Trên ranh giới giữa mơ mộng và thực tế chính là nơi Ruben Neves chơi bóng. Và cựu thần đồng của Porto đã thực sự làm mờ đi ranh giới đó kể từ ngày anh đánh đổi cơ hội tham dự Champions League để chọn Championship với quyết định gia nhập Wolverhampton Wanderers vào năm 2017.
Bất cứ ai từng chiêm ngưỡng chàng trai này tung hoành nơi tuyến giữa và hủy diệt Championship chắc chắn đều chẳng nghĩ rằng anh sẽ vẫn gắn bó với đội chủ sân Molineux vào năm 2022, thậm chí còn giúp Wolves xác lập vị thế của một đội nửa trên BXH với những cống hiến của mình.
Chính vì vậy mà vị thế của Neves tại CLB này chẳng khác nào một thần thoại.
Cùng 3 đứa con và người bạn đời Debora, anh đang hạnh phúc với cuộc sống an cư lạc nghiệp tại Wolverhampton, và đã không ít lần khẳng định tình yêu của mình dành cho thành phố và CLB – qua đó càng củng cố địa vị của một huyền thoại ở nơi đây.
Lối chơi của Neves đã phát triển đáng kể từ khi đến Anh. Để hỗ trợ cho nhãn quan, khả năng chuyền bóng đa dạng cự ly và ghi bàn, Neves cũng đã cải thiện mạnh mẽ khả năng phòng ngự và thể chất của mình. Anh có thể điều khiển nhịp độ trận đấu, anh đã trở thành một thủ lĩnh trong phòng thay đồ và là một tiền vệ toàn năng vẫn chưa ngừng phát triển.
***
Khi quan sát Neves chơi bóng, bạn sẽ phải tự hỏi: Phải chăng cái chân phải của anh được bọc trong nhung lụa? Phải chăng có một nghệ sĩ đàn hạc vô hình luôn theo sau anh, cứ 5 bước chân sẽ tấu lên một bản nhạc nền tuyệt vời?
Andrea Pirlo, Xabi Alonso và Sergio Busquets là những hình mẫu, những nguồn cảm hứng to lớn đối với Neves, anh bảo rằng mình ngưỡng mộ lối chơi của họ, sự tận tâm của họ, phong cách chơi bóng của họ, cách họ đọc trận đấu.
Ngoài ra, với tư cách là một fan Porto từ nhỏ, những tiền vệ mà Neves học hỏi còn có Lucho Gonzalez, Paulo Assuncao, và đặc biệt là Joao Moutinho, người đàn anh đã cùng đội bóng này chinh phục hết danh hiệu này đến danh hiệu khác (3 chức VĐQG, 1 Cúp Bồ Đào Nha, 3 Siêu Cúp BĐN và 1 Europa League) từ thuở Neves còn là một cậu bé ở học viện của họ, và hiện tại đang là đồng đội của nhau ở Wolves.
Một nhà vô địch đích thực, mang đúng thứ tâm lý cần có để giành chiến thắng trong các cuộc chơi và là một trong những tiền vệ xuất sắc nhất mà Bồ Đào Nha từng sản sinh ra, đó là những lời ca ngợi của Neves dành cho Moutinho. Anh cũng thừa nhận rằng 4 năm sát cánh cùng người đàn anh 35 tuổi đã giúp mình học hỏi được rất nhiều điều để nâng tầm bản thân.
Moutinho cũng đã bình luận về Neves bằng những lời lẽ có cánh tương tự. Sự tôn trọng và ngưỡng mộ mà họ dành cho nhau là quá rõ ràng.
Moutinho từng nói rằng anh ghen tỵ với khả năng sút xa của Neves. Đó cũng chính là khía cạnh mãn nhãn nhất trong bộ kỹ năng của tiền vệ 22 tuổi – đã không biết bao lần tạo nên những tiếng ồn rung chuyển sân vận động từ các cổ động viên Wolves.
Neves chỉ ghi trung bình khoảng 5 bàn mỗi mùa, nhưng khi anh đưa bóng vào lưới, đó sẽ là những pha lập công khiến người xem phải thốt lên những câu từ thể hiện sự kinh ngạc, thán phục.
Tuy nhiên, pha lập công đầu tiên trong 28 bàn mà anh đã ghi trong sự nghiệp cho đến nay lại đến từ một cú sút bên trong vòng cấm ngay trong trận đấu ra mắt tại Porto, ở tuổi 17, vào tháng 8 năm 2014 – mặc dù có vẻ như anh là một cầu thủ không thích chạm bóng trong vòng cấm đối thủ (chỉ vỏn vẹn 9 lần chạm bóng trong vòng cấm trong 3 mùa giải đầu tiên ở Wolves).
Còn siêu phẩm đầu tiên trong đời cầu thủ chuyên nghiệp của chàng trai này đã đến vào mùa giải sau đó, trước Academica.
Kể từ khi gia nhập Wolves, trong 16 pha lập công không tính penalty mà Neves đã ghi, có tới 13 trong số này đến từ ngoài vòng cấm. Thành tích 16 bàn thắng thực tế đó đi kèm với con số 11,4 bàn thắng kỳ vọng (xG) – một dữ liệu phản ánh độ “khó xơi” của những cơ hội mà anh đã tận dụng thành công.
Chấm đỏ xa khung thành nhất trong bản đồ dứt điểm trên đại diện cho một khoảnh khắc đã khắc sâu vào văn hóa dân gian của Wolves – một cú vô lê tuyệt đẹp từ khoảng cách 32 mét trước Derby County.
Có một điểm chung trong nhiều bàn thắng và cú sút mà Neves đã thực hiện.
Chúng thường đến sau các pha phạt góc, đá phạt hoặc những quả tạt bị phá ra khỏi vòng cấm: Anh đã đặt mình bên ngoài khu vực cấm địa, ẩn nấp như một con báo ranh mãnh trong bụi rậm.
Đó là điều Neves luôn làm.
“Tôi luôn cố đưa bản thân vào một vị trí tạo điều kiện cho mình thuận lợi đoạt lấy bóng hai,” Neves chia sẻ. “Không phải lúc nào tôi cũng nghĩ đến việc sút đâu, điều đó phụ thuộc vào cách quả bóng đến với tôi. Nhưng tôi luôn cố chiếm lĩnh được một vị trí cho phép mình đoạt được bóng và duy trì đợt tấn công của đội.”
“Tôi lưu ý các đối thủ đang ở những đâu để qua đó triệt tiêu các nguy cơ dính phản công, nhưng mục tiêu chính luôn là thu hồi bóng. Mỗi khi một quả tạt được thực hiện, hay chúng tôi đang tấn công, tôi luôn tính toán, tìm kiếm vị trí lý tưởng nhất để đoạt lại bóng nếu chúng tôi làm mất nó.”
Neves đang sút ít hơn ở mùa giải này – với thống kê 1,48 cú dứt điểm mỗi 90 phút, trong khi con số được ghi nhận ở mùa giải 2020-21 là 2,15 mỗi 90 phút. Anh bình luận rằng, chẳng có lý do cụ thể nào cho điều đó cả. Chỉ là một sự trùng hợp ngẫu nhiên mà thôi.
“Sút có thể trở thành một sự lựa chọn tốt, nhưng tôi luôn khẳng định rằng mục tiêu chính của mình trên sân đấu không phải là ghi bàn!” Neves chia sẻ.
“Nhưng mọi người không phải lúc nào cũng hiểu điều đó. Có lẽ họ nghĩ tôi cần ghi nhiều bàn như Raul Jimenez, nhưng tôi là một tiền vệ, và mục tiêu chính của tôi là giúp lối chơi của đội được vận hành suôn sẻ.”
“Sút xa có thể là một sự lựa chọn hợp lý khi đối thủ chơi thấp và chúng tôi không có khoảng trống để triển khai bóng xuyên phá họ. Nhưng cũng là phương án khó thành công nhất.”
“Cách khung thành 30 thước Anh, cực kỳ, cực kỳ khó ghi bàn. Các thủ môn ở Premier League đều có đẳng cấp rất cao. Tôi từng thấy có người bảo rằng với số cú sút mà tôi đã thực hiện, tôi cần phải ghi nhiều bàn hơn, nhưng tôi không quan tâm đến chuyện đó.”
Neves thậm chí còn có chút thất vọng và bất mãn với việc mọi người chỉ nhìn vào những bàn thắng của anh, hoặc các video tổng hợp “siêu phẩm” trên YouTube, và cho rằng đó là tất cả những gì anh chú trọng trên sân đấu.
Ngược lại, có vài lần ở mùa giải này khi Neves đứng trước cơ hội sút xa nhưng thay vào đó anh đã kiến tạo nên một bàn thắng, như trong trận đấu với Aston Villa vào tháng 10, khi anh chuyền bóng đầy tinh tế tới cho Daniel Podence, người sau đó đã căng ngang cho Roman Saiss đệm bóng ghi bàn.
“Nếu có thể sút, tôi sẽ làm vậy. Nhưng nếu có những giải pháp khác tốt hơn, tôi sẽ chọn chúng,” anh khẳng định.
“Giờ đây, tôi cảm thấy rằng khi quả bóng tới chân mình, các đối thủ thường nhanh chóng lao vào tôi (để ngăn chặn một cú sút), nhưng qua đó sẽ có những khoảng trống được mở ra đằng sau họ.
“Trong trận đấu với West Ham gần đây, có một pha bóng như vậy và 4 cầu thủ đối phương đã lao vào truy cản tôi. Max Kilman và Conor Coady hoàn toàn được tự do trong vòng cấm, tôi chuyền và Max đánh đầu.”
Một ví dụ khác, trước Brighton vào tháng 12, đã chứng minh cho nhãn quan của Neves. Một lần nữa, các đối thủ có lẽ đã dự đoán một cú sút xa.
Thay vào đó, anh đã lốp nó ra phía sau hàng thủ cho Saiss ghi bàn.
Trong một trận đấu gần đây với đối thủ Watford, Neves đã thành công đến 20 trong 22 đường chuyền dài mà anh thực hiện – đây là thống kê đường chuyền dài chính xác nhiều nhất mà một cầu thủ đạt được (tính cả các thủ môn) trong 1 trận đấu của Premier League ở mùa giải này.
Đó chính là một khía cạnh ấn tượng khác trong lối chơi của tiền vệ 25 tuổi. Nhận bóng ở khu vực giữa sân, nhìn lên, thực hiện một nhịp đẩy bóng với một cú chạm tinh tế, rồi tung ra một đường chuyền đưa bóng tới chính xác chỗ của một đồng xu cách đó hơn 45 mét.
Trong 4 mùa bóng qua, Neves là cầu thủ duy nhất mà mùa nào cũng góp mặt trong top 10 của Premier League về thống kê đường chuyền vào khu vực 1/3 cuối sân đối phương.
Anh luôn tìm cách mở khóa “cánh cửa” mà đối thủ dựng lên, không chỉ với một pha kiến tạo trực tiếp, mà còn với những đường chuyền khai thông một hệ thống phòng ngự hoặc cho phép một đồng đội khai thác khoảng trống.
Tuy nhiên, theo quan điểm của Neves, có những thời điểm phải giữ chặt lấy quyền kiểm soát bóng mới là điều nên làm – thay vì nhất quyết đưa nó lên phía trước.
“Đây là những điều mà giới cầu thủ chúng tôi phải cân nhắc thật cẩn thận. Các CĐV luôn muốn đội bóng của mình phải tiến về phía trước, tấn công liên tục, nhưng trên sân đấu, bạn phải ‘đọc’ cuộc chơi với một tư duy khác.”
“Đôi khi, tốt hơn hết là nên chuyền về thay vì mạo hiểm và mất bóng. Ngoài ra, bạn cũng cần để ý đến ‘trạng thái’ của đội… nếu cả đội đang tự tin, chơi tốt, tạo ra được nhiều cơ hội, bạn có thể mạnh dạn lựa chọn những phương án ‘liều ăn nhiều’.
Còn nếu đội đang không quá tự tin, vậy thì nên giữ chặt lấy quả bóng để hồi phục sự tự tin đó.”
Còn nếu đội đang không quá tự tin, vậy thì nên giữ chặt lấy quả bóng để hồi phục sự tự tin đó.”
***
Dennis Bergkamp từng nói mình thích những pha kiến tạo hơn các bàn thắng. Còn Neves thì sao?
“Tôi sẽ chọn ghi bàn. Tôi yêu việc kiến tạo, nhưng cảm giác sau khi ghi bàn phê đến khó tin. Có lẽ nói 50/50 sẽ chính xác hơn. Bởi nếu đường chuyền tạo cơ hội cho Helder Costa trước Burton mà được tận dụng thành công thì chắc chắn cảm giác cũng sẽ phê không kém.”
Neves có những khía cạnh của một nhạc trưởng lùi sâu, một tiền vệ đoạt bóng (ball-winning midfielder) và nhiều kỹ năng khác, liệu anh sẽ “phân loại” bản thân như thế nào?
“Khó đấy. Tôi không muốn nói ‘tiền vệ phòng ngự’ bởi vì trong lối chơi của Wolves không có một tiền vệ phòng ngự. Vậy nên câu trả lời của tôi là một tiền vệ trung tâm việc gì cũng biết làm một chút.
“Trong đội của tôi, mọi tiền vệ đều phải có đặc điểm đó. Họ cần phải tấn công, phòng ngự, tắc bóng, phán đoán, kiến tạo, xử lý bóng.
“Nói một chút về Busquets – một trong những người giỏi nhất thế giới. Anh ấy là một tiền vệ phòng ngự, nhưng nếu bạn trò chuyện cùng mọi người về Busquets, hầu hết sẽ nói về khả năng tấn công của anh ấy. Rất ít người nhận ra rằng anh ấy cũng cực kỳ giỏi trong việc phòng ngự và luôn chọn được vị trí thuận lợi nhất để đoạt lại bóng.
“Đó chính là hình mẫu mà tôi muốn hướng tới; giỏi xử lý bóng, giúp lối chơi của đội diễn ra trôi chảy, thực hiện những quyết định mạo hiểm, sút tốt, chuyền tốt, bên cạnh đó, phòng ngự là một công việc không hề dễ chút nào nhưng vô cùng quan trọng.”
Một khía cạnh quan trọng khác ở Neves là khả năng lãnh đạo. Anh từng là đội trưởng ở Porto khi còn rất trẻ và hiện đang là đội phó của Wolves. Nếu Conor Coady là một thủ lĩnh sôi nổi, thì anh là kiểu thủ lĩnh nào?
“Tôi là kiểu trầm lặng. Tôi không liên tục la hét vào mặt mọi người, nhưng sẽ lên tiếng khi cần thiết.
“Trước hết, cần phải có một phòng thay đồ ngon lành cành đào. Nếu được vậy, mọi thứ sẽ dễ dàng hơn. Và ở Wolves, tôi đã được hưởng lợi từ điều này. Một phòng thay đồ tuyệt vời và những con người tuyệt vời, nhờ đó, nhiệm vụ đội trưởng hoặc đội phó tại CLB này trở nên rất dễ dàng.
“Tại Porto, tôi là đội trưởng, và đã có những cầu thủ thực sự dày dạn kinh nghiệm hỗ trợ mình. Bất cứ khi nào tôi cần đến sự giúp đỡ của họ, họ đều sẵn sàng. Một người đội trưởng không nên đơn độc, trong phòng thay đồ anh ta cần có thêm những trợ thủ khác để mọi thứ diễn ra suôn sẻ.”
Tuy chưa so tài với Pirlo lần nào, nhưng Neves đã từng chạm trán với Alonso và Busquets. Nếu không tính hai người hùng của đời cầu thủ, thì ai là tiền vệ xuất sắc nhất mà anh từng đối đầu?
“Đó là Thiago – một trong những đối thủ ‘khó chơi’ nhất. Quá khôn ngoan. Kỹ thuật, khả năng thể chất, anh ấy quá đỉnh. N’Golo Kante cũng rất giỏi, không thể nào cướp được bóng khỏi anh ấy và đồng thời là một con quái vật khi xét tới khả năng phòng ngự. Nhưng Thiago vẫn là đối thủ mà tôi ‘ngán’ nhất.”
Pirlo được ca ngợi là một “nghệ sĩ sân cỏ”. Rất nhiều người cũng nói như vậy về Neves. Liệu anh có đồng ý rằng mình thi đấu như một nghệ sĩ?
“Tôi luôn cố chơi thật tốt, nhưng không đặt nặng việc tạo nên những khoảnh khắc thật đẹp, thật hoàn hảo.
Đối với tôi, ưu tiên hàng đầu luôn là đưa ra những quyết định đúng đắn nhất cho đội. Và tạo điều kiện tốt nhất cho cầu thủ nhận những đường chuyền của mình.”
Trong số những người đã làm việc cùng Neves, ai có ảnh hưởng lớn nhất đến sự nghiệp của anh?
“Julen Lopetegui sẽ luôn là sự lựa chọn đầu tiên, vì ông ấy đã không ngần ngại trao cho tôi cơ hội bước ra thế giới bóng đá đỉnh cao ở tuổi 17 – tại một đội bóng lớn như Porto và trong mùa giải đầu tiên mình dẫn dắt CLB này.
“Về khả năng chuyền bóng, kỹ thuật dứt điểm, đỡ bước một, rê dắt bóng, nói chung là khía cạnh kỹ thuật, người mà tôi mang ơn nhất là Pep Lijnders (hiện đang là trợ lý của Klopp ở Liverpool) trong những năm làm việc cùng ông ấy ở Porto.”
“Về khả năng phòng ngự, sự chỉ dạy của Nuno (Espirito Santo) – một HLV chuộng lối đá phòng ngự phản công – đã giúp tôi cải thiện một cách đáng kinh ngạc.
“Về khả năng chọn vị trí khi tấn công, cầm trịch đội, tìm kiếm những quyết định tốt nhất, Bruno (Lage) là người tôi chịu ơn nhiều nhất. Có thể khẳng định rằng, ông ấy đã nâng tầm mạnh mẽ khả năng tấn công của tôi.”
| Ruben Neves |
***
Mùa giải trước, Neves là cái tên đứng thứ năm ở Premier League về số pha tắc bóng thành công. So với khi bắt đầu cuộc hành trình ở Premier League, thống kê tắc bóng mỗi 90 phút của anh đã tăng từ 2 lên 3 ở mùa giải này.
Nhưng sự tiến bộ mạnh mẽ trong khả năng phòng ngự ở Neves kể từ khi tới Anh lại là một khía cạnh chẳng mấy tiếng tăm, cũng chính vì vậy mà không nhiều người nhận ra đó là một trong các điểm mạnh của chàng trai này.
Theo Neves, đó là chuyện rất bình thường, bời vì “đến 75% fan bóng đá là những người chỉ thích chăm chú vào khía cạnh tấn công của cuộc chơi, và 25% còn lại sẽ nhìn vào toàn bộ cuộc chơi, không chỉ phần tấn công.”
“Hầu hết mọi người muốn xem những bàn thắng, những pha kiến tạo, những cầu thủ tấn công. Phần còn lại của cuộc chơi không quá thú vị đối với họ! Nhưng tôi thì khác. Tôi luôn muốn cải thiện khả năng chọn vị trí của mình, để có nhiều pha cắt bóng hơn, đoạt được nhiều bóng hai hơn, qua đó giúp đội duy trì thế ép sân đối thủ.
“Các cầu thủ và những người am hiểu bóng đá hiểu khía cạnh này quan trọng đến mức nào.”
Che chắn cho hàng thủ, dự đoán nguy hiểm, tắc bóng hoặc lao về để ngăn chặn một đợt phản công, Neves đều đang làm rất tốt.
Phán đoán hay đọc trận đấu là khả năng mà Neves coi trọng nhất trong khía cạnh phòng ngự của cuộc chơi, “nhờ đó đưa bản thân vào vị trí tốt nhất để đoạt lấy bóng.”
“Tôi đã được sát cánh với một trong những cao thủ hàng đầu về khả năng này, Joao Moutinho. Anh ấy không to cao, không quá mạnh mẽ, nhưng luôn xuất hiện tại đúng vị trí và có rất nhiều tình huống đoạt bóng thành công.”
“Thể hình, sức mạnh đúng thật là những yếu tố quan trọng trong các tình huống đấu tay đôi, nhưng nếu bạn sở hữu trí lực mạnh mẽ và có khả năng đọc trận đấu, bạn có thể thực hiện nhiều pha tắc bóng, phán đoán, và đoạt bóng thành công không kém những cầu thủ to cao.”
Có một sự tiến hóa đáng chú ý khác trong lối chơi của Neves đang được thể hiện ở mùa giải này. Bên cạnh những nỗ lực miệt mài để cải thiện khả năng phòng ngự kể từ khi đến Anh, giờ đây chàng trai 25 tuổi cũng đang phát triển bộ kỹ năng tấn công của mình.
Neves – như bản đồ chạm bóng bên dưới cho thấy – đang có bóng tại nhiều khu vực khác nhau ở mùa giải này, thiên về phía bên phải của sân đấu.
| Số lần chạm bóng mỗi 90 phút của Ruben Neves ở từng khu vực trên sân tại Premier League, so sánh mùa giải 2021-22 với 2020-21. |
Theo Neves bình luận khi nhìn vào bản đồ trên, chính anh cũng chẳng nhận thức được chuyện này, bởi nó đến một cách tự nhiên, xuất phát từ lối chơi của đội. “Khi HLV trưởng thay đổi, những ý tưởng cũng thay đổi theo. Chuyện rất bình thường.”
Quá trình tiến hóa của anh dưới thời Lage sẽ tiếp tục được khắc họa qua những hình ảnh sau đây.
Đầu tiên, trong trận đấu với Brenfold vào tháng 1, thời gian đã bước sang phút 96 và Neves vẫn có đủ năng lượng – nhờ khả năng thể chất được nâng tầm – để lách khỏi một cú tắc bóng và tiến sâu vào phần sân đối thủ.
Anh dẫn bóng về phía trước và sau đó chuyền nó cho Adama Traore để ghi 1 bàn thắng không được công nhận vì lỗi việt vị
Trong trận đấu với Everton gần đây, Neves cũng đã có một tình huống tiến sâu vào phần sân đối thủ với một pha rê dắt bóng khác. Đây không phải điều mà chúng ta sẽ được thấy Neves của quá khứ làm.
“Tuy không thích rê dắt bóng, nhưng tôi cần làm điều đó và sẽ cố thực hiện tốt việc này,” anh khẳng định. “Đó đã là phút 96. Khả năng thể chất của tôi cũng đã được cải thiện một chút trong mùa giải này, tôi cảm thấy sung sức và có thể chạy suốt cả trận.”
“Tôi chưa làm bất cứ điều gì cụ thể với yếu tố thể lực của mình cả, nhưng có lẽ cường độ của các buổi tập đã giúp tôi nâng cấp khía cạnh này. Tôi có thể cảm thấy sự tiến bộ đó. Tôi chẳng gặp vấn đề gì với các trận đấu có cường độ cao cả. Như tình huống ở phút 96 kia là một ví dụ. Một pha phản công, và tôi có đủ thể lực để tiến sâu vào phần sân đối thủ, cố tạo nên một bàn thắng.”
Neves đang trở nên giỏi hơn nữa trong tư cách một tiền vệ, đó là điều quá rõ ràng.
“Cậu ấy hoàn toàn có thể tiến lên đẳng cấp ‘đỉnh của đỉnh’ trong thế giới bóng đá,” Lage khẳng định gần đây.
Với độ tuổi và khả năng của mình, chàng trai 25 tuổi thậm chí có đủ tiềm năng và trí lực để vượt qua những thành tựu của người bạn lớn hơn 10 tuổi, đồng thời là “người thầy trên sân đấu” Moutinho.
Chiêm ngưỡng Ruben Neves chơi bóng quả thật là một niềm vui.
Theo Tim Spiers, The Athletic.