Tuy thời điểm này là quá sớm để đưa ra lời khẳng định, nhưng có vẻ như thị trường chuyển nhượng châu Âu sắp bước vào một giai đoạn mới hơi kém hiệu quả: Vẫn còn rất nhiều bản hợp đồng tệ, nhưng lại chẳng có quá nhiều món hời. Khi xu thế tuyển dụng chuyển hướng sang những cầu thủ trẻ tuổi, quy trình phát triển sự nghiệp truyền thống đã bị lược bỏ phần lớn.
Ví dụ, trong lộ trình thăng tiến kiểu truyền thống, Darwin Nunez sẽ chuyển đến một CLB có tầm cỡ hạng trung ở Tây Ban Nha từ Benfica trước khi đến với Liverpool hoặc một CLB lớn nào đó khác vào khoảng giữa của những năm tuổi 20. Nhưng vào thời nay, Liverpool đã đột kích anh ở tuổi 22 và số tiền mà họ phải chi ra lên tới 75 triệu Euro.
Nhờ khả năng thu thập và sử dụng dữ liệu ngày càng phát triển, cũng như tính toàn cầu hóa ngày càng tăng của môn thể thao vua, ngày nay cực khó diễn ra chuyện có những ngôi sao tiềm năng lớn lọt khỏi radar của các CLB. Ví dụ, tiền đạo cánh Vinicius Junior chỉ mới ghi được 7 bàn thắng ở cấp độ bóng đá chuyên nghiệp khi Real Madrid ký hợp đồng với anh ở tuổi 18 từ đội bóng Brazil Flamengo vào năm 2018 – mức phí mà họ phải bỏ ra lên tới 45 triệu Euro.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là những thương vụ tuyệt vời sẽ không thể nào diễn ra nữa. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhìn lại 5 vụ chuyển nhượng đáng nể khác nhau trong 5 năm qua ở top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu (Anh, Tây Ban Nha, Đức, Italy và Pháp), tìm xem những bài học có thể rút ra và những cầu thủ có khả năng trở thành các món hời lớn vào thời điểm hiện tại.
ANDY ROBERTSON: TRỤ CỘT TRẺ TUỔI CỦA MỘT ĐỘI BÓNG XUỐNG HẠNG
- Phí chuyển nhượng: Từ Hull City gia nhập Liverpool với giá 9 triệu Euro vào ngày 21 tháng 7 năm 2017.
- Độ tuổi vào thời điểm thương vụ diễn ra: 23
| Andy Robertson |
Giờ đây, chúng ta có thể chỉ cần sử dụng các cầu thủ Liverpool cho toàn bộ danh sách này và vẫn có được một “buổi học” cực kỳ hữu ích. Ngoài việc chiêu mộ các cầu thủ tài năng thông qua một đất nước có quỹ đầu tư quốc gia lên đến hàng tỷ đô la, cách duy nhất để làm được những gì mà Liverpool đã làm – từ một đội bóng đôi khi góp mặt ở Europa League trở thành một trong hai hoặc ba đội mạnh nhất thế giới – là trở nên giỏi hơn tất cả những CLB khác trong việc thu lợi vượt trên số tiền mà bạn chi ra trên thị trường chuyển nhượng. Hậu vệ trái Andy Robertson của họ là ví dụ điển hình nhất cho điều này.
CLB này đã trả chưa đến 10 triệu euro để ký hợp đồng với một cầu thủ, thành thật mà nói, thậm chí không nhiều người kỳ vọng anh có thể trở thành một thành viên thường xuyên ra sân của The Reds. Chỉ riêng mức phí chuyển nhượng đã nói lên điều đó. Tuy nhiên, sau khi phải nhận kết cục xuống hạng cùng Hull vào mùa giải 2016-17, Robertson không chỉ nhanh chóng củng cố vị thế của mình tại Liverpool, một đoàn quân về sau sẽ giành được mọi danh hiệu mà họ có thể chinh phục, mà còn trở thành hậu vệ trái xuất sắc nhất thế giới. Quan trọng hơn, mật độ chinh chiến của anh rất đáng nể: Chiếm tới 83% số phút thi đấu của Liverpool tại Premier League kể từ sau khi gia nhập đoàn quân của Jurgen Klopp. Hai năm trước, một bài phân tích của ký giả / chuyên gia phân tích dữ liệu Ryan O’Hanlon cho ESPN đã đánh giá ngôi sao người Scotland là thương vụ chuyển nhượng xuất sắc nhất tại Premier League kể từ năm 2014, và điều đó vẫn đúng cho đến ngày nay.
Vậy, ban đầu, Liverpool đã nhìn ra được những gì từ chàng trai này trước khi quyết định đầu tư vào anh? Theo giám đốc nghiên cứu của CLB, Ian Graham, Robertson là “một trường hợp thực sự kỳ lạ, và dễ bị bỏ sót, khi một hậu vệ cánh tấn công đích thực chơi cho một đội bóng phòng ngự thực sự kém cỏi.”
Graham cũng đưa ra một ý kiến khác, tổng quát hơn, cho thấy một điểm mù có thể dẫn đến những sai lầm trong quá trình xác định các cầu thủ: “Điều mà tôi thực sự ám ảnh là khía cạnh rủi ro / phần thưởng của các đường chuyền. Trên thực tế, một số chân chuyền xuất sắc nhất lại có tỷ lệ chuyền bóng chính xác trong các trận đấu rất thấp.”
Có một thông tin đơn giản hơn về tiềm năng của Robertson chính là số phút thi đấu đáng nể của anh tại một giải đấu lớn dù tuổi đời còn rất trẻ. Vào mùa giải 2016-17, hậu vệ cánh duy nhất trẻ tuổi hơn Robertson có số phút thi đấu nhiều hơn anh tại top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu là Leo Dubois của Nantes, người cho đến nay đã có 13 lần khoác áo ĐTQG Pháp.
Liệu ai có thể tạo nên một phiên bản khác của thương vụ Robertson vào năm nay? Tiền đạo Dwight McNeil của Burnley đã được ghi nhận là cầu thủ có số phút thi đấu nhiều thứ năm trong số các cầu thủ U23 ở top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu mùa giải vừa qua. Và với việc chàng trai 22 tuổi này là một cầu thủ tấn công tại một đội bóng ưu tiên phòng ngự, ít nhất có một vài lý do để tin rằng chúng ta vẫn chưa được thấy những gì anh có thể làm nếu được chơi cho một đội kiểm soát bóng nhiều hơn. Newcastle và Man United từng liên hệ với McNeil trong quá khứ, trong khi định giá chuyển nhượng của anh là khoảng 18 triệu euro.
PEDRI: NGÔI SAO TUỔI TEEN CỦA MỘT ĐỘI BÓNG HẠNG HAI
- Phí chuyển nhượng: 17,5 triệu euro từ Las Palmas đến Barcelona vào ngày 2 tháng 9 năm 2019
- Độ tuổi vào thời điểm thương vụ diễn ra: 16
| Pedri |
CLB xứ Catalan đã phải chi ra gần 20 triệu euro để sở hữu một cậu bé chưa có một phút chơi bóng chuyên nghiệp nào, và giờ đây Pedri, ở tuổi 19, đang được nhiều người coi là một trong những cầu thủ giá trị nhất thế giới, qua đó trở thành một món hời cực lớn của Barcelona. Hiện tại, anh vẫn chưa đủ tuổi để thuê ô tô ở hầu hết các bang trên khắp nước Mỹ.
Đối với một CLB đã liên tục vung tay quá trán và kết quả nhận được là những thất bại ê chề trên thị trường chuyển nhượng trong 5 năm qua, Barcelona đã nhìn ra được những gì ở cậu bé tiền vệ cao 1m74 này? Rõ ràng là họ đã thấy điều gì đó từng hiện hữu ở tất cả những tiền vệ nhỏ con đạt đẳng cấp thế giới khác mà họ được sở hữu trong những năm qua (như Xavi và Andres Iniesta) khi CLB này đột kích Pedri vào thời điểm mùa giải 2019-20 mới chỉ trôi qua vài tuần để đảm bảo cậu bé sẽ thuộc về họ, và sau đó ngay lập tức cho Las Palmas mượn lại trong phần còn lại của mùa giải.
Trong mùa giải 2019-20, chỉ có 2 cầu thủ U-17 được chơi ít nhất 1000 phút ở top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu: Eduardo Camavinga (tại Rennes) và Ansu Fati của Barcelona. Camavinga chơi 2112 phút và Fati chơi 1026 phút, trong khi Pedri được góp mặt trên sân đấu tổng cộng 2823 phút cho Las Palmas ở giải hạng hai của Tây Ban Nha.
Nếu bạn có được thời lượng thi đấu đáng kể trước sinh nhật tuổi 18 của mình, đó thường là một dấu hiệu khá tốt cho những điều sắp xảy đến. Và nếu bạn khao khát tìm thấy Pedri tiếp theo, thì bộ ba cậu bé gồm tiền vệ Jordan James của Birmingham, tiền vệ Alberto Moleiro của Las Palmas (được ESPN đưa tin đang là một mục tiêu của Barcelona) và tiền vệ Brahim Traore của Caen sẽ là những điểm khởi đầu không tồi. Họ là 3 cầu thủ U-17 duy nhất được chơi ít nhất 1000 phút tại các giải hạng hai của top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu vào mùa giải vừa qua. Đặc biệt, với Birmingham và Las Palmas nói riêng, Jude Bellingham (hiện đang khoác áo Borussia Dortmund) và Pedri đã đưa ra một số minh chứng đảm bảo cho khả năng thành công.
MOHAMED SALAH: SIÊU SAO ẨN MÌNH
- Phí chuyển nhượng: 42 triệu Euro từ AS Roma gia nhập Liverpool vào ngày 1 tháng 7 năm 2017
- Độ tuổi vào thời điểm thương vụ diễn ra: 25
Trong số những lý do dẫn đến sự bứt phá của Liverpool để chen chân lên tầng lớp tinh hoa của bóng đá châu Âu, bao gồm việc họ đã có được sự phục vụ của một trong những cầu thủ tấn công xuất sắc nhất thế kỷ 21 với mức phí chuyển nhượng về cơ bản chỉ bằng một nửa số tiền gần 80 triệu Euro mà Chelsea đã trả cho Athletic Club trong thương vụ Kepa Arrizabalaga, hay Arsenal đã chi để chiêu mộ cầu thủ chạy cánh Nicolas Pepe của Lille. Rốt cuộc, tổng thời lượng thi đấu của cả hai người đó trong mùa giải vừa qua chỉ là 1056 phút, trong khi Salah chưa bao giờ chơi ít hơn 2700 phút trong một mùa giải. Trên thực tế, ngôi sao người Ai Cập đã góp mặt trong 87% số phút thi đấu của Liverpool ở Premier League kể từ khi gia nhập CLB này và được ca ngợi là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất thế giới.
Trong danh sách được đưa ra trong bài viết này, đây có vẻ là thương vụ khó tái hiện nhất. Mới chỉ 5 năm trước thôi, nhưng có cảm giác như đó là một thời đại khác vậy. Tình trạng chật vật của Salah trong khoảng thời gian 2 mùa giải ở Chelsea có thể đã làm giảm những kỳ vọng (và mức phí chuyển nhượng của anh), nhưng tại Roma trong mùa giải 2016-17, anh đã ghi 15 bàn không tính penalty và được ghi nhận 11 pha kiến tạo – những con số không quá đồ sộ, nhưng khi cộng chúng lại với nhau, kết quả mà bạn có được là một hiệu suất “sản xuất thành phẩm” gần chạm mức cứ mỗi 90 phút sẽ góp dấu giày vào 1 bàn thắng.
Trong số những cầu thủ đã chơi ít nhất 2500 phút vào mùa giải đó, chỉ có Lionel Messi, Luis Suarez, Dries Mertens, Edin Dzeko, Pierre-Emerick Aubameyang, Harry Kane, Edinson Cavani, và Robert Lewandowski bắt kịp được hiệu suất đó. Trong số các cầu thủ U-25, Kane là người duy nhất có hiệu suất tốt hơn ngôi sao người Ai Cập, và Tottenham định giá anh là 150 triệu euro.
Trên thị trường ngày nay, không đời nào một cầu thủ sở hữu những thống kê như của Salah vào năm 2017 không có giá trị chuyển nhượng đắt hơn nhiều. Trong một thương vụ tương tự, cũng liên quan đến một cầu thủ “từng gây thất vọng ở Premier League, thăng hoa ở Serie A”, Chelsea đã phải chi ra đến 115 triệu euro để chiêu mộ Romelu Lukaku vào mùa hè năm ngoái, mặc dù Lukaku của thời điểm ấy đã lớn hơn Salah của năm 2017 đến 3 tuổi và cũng có hiệu suất sản xuất thành phẩm thấp hơn đáng kể. Giờ đây, tiền đạo người Bỉ đã phải trở lại Italy sau một mùa bóng chật vật tại đội chủ sân Stamford Bridge.
Vậy, phải chăng chúng ta có thể thông qua các chỉ số bàn thắng kỳ vọng (xG) và kiến tạo kỳ vọng (xA) – một công cụ dự đoán chuyện thành / bại trong tương lai tốt hơn so với thống kê bàn thắng và kiến tạo thực tế – để tìm ra một ngôi sao tấn công tiềm năng lớn?
Trong số các cầu thủ U25 đã chơi ít nhất 2500 phút trong mùa giải vừa qua, 2 cái tên trong top 3 của danh sách xG+xA mỗi 90 phút là tiền đạo cánh Vinicius Junior của Real Madrid và tiền đạo Kylian Mbappé của Paris Saint-Germain, còn người thứ ba sẽ được kể chi tiết hơn trong phần tiếp theo của bài viết.
Tại vị trí thứ tư, cầu thủ chạy cánh trái 25 tuổi của Rennes là Martin Terrier được ghi nhận thống kê trung bình 0,58 bàn thắng kỳ vọng + kiến tạo kỳ vọng mỗi 90 phút theo Stats Perform, trong khi thống kê thực tế của anh là 20 bàn và 4 pha kiến tạo sau 36 trận đã chơi. Bất chấp những lời chê bai về tình trạng thiếu tính cạnh tranh của Ligue 1, khả năng “sản xuất thành phẩm” của những ngôi sao tại giải đấu này có khuynh hướng được chuyển dịch khá tốt sang các giải đấu lớn khác, và Terrier được Transfermarkt định giá chuyển nhượng chỉ 25 triệu euro – tuy đây chỉ là ước tính của một tổ chức thống kê.
CHRISTOPHER NKUNKU: NGÔI SAO TIỀM NĂNG KHUẤT SAU NHỮNG NGÔI SAO KHÁC
- Phí chuyển nhượng: 13 triệu euro từ PSG gia nhập RB Leipzig vào ngày 18 tháng 7 năm 2019.
- Độ tuổi vào thời điểm thương vụ diễn ra: 21
Chiêu thức cao tay nhất để kiếm được những món hời trên thị trường chuyển nhượng sẽ là cài một nội gián vào bên trong hệ thống bóng đá của Red Bull và báo tin ngay lập tức bất cứ khi nào FC Salzburg hoặc RB Leipzig thực sự quan tâm đến một cầu thủ, qua đó CLB của bạn sẽ tung đòn đột kích với một lời đề nghị hấp dẫn hơn một chút để đánh cắp anh ta ngay trước mũi họ. Thành tích săn tìm tài năng của Red Bull – với những cái tên như Sadio Mane, Naby Keita, Dayot Upamecano, Timo Werner, Brenden Aaronson, Karim Adeyemi và Erling Haaland – là cực kỳ tốt.
Nếu Arsenal hoặc Manchester United quyết tâm theo đuổi Nkunku đến cùng khi họ lần đầu quan tâm đến anh vào vài năm trước, trước khi anh bùng nổ với thành tích 32 pha lập công và 19 đường kiến tạo sau 50 lần ra sân ở mùa giải 2021-22, họ đã có thể sở hữu tiền đạo người Pháp với mức phí chuyển nhượng của một cầu thủ dự bị như khi anh rời PSG vào năm 2019. Thay vào đó, với việc Nkunku vừa gia hạn hợp đồng với RB Leipzig đến năm 2026, bất kỳ CLB nào yêu thích anh giờ đây sẽ cần đặt lên bàn đàm phán số tiền khởi điểm ít nhất 60 triệu euro.
Mặc dù Nkunku vẫn chưa thể bứt phá thành một cái tên đình đám khi khoác áo PSG vào mùa giải 2018-19 – chỉ có 3 pha lập công và 2 đường kiến tạo – nhưng anh đã có được thời lượng thi đấu không thể xem thường tại một trong những đội bóng hàng đầu thế giới. Anh được ghi nhận 15 lần đá chính và góp mặt trong 1/3 số phút thi đấu của PSG ở Ligue 1. Cái thực tế rằng Nkunku được ra sân thường xuyên trong một tập thể bao gồm Mbappé, Neymar và Cavani, đã nói lên tiềm năng mà về sau sẽ bùng nổ tại Leipzig. Trong danh sách xG+xA mỗi 90 phút đã đề cập ở trên, anh đứng thứ hai, giữa Mbappé và Vinicius.
Tiếp theo, chúng ta sẽ thử nhìn qua những CLB xuất sắc nhất trong mùa giải vừa qua, như top 3 của Premier League (Man City, Liverpool và Chelsea), cùng với Real Madrid, Bayern Munich và PSG. Trong số 6 đội bóng đó, có 6 cầu thủ U-21 được góp mặt trên sân đấu ở giải VĐQG ít nhất 900 phút: Vinicius, Alphonso Davies, Jamal Musiala, Callum Hudson-Odoi, Rodrygo, và Camavinga.
Người duy nhất trong số đó có khả năng sẽ sớm rời CLB của mình là Hudson-Odoi. Với việc dường như sẽ có nhiều cầu thủ tấn công khác gia nhập đội chủ sân Stamford Bridge vào mùa hè này, phải chăng tương lai của cầu thủ chạy cánh người Anh, giống như rất nhiều tài năng trẻ khác của học viện Chelsea trước đó, là tỏa sáng ở một CLB khác? Hiện tại, Transfermarkt đang định giá anh 25 triệu euro.
JOAO MOUTINHO: GIÀ, NHƯNG CHƯA HẾT THỜI
- Phí chuyển nhượng: 5,6 triệu Euro từ Monaco gia nhập Wolverhampton vào ngày 24 tháng 7 năm 2018.
- Độ tuổi vào thời điểm cuộc chuyển nhượng diễn ra: 31
Trước khi bạn bắt đầu cười nhạo thì, vâng, xin khẳng định rằng đây xứng đáng được công nhận là một trong những thương vụ chuyển nhượng xuất sắc nhất châu Âu trong 5 năm qua. Với số tiền bỏ ra chỉ bằng 2/3 mức chi phí cho một thủ môn dự bị, Wolves đã được hưởng lợi đến 4 mùa bóng từ một trong những tiền vệ xuất sắc nhất châu Âu.
Mặc dù gia nhập CLB này khi những năm tháng đỉnh cao phong độ đã trôi qua, Moutinho vẫn góp mặt tới 85% số phút thi đấu của Wolves tại giải quốc nội kể từ năm 2018. Không tính các thủ môn, chỉ có 10 cầu thủ thi đấu thường xuyên hơn ngôi sao người Bồ Đào Nha ở Premier League, và Moutinho lớn hơn bất kỳ ai trong số họ ít nhất 3 tuổi.
Bài học cơ bản trong trường hợp này không dễ để sao chép: Thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với một trong những tay cò quyền lực nhất thế giới, Jorge Mendes, nhờ đó một số khách hàng của ông ta sẽ đến chơi cho đội bóng mới được thăng hạng của bạn. Tuy nhiên, bài học thứ hai sẽ có tính khả dụng cao hơn.
Khi xu thế của thị trường chuyển nhượng nghiêng về những cầu thủ trẻ, sẽ có một số cầu thủ lớn tuổi bị đánh giá thấp hơn giá trị nội tại của họ. Moutinho chắc chắn thuộc trường hợp này; đâu còn cách nào khác để giải thích cho việc một cầu thủ sở hữu hồ sơ sự nghiệp như anh – đá chính cho một CLB thuộc đẳng cấp Champions League và một nhà vô địch Ligue 1, có hơn 100 lần ra sân cho ĐTQG Bồ Đào Nha – lại được mua với một khoản phí thấp đến vậy.
Tóm lại, tại đây, mục tiêu của chúng ta là tìm kiếm một lão tướng trên 30 tuổi kém tiếng, đã thi đấu và liên tục tỏa sáng cho hàng loạt CLB đạt vị thế tiệm cận nhóm tinh hoa của bóng đá châu Âu, có vài lần chinh phục Europa League và chơi nhiều trận cho một ĐTQG lớn. Sẽ có thêm một điểm thưởng nếu anh ta cũng chơi cho Monaco.
Tiền đạo người Pháp Wissam Ben Yedder đáp ứng tất cả những tiêu chí trên. Hiện anh 31 tuổi, bằng tuổi với Moutinho khi tiền vệ người Bồ Đào Nha chuyển đến Wolves. Trong các mùa giải khoác áo Toulouse, Sevilla, và Monaco, hiệu suất ghi bàn + kiến tạo mỗi 90 phút của anh chưa bao giờ giảm xuống dưới mốc 0,5 kể từ năm 2015. Anh cũng là một phần của ĐTQG Pháp tham dự Euro 2020 và có 17 lần khoác áo nhà đương kim vô địch World Cup.
Rất nhiều fan bóng đá thậm chí còn chẳng biết anh là ai, nhưng Ben Yedder đã lặng lẽ đưa bản thân vào hàng ngũ những cầu thủ tấn công ổn định nhất châu Âu trong gần 1 thập kỷ qua, xét trên nhiều giải đấu. CLB nào muốn sở hữu anh sẽ phải bỏ ra nhiều tiền hơn so với thương vụ Wolves chiêu mộ Moutinho, nhưng hợp đồng của tiền đạo người Pháp với Monaco chỉ còn thời hạn 2 năm và so với những cầu thủ khác chơi cùng vị trí với mình, anh hoàn toàn có thể trở thành một món hời lớn. Luôn tồn tại rủi ro rằng một lão tướng ở độ tuổi tam tuần sẽ ngày càng sa sút phong độ, những con số của anh ta tụt dốc không phanh, nhưng đồng thời cũng tồn tại tiềm năng anh ta càng đá càng hay. Chỉ cần hỏi Wolves là rõ.
Theo Ryan O’Hanlon, ESPN