Hôm nay là tròn một tháng Thomas Tuchel đặt bút ký vào bản hợp đồng với Chelsea. Một tháng trôi qua, mọi thứ vẫn đang diễn ra tốt đẹp và chứng minh ban lãnh đạo The Blues đã đưa ra quyết định đúng đắn.
Lúc đó họ đang dẫn trước Newcastle với tỷ số 2-0 ở Stamford Bridge, nhưng sự áp đảo của họ không thực sự thể hiện trên bảng tỷ số. Tân HLV Thomas Tuchel đang bàn về những gì họ phải làm trong hiệp hai và đề cập đến một điều gì đó hoàn toàn bất ngờ.
Một nguồn tin chia sẻ với The Athletic: “Ông ấy nói chuyện trước toàn đội và sau đó đột nhiên bảo ‘Nếu thắng trận này, tôi sẽ cho các cậu nghỉ hai ngày’. Tất cả mọi người nhìn nhau và nghĩ ‘Cái gì thế…?!’. Đây là lần đầu tiên họ nghe thấy điều đó. Trước đó không có chuyện như thế. Đây là cách ông ấy tạo động lực cho họ”.
Giống như nhiều điều Tuchel cố gắng làm kể từ khi thay thế Frank Lampard trên ghế huấn luyện, nó đã hiệu quả. Chelsea tiếp tục hành trình hướng đến chiến thắng và như ông hứa, cả đội sau đó được nghỉ.
Bầu không khí ở Stamford Bridge chắc chắn tích cực hơn rất nhiều so với một tháng trước. Thành tích của Tuchel đã nói lên tất cả: 8 trận, thắng 6, hòa 2. Trong 2 bàn thua mà họ phải nhận, chỉ một bàn do đối thủ ghi (Takumi Minamino của Southampton) vì bàn còn lại là pha phản lưới nhà của Antonio Rudiger.
Từ vị trí thứ 9, Chelsea đã leo lên thứ 5 ở Premier League, lọt vào tứ kết FA Cup đối đầu Sheffield United và có cơ hội lọt vào tứ kết Champions League sau khi đã thắng Atletico Madrid 1-0 ở lượt đi vòng 16 đội.
Để so sánh, hãy đặt thành tích của Tuchel bên cạnh 8 trận đấu cuối cùng Lampard dẫn dắt Chelsea: thắng 4, hòa 1 và 3 trận thua. 2 trong số những chiến thắng là trước Morecambe và Luton Town, đây đều là 2 đội bóng ở hạng dưới. Trận thắng còn lại là thắng lợi 1-0 trước Fulham - đội bóng chỉ còn chơi với 10 người trong 46 phút cuối sau khi Antonee Robinson bị đuổi khỏi sân. Chính phong độ ở Premier League đã khiến ban lãnh đạo Chelsea hành động - chỉ giành được 7 điểm trong 24 điểm tối đa trước và sau Giáng sinh là không đủ.
Nhưng rõ ràng, vấn đề không chỉ nằm ở kết quả. Tuchel đã làm nhiều điều để thay đổi bầu không khí đội bóng. Mọi người trong CLB không coi những thay đổi đã đạt được cho đến nay chỉ là hiệu ứng từ sự xuất hiện của một HLV mới. Vậy ông đã làm những gì?
2. Nói chuyện với những người có liên hệ với các thành viên đội một về Tuchel, bạn sẽ nhận được những câu trả lời gần như tương tự nhau.
“Với những người không thi đấu, ông ấy thường xuyên nói chuyện với họ. Đó là sự khác biệt lớn mà Tuchel tạo ra”, một nguồn tin lý giải. “Điều đó rất có ý nghĩa. Nếu HLV trưởng trò chuyện với bạn khi bạn không thi đấu, bạn sẽ cảm thấy ổn hơn. Bạn cảm thấy mình là một phần của tập thể và vẫn nằm trong đó. Ông nói cho họ biết phải làm gì để tốt hơn. Ông ấy tập trung vào toàn đội. Ông rất dễ mến”.
Mọi HLV đều có cách làm riêng của họ. Lampard có phương pháp của mình và bài viết này không cố gắng thể hiện chiến lược gia người Anh dưới góc nhìn tiêu cực cũng như hằn sâu vết thương cũ. Tuy nhiên, nếu Tuchel sử dụng phương pháp giống Lampard thì rõ ràng chẳng việc gì ban lãnh đạo Chelsea phải sa thải chân sút ghi nhiều bàn thắng nhất lịch sử CLB.
Giao tiếp chắc chắn là một trong những sở trường của Tuchel. Trong vòng 24 tiếng sau khi đảm nhận công việc mới, nhà cầm quân người Đức đã triệu tập toàn đội để thảo luận về tình hình đội bóng và những ai sẽ ra sân trong cuộc chạm trán Wolverhampton - trận đấu đầu tiên mà ông dẫn dắt Chelsea. Điều này đến nay vẫn tiếp tục. Đối thoại chính là nền tảng cơ sở hàng ngày.
Sự cởi mở được thể hiện khi ông quyết định chọn Kepa Arrizabalaga bắt chính trong cuộc đối đầu Barnsley và Newcastle thay vì thủ thành số một Edouard Mendy. Cả hai đều được ông giải thích cho quyết định này và họ biết trước rằng Mendy sẽ trở lại trong trận đấu với Southampton.
Dễ hiểu khi những người phải ngồi ngoài sẽ thất vọng. Những người ít thi đấu hơn kể từ trận đấu đầu tiên của Tuchel vào ngày 27 tháng 1 vẫn muốn được cho biết lý do dù chỉ ở mức độ nào đó. Dẫu sao, họ đều là những cầu thủ chuyên nghiệp có khát vọng và cái tôi lớn.
Tuchel - người bị Paris Saint-Germain sa thải trong đêm Giáng sinh - không có nhiều thời gian để đưa ra một số quyết định quan trọng. Buổi tập đầu tiên diễn ra chỉ vài phút sau khi ông đặt bút ký bản hợp đồng kéo dài 18 tháng - và trước cuộc chạm trán Wolves 1 ngày.
Ông chia sẻ với BT Sport: “Trên chuyến bay (từ Paris), chúng tôi (Tuchel, các trợ lý Arno Michels, Zsolt Low và chuyên gia phân tích video Benjamin Weber) đã quyết định những gì phải làm trong buổi tập và đội thi đấu ra sao trước Wolves.
Chúng tôi quyết định đá 3 trung vệ để có thể phòng ngự với 5 người và gây áp lực 5 người của Wolverhampton nhanh hơn. Chúng tôi có thể tạo ra tình huống 3 đánh 2 trong những pha phản công của họ. Những quyết định này được đưa ra trên máy bay. Nhưng vào sân là cách tốt nhất để biết nhau”.
Tuchel đã gây dựng được danh tiếng về việc sử dụng các kỹ thuật khác nhau trong tập luyện ở Borussia Dortmund và PSG. Tại Chelsea câu chuyện cũng không khác. Ví dụ trước trận đấu với Burnley vào ngày 31 tháng 1, các bức ảnh chụp buổi tập cho thấy các cầu thủ Chelsea tập luyện cùng các trái bóng thu nhỏ.
Chiến lược gia 47 tuổi trực tiếp tham gia các bài tập nhiều hơn Lampard - người thích các thành viên ban huấn luyện như Jody Morris, Joe Edwards và Anthony Barry điều hành một số buổi tập trong tuần còn ông thì quan sát hành động.
Một vài thành viên ban huấn luyện còn sót lại từ thời Lampard cho biết họ đang cảm thấy thoải mái hơn nhiều. Lampard và những trợ lý thân tín thường chỉ thảo luận với nhau, điều đó khiến những người còn lại cảm thấy họ bị cô lập và gạt ra rìa.
Giống như người tiền nhiệm, lịch thi đấu bận rộn đã hạn chế những công việc và thời gian mà Tuchel có thể làm. Với 10 bàn thắng và 2 bàn thua mà Chelsea phải nhận trong 8 trận ông nắm quyền, không ngạc nhiên khi phòng ngự là trọng tâm chính.
Tuchel thừa hưởng một đội hình với rất nhiều tài năng ở mặt trận tấn công. Điều cấp thiết mà đội bóng cần là đưa ra một cấu trúc phù hợp để giải quyết vấn đề hàng phòng ngự và pressing chống phản công. Để khiến đối phương buộc phải phạm sai lầm, Chelsea sẽ pressing tầm cao và đoạt lại bóng ở đó.
Các thành viên trong đội thấy sự chuẩn bị cho trận đấu đã chi tiết hơn, họ hiểu rõ những chỉ dẫn hơn cũng như những đe dọa của đối thủ. Một cầu thủ cho biết: “Khi từ phòng thay đồ bước ra sân, chúng tôi hiểu rõ nhiệm vụ của mình, biết đối phương sẽ làm gì, do đó chúng tôi biết mình sẽ giành chiến thắng”.
Hệ thống 3-4-2-1 đã hoạt động rất hiệu quả nhưng Tuchel nhấn mạnh rằng hệ thống đó sẽ không được sử dụng trong toàn bộ phần còn lại của mùa giải. Đội hình xuất phát của Chelsea không phải là vấn đề, câu chuyện nằm ở thái độ và sự khát khao.
Ông nói trên BT Sport: “Tôi muốn các cầu thủ hiểu những thay đổi từ hệ thống 3 hậu vệ sang 4 hậu vệ là không quá lớn. Đó chỉ là một dịch chuyển nhỏ khoảng 10m, dâng cao hơn 5m hoặc kéo sang hai bên. Sau đó, bạn làm những việc như vẫn thường làm.
Nếu có cơ hội phù hợp, chúng tôi sẽ chuyển sơ đồ. Nhưng tôi không muốn các cầu thủ nghĩ rằng thay đổi sơ đồ là giải pháp (nếu tình hình không diễn ra đúng hướng). Điều đó có thể tạo ra ấn tượng rằng giải pháp luôn xuất phát từ tôi. Điều quan trọng nhất là chúng tôi thích nghi và mọi người tôn trọng các nguyên tắc ra sao: tấn công, phòng ngự thế nào trong sơ đồ mà chúng tôi thi đấu. Điều này quan trọng hơn nhiều chuyện sơ đồ. Chúng tôi có thể mạnh mẽ khi thi đấu trong bất cứ sơ đồ nào”.
Các bài tập mà ông áp dụng cho đến nay đã được miêu tả là mang tính kỹ thuật và chiến thuật hơn trước đây. Tất cả đều cảm nhận rằng không có cầu thủ nào được ưu ái hơn người khác, mọi người ra sân và tận hưởng niềm vui. Điều này được tất cả đón nhận nồng nhiệt.
Tuy nhiên sẽ có những cầu thủ vui hơn những người khác. 2 trong số những bản hợp đồng cuối cùng trong mùa hè năm ngoái dưới thời Lampard - Hakim Ziyech và Ben Chilwell - chắc chắn không quá vui khi cả hai mới chỉ có tổng cộng 4 lần đá chính dưới thời Tuchel. Dù vậy không ai có thể phàn nàn vì sự lên xuống phong độ.
Sự tiến bộ của Chelsea sẽ được kiểm tra một cách rõ nét hơn trong 4 trận đấu tiếp theo ở Premier League bao gồm các cuộc đối đầu với Manchester United, Liverpool, Everton và Leeds. Tuy nhiên đánh bại Atletico Madrid - đội bóng đã chơi với sơ đồ 6-3-1 - vẫn là một chiến công đáng chú ý.
Trong đội hình xuất phát tối hôm ấy có sự góp mặt của Cesar Azpilicueta. Đó là trận thứ 7 trong 8 trận dưới thời chiến lược gia người Đức mà đội trưởng Chelsea góp mặt ở đội hình xuất phát. Trước khi Tuchel đến, hậu vệ 31 tuổi chỉ đá chính 14 trong 29 trận ở mùa giải này. Chắc chắn đó là sự thay đổi đáng chú ý.
“Điều đầu tiên, tôi muốn có sự hiện diện của đội trưởng trên sân”, đây là khẳng định của Tuchel với BT Sport. Dưới thời Lampard, hậu vệ phải Azpilicueta không còn là lựa chọn số một trong đội hình chính mà phải nhường chỗ cho tài năng trẻ Reece James. Sự hiện diện của hậu vệ người Tây Ban Nha thường là để giải quyết những vấn đề không liên quan đến trận đấu. Ví dụ, khi CLB bắt đầu đàm phán với toàn đội về việc giảm lương trong thời đại dịch, Azpilicueta là người đứng ra nói chuyện với các đồng đội.
Khi Tuchel quyết định cho Chelsea đá với sơ đồ 3 trung vệ, điều đó có nghĩa Azpilicueta sẽ được đảm bảo ở vị trí trung vệ lệch phải - nơi anh thường xuyên thi đấu dưới thời HLV Antonio Conte trong giai đoạn 2016-2018. “Hiện tại anh ấy cảm thấy mình lại giống một thủ lĩnh ở cả trong lẫn ngoài sân cỏ. Anh ấy đã được trao nhiều quyền hơn”, một nguồn tin chia sẻ.
Một dấu hiệu khác cho thấy Tuchel đã khiến anh cảm nhận như vậy chính là khi hậu vệ Tây Ban Nha đi cùng HLV 47 tuổi đến cuộc họp với ban tổ chức trước trận. Tuchel thấy Azpilicueta - người đã có 409 lần ra sân cho The Blues kể từ khi gia nhập đội vào mùa hè 2012 - còn hơn cả một người đội trưởng. Anh là một phần trong đội ngũ lãnh đạo đội bóng, giống như các thành viên ban huấn luyện vậy.
Những người khác được hưởng lợi từ sự xuất hiện của Tuchel xét về phương diện thời gian thi đấu còn có Jorginho, Mateo Kovacic, Marcos Alonso, Andreas Christensen, Callum Hudson-Odoi và Rudiger. Ngay cả thủ môn Kepa Arrizabalaga cũng đã có trải nghiệm được bắt các trận liên tiếp.
Dù ban đầu những người quan sát bên ngoài Stamford Bridge có nhiều nghi ngờ về việc Tuchel sẽ không trao cơ hội cho các cầu thủ học viện, song ông đều đã dùng họ, Mason Mount và Hudson-Odoi còn là những cầu thủ thường xuyên trong đội hình chính. Một nguồn tin cho biết: “Mọi người nói khi Lampard rời đi và Tuchel đến, nó sẽ đánh dấu cho sự quay trở lại của việc chỉ dùng các cầu thủ ngoại… Vâng, thực tế cho thấy điều đó là vớ vẩn. Tất cả mọi người đều trong tập thể, ông ấy mang niềm tin và sự đoàn kết quay trở lại.
Về những cầu thủ bị gạt ra ngoài dưới thời Lampard, cảm giác như họ đang đi từ 8 dặm trên giờ lên thành 80 dặm trên giờ. Ngay từ ngày đầu tiên ông ấy ở đây, họ đã cảm thấy mình là một phần của đội. Tinh thần trong đội đã thay đổi rất nhiều”.
Một người khác thân cận với một cầu thủ đội một Chelsea bày tỏ thêm về Tuchel: “Ông ấy muốn mọi người trong đội cảm thấy vui và sẵn sàng. Bạn không bao giờ biết chuyện gì sẽ xảy ra cả. Họ những cầu thủ yêu quý Lampard, nhưng đây là bóng đá, đây là Chelsea, nhiều thứ sẽ thay đổi”.
Điều quan trọng, khả năng nói tiếng Anh trôi chảy của Tuchel giúp ông thích nghi với môi trường mới rất nhanh. Một trong những lý do ban đầu Lampard được chào đón như vậy sau một thời gian dài đội bóng sử dụng các HLV nước ngoài là khả năng đối thoại trong đội đã tốt hơn, cho dù đó là với giám đốc Marina Granovskaia, đội ngũ học viện hay các nhân viên ở khu tập luyện Cobham.
Với tính cách của Tuchel, không có điều gì thay đổi ở mặt này. Như đã thể hiện trong các cuộc họp báo, người từng đưa PSG lọt vào chung kết Champions League luôn sẵn sàng nói đùa và nở nụ cười. Và ở hậu trường, tính cách đó cũng không khác.
Với sự xuất hiện của Tuchel, cảm giác cấp trên cấp dưới cũng không có. Một nhân viên cấp dưới của đội rất ngạc nhiên khi anh mở cửa cho Tuchel đi qua, chiến lược gia người Đức nói: “Không, không. Tại sao lại là tôi trước? Anh là đồng nghiệp của tôi. Anh đến trước và anh cứ qua trước”.
Một ấn tượng ban đầu khác mà Tuchel tạo ra cho mọi người là sự chuyên nghiệp của ông: ông đưa ra chỉ dẫn rõ ràng dù là về chiến thuật với các cầu thủ hay các nhiệm vụ khác với ban huấn luyện. Ông nhớ những chi tiết của các cuộc trò chuyện cũ - những điều mà các HLV trước đây của Chelsea sẽ nhanh chóng quên.
Một nguồn tin khác giải thích: “Ông ấy rất chủ động. Ông sẽ liên lạc với các thành viên ban huấn luyện và bảo: ‘Cậu nhớ điều cậu nói ngày hôm đó không? Giờ hãy làm thế nhé’”.
Điều này được mở rộng ra ở các buổi tập, với đội ngũ y tế, phân tích viên, những nhân viên hành chính,… “Đó là điều nhỏ thôi nhưng nó cho thấy họ đang làm đúng từng chi tiết”, một nguồn tin khẳng định.
Các cuộc trò chuyện với Granovskaia được cho là diễn ra thường xuyên và bất cứ lo ngại ban đầu nào về thời gian không dài của bản hợp đồng đã bị lãng quên. Ông từng thừa nhận với BT Sport: “Ban đầu tôi khá lo lắng về điều đó. Nó (thỏa thuận hợp đồng 18 tháng) được hoàn thành trong 72 tiếng.
Lúc đầu tôi không thích đâu. Tôi nghĩ ‘Thế này là sao, họ không tin mình sao? Mình bỏ lại quê hương, gia đình ở phía sau. Họ kém vị trí thứ 4 nhiều điểm và có thể sẽ không đến được vị trí đó… thế là họ có thể dễ dàng sa thải mình’. Nhưng vài phút sau, tôi lại tự hỏi: ‘Dù sao thì thay đổi được điều gì đây?’. Thế là tôi cởi bỏ áp lực.
Nếu tôi có năng lực, nếu họ thích những gì tôi làm thì họ sẽ giữ tôi ở lại. Nếu tôi không giỏi, không đạt được những kết quả tốt, họ sẽ sa thải tôi. Tôi có thể có hợp đồng 5 năm và họ vẫn có thể sa thải tôi, vậy thì sao tôi phải lo lắng? Tôi có tin tưởng bản thân mình, đội bóng này, CLB này không? Có, có và có. Vậy thì sao tôi phải lo về con số ấy? Nhờ nghĩ thế, tôi thấy thoải mái hơn. Lúc này tôi cảm thấy nhẹ nhàng. Vì thế, tôi sử dụng mỗi ngày tốt hơn khi biết mình có thời gian bao lâu”.
Có những ý kiến cho rằng CLB muốn Tuchel khôi phục giá trị của những cầu thủ Lampard không dùng. Điều đáng chú ý là Marcos Alonso, Jorginho, Mateo Kovacic, Antonio Rudiger và Andreas Christensen đã đá chính cùng nhau nhiều hơn trước. Lựa chọn Kepa trong 2 trận đã nói đến ở đầu bài cũng được xem là có ý nghĩa về mặt này. Tuy nhiên, vì sử dụng những cầu thủ ấy nên các cầu thủ khác phải chịu hoàn cảnh tương tự họ trước kia. Chính vì thế, mọi thứ có lẽ chỉ là lý thuyết.
Nhìn chung, Tuchel vẫn giữ nguyên cách vận hành tương tự. Nếu điều gì đã hiệu quả trước đó thì ông sẽ không xáo trộn và thay đổi chỉ để khẳng định dấu ấn của bản thân. Về khía cạnh này thì ông khá thoải mái.
Nếu cần phải thay đổi thì ông sẽ làm. Ví dụ, ông đã điều chỉnh chuyện đi lại, ăn ở trước mỗi trận đấu. Toàn đội trước đó có quy trình tiêu chuẩn là cùng ở khách sạn vào buổi tối trước ngày diễn ra trận đấu. Tuy nhiên, Tuchel quyết thay đổi điều này. Chelsea bay đến các trận đấu ở Sheffield và Barnsley vào buổi sáng trong ngày diễn ra trận đó. Với cuộc tiếp đón Newcastle đến Stamford Bridge, các cầu thủ Chelsea được thông báo là họ có thể tự túc đi đến sân vận động.
Có thể hiểu là Tuchel muốn hạn chế số lượng người ở khách sạn. Ông thấy đó là điều tốt cho mọi người, nhất là trong một mùa giải bận rộn. Mọi người có thể dành thời gian nhiều hơn cho gia đình và có quãng nghỉ ngơi sau những giờ thi đấu lẫn tập luyện căng thẳng. Các cầu thủ được tin tưởng sẽ hành động có trách nhiệm.
Một dấu hiệu nữa cho thấy ông tin các cầu thủ sẽ làm điều đúng đắn là việc lựa chọn người đá 11m. Dù Jorginho được chỉ định là lựa chọn số một, song không có gì cố định. Trước cuộc đối đầu Southampton cuối tuần vừa rồi, Jorginho ngồi dự bị. Tuchel đã nghe có người nói: “Tammy Abraham, Timo Werner, Mount,… các cậu đều có khả năng, ai nghĩ mình sẽ đá?”. Mount là người bước lên chấm 11m để thực hiện quả phạt đền Chelsea được hưởng trong hiệp 2.
Đó là trận đấu mà Tuchel đã đưa ra quyết định quan trọng nhất của mình: rút Hudson-Odoi rời khỏi sân chỉ sau 30 phút anh thay thế Abraham. Sau đó ông phê bình cầu thủ chạy cánh trong cuộc họp báo sau trận.
Đây là những tình huống có thể gây bất ổn trong đội. Nhưng Tuchel đã triệu tập cuộc họp đội, nói về tình huống trước tất cả mọi người. Trong giọng của ông có sự hối tiếc, một sự thừa nhận là có thể bản thân đã quá gay gắt. Toàn đội được cho là cảm thông với ông. Tuchel cũng chứng minh rằng không có sự tư thù nào khi điền tên Hudson-Odoi trong đội hình xuất phát gặp Atletico Madrid 3 hôm sau.
Mendy nói về phong cách quản trị nhân sự của Tuchel sau chiến thắng trước Atleti như sau: “Chúng tôi biết ông ấy muốn gì, nên khi chúng tôi ở trên sân, chúng tôi phải chứng minh tại sao ông ấy lại chọn chúng tôi. Ông ấy rất giàu biểu cảm. Ông thể hiện ra khi thích điều gì đó. Khi bạn thi đấu tốt trên sân ở trong mọi buổi tập lẫn trận đấu, ông ấy sẽ thúc đẩy bạn. Ông tích cực nhưng cũng cho thấy sự quyết tâm của mình và điều đó tốt cho tôi lẫn cả đội”.
Tuchel tôn trọng lời khuyên của đội ngũ y tế. Hơn một lần, có những cầu thủ đã bị loại ra vì ông được tư vấn là họ đang bước vào “vùng đỏ”. Với rất nhiều khó khăn trong 3 tháng tới, ông lo về khả năng các cầu thủ dính chấn thương gân khoeo hoặc cơ.
Tất nhiên, Tuchel cũng có vấn đề giống Lampard là không thể khiến toàn bộ đội hình lớn đều cảm thấy vui. Về cơ bản đây là nhiệm vụ bất khả thi bởi ai cũng muốn đá mọi trận đấu. Và cũng chưa ai thấy Tuchel sẽ hành động ra sau sau những thất bại liên tiếp ở Chelsea.
Nhưng tựu chung lại, mọi thứ đến lúc này đang quá tốt. Chelsea đang mạnh mẽ hơn nhiều so với một tháng trước. Hiện tại, ban lãnh đạo có thể hài lòng về quyết định thay Lampard bằng Tuchel.
Lược dịch từ bài viết “‘He’s brought belief and togetherness back’: Tuchel’s first month at Chelsea” của tác giả Simon Johnson và Liam Twomey trên The Athletic.