Kagawa được xướng tên trong đội hình tiêu biểu của Bundesliga mùa 2010-2011 và mùa 2011-2012, mùa giải còn đáng nhớ hơn cả mùa trước khi anh ghi 19 bàn và 13 pha kiến tạo từ hàng tiền vệ để giúp Dortmund giành cú ăn đôi quốc nội sau khi đánh bại Bayern Munich với tỷ số 5-2 trong trận chung kết DFB-Pokal ở thủ đô Berlin.
Kagawa được xướng tên trong đội hình tiêu biểu của Bundesliga mùa 2010-2011 và mùa 2011-2012, mùa giải còn đáng nhớ hơn cả mùa trước khi anh ghi 19 bàn và 13 pha kiến tạo từ hàng tiền vệ để giúp Dortmund giành cú ăn đôi quốc nội sau khi đánh bại Bayern Munich với tỷ số 5-2 trong trận chung kết DFB-Pokal ở thủ đô Berlin.
Kagawa thực sự tuyệt vời, nhưng anh cũng gần hết hợp đồng với Dortmund vào năm 2013. Ở thời điểm đó, có vài đội bóng giàu hơn Dortmund muốn có anh. Ban đầu là từ Liverpool, Arsenal và sau đó là Manchester United, nhưng lựa chọn của anh khá dễ. "Phản ứng đầu tiên của tôi đó là: "Man United vĩ đại hơn Liverpool, Arsenal và Dortmund." Tôi chờ đợi đề nghị của họ. Tôi thực sự muốn chơi cho Manchester United dù vẫn hạnh phúc ở Dortmund.
Sir Alex Ferguson khi đó muốn tìm một người kế vị cho Paul Scholes. Hai lần ông cùng trợ lý Mike Phelan đến Dortmund để theo dõi Kagawa thi đấu. Họ cũng theo dõi Mats Hummels và Robert Lewandowski.
Nhưng Kagawa vẫn còn nghi ngờ trước khi đặt bút ký hợp đồng: "Tôi muốn trao đổi trực tiếp với Ferguson. Tôi muốn biết liệu đề nghị đó từ United hay từ Ferguson và liệu ông ấy muốn có tôi hay không. Tôi cũng muốn biết ông ấy muốn tôi chơi ở vị trí nào."
Một cuộc gặp được sắp xếp sau đó.
"Tôi gặp Ferguson ở một sân bay. Ông ấy nói với tôi những điều ông ấy muốn. Tôi không nói được nhiều tiếng Anh, khiến khó có thể hiểu hết ông ấy muốn nói gì, nhưng những thông tin đều rất rõ ràng. Tôi có thể chắc rằng tôi muốn chơi cho Man United. Ferguson cũng giải thích rằng ông ấy muốn giành chức vô địch trở lại với tôi trong đội hình. Ông ấy cũng muốn tôi trở thành nhà vô địch nước Anh.
Kagawa chuyển đến Manchester với mức giá 12 triệu Bảng cùng 5 triệu Bảng kèm theo. Dortmund trong khi đó đã sẵn sàng tìm kiếm sự thay thế, Ilkay Gundogan từ Nuremberg với mức giá 4,5 triệu Bảng. Khi Lewandowski muốn ra đi để đến Bayern một năm sau đó, Dortmund thay thế anh bằng Pierre-Emerick Aubameyang từ St Etienne.
Kagawa đến Man United khi Quỷ Đỏ vừa bước qua một mùa giải tệ hại: bị Manchester City nẫng tay trên ngôi vô địch, bị loại khỏi đấu trường Champions League, sau đó là Europa League. Ferguson nói với các học trò rằng họ sẽ giành được danh hiệu ở mùa sau, nhưng họ cần những cầu thủ tốt hơn. Việc ký kết với Kagawa được đón nhận bởi NHM Man United. Với những người yêu bóng đá, anh là một bản hợp đồng hoàn hảo, dù một bản hợp đồng khác mới thực sự đem lại sự khác biệt cho Man United theo trí nhớ của Kagawa.
"Bất ngờ lớn nhất đó là khi Robin Van Persie đến. Cả phòng thay đồ thốt lên: "wow". Chúng tôi có những cầu thủ tốt, chúng tôi biết rõ mình tốt, nhưng khi Robin đến, anh ấy như tiếp thêm sinh khí cho mọi người. Anh ấy là cầu thủ ghi bàn tốt nhất ở nước Anh, chúng tôi đem anh ấy về từ đối thủ hàng đầu. Chúng tôi thực sự đã sẵn sàng để trở lại làm nhà vô địch."
Ferguson đã nói rất đúng-họ thực sự đã trở lại ngôi vương.
Kagawa nghĩ một lúc lâu khi được hỏi về sự khác biệt giữa Dortmund và United.
"Nếu đặt bên cạnh nhau, các cầu thủ ở Man United tốt hơn Dortmund về mặt cá nhân. Ở Dortmund, chúng tôi thi đấu như một thể thống nhất. Ở Manchester, mọi thứ thiên về tài năng cá nhân hơn. Chúng tôi có được những cái tên lớn nhất thế giới. Rooney, Van Persie, Giggs, Nani, Scholes đang ở giải đoạn cuối sự nghiệp nhưng vẫn là cầu thủ hàng đầu. Khi chúng tôi chơi "bóng ma", Scholes chưa bao giờ phải vào giữa vì anh ấy chưa từng để mất bóng. Chưa bao giờ."
"Giggs lớn hơn Scholes, gần 40, nhưng vẫn rất nhanh nhạy và khéo léo. Anh ấy rất chuyên nghiệp. Chúng tôi còn có Ferdinand, Vidic, Evra, 3 hậu vệ tuyệt nhất thế giới."
Kagawa dần biết được rằng dù Man United có những cái tên rất sáng giá, NHA không phải là hạng đấu "dễ chơi". Trận mở màn của anh trên sân nhà là trận gặp Fulham. "Tôi đối đầu với Mousa Dembele, một cầu thủ rất mạnh và giỏi. Thật sự rất khó. Chúng tôi giành được chiến thắng 3-2, còn tôi về nhà và nghĩ: "Đá với đội yếu đã khó thế này, thì gặp đội mạnh còn khó thế nào ?" Tôi nhớ rằng chúng tôi thua trận đầu tiên trên sân khách ở Everton. Fellaini, một gã cao kều khác thi đấu cùng vị trí với tôi ghi bàn, còn tôi thì không."
Thế nhưng, Kagawa vẫn để lại ấn tượng, không chỉ qua việc anh đến dự một buổi gây quỹ cho Hội CĐV Khuyết Tật Man United rồi ở lại sau khi các cầu thủ đã về hết. Sau vài trận, cầu thủ Nhật Bản đã trở thành cái tên "trót lưỡi đầu môi" của các CĐV Man United trên mọi sân đấu họ hành quân đến. Thuận hai chân, cân bằng, tinh thông và luôn đưa ra những quyết định cũng như đường chuyền chính xác, anh thực sự trở thành một cái tên sáng giá ở Premier League. Ở Dortmund, NHM hát vang "Kagawa, Shinji" như cách người ta làm ở Nhật. Còn ở Manchester, NHM có hai bài hát dành cho anh.
"All we need is Shinji Kagawa," (Chúng tôi chỉ cần Shinji Kagawa-ND) theo lời của bài hát "Radio Gaga" của The Queens được hát vang trên khắp mặt sân Old Trafford.
Kagawa mỉm cười rồi bắt đầu hát bài hát đó.
Chức vô địch thứ 20 và cũng là chức vô địch cuối cùng của Man United ở thập niên đó đến vào mùa giải đó, mùa giải mà Kagawa thi đấu 17 trận, ít hơn một nửa so với Michael Carrick và Patrice Evra.
"Một danh hiệu nữa !" Kagawa nói bằng tiếng Anh khi nói đến danh hiệu thứ 3 của anh. "Tôi được tham dự một buổi tiệc trên đường phố ở Dortmund, sau đó là ở Manchester. Cả thành phố ùa ra, những người tới từ thành phố Manchester. Họ leo lên các tòa nhà, kể cả dàn giáo. Hàng ngàn người hò reo và hát vang. Một buổi tối tuyệt vời cho Sir Alex Ferguson từ đầu tới cuối."
Với Kagawa, đây là một mùa giải đấu đầy thành công. Anh ghi được cú hat trick trước Norwich, thi đấu tốt trong trận gặp Spurs. Nhưng vì chấn thương cùng việc không được thi đấu một vị trí nhất định trong đội hình, anh lập tức bị đẩy lên ghế dự bị.
Và thế là Kagawa đợi mùa sau đó. Ferguson rời khỏi Man United sau khi đã chia sẻ rằng ông hy vọng không làm các cầu thủ mới ký kết với CLB thất vọng khi trông đợi ông sẽ tiếp tục cầm quân sau khi mùa giải kết thúc. "Chúng tôi đã nói với Robin Van Persie và Shinji Kagawa rằng tôi sẽ không nghỉ hưu sớm đâu, một điều khá đúng ở thời điểm tôi nói câu nói đó," Ferguson sau đó chia sẻ.
"Đấy là quyết định của ông ấy, ông ấy nói thẳng với chúng tôi và tôi tôn trọng điều đó," Kagawa nói. "Thành thực. Tôi có cảm thấy một chút gì đó buồn vì ông ấy đã làm việc nhiều năm. Tôi muốn làm việc với ông ấy trong nhiều năm hơn, nhưng mọi người đều phải dừng lại ở một thời điểm nào đó."
David Moyes sau đó đến với Man United. Kagawa được trao cơ hội ra sân dưới thời HLV mới, rất nhiều, thế nhưng vẫn có cảm giác anh vẫn chưa thực sự được trao cơ hội. Kagawa có lẽ hiểu vì sao.
"Khi bạn thay thế HLV, bạn thay thế tất cả. Thực sự rất khó với David, nhưng tôi cũng học được điều đó. Tôi thi đấu ít hơn. Tôi được yêu cầu thi đấu ở vị trí tôi không thích và không cảm thấy dễ chịu. Tôi muốn được thi đấu ở số 10, vị trí tôi cho rằng tôi thi đấu hiệu quả nhất. Nhưng nếu phải thi đấu ở vị trí rộng hơn thì tôi muốn thể hiện rằng tôi có thể thi đấu ở đó."
Kagawa vẫn có thể thi đấu một cách tuyệt vời như trong trận gặp Real Sociedad, nhưng vẫn còn một cầu thủ nổi bật khác dưới thời Moyes.
"Rooney tốt đến mức anh ấy khiến những cầu thủ xung quanh tự tin. Anh ấy cũng thi đấu ở vị trí số 10. Thông thường, Rooney là người kiến tạo, là người ghi bàn. Anh ấy có thể đi bóng, anh ấy thậm chí rất tốt ở mặt phòng thủ. Anh ấy thi đấu rất chăm chỉ. Anh ấy là cầu thủ tuyệt nhất tôi từng chứng kiến ở Anh, nhất là vị trí của tôi. Anh ấy có thể thi đấu ở nhiều vị trí khác, một điều khá khó cho tôi vì một trong số đó là vị trí của tôi."
Thế nhưng khi Rooney muốn ra đi ở kỳ chuyển nhượng hè năm 2013, NHM Man United không muốn ngáng đường anh khi Kagawa đã có thể thế chỗ anh. Thế rồi Rooney ở lại và tỏa sáng, khác với tình cảnh u tối của đội nhà khi đó.
Kagawa biết rằng mọi thứ rất khó khăn cho Moyes. "Rất khó khăn cho bất cứ ai. Ferguson đã ở đó quá lâu, mọi người biết rõ cách ông ấy làm việc như thế nào. Ông ấy luôn thêm vào những phần nhỏ lẻ như các cầu thủ mới."
"Mọi thứ đáng lẽ ra có thể dễ dàng hơn cho Moyes nếu chúng tôi liên tục chiến thắng. Có lẽ chúng tôi trông chờ điều đó, nhưng khi chúng tôi không làm được, sự tự tin bắt đầu suy giảm."
Mọi thứ không hề khả quan cho Kagawa khi Man United đem về Juan Mata với mức giá kỷ lục vào tháng 1 năm 2014, thêm vào đó là việc phát hiện Adnan Januzaj và giữ chân thành công Rooney.
"Tôi trở thành bạn thân với Mata và các cầu thủ TBN như De Gea. Tôi cũng bắt đầu học tiếng Anh. Đáng lẽ ra tôi phải làm nhiều hơn thế, cách họ nói cũng rất dễ hiểu. Tuy vậy, tôi chẳng thể hiểu Rooney nói gì cả !"
Với Kagawa, thế là chưa đủ.
"Tôi muốn thi đấu tốt và thường xuyên. Khi tôi bị đẩy lên ghế dự bị thường xuyên, tôi không thể làm điều đó."
Một lần nữa, Kagawa tìm đến sự động viên của Klopp.
"Shinji Kagawa là một trong những cầu thủ tốt nhất thế giới, thế mà hiện tại cậu ấy chỉ thi đấu 20 phút ở vị trí cánh trái," Klopp nói. "Tim tôi tan nát. Thực đấy. Tôi khóc thật sự. Tiền vệ trung tâm mới là vị trí sở trường của Shinji. Cậu ấy là một tiền vệ công với khả năng tìm kiếm bàn thắng tốt nhất tôi từng thấy. Nhưng với hầu hết người Nhật Bản, điều đó đồng nghĩa với việc được thi đấu nhiều cho Man United hơn Dortmund."
Mọi thứ dần phức tạp hơn cho anh.
"Lại một sự thay đổi HLV khác (Louis Van Gaal đến vào mùa hè năm 2014). Tôi làm việc với HLV thứ 4 trong vòng hơn 2 năm. Tôi gia nhập một CLB có một HLV làm việc trong 25 năm, thế mà ngày tôi đến, họ đổi từ Moyes sang Giggs và giờ là Van Gaal."
"Tôi thi đấu không tốt ở vòng chung kết World Cup trên đất Brazil. Nhật Bản nằm ở cuối bảng rồi sau đó bị loại. Tôi nghĩ rằng tôi cần thử thách mới để vực dậy tôi. Đáng lẽ ra là Manchester, nhưng rồi Angel Di Maria và Radamel Falcao đến. Điều đó chỉ khiến tình hình của tôi tệ hơn. Tôi biết rằng đã đến lúc rời khỏi Man United sau 2 năm khi Van Gaal nói với tôi: "Shinji, cậu sẽ không thi đấu nhiều cho tôi đâu."
"Khi tôi nghe điều đó, khi một cầu thủ nghe điều đó, họ sẽ nghĩ: "Đến lúc đi rồi."
Dortmund khi đó muốn có anh trở lại.
"Có lẽ Dortmund đã lãng mạn hóa quá đáng việc những "đứa con hoang đàng" của họ trở về nhà, NHM Uli Hesse, tác giả cuốn sách Building The Yellow Wall: The Incredible Rise and Cult Appeal of Borussia Dortmund (Xây dựng bức tường vàng: Sự thăng tiến tuyệt vời và sự sùng bái Borussia Dortmund-ND), chia sẻ. Ông có một cuộc trao đổi với The Athletic bên ngoài SVĐ Dortmund khi vẫn còn có CĐV mặc áo Kagawa.
"Nuri Sahin trở lại, Gotze, Mats Hummels cũng thế, đương nhiên có cả Shinji. Mọi thứ không phải lúc nào cũng ổn thỏa, nhưng NHM yêu mến anh ấy nhất ở mùa đầu tiên. Anh không trả lời phỏng vấn nhiều, nhưng vẫn trở thành biểu tượng cho đội hình tươi mới, hợp thời và hợp với túi tiền mà Klopp xây dựng. Kagawa là một cầu thủ cẩn thận và tài năng."
Kagawa chỉ thi đấu 46 trận ở Anh, ghi được 6 bàn thắng trước khi trở lại Dortmund.
"Tôi có những khoảnh khắc tuyệt vời và tệ hại," anh chia sẻ trong lần trở lại. "Rất tuyệt và rất tệ. Tôi đã học được rất nhiều qua quãng thời gian tồi tệ ở Manchester, chúng khiến tôi mạnh mẽ hơn. Tôi vẫn tự tin về lối chơi cũng như người đại diện cũ của mình, Thomas Kroll. Anh ấy rất quan trọng với tôi."
Tuy vậy, khoảnh khắc tệ nhất của Kagawa đến bên ngoài sân bóng.
Đó là ngày 11 tháng 4 năm 2017, một quả bom phát nổ gần xe buýt của Dortmund khi nó di chuyển vào sân cho trận gặp Monaco. Quả bom được kích hoạt bởi một người Đức gốc Nga tự học cách làm bom qua mạng. Hắn muốn hưởng lợi từ việc cổ phiếu Dortmund trượt giá. Thiệt hại có thể đã tệ hơn rất nhiều nếu cửa xe buýt không chống lực tốt.
"Có một tiếng nổ rất lớn," Kagawa nhớ lại. "Tôi sợ đến mức không rời khỏi xe được," Anh nói bằng tiếng Nhật nhưng dần chậm lại. "Chúng tôi thấy Marc Bartra đang bị thương nặng và nghĩ đó là ISIS, nhưng lại không phải. Chỉ là một cá nhân thôi. Các cầu thủ đã rất đoàn kết. Chúng tôi nói rằng chúng tôi sẽ giành danh hiệu này cùng nhau. Tôi có thể sẽ không bao giờ quên điều này. Tôi khi đó đã rất sốc."
Dortmund muốn đá lại một vài ngày sau đó, nhưng UEFA khẳng định rằng họ chỉ có thể dời lại một ngày, một quyết định bị chỉ tích khá nhiều. Monaco giành chiến thắng 3-2 ở Dortmund, đến được trận bán kết sau khi có được tổng tỷ số 6-3.
"Điều này ảnh hưởng nặng nề lên các cầu thủ có mặt trên xe," Hesse chia sẻ. "Họ bị ảnh hưởng rất nặng nề, và phải mất rất lâu CLB mới biết được điều gì đã xảy ra. Có lẽ đó là một sự kết hợp giữa việc họ không hiểu được mức độ nghiêm trọng của sự việc, kèm theo đó là những lý do khó có thể chấp nhận. CLB giờ đây đã nhận ra rằng các cầu thủ bị ảnh hưởng bởi điều này. Dù chuyện này diễn ra không lâu, nhưng có thể thấy ngay được rằng sự việc này đã khiến toàn bộ đội hình thay đổi."
HLV Thomas Tuchel rời khỏi Dortmund một tháng sau vụ tấn công để nghỉ ngơi. Ông được thay thế bởi HLV người Hà Lan Peter Bosz, người đưa Ajax đến trận chung kết Europa League 2017. Dortmund giờ đây thay thế HLV nhiều như Man United vậy. Đầu tiên là Lucien Favre, người coi trọng Marco Reus hơn ở vị trí trung tâm, Kagawa vì thế tiếp tục bị đẩy lên ghế dự bị. Sau đó, anh đến Besiktas dưới dạng cho mượn.
"Tôi không muốn đi chút nào," giọng anh trầm xuống.
Anh liên hệ với đồng đội cũ Mata để hỏi về quỹ Common Goal, trở thành đại diện Châu Á đầu tiên đóng góp 1% lương của mình cho phong trào. Anh cũng ủng hộ nhiều tổ chức khác nhau nhằm khuyến khích các cô, cậu bé Châu Á thông qua bóng đá. Vào tháng 6 năm 2019, anh thăm một tổ chức trong số đó, Fundlife International, một tổ chức giúp đỡ trẻ em ở Tacloban, Philippines, một cộng đồng bị ảnh hưởng bởi cơn bão Yolanda.
"Tôi biết rất ít về Philippines," anh chia sẻ. "Chuyến đi đó khiến tôi nghĩ rất nhiều." Những hình ảnh cho thấy anh cười với người dân địa phương khi tham gia cùng họ.
Ở thời điểm đó, Kagawa vẫn chưa bước vào tuổi 30, vẫn còn phải nghĩ về nhiều điều. TBN luôn tốt với anh. "Tôi luôn muốn đến đó," anh nói. Anh thích Zaragoza, thích thăm Barcelona, nơi anh không được mấy người biết đến ngoại trừ vài khách du lịch Nhật Bản.
"Có rất nhiều áp lực cho cầu thủ chuyên nghiệp," anh nói. "Đây thật sự là một môi trường đầy tính cạnh tranh, thậm chí còn nhiều hơn ở cấp độ chuyên nghiệp. Tôi thích sự cạnh tranh đó. Tôi đã gặp nhiều người từ khắp nơi trên thế giới. Có rất nhiều sự tiến bộ đến được qua việc thi đấu cùng nhiều cầu thủ ở Châu Âu, Nam Mỹ hay Châu Phi. Tôi cũng di chuyển rất nhiều, điều đó giúp tôi kết nối với nhiều người từ nhiều quốc gia khác nhau. Bóng đá thực sự tuyệt vời vì những điều như thế."
Thời gian của chúng tôi đã kết thúc. Chuyến tàu mà chúng tôi đặt đã lăn bánh từ lâu, còn những chuyến tàu khác đã hết chỗ. Kagawa ngỏ lời muốn đưa chúng tôi đến ga AVE bằng chiếc SUV nhãn hiệu Porsche của mình. Trên xe, anh bật bài hát "Legend" (Huyền thoại-ND) của Bob Marley.
Bài hát này có vẻ hợp với triết lý cá nhân của Kagawa. "Đừng lo," anh hát bằng tiếng Anh khi lái xe " Vì mọi thứ nhỏ nhặt đều sẽ ổn thôi."
Dịch từ bài phỏng vấn: "‘There was a bang. We could see Bartra was injured. We thought it was ISIS.’" của tác giả Andy Mitten đăng trên The Athletic.
Shinji Kagawa nói về quãng thời gian thi đấu cho MU, ngôi sao người Nhật Bản đã tiết lộ những lý do khiến anh không thể bùng nổ ở sân Old Trafford.