Wayne Rooney: Làm đội trưởng tuyển Anh, Manchester United là giấc mơ thành sự thật

Một số quốc gia không quá coi trọng vai trò của người đội trưởng trong bóng đá nhưng ở Anh, chúng tôi coi đó là một vinh dự to lớn. Với tôi, trở thành thủ quân đội tuyển Anh, Manchester United và Everton là một giấc mơ thành sự thật. Và tôi cũng vô cùng tự hào khi đang đeo chiếc băng đội trưởng của Derby County.

Người đội trưởng gánh trên vai rất nhiều nhiệm vụ và trách nhiệm nhưng đồng thời nó cũng mang tới cơ hội. Bạn được trao cơ hội để tác động tới đội bóng mình theo nhiều cách. Bất cứ cầu thủ nào có những phẩm chất lãnh đạo đều sẽ thích điều đó.

Đội trưởng đầu tiên của Everton mà tôi theo dõi là Dave Watson. Ông ấy dường như đảm nhận nó bằng tất cả trái tim và niềm đam mê, một người sẽ chiến đấu vì bạn. Và khi bạn còn trẻ, đó là tất cả những gì bạn nghĩ tới vai trò đó - sự lãnh đạo trên sân. Khi tôi trưởng thành thành cầu thủ chuyên nghiệp, tôi nhận ra nhiều điều hơn về nhiệm vụ này. Bạn sẽ là cầu nối giữa các cầu thủ và HLV, giữa cầu thủ và ban huấn luyện, giữa đội bóng và truyền thông. Giá trị của bạn trên tư cách đội trưởng chung quy lại nằm ở các mối quan hệ. Tôi đã rất nỗ lực với điều đó.

Khi trở thành đội trưởng United, tôi đã ngồi lại với Michael Carrick và Darren Fletcher để tiếp thu những ý kiến của họ về những điều mà tập thể cần. Chúng tôi đưa ra ý tưởng rằng CLB sẽ tạo ra một ứng dụng cho các cầu thủ nước ngoài để nếu họ gặp khó trong việc tìm trường học, nhà hàng hay bất cứ thứ gì, họ có thể tra cứu mọi thông tin tại đó. Ngoài ra, CLB sẽ sản xuất các cuốn sách nhỏ cầm tay.

Chúng tôi muốn các đầu bếp đến thăm nhà cầu thủ trẻ mỗi tuần một lần để dạy họ nấu nướng cũng như giúp đỡ họ tự lập. Tôi đưa toàn đội ra ngoài ăn vì tôi nghĩ tạo ra một môi trường hoàn toàn không liên quan đến bóng đá là rất quan trọng, đó sẽ là nơi các cầu thủ gắn kết nhau trong đời sống bình thường.

Với đội tuyển Anh, sau khi Gareth Southgate nắm quyền, một trong những cuộc nói chuyện đầu tiên của chúng tôi là về truyền thông. Tôi  nói với các nhà báo rằng họ nên ở cùng khách sạn với các cầu thủ để xây dựng nhiều niềm tin cũng như đưa tin công bằng hơn về đội. Tôi từng phát biểu trong bữa tối của các nhà báo bóng đá về niềm tin. Và tại World Cup ở nước Nga, tôi rất vui khi thấy Gareth đã tạo ra một tuyển Anh cởi mở hơn với truyền thông, với những kết quả tích cực.

Khi các cầu thủ không vui vẻ, họ thường đến gặp đội trưởng và cuối cùng bạn là người đưa ra những lời phàn nàn. Điều đó có thể dẫn đến những cuộc nói chuyện khó khăn. Tại CLB, tôi từng đến gặp va nói với HLV trưởng rằng buổi tập của ông ấy chưa đủ chất lượng. Đó không phải điều dễ dàng. “Em xin lỗi, thừa thầy. Các cầu thủ nghĩ buổi tập của thầy thật vớ vẩn”.

Bạn là người đại diện của các cầu thủ trong các buổi họp về hoạt động thương mại và từ thiện của đội. Bạn nói chuyện với PFA. Trong suốt khoảng thời gian COVID-19 vừa qua, các đội trưởng cần đại diện nhiều hơn nữa cho các cầu thủ.

Chúng tôi ở trung tâm các cuộc đàm phán với CLB xoay quanh chuyện hoãn lương. Có những cầu thủ hết hợp đồng, các cầu thủ không muốn hy sinh quá nhiều, những cầu thủ trẻ thấy không dễ để nói chuyện với CLB về những vấn đề như tài chính. Chúng tôi có một nhóm chat nhưng tôi nói luôn từ ban đầu rằng nếu ai cảm thấy không thoải mái, hãy gọi điện hoặc nhắn tin cho tôi, tôi sẽ nói chuyện với CLB.

Trong suốt 3 tháng này, tôi đã được chơi đùa với 4 đứa con, giải quyết việc học tại nhà của chúng, tất cả những điều đó thực sự rất bận. Nhưng điều quan trọng là các cầu thủ biết tôi vẫn luôn đứng sau hỗ trợ họ.

HLV trưởng và có lẽ cả tập thể sẽ được hỗ trợ nếu bạn chịu trách nhiệm về những khía cạnh nhỏ của vấn đề kỷ luật. Tại United, họ lắp một hệ thống camera để hỗ trợ kiểm tra ma túy bằng cách quét khuôn mặt bạn cũng như ghi lại việc đi tập của bạn. Tôi coi đó là cơ hội để cải thiện việc duy trì giờ giấc cũng như quyết định bất cứ cầu thủ nào đến tập sau 9h30 sáng sẽ bị phạt. Tiền sẽ được sử dụng vào dịp Giáng sinh dành cho những nhân viên đội bóng chăm sóc cầu thủ.

Khi tôi gia nhập DC United, nhiệm vụ của tôi là nâng cao tiêu chuẩn nhưng vì môi trường ở đó quá lạ lẫm nên tôi không thể bảo các cầu thủ phải làm gì. Trước khi được công bố là đội trưởng, tôi gia nhập trong khi đội một không có mặt ở đó. Trong 2 tuần đầu tiên, tôi tập với đội U18 và biết đó là cơ hội để mình đưa ra một tuyên bố. Tôi chắc chắn mình luôn chạy đầu tiên trong các buổi tập, tôi nhặt bóng, xếp nón và không cần phải nói gì thì thông điệp của tôi cũng lan tỏa khắp CLB.

Trong môn cricket, đội trưởng thường liên quan đến việc chọn đội hình, quyết định thứ tự đánh bóng, các cầu thủ đứng đâu. Đội trưởng trong bóng đá thì ít liên quan tới việc đưa ra quyết định. Có nhiều yêu cầu chiến thuật bạn phải đảm nhiệm. Tôi bước vào sân và nhận thức toàn bộ vai trò các cầu thủ khác trong hệ thống chiến thuật. Bạn cần biết liệu trung vệ được yêu cầu dữ vị trí trên cao thì khi nào các tiền đạo nên gây áp lực, 2 hậu vệ biên làm gì.

Trong khi thi đấu, nếu có bất cứ cầu thủ nào dao động, bạn phải là người nhắc họ những chỉ dẫn của HLV trưởng. Bạn đưa ra những hướng dẫn nhỏ như: đẩy lên, gây áp lực, lùi xuống. Bạn tạo ra thay đổi. Có thể kế hoạch trận đấu mà bạn thực hiện không hiệu quả thì bạn hãy nói với các cầu thủ: “Hãy ngồi xuống trong 5 phút” hoặc “Hãy tiếp tục chơi đơn giản và bước vào giờ nghỉ giữa 2 hiệp”.

Bạn phải liên tục giữ tập trung quan sát, đọc ngôn ngữ cơ thể, cảm nhận các cầu thủ đang nghĩ gì. Bạn cần hiểu các cầu thủ. Trong trận đấu đầu tiên ở Derby, tôi đã quở trách Jack Marriott vì tôi biết cậu ấy sẽ hiểu, và trong giờ nghỉ ở phòng thay đồ tôi đã khoác vai cậu ấy. Tại DC, tôi đã kế nhiệm vị trí đội trưởng của Steve Birnbaum. Cậu ấy là một chàng trai tuyệt vời, một cầu thủ có tiếng nói, do đó tôi vẫn để cậu ấy tham gia vào việc đưa quyết định. Và chúng tôi trở thành bạn bè.

Đôi khi những quyết định của bạn được đền đáp, đôi khi không. United làm khách trên sân của Arsenal và Louis van Gaal sắp xếp hàng tiền vệ có tôi, Carrick và Bastian Schweinsteiger với nhiệm vụ kèm các tiền vệ của họ. Sau 5 phút, phương án đó cho thấy không hiệu quả nên tôi đã thay đổi một vài thứ. Tôi nói chúng tôi cần tìm lại khối đội hình, nhưng điều đó cũng không hiệu quả và sau 20 phút chúng tôi thua 0-3.

Một kết quả tốt hơn là kỳ Euro 2016 với tuyển Anh. Tôi có quan hệ tốt với cả Roy Hodgson và Gary Neville, họ khá cởi mở trong việc lắng nghe những đề xuất của tôi. Chuẩn bị đối đầu với tuyển Nga, chúng tôi thiết lập hệ thống gây áp lực từ khung thành nhưng tôi cảm thấy việc tập luyện không tốt. Tôi nói với Roy và Gary, chúng tôi lại tập luyện chiến thuật và thực thi nó một cách xuất sắc trong suốt trận đấu.

Trở thành đội trưởng tuyển quốc gia là một đặc ân những cũng là thử thách với quy mô khác so với việc là đội trưởng CLB. Bạn sẽ không ở cạnh các đồng đội hàng ngày, quyết tâm bên ngoài sân cỏ phải vô cùng to lớn. Và với đội tuyển Anh, nhiệm vụ quan trọng là phải giúp các cầu thủ thương thảo các khoản thanh toán thương mại.

Trách nhiệm của bạn là chào đón các tân binh và giúp họ hòa nhập. Tôi luôn đi lại phòng trận đấu và khu vực uống cà phê rất nhiều lần mỗi ngày vì khi các cầu thủ ở đó, nhất là những người mới, tôi có thể trò chuyện với họ.

Những nhiệm vụ truyền thông trên tuyển cũng căng thẳng hơn. Bạn đại diện cho cả đội tuyển trước các nhà báo, và không phải tất cả mọi người trong số đó nghĩ bạn xứng đáng là đội trưởng. Một vài cuộc họp báo khá khó khăn. Năm 2015, khi đội tuyển Anh làm khách ở Wembley sau vụ khủng bố ở Paris, trước thềm cuộc họp báo trước trận, tôi nhớ mình đã ngồi ở văn phòng cùng với Roy cũng như Martin Glenn và không đồng tình với chỉ thị của FA.

Chúng tôi biết vì sự nhạy cảm ở thời điểm đó, sẽ có những câu hỏi khó nhằn mà phải được trả lời thật cẩn thận và rõ ràng. Nhưng FA khuyên chúng tôi nên nói sự kiện ở Paris là một thảm kịch nhưng nhiệm vụ của chúng tôi không phải phát biểu về chuyện đó. Tôi trả lời: “Không, chúng ta đều là người trưởng thành, chúng ta phải nói lên cảm xúc của mình”. Và chúng tôi đã nói lên bằng tất cả con tim. Mọi người sẽ thấy điều đó qua các câu trả lời được thuật lại.

Trên tư cách đội trưởng, tôi bước vào mọi cuộc họp báo với mong muốn nói thật nhưng đồng thời cũng có chút thủ thuật nữa. Nếu bạn muốn đưa ra một câu trả lời cụ thể, bạn phải chắc chắn rằng mình được đề nghị câu hỏi. Tại Euro 2016, Raheem Sterling lúc đó đang trải qua giai đoạn khó khăn, cậu ấy đối diện với những lời chỉ trích thiếu công bằng. Vì thế thông qua nhân viên báo chí của FA, tôi được đảm bảo rằng một nhà báo sẽ hỏi tôi một câu mà nó cho phép tôi bảo vệ cậu ấy [Sterling].

Tôi đã đối diện với rất nhiều thứ liên quan đến báo chí từ năm 16 tuổi, nhiều trong số đó thật vớ vẩn. Nhưng một nửa trong số đó là lỗi của tôi và sau mỗi lần như vậy, bạn cần phải trưởng thành. Tôi đã trải qua điều đó nên khi tôi trở thành thủ quân tuyển Anh, mức độ chú ý không phải thay đổi quá to tát với tôi. Nhưng đó có thể là thay đổi lớn với những người như Harry Kane.

Bạn cần phải có cá tính mạnh mẽ. Mang băng thủ quân tuyển Anh đồng nghĩa hành động của bạn sẽ được đánh giá khác. Sau khi tôi chơi trận đấu cuối cùng ở đội tuyển quốc gia, cuộc đối đầu Scotland năm 2016, có rất nhiều tít báo nói tôi uống rượu trong khách sạn Grove. Nhưng sự thật là đó là một hôm thứ Bảy, còn chúng tôi thi đấu vào thứ Sáu và tất cả thống nhất tôi sẽ không tham gia - thậm chí là ngồi dự bị - trong trận đấu với Tây Ban Nha vào thứ Ba.

Tôi đã có thể về nhà nhưng Gareth và tôi thống nhất rằng là đội trưởng, tôi nên ở lại cùng đội và đến xem trận đấu. Giống như đã từng diễn ra trong suốt toàn bộ sự nghiệp của tôi ở tuyển Anh, khi được nghỉ ngơi, các cầu thủ được phép thoải mái hơn, thậm chí là uống chút rượu. Một vài cầu thủ vào London nhưng tôi biết họ sẽ bị chú ý hơn nếu có tôi đi theo. Vì thế tôi ở lại khách sạn cùng một vài người khác, bao gồm cả ban huấn luyện, và uống một chút.

Sau khi cân nhắc, tôi đã có thể đưa ra một quyết định khác nhưng những gì diễn ra sau đó đã bị phóng đại. Sau đó, FA quá sợ hãi nên đã đưa ra phản ứng bảo vệ tôi và có phần đi quá. Tôi phải thật mạnh mẽ để xử lý tình huống. Tôi đã đối phó với điều đó suốt cả sự nghiệp.

Đội trưởng phải là tấm gương, hình mẫu qua những màn trình diễn. Họ không cần phải là cầu thủ giỏi nhất nhưng phải là người ổn định. Họ không thể bộc lộ điểm yếu được. Họ phải luôn thể hiện sự tự tin. Nếu đội bạn bị thủng lưới một bàn, bạn phải khích lệ đồng đội, thể hiện sự bình tĩnh cho mọi người thấy.

Những đội trưởng giỏi nhất mà tôi từng sát cánh có những tính cách khác nhau nhưng đều có chung đặc điểm đó. David Beckham trầm tĩnh nhưng khoảng thời gian anh ấy là đội trưởng tuyển Anh quả thực mang tính biểu tượng bởi vị thế của anh ấy. Anh ấy dẫn dắt mọi người bằng thái độ và sự tận tụy. Stevie Gerrard mang tới động lực và sự quyết tâm. Anh ấy không phải người nói nhiều nhất nhưng bạn biết anh ấy thể hiện tiếng nói qua những pha tranh chấp. John Terry cũng rất giỏi; Duncan Ferguson thực sự trầm tính bên ngoài sân nhưng luôn đầy nhiệt huyết và tràn đầy tinh thần chiến đấu.

Roy Keane thực sự nói rất nhiều. Anh ấy tỏa ra hào quang. Tôi nhớ trong buổi tập đầu tiên ở United, tôi đã nghĩ: “Mình cần gây ấn tượng với anh ấy”. Vậy đó, không phải với HLV trưởng mà là anh ấy.

Khi anh ấy trả lời buổi phỏng vấn nổi tiếng với MUTV, tôi đã ở United rồi. Tuy nhiên, tôi không đồng tình với cách nó thể hiện. Roy được cho là chỉ trích thái quá các đồng đội nhưng khi xem video, tôi thấy hoàn toàn không có gì sai cả. Anh ấy nói các cầu thủ không thể chuyền bóng quá 10yd và họ đang chơi cho Manchester United nên điều đó là không đủ tốt.

Vâng, anh ấy nói đúng mà.