Là một thủ thành vĩ đại bậc nhất trong lịch sử nền bóng đá Bồ Đào Nha, nhưng rồi số phận cuộc đời trớ trêu đã đưa đẩy huyền thoại Vítor Baía rơi vào cảnh tay trắng, thậm chí còn bị tố cáo… đi ăn trộm chỉ kiếm tiền sống qua ngày.
Đương nhiên, Vítor Baía là một nhân vật bóng đá tầm cỡ vào thời điểm thập niên 90s và đầu những năm 2000s. Từng giành được rất nhiều danh hiệu cao quý trong màu áo Porto hay Barcelona đồng thời đóng góp đáng kể vào thành tích ấn tượng của nền bóng đá Bồ Đào Nha tại các giải đầu quốc tế, Vítor Baía hoàn toàn xứng đáng được xem như một tượng đài ở đất nước thuộc vùng bán đảo Iberia này. Thậm chí, những Ricardo hay Rui Patricio sau này mặc dù cũng thể hiện phong độ cực kỳ xuất sắc trong khung gỗ Selecao nhưng vẫn thường xuyên bị so sánh với cựu danh thủ Porto về khả năng lãnh đạo cũng như tố chất của một thủ lĩnh đích thực.
Ở thời kỳ đỉnh cao, Vítor Baía luôn thể hiện hình ảnh của một người gác đền mạnh mẽ. Anh phản xạ nhanh nhạy, chơi chân tốt nhưng quan trọng nhất chính là khả năng chỉ đạo hàng phòng ngự, qua đó khơi gợi được tinh thần chiến đấu và nguồn năng lượng bất tận cho các đồng đội xung quanh. Mùa giải 2003/04, Baia chính là hạt nhân không thể thay thế trong hành trình chinh phục chức vô địch Champions League của thầy trò HLV Jose Mourinho. Sau danh hiệu đỉnh cao châu Âu vào thời điểm ấy, nhiều cầu thủ trẻ trong đội hình Porto như Deco, Carvalho, Maniche, Paulo Ferreira… đã dần bước ra ánh sáng, thế nhưng Baia thì hoàn toàn khác, anh đã lớn tuổi và vốn dĩ cũng nổi tiếng từ rất lâu rồi.
“Một người gác đền vĩ đại và tất nhiên cũng là một thủ lĩnh tuyệt vời, có khả năng mang đến niềm tin tuyệt đối cho các đồng đội. Anh ấy đích thực là một huyền thoại”, cựu trung vệ Jorge Costa thẳng thắn chia sẻ về Baia.
Tại các VCK EURO 1996 và 2000, cựu thủ thành của Porto luôn là sự lựa chọn hàng đầu trong khung thành ĐT Bồ Đào Nha, giúp Selecao lần lượt lọt vào tứ kết và bán kết giải đấu. Cùng với những Figo, Rui Costa, Sergio Conceicao, Fernando Couto hay Joao Pinto… Vítor Baía chính là một phần không thể thiếu của “thế hệ vàng Bồ Đào Nha” trong giai đoạn thập niên 2000s. Điều đáng tiếc là lứa cầu thủ tài hoa này đã không thể mang về bất cứ danh hiệu nào cho bóng đá quê hương. World Cup 2002, Baia vẫn thi đấu nhưng Bồ Đào Nha đã bị loại một cách đầy cay đắng ngay từ vòng bảng sau những “trò hề” trong công tác trọng tài của đội chủ nhà Hàn Quốc. Tới kỳ EURO 2004, bất chấp phong độ xuất sắc ở độ tuổi “lão tướng” với đỉnh cao là chiến công giúp Porto vô địch Champions League nhưng Baia cuối cùng vẫn bị HLV Scolari bỏ qua và lựa chọn Ricardo bắt chính.
Mặc dù vậy, để đánh giá một cách khách quan thì sự nghiệp của thủ thành người Bồ Đào Nha vẫn thực sự đáng ngưỡng mộ. Trong màu áo Porto, Baia từng VĐQG tới… 10 lần, đoạt UEFA Cup 2003, Champions League 2004, Cúp Liên lục địa và rất nhiều danh hiệu lớn nhỏ khác. Tại Barca, mặc dù chỉ khoác áo đội bóng xứ Catalonia trong vỏn vẹn hai năm, thế nhưng Baia cũng kịp thêm vào bộ sưu tập của mình một chức vô địch La Liga, hai Copa del Rey và một UEFA Winner’s Cup (cúp C2).
Thành công trên sân cỏ như vậy nên việc Baia kiếm được nhiều tiền từ các bản hợp đồng tài trợ cũng tương đối dễ hiểu. Khi còn chơi bóng, cựu thủ môn Barca đã tỏ ra khá tích cực trong các hoạt động lập quỹ từ thiện để giúp đỡ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn tại Bồ Đào Nha. Năm 2007, sau thời điểm chính thức giải nghệ, cựu danh thủ sinh năm 1969 bắt đầu bước chân vào con đường kinh doanh, thông qua việc thành lập “siêu công ty” Ambigrama SGPS. Được biết, đây là một tập đoàn với quy mô “cực khủng” bao gồm nhiều công ty con hoạt động ở các lĩnh vực khác nhau, từ Just Fashion (thời trang), Sunderel (xuất bản sách, sản xuất phim hoạt hình), Stronghouse (bất động sản) cho tới Cleal (nhà hàng) hay Perdiganito (khách sạn)… Cá nhân Baia, chính là ông chủ lớn nhất với 90% cổ phần của Ambigrama SGPS, còn lại thuộc về bạn thân anh là doanh nhân Antonio Esteves.
Tuy nhiên, cuộc sống kinh doanh của Baia không hề thuận lợi giống như những tháng ngày vẫn còn tung hoành trên sân cỏ. Kể từ khi giải nghệ, anh thậm chí còn xuất hiện trên các mặt báo với tần suất thường xuyên hơn, nhưng gần như chỉ gắn liền với các vụ kiện tụng rắc rối. Năm 2008, Baia bị kiện tới… 7 lần, vì chậm trễ trả lương cho nhân viên. Làm ăn thua lỗ, mô hình kinh doanh lộn xộn, chẳng có gì bất ngờ khi tới năm 2012, Ambigrama SGPS chính thức tuyên bố phá sản. Cảm thấy quá bức xúc, Baia đã đâm đơn kiện đối tác Esteves ra tòa với cáo buộc ông này gian lận và bòn rút 10 triệu euro ở dự án của công ty Perdiganito. Đương nhiên, Esteves hoàn toàn phủ nhận mọi việc, thậm chí còn chia sẻ trên tờ Jornal de Noticias rằng chỉ vì lỡ tham gia đầu tư với Baia mà giờ đây đã mất hết nhà cửa, trở thành kẻ vô gia cư và chỉ còn 100 euro trong tài khoản, chứ không phải 10 triệu euro như Baia đã tố cáo. Chuyện chẳng đi đến đâu nhưng người ngoài thì ai cũng đều hiểu rằng Baia đã “vỡ nợ” chỉ bởi sự bất cẩn, tham lam, ngu dốt của mình và để cho nhiều kẻ ma cô khác trên thương trường lợi dụng.
Thua lỗ nặng nề trong các dự án bất động sản, cựu danh thủ ĐT Bồ Đào Nha tiếp tục phải bán đi hai chiếc xe hơi hàng hiệu Porsche và Mercedes cùng nhiều căn biệt thự đắt tiền khác. Mặc dù vậy, cho tới năm 2012, Baia vẫn còn nợ các ngân hàng một số tiền lên đến 14 triệu euro và phải trả lãi hàng tháng… 100.000 euro. Kết quả, huyền thoại của Porto chính thức rơi vào cảnh túng quẫn đến cùng cực và nợ nần thì ngập đầu ngập cổ. Tệ hơn nữa, trong thời điểm khốn khó nhất của cuộc đời thì mối quan hệ giữa Baia với cô vợ thứ hai, Elisabete Carvalho cũng rơi vào cảnh tan vỡ. Nhiều tờ báo khi ấy đã đưa tin Elisabete thậm chí còn đuổi Baia ra khỏi nhà tại Porto sau khi anh… khuynh gia bại sản. Thế nhưng, mọi chuyện vẫn chưa hề dừng lại ở đó. Tháng 5/2012, Elisabete tố cáo Baia đột nhập vào căn hộ của mình để… ăn trộm. Theo trình báo chi tiết, cựu thủ thành Porto đã lấy đi tiền mặt, trang sức và cả laptop, thực sự vô cùng túng quẫn!
Dẫu vậy thì tới tháng 3/2016, sau rất nhiều phiên tòa xử lý kiện tụng phức tạp, một giải pháp cuối cùng đã được các bên đưa ra khi hai ngân hàng BPN và CGD đồng ý xóa nợ cho Baia nhưng anh cũng chính thức mất nốt khách sạn Evora. Tài sản từ những năm tháng sự nghiệp đầy vinh quang của thủ thành người Bồ, bây giờ đã chẳng còn một xu dính túi.
Nhưng rồi, sau biết bao cơn giông bão cuộc đời thì Chúa cũng không đến nỗi ngoảnh mặt với Baia. Anh gặp gỡ Andreia Santos, một chuyên gia về dinh dưỡng và nhanh chóng tìm được người bạn đời mới đồng hành với mình. Giờ đây, họ đã có với nhau thêm một cậu con trai mang tên Rodrigo và cựu thủ thành người Bồ Đào Nha thì đã “giải nghệ” sự nghiệp kinh doanh để làm cộng tác viên bóng đá cho kênh truyền hình Camisola 11.
Có lẽ, Vítor Baía vẫn chưa thể nào quên được những nỗi ám ảnh về giấc mơ tỷ phú đã biến mình từ một huyền thoại đầy rẫy vinh quang bỗng dưng trở thành kẻ tay trắng trong cảnh túng quẫn tới cùng cực…
-Ole-