Roberto Firmino: Cậu bé vô thừa nhận và ngôi sao làm nền

Năm 2007, cậu bé 16 tuổi Roberto Firmino đi 2000 dặm từ thành phố Maceio nổi tiếng với tội phạm hoành hành đến thử việc ở Figueirense. Đi cùng với Firmino khi đó là một nha sĩ.

Bác sĩ phẫu thuật nha khoa Marcellus Portella đã từng là thành viên đội ngũ y tế tại CRB - một CLB ở hạng hai Brazil. Ông đã từng dừng lại chứng kiến Firmino thi đấu cho đội trẻ của họ. Ông lập tức ấn tượng với cầu thủ trẻ và đưa ra lời đề nghị làm người đại diện cho Firmino. Với sự trợ giúp của Portella, Firmino có thể kiếm đủ tiền để giúp gia đình anh một ngày nào đó thoát khỏi nơi ở đầy rẫy hiểm nguy hiện tại (năm 2018, Maceio đứng thứ 21 trong số những thành phố có tỷ lệ tội phạm cao nhất thế giới).

Portella bắt đầu cố gắng giúp Firmino được chú ý nhiều hơn. Ông đã liên hệ với HLV đội trẻ Toninho Almeida của CRB và Luciano “Bilu” Lopes - một HLV kinh nghiệm làm việc ở Atletico Mineiro và là người Maceio. Bilu đã giúp đỡ Firmino được thử việc ở Sao Paulo. Mọi thứ diễn ra không như ý muốn, Firmino lại được sắp xếp thử việc ở Figueirense.

Giám đốc thể thao Erasmo Damiani của đội bóng này nhớ lại: “Roberto ghi 2 bàn theo kiểu xe đạp chổng ngược chỉ trong nửa giờ đồng hồ của buổi tập đầu tiên buổi sáng. HLV đội U17, Hemerson Maria, ngay lập tức đến phòng tôi và bảo phải giữ lại cậu ấy. Chiều hôm sau, HLV đội U20 Rogerio Micale cũng nói tương tự. ‘Nếu Hemerson không dùng cậu ấy thì tôi muốn cậu bé này trong đội của mình’, ông ấy khẳng định như vậy. Đó chính là tài năng của Roberto khi đó”.

Firmino được ký hợp đồng. Lúc này Figueirense đang hoàn tất những chuẩn bị cuối cùng trước mùa giải 2008. Từ tháng 1 đến tháng 5, CLB sẽ tham dự Campeonato Catarinense - một hạng đấu vùng ở bang Santa Catarina.

Khi đó, có một thủ thành người Đức mang tên Lutz Pfannenstiel đang chuẩn bị kết thúc sự nghiệp và đến Brazil. Bóng đá đã đưa anh đi khắp thế giới, từ New Zealand đến Na Uy, từ Nam Phi tới Singapore. Và anh đã sẵn sàng xê dịch một lần nữa sau 6 tháng ở Canada.

Pfannenstiel chia sẻ với FourFourTwo: “Tôi đang ở Vancouver thì người đại diện gọi điện và hỏi tôi có thích đến Nam Mỹ không. Thời điểm ấy, tôi đã thi đấu chuyên nghiệp ở 5 liên đoàn châu lục của FIFA và ông ấy bảo tôi nếu nâng nó lên thành con số 6 thì quả là thành tích tuyệt vời. Ước mơ của tôi là chơi bóng ở Brazil nên vài tuần sau đó, tôi gia nhập Atletico Ibirama ở Santa Catarina. Firmino lúc ấy khoác áo đội trẻ Figueirense, đội bóng cùng giải với chúng tôi”.

Pfannenstiel chưa bao giờ đối đầu trực tiếp Firmino nhưng một vài lịch trình thuận lợi đã cho phép anh xem cầu thủ trẻ người Brazil chơi bóng. Tuy nhiên điều kiện thi đấu khiến tài năng của cầu thủ trẻ không phải lúc nào cũng dễ được nhìn ra.

“Các đội trẻ thường thi đấu vào cuối tuần như đội một nên tôi đã may mắn khi được theo dõi cầu thủ trẻ Roberto thi đấu vài lần. Tuy vậy, giải đấu đó không giống như bạn tưởng tượng về bóng đá Brazil đâu. Nó nằm tít ở miền nam, không quá xa Argentina với môi trường đậm tính thể chất và sức mạnh. Hãy quên đi thứ bóng đá Brazil với niềm cảm hứng samba đi, tất cả những gì diễn ra ở đây là bóng dài và đối thủ đá vào người nhau”, cựu thủ thành người Đức nhớ lại.

Theo thời gian, những lần ra sân với các đối thủ khó chơi giúp Firmino dày dạn hơn. Tuy vậy ở bên ngoài sân cỏ, anh vẫn là một người trầm tính. “Nếu bạn đến gặp cậu ấy và nói cậu ấy sẽ không có lương tháng đó, cậu ấy chỉ nhìn bạn và cười thôi. Thật khó tin. Cậu ấy bẽn lẽn đến nỗi mọi người hỏi tôi cậu ấy có bị câm hay không”, giám đốc thể thao Erasmo Damiani nói.

Tuy nhiên, dù bản tính bẩm sinh hơi khép kín nhưng tài năng của anh thì khiến mọi người phải chú ý. Damiani tiếp tục: “Arsenal đã để mắt tới cậu ấy và cân nhắc đưa ra lời đề nghị. Họ quyết định chờ đợi và theo dõi tiếp. PSV cũng muốn có cậu ấy, họ hứa sẽ đưa ra lời mời chính thức nhưng rồi chúng tôi đã đợi quá lâu”.

Mùa hè năm 2009, Marseille bày tỏ sự quan tâm một cách nghiêm túc và lời mời thử việc của họ cũng bao gồm một tấm vé khứ hồi đến Paris. Một cơ hội đổi đời đã xuất hiện với Firmino tuổi 17. Thê nhưng giấc mơ của anh nhanh chóng biến thành cơn ác mộng.

Chuyến bay của anh gồm một đoạn quá cảnh ngắn ở sân bay Barajas tại Madrid - cánh cổng nối châu Âu và Nam Mỹ với những thủ tục nghiêm ngặt cho người nhập cư. Sau khi đặt chân xuống thủ đô Tây Ban Nha, Firmino đã kiểm tra rất kỹ mọi giấy tờ mà mình có nhưng rồi vẫn bị nhân viên an ninh sân bay chất vấn. Anh được đưa tới một căn phòng gồm toàn những người đang hoang mang như mình với thông báo rằng chuyến đi của họ sẽ không thể tiếp tục. Firmino bị trả về Brazil trong chuyến bay tiếp theo.

“Chuyến đi tới Marseille đó là một vết thương lớn với cậu ấy. Ở Madrid, cậu ấy được hỏi đủ mọi giấy tờ mà cậu ấy không có. Cậu ấy rất sợ hãi, cô độc và lại còn không biết một từ Tây Ban Nha nào. Cậu ấy khóc và gọi điện cho cha mẹ ngay ở sân bay. Tôi đã phải nói chuyện với lực lượng cảnh sát ở Madrid và gửi một fax ghi cụ thể chi tiết quãng thời gian cậu ấy tập luyện ở Marseille. Tuy nhiên khi đó giữa Brazil và Tây Ban Nha đang có căng thẳng ngoại giao nên họ đã trục xuất cậu ấy”, Damiani giải thích.

Nếu bạn không tưởng tượng được mức độ nghiêm trọng của vấn đề thì bất cứ ai đã bị dính phải tình huống như vậy sẽ bị đóng một con dấu vào hộ chiếu. Và sau đó, họ có thể bị cấm nhập cảnh vào Tây Ban Nha trong suốt 10 năm sau. Thật may là Marseille vẫn quyết tâm thử việc Firmino. 1 tháng sau đội bóng thành phố cảng nước Pháp gửi một lời mời khác nhưng lần này mua vé cho Firmino bay thẳng tới Paris.

Một lần nữa, anh lại gói ghém đồ đạc và chuẩn bị cho một cơ hội đổi đời khác. Và một lần nữa, anh lại rời đi trong thất vọng. “Cậu ấy kết thúc thử việc với Marseille nhưng đáng tiếc là họ từ chối trả phí phá vỡ hợp đồng”, Damiani tiết lộ.

Lần thứ hai trong đời, Firmino trở về Brazil trong nước mắt.

Sau khi mùa giải 2009 khép lại và vài tuần sau sinh nhật tuổi 18, Firmino được gọi lên đội một Figueirense. Năm 2010, mùa giải trọn vẹn đầu tiên của Firmino ở đội một, anh ghi 8 bàn tại giải vô địch và đội bóng được thăng hạng trở lại Serie A. Chính trong thời gian này, Firmino đã được Ernst Tanner - khi đó là giám đốc thể thao Hoffenheim - chú ý. Tuy nhiên, anh vẫn cần phải chứng tỏ thêm.

Tanner - người hiện là giám đốc thể thao của Philadelphia Union - nhớ lại: “Lần đầu tiên tôi nghe thấy cái tên của Roberto là khi một công ty tuyển trạch ở Brazil giới thiệu cậu ấy cho chúng tôi. Họ cho chúng tôi xem video và dành rất nhiều lời khen cho cậu ấy. Tuy nhiên, sự đồng lòng của mọi người ở Hoffenheim về các cầu thủ Brazil khi đó không tốt. Chúng tôi đã thành công với những cầu thủ như Carlos Eduardo và Luiz Gustavo nhưng một vài người Brazil mà chúng tôi được giới thiệu lại là những thất bại”.

Lúc này, cựu thủ thành người Đức Pfannenstiel đang là tuyển trạch viên của Hoffenheim dưới trướng Tanner. Trước khi chính thức bắt đầu công việc, CLB đã gọi điện để hỏi anh về Firmino ở Brazil. Pfannenstiel tiết lộ: “Tôi nói rằng mình đã xem cậu ấy thi đấu và đó là một tài năng lớn. Tuy vậy cậu ấy cần cải thiện về thể chất nếu muốn trụ lại ở Đức. Đó là lúc Ernst quyết định đến xem cậu ấy tận mắt”.

Và mùa thu năm 2010, Tanner đã bay đến Brazil để quan sát Firmino. Tuy nhiên lúc đó giải đấu bị xáo trộn bởi World Cup tại Nam Phi. Các vòng đấu đáng lẽ phải được diễn ra vào tháng 6 và tháng 7 thì đã bị hoãn lại, các CLB buộc phải thi đấu bù vào giai đoạn cuối năm, thường là ở những địa điểm rất xa.

“Tôi đi theo Figueirense đến một trận sân khách ở Goiania, cách phía bắc của Florianopolis (ở Santa Catarina) khoảng 750 dặm. Quả là một hành trình dài và khó khăn đến một nơi xa xôi hẻo lánh. Họ thua 1-3 và Firmino vào sân trong 27 phút cuối cùng. Thậm chí tôi không chắc cậu ấy có chạm bóng hay không nữa”, Tanner chia sẻ.

Figueirense sau đó phải trở về nhà để chuẩn bị cho trận đấu khác diễn ra 3 ngày sau đó. Không có gì đảm bảo Firmino sẽ được ra sân ở trận này cũng như Tanner quyết định xem một buổi tập nào đó của đội. Tuy vậy mọi chuyện còn khó khăn hơn bạn tưởng nhiều.

Cựu giám đốc thể thao Hoffenheim tiếp tục: “Tôi đến sân và họ không cho tôi vào trong. Tôi chưa từng bao giờ đi một hành trình dài như vậy mà không thu được kết quả gì. Vì thế tôi dúi cho bảo vệ sân một ít tiền. Tôi bảo họ rằng tôi là một du khách; một người chỉ muốn vào nhìn bên trong sân vận động. Cuối cùng họ cũng để tôi vào”.

Sự thất vọng của Tanner biến mất khi cuối cùng ông cũng được xem Firmino thi đấu. “Cậu ấy nhanh nhẹn, có sự cân bằng, có thể đánh đầu và làm tốt các hoạt động phòng ngự. Trong một buổi tập, tôi đã thấy chính xác những gì mình muốn. Tôi bị thuyết phục và tin là chúng tôi phải chiêu mộ cậu ấy”.

Nhưng nếu Tanner ấn tượng với khả năng của Firmino thì Marcio Goiano - HLV trưởng Figueirense - lại không cho thấy điều đó. Tanner tiếp tục: “Firmino có lẽ là cầu thủ bị mắng nhiều nhất cả đội. Những người khác đơn giản là đứng xung quanh và cười khi HLV mắng cậu ấy cả chiều. Có lẽ cậu ấy đã không làm tốt hoặc đúng một việc gì đó”.

Vài năm sau, khi cả 2 người đàn ông này đều làm việc cho tập đoàn Red Bull - Tanner làm ở Salzburg còn Goiano ở Bragantino Red Bull - Tanner đã hỏi đồng nghiệp tại sao ngày hôm đó ông lại khó tính với Firmino đến vậy.

“Ông ấy nói công việc của mình là đảm bảo Firmino nhận ra toàn bộ tiềm năng. Sau đó ông ấy hỏi làm thế quái nào mà tôi đã xem được buổi tập đó trong khi nó là buổi tập kín”, Tanner bật cười.

Với Tanner, sự lì lợm của Firmino nói lên nhiều điều về tính cách của anh. Điều đó càng giúp vị giám đốc thể thao tin tiềm năng của cầu thủ trẻ này sẽ có giá trị với Hoffenheim. Đó cũng không phải điều duy nhất ở Firmino khiến Tanner thích thú.

“Ở một CLB như Hoffenheim, bạn cần một số 10 có thể thi đấu theo cả 2 chiều hướng. Bạn cần người có khả năng của một tiền vệ kiến thiết nhưng cũng cần sẵn sàng tham gia vào việc phòng ngự. Các cầu thủ Brazil luôn rất xuất sắc khi có bóng nhưng ít khi lao vào phòng ngự. Firmino thì khác”.

Hoffenheim đã rất nhanh chân để ký hợp đồng với tài năng trẻ, đồng ý trả 4 triệu euro để giải phóng hợp đồng. Và như thế, Firmino có thể làm những điều anh luôn muốn làm cho gia đình. Tanner nói: “Một trong những yêu cầu của Firmino là cậu ấy muốn có khoản phí trả cho cầu thủ khi chuyển nhượng. Cậu ấy muốn mua một ngôi nhà cho gia đình vì khu họ sống rất nghèo. Khu ổ chuột ấy nguy hiểm đến nỗi chúng tôi không thể đến”.

Firmino đến Hoffenheim vào tháng 1 năm 2011. Lúc này đội bóng của anh đang đứng thứ 8 ở Bundesliga. Tuy nhiên, đội bóng nước Đức không lập tức để cầu thủ người Brazil ra sân.

“Chúng tôi thực hiện một vài bài kiểm tra khi cậu ấy đến và chúng tôi không thể tin vào kết quả. Chúng tôi phải thực hiện lại và chúng cũng rất tệ. Mùa giải ở Brazil rất gắt gao, thi đấu 3 trận mỗi tuần và di chuyển hàng nghìn dặm giữa các trận đấu. Điều đó thực sự gây ảnh hưởng rất xấu”, giám đốc thể thao Ernst Tanner chia sẻ.

Kế hoạch của đội bóng vùng Baden-Württemberg là tập trung cải thiện thể lực cho Firmino trước mùa giải sau. Firmino được xếp tham dự các trận giao hữu với đội U23 Hoffenheim dưới sự dẫn dắt của HLV Markus Gisdol.

HLV Markus Gisdol - người hiện đang dẫn dắt Cologne - bày tỏ: “Cậu ấy thi đấu cho chúng tôi trong một vài trận và tôi cũng hiểu khá rõ cậu ấy. Cậu ấy rất gầy và cần thời gian phát triển. Bóng đá Đức yêu cầu một mức độ thể lực và cậu ấy chưa đạt được điều đó. Tuy nhiên xét về kỹ thuật, bạn có thể nói rằng cậu ấy là cầu thủ thực sự có trình độ”.

Và Firmino lấy lại toàn bộ thể lực chỉ trong vài tuần trước sự ngạc nhiên của mọi người. Trong bối cảnh không thể cạnh tranh vé tham dự cúp châu Âu cũng không phải lo việc xuống hạng, Hoffenheim có thể thử nghiệm cầu thủ người Brazil sớm hơn dự kiến. “Chúng tôi bổ sung sự dẻo dai, sức chịu đựng cho cậu ấy và nhanh chóng giúp cậu ấy có điều kiện thể chất mạnh mẽ. Và cậu ấy đã có trận đầu tiên cho Bundesliga vào tháng 2”, Tanner nói.

3 bàn trong 11 lần ra sân (tổng cộng 470 phút) là sự khởi đầu của Firmino. Và sau đó anh hoàn tất mùa giải đầu tiên với 7 pha lập công.

Giám đốc thể thao Ernst Tanner chia sẻ: “Phong cách thi đấu của chúng tôi phù hợp với cậu ấy. Chúng tôi thi đấu với phong cách chuyển đổi trạng thái nhanh và cậu ấy là kiểu cầu thủ phù hợp với hệ thống ấy. Cậu ấy cũng ở độ tuổi hoàn hảo: 19 tuổi, những năm tháng học hỏi tốt nhất”.

HLV Markus Gisdol thì chia sẻ: “Xét về tính cách, Firmino thực sự là mơ ước với một HLV - một người hoàn toàn chuyên nghiệp. Tôi không thể nhớ là có buổi tập nào tôi cần phải truyền động lực hay chỉ trích cậu ấy cả”.

Với một cầu thủ trẻ người Brazil sống xa nhà hơn 6000 dặm, sự hiện diện của những người đồng hương đóng vai trò quan trọng với quá trình hòa nhập của Firmino, ngay cả khi Luiz Gustavo sau đó sẽ chuyển đến Bayern Munich.

“Chúng tôi có một HLV thủ môn là Cesar Their, một người Đức gốc Brazil. Anh ấy chăm sóc Roberto tận tình trong những ngày tháng đầu tiên đó. Tôi cũng nói chuyện với cậu ấy thường xuyên về kinh nghiệm thi đấu ở Brazil”, Pfannenstiel nói.

Mùa giải 2012/2013 - mùa bóng thứ ba của Firmino ở Hoffenheim - đội bóng đã suýt chút nữa xuống hạng. Tuy nhiên sự trở lại của Gisdol, người được bổ nhiệm làm HLV đội một vào tháng 4/2013 sau giai đoạn làm trợ lý ở Schalke 04 - đã cứu CLB. Sự hiện diện của ông có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của cầu thủ người Brazil tại Đức.

“Từng làm việc với Roberto trong suốt quãng thời gian nắm đội U23, tôi biết mình có thể kỳ vọng điều gì khi trở lại. Cậu ấy đã phát triển thực sự tốt nhưng tôi muốn giúp lối chơi của cậu ấy lên một đẳng cấp mới”, Gisdol chia sẻ với FourFourTwo.

Mùa giải 2013/2014, Firmino thi đấu xuất sắc. Anh ghi 22 bàn trên mọi đấu trường cộng thêm 15 đường kiến tạo để trở thành ngôi sao mới của Bundesliga năm đó “Cậu ấy rất xuất sắc. Cậu ấy cống hiến 100% khả năng mỗi ngày. Nếu bạn tập trung và nỗ lực trong công việc như thế, tài năng của bạn sẽ cất cánh. Chúng tôi đã nhìn thấy kết quả của sự nỗ lực đó suốt cả mùa giải”, Gisdol chia sẻ đầy tự hào.

Trong khi đó, Pfanennstiel nhận xét: “Tôi nghĩ cậu ấy đã sớm nhận ra ở Hoffenheim rằng chỉ tài năng thôi là không đủ để thành công. Hiện tại tôi luôn nói rằng Roberto có kỹ năng của một cầu thủ Brazil và tinh thần của người Đức. Đó là điều khiến cậu ấy trở thành cầu thủ đặc biệt và cậu ấy đã phát hiện điều đó ở Hoffenheim”.

Tháng 11 năm 2014, cuối cùng những nỗ lực của Firmino cũng được đền đáp: anh được triệu tập lên đội tuyển Brazil và ghi bàn, pha lập công muộn đem về chiến thắng trước tuyển Áo. Anh tiếp tục chơi tốt ở Hoffenheim, ghi 7 bàn và kiến tạo 13 bàn cho đồng đội. Và một bước đi mới là điều không thể tránh khỏi.

Mùa hè năm 2015, Liverpool đã chi 41 triệu euro để có sự phục vụ của cầu thủ người Brazil. Một chương mới trong sự nghiệp của anh mở ra. Giám đốc thể thao Ernst Tanner nhận định: “Không nghi ngờ gì nữa cậu ấy đã sẵn sàng thi đấu ở Premier League. Bạn có thể thấy sự tiến bộ của cậu ấy qua từng tháng. Cậu ấy không thể thi đấu cho Hoffenheim nữa, cậu ấy đã vượt qua đẳng cấp đó”.

Firmino đến Liverpool, nhưng khi mới chỉ đá 8 trận trong màu áo đội bóng chủ sân Anfield thì Brendan Rodgers bị sa thải và được thay thế bằng Jurgen Klopp. Theo cây bút Paul Gorst của Liverpool Echo, cả sự thay thế lẫn thời điểm thay thế đó đều hoàn hảo với Firmino.

Gorst chia sẻ với FourFourTwo: “Ủy ban chuyển nhượng của Liverpool đã xác định Firmino là mục tiêu dù Rodgers muốn Christian Benteke của Aston Villa. Cuối cùng cả hai cùng đến nhưng Rodgers lại không thể tìm ra vị trí cho Firmino. Thậm chí anh còn từng được xếp đá wing-back trong cuộc chạm trán trên sân Old Trafford.

Còn Klopp lập tức để anh đá tiền đạo trung tâm. Ông ấy thích Daniel Sturridge nhưng anh bị chấn thương quá thường xuyên. Firmino đáng tin cậy hơn ở vị trí mũi nhọn, cộng với sự tích cực phòng ngự nữa nên anh nhanh chóng trở thành người không thể thay thế”.

Ngày 21 tháng 11 năm 2015, “Lữ đoàn đỏ” - lúc này xếp thứ 10 ở Premier League - hành quân đến sân Etihad của Manchester City. Liverpool dẫn trước 3-0 sau 32 phút và chung cuộc giành thắng lợi 4-1.

“Firmino ghi bàn thắng thứ ba của Liverpool và khiến các hậu vệ City chiều hôm đó phải bở hơi tai. Anh ấy hoàn toàn xuất sắc và kể từ đó ngày càng mạnh mẽ”, ký giả Paul Gorst nhận định.

Và Liverpool dưới thời Klopp ngày càng vào guồng. Các bản hợp đồng Sadio Mane và Mohamed Salah đến ở các mùa giải sau đã tạo nên bộ ba tấn công hủy diệt nhất Premier League khi họ đã ghi tổng cộng 209 bàn thắng kể từ đầu mùa giải 2017/2018 (cho đến trước khi các giải đấu tạm hoãn vì COVID-19). So với 2 người đồng đội, Firmino không ghi nhiều bàn bằng họ nhưng đó lại là lý do khiến họ phối hợp vô cùng ăn ý với nhau.

Paul Gorst khẳng định: “Firmino là người làm nền lý tưởng cho Salah và Mane. Cả 2 bọn họ là chủ nhân của Chiếc giày vàng 2 mùa giải gần nhất nhưng nếu không có Firmino, họ sẽ không thể đạt tới số lượng bàn thắng như vậy. Tất nhiên người hâm mộ Liverpool muốn thấy cậu ấy ghi nhiều bàn hơn nhưng kể cả khi không như vậy những đóng góp của cậu ấy luôn quan trọng”.

Tuy vậy, có lẽ không bàn thắng nào của Firmino đóng vai trò then chốt như 2 cú ngả người móc bóng trong buổi thử việc ở Figueirense 13 năm trước. Không có gì ngạc nhiên khi Tanner coi Firmino là một trong số những thành công lớn nhất trên cương vị người đi săn tài năng.

Ông chia sẻ: “Tôi đã tham gia chiêu mộ nhiều cầu thủ suốt nhiều năm - một vài trong số đó đã đại diện cho tuyển Đức. Nhưng tôi phải thừa nhận rằng Firmino là cầu thủ xuất sắc nhất tôi từng phát hiện ra. Bạn không bao giờ biết điều gì có thể diễn ra trong tương lai khi thấy một cầu thủ trẻ - bạn có thể tưởng tượng nhưng không bao giờ biết chắc chắn. Roberto là một ví dụ về việc bạn có thể làm được nếu thực sự đặt cả tâm huyết vào đó”.

Có những phát hiện tốt, có những phát hiện xuất sắc và tất nhiên có những phát hiện giống như Bobby Firmino.