999). Blind đã theo đuổi nghiệp huấn luyện, từng dẫn dắt Ajax trong mùa giải 2005-2006 và hiện có tên trong thành phần ban huấn luyện Ajax. 
Frank Rijkaard: Một nhân vật đã quá nổi tiếng. Được đào tạo từ nhỏ và thành danh ở Ajax nhưng người ta biết đến Rijkaard nhiều hơn khi ông chuyển sang AC Milan và trở thành thành viên của "bộ ba người Hà Lan bay vĩ đại" (cùng Marco Van Basten và Ruud Gullit) đưa Rossoneri tới nhiều vinh quang rực rỡ. Năm 1993, Rijkaard quyết định trở lại "chốn xưa" Ajax. Sự đời thật trớ trêu khi ông phải đối đầu với ... AC Milan ở chung kết Champions League và dẫn dắt lớp "hậu bối" tới chiến thắng. Đó cũng là màn chia tay sân cỏ của Rijkaard. Giải nghệ, ông đã theo đuổi cái nghề HLV bạc bẽo, từng dẫn dắt ĐTQG Hà Lan nhưng thành công nhất là 5 năm làm việc ở Barcelona (2003-2008), đưa đội bóng tới 2 chức VĐ La Liga và 1 Champions League. 
Frank De Boer: Một trung vệ/hậu vệ trái lừng danh với những đường chuyền dài vượt tuyến đạt độ chuẩn xác tuyệt đối. Năm 1998, sau 10 năm cống hiến cho Ajax, Frank tới Barcelona trong trào lưu "Hà Lan hoá" đang cực kỳ thịnh hành ở đội bóng xứ Catalan hồi đó. Song Frank chơi không còn ấn tượng như trước. Người em nhà De Boer đã kết thúc sự nghiệp bên đất nước Qatar giàu có ở vùng Trung Đông. Đến mùa hè năm 2010, Frank được bổ nhiệm vào chiếc ghế HLV trưởng Ajax sau 2 năm làm trợ lý tại ĐT Hà Lan. Thật bất ngờ khi Frank đã đưa đội bóng anh luôn yêu quý bằng cả trái tim tới ngôi vô địch Hà Lan mùa vừa rồi, chấm dứt quãng thời gian 7 năm trắng tay đánh buồn. 
Clarence Seedorf: Gương mặt nổi nhất của "thế hệ vàng". Vô địch Champions League khi chưa đầy 20 tuổi, ngay sau chiến công đó, chàng thanh niên Seedorf tới Italia với biết bao hoài bão nhưng chỉ sau một năm cống hiến cho Sampdoria, Seedorf đã gia nhập dàn Galacticos tại thành Madrid và gặt hái nhiều thành công. Năm 1999, Seedorf quay lại Italia trong một tư thế khác nhưng anh đã sai lầm khi đầu quân cho Inter. Chỉ đến lúc chuyển sang người láng giềng đối địch AC Milan vào năm 2002, Seedorf mới thực sự là chính mình và bổ sung thêm vào bộ sưu tập 2 Scudetto, 2 Champions League. Với những cống hiến không biết mệt mỏi, Seedorf vừa được AC Milan tưởng thưởng bằng việc gia hạn hợp đồng thêm một năm. Hiện Seedorf đang giữ kỷ lục là cầu thủ nước ngoài ra sân nhiều trận nhất cho AC Milan. Ngoài ra, Seedorflà một trong 2 cầu thủ (cùng Samuel Eto'o) giành chức vô địch Champions :League với 3 CLB khác nhau. 
Finidi George: Tiền vệ người Nigeria chỉ khoác áo Ajax trong 3 năm (1993-1996) nhưng đó lại là quãng thời gian đẹp nhất trong sự nghiệp của anh. Về sau, Finidi lang thang qua Betis, Mallorca (Tây Ban Nha), Ipswich Town (Anh) rồi lại quay về Mallorca. Những đội bóng anh khoác áo đều thuộc diện "làng nhàng" và bản thân Finidi cũng không còn lấy lại được phong độ đỉnh cao. Năm 2004, Finidi kết thúc sự nghiệp ở tuổi 33 và hiện sống tại Mallorca. 
Edgar Davids: Tiền vệ nổi tiếng với cặp mắt kính "không đụng hàng" trên sân (do mắc phải một bệnh lý về mắt). Chuyển đến AC Milan cùng thời điểm với Reiziger và trùng hợp thay, anh cũng thất bại tại thành Milano. Chỉ sau một mùa bóng, Davids đổi sang khoác áo Juventus và đây mới là CLB thực sự phù hợp với anh. Sau 7 năm cống hiến cho Biaconerri, Davids có được 3 Scudetto và anh lâp hattrick "thi đấu cho3 CLB hùng mạnh nhất Italia" bằng việc gia nhập Inter Milan. Song mảnh đất Milan xem ra hơi "dữ" với Davids khi anh thất bại lần thứ 2. Tiền vệ này quyết định thử sức ở Premier League khi đầu quân cho Tottenham nhưng ở thời điểm 2005, Davids đã bước sang sườn dốc bên kia của sự nghiệp. Về sau, Davids còn trở về đội bóng cũ Ajax thi đấu một mùa bóng và sự nghiệp thăng trầm của anh dừng lại ở Crystal Palace, một đội bóng hạng Nhất của Anh. Sau vẻn vẹn 6 trận thi đấu cho C.Palace, Davids tuyên bố giải nghệ vào tháng 11 năm 2010. 
Ronald De Boer (phải): Anh ruột của Frank De Boer (họ là anh em sinh đôi) nhưng không nổi bật bằng người em. Sự nghiệp của Ronald tại Ajax bị gián đoạn 2 năm khi anh bị đẩy sang Twente. Năm 1998, cả hai anh em cùng tới Barcelona song Ronald phải ra đi sớm hơn do không thể hiện được mình. Anh đã lựa chọn đội bóng Scotland, Rangers làm điểm đến tiếp theo và thi đấu tại đây trong 4 năm. Cuối đời cầu thủ, Ronaldo chỉ chú tâm vào kiếm tiền tại mảnh đất Qatar giàu có và giống như Frank, anh cũng kết thúc đời cầu thủ tại quốc gia này. Hiện giờ, Ronald đang sinh sống và hoạt động kinh doanh ở Qatar 
Jari Litmanen: Giống như một vài người đồng đội, thời kỳ đỉnh cao nhất của tiền đạo người Phần Lan cũng chỉ gói gọn trong những năm tháng khoác áo Ajax. Sau khi rời bỏ Hà Lan vào năm 1999, Litmanen thất bại ở mọi đội bóng anh khoác áo từ cấp cao (Barcelona, Liverpool) cho đến cấp thấp (Fulham, Hansa Rostock). Có thời gian, Litmanen từng trở về Ajax song cũng không để lại dấu ấn nào. Hiện giờ ở tuổi 40, Litmanen đang an nhàn "tuổi già" ở CLB quê hương HJK. Song Litmanen cũng lập nên kỳ tích "vô tiền khoáng hậu" trong lịch sử làng bóng đá: Cầu thủ duy nhất thi đấu chuyên nghiệp trải dài qua 4 thập kỷ. 
Marc Overmars: Tiền đạo cánh lừng danh một thời. Chia tay Ajax vào năm 1997, Overmars đến với Arsenal và đoạt cú đúp ngay mùa bóng đầu tiên khoác áo (1997-1998). Nhờ ấn tượng khá tốt tạo được ở London, Overmars đã được Barcelona rước về bằng bản hợp đồng kỷ lục dành cho một cầu thủ người Hà Lan lúc đó (25 triệu bảng) song anh không đáp ứng được kỳ vọng của Blaugrana. Năm 2004, khi mới 31 tuổi, Overmars bất ngờ tuyên bố treo giày trong màu áo Barca và trở về đội bóng khởi nguồn Go Ahead Eagles tại quê nhà trong vai trò giám đốc kỹ thuật. Mùa bón 2008-2009, Overmars đột ngột tái xuất ở chính Go Ahead Eagles nhưng các vấn đề liên quan đến thể lực khiến Overmars không thể cống hiến được bao nhiêu và lại giải nghệ vào cuối mùa. Hiện giờ, anh là giám đốc điều hành của Go Ahead Eagles. 
Patrick Kluivert: Người hùng của trận chung kết Champions League với bàn thắng duy nhất sau khi vào sân từ băng ghế dự bị. Nên nhớ, lúc đó Kluivert mới được đẩy lên đội 1 của Ajax chưa đầy 1 năm. Năm 1997, Kluivert đã không đúc rút kinh nghiệm của hai người bạn Davids, Reiziger để rồi lại thất bại thảm hại khi gia nhập AC Milan. Tiền đạo này đã nhanh chóng tỉnh ngộ và chuyển sang Barcelona một năm sau đó. Dù không quá nổi bật nhưng Kluivert nổ súng khá đều đặn và trụ lại ở xứ Catalan được 6 mùa giải. Bắt đầu từ năm 2004, sự nghiệp của Kluivert chính thức xuống dốc dù anh chưa bước qua tuổi 30. Kluivert lần lượt kinh qua Newcastle, Valencia, PSV Eindhoven và điểm dừng cuối cùng của anh là Lille (Pháp). Năm 2008, Kluivert chia tay sân cỏ ở tuổi 32 và hiện đang là trợ lý HLV tại CLB NEC Nijmegen thuộc giải VĐQG Hà Lan. 
Bảo Phương
