Roberto Lewandowski chắc chắn là niềm hy vọng lớn nhất của đội tuyển Ba Lan tại Euro năm nay. Màn trình diễn của Lewandowski suốt những năm qua chứng minh anh là một số 9 xuất sắc nhất.
Cũng từng là một tiền đạo lẫy lừng, Alan Shearer có những đồng cảm với Lewandowski cũng như chút ngậm ngùi vì những số 9 giỏi trong bóng đá ngày càng ít. Trên The Athletic, huyền thoại người Anh phân tích điều này với ví dụ là Lewandowski.
***
Robert Lewandowski là một tên tuổi thuộc đẳng cấp bậc thầy của một kiểu cầu thủ sắp tuyệt chủng. Tôi ghét phải viết điều đó. Tôi ghét phải nghĩ về điều đó. Môn thể thao của chúng ta có các giai đoạn và chu kỳ, và đây là một thời đại mà các tiền đạo trung tâm truyền thống đã không còn được trọng dụng. Giờ đây, các cầu thủ là những “chuyên gia” thể thao, không còn chỉ đơn thuần là các “vận động viên”, và cách mô tả phổ biến hơn về một “tiền đạo” lúc này là “những cầu thủ lanh lẹ có thể thi đấu một cách thoải mái ở bất cứ đâu trên tuyến đầu” thay vì là “một tay thiện xạ” hoặc “một tiền đạo mục tiêu (target man) mà bạn xây dựng đội bóng của mình xoay quanh anh ta”. Hay nói cách khác, là một số 9.
Lewandowski mang bản chất của một số 9, một con số sẽ gắn liền với linh hồn của cậu ấy, giống như nó đã luôn hiện hữu trong tôi. Cậu ấy có khả năng không chiến tuyệt vời, rất nhanh nhẹn, có thể sử dụng 2 chân như một, cậu ấy tỏ ra đặc biệt thoải mái khi đảm nhận vai trò mũi nhọn trên hàng công, cậu ấy ghi bàn từ những pha đá phạt, cậu ấy yêu các quả penalty và cậu ấy sở hữu một thành tích săn bàn đáng kinh ngạc ở cả CLB và ĐTQG. Nếu đây là một “chủng loại” đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng, thì Lewandowski chính là Khủng long bạo chúa Tyrannosaurus Rex thuần chủng. Tôi yêu việc xem cậu ấy thi đấu.
| Ảnh: Getty Images |
Khi bạn nghĩ đến các huyền thoại của thập kỷ trước và hơn thế nữa, bạn sẽ nhận thấy một điểm chung đáng chú ý. Lionel Messi và Cristiano Ronaldo là những tay săn bàn phi thường, hai người họ đã tạo nên một cuộc cạnh tranh hoành tráng được coi là ngoạn mục nhất mọi thời đại, nhưng cả hai đều không phải là những trung phong thuần túy. Mohamed Salah và Sadio Mane tại Liverpool cũng tương tự. Những cái tên như Harry Kane, Edinson Cavani, Romelu Lukaku và Erling Haaland là các trường hợp ngoại lệ vào thời điểm này.
Như mọi khi, môn thể thao vua đã thích nghi và phát triển, phản ánh một thế giới đang thay đổi. Mới hôm nào bạn còn trẻ trung và sung sức, thoáng một cái bạn đã già ngắt, không ngừng lải nhải về chuyện mình từng “ngon lành” hơn đến thế nào trong những năm tháng đỉnh cao. Chuyện này xảy ra với tất cả chúng ta. Cuộc chơi trở nên ít dựa dẫm vào sức mạnh hơn, ít thô bạo hơn, ít các pha va chạm và những cuộc chiến cá nhân hơn, chuyển sang thiên về kiểm soát bóng và pressing, và trong kỷ nguyên này, các tiền đạo trung tâm truyền thống đã không còn hợp thời nữa.
Bóng đá cấp đội tuyển quốc gia đã góp phần vào chuyện ấy. Các nhà vô địch luôn có một sức ảnh hưởng tuyệt đối đến cảm nhận về môn thể thao vua và những chiến thuật trong cuộc chơi (tôi không thể không tự hỏi Premier League sẽ trông như thế nào nếu Newcastle United của Kevin Keegan giành được chức vô địch vào mùa giải trước khi tôi gia nhập đội bóng, nhưng đó là một câu chuyện khác), và Tây Ban Nha đã giành chức vô địch European Championship 2012 với Cesc Fabregas đảm nhận vị trí tiền đạo trung tâm.
Ngoài ra, chúng ta vừa được chứng kiến một trận chung kết Champions League giữa hai đội bóng Anh, cả hai đội đều không nhập cuộc với thứ mà tôi gọi là “một tiền đạo trung tâm thực thụ”. Cách đây không lâu, đó là một chuyện không thể tưởng tượng được. Kai Havertz đã mô tả vai trò của cậu ấy là một “số 9 ảo” và “tôi không phải một gã to cao chơi ở trung lộ như một số trung phong khác”. Trong khi đó Manchester City đã khởi đầu trận đấu ấy với việc Sergio Aguero và Gabriel Jesus ngồi trên băng ghế dự bị. Và có rất nhiều đội bóng khác đã thi đấu theo cách này.
Điều thú vị trong chuyện này – xin hãy thứ lỗi cho một chút lạc đề – là tất cả mọi tín hiệu cho đến hiện tại đều đang cho chúng ta thấy rằng Man City và Chelsea sẽ theo đuổi các tiền đạo trung tâm vào mùa hè năm nay, với Kane và Haaland là hai cái tên đứng đầu trong danh sách mục tiêu của họ với những mức giá cao ngất ngưởng. Liệu chuyện này có nói cho chúng ta bất cứ điều gì, ngoài một thực tế rằng việc ghi bàn là phần khó nhất của cuộc chơi và đồng thời là phần quan trọng nhất, hay những câu lạc bộ lớn luôn khao khát sở hữu các ngôi sao sáng nhất?
Một phần nào đó, tôi nghĩ đây là một trường hợp bất khả kháng đối với cả hai đội. Pep Guardiola rõ ràng đã đánh mất niềm tin vào Aguero, người đã phải trải qua một vài chấn thương nghiêm trọng. Cầu thủ người Argentina cần được thay thế. Chelsea có thể sử dụng Olivier Giroud và Tammy Abraham, nhưng Thomas Tuchel không đủ tin tưởng để cho họ ra sân thường xuyên. Haaland sẽ được ra sân nếu họ sở hữu anh. Kane sẽ được ra sân nếu họ sở hữu anh.
Rất khó để biết được chính xác liệu đây có phải là một động thái mang tính cách mạng và tạo điều kiện cho sự nổi lên lại của các số 9 đích thực từ điểm khởi đầu đầy lý tưởng này hay không, mặc dù đương nhiên là tôi hy vọng đó chính là điều đang diễn ra.
Trong thời gian chờ đợi câu trả lời, tôi sẽ cổ vũ cho Kane giành được Chiếc Giày Vàng, giống như cậu ấy đã làm được ở kỳ World Cup trước. Và tôi sẽ để mắt đến Lewandowski, người có thể không sở hữu khả năng khiến các cổ động viên phải xốn xang – bao gồm bản thân tôi – một cách mạnh mẽ như Ronaldo và Messi, nhưng vừa mới đánh bại cả hai người họ để giành lấy Chiếc Giày Vàng châu Âu.
Lewandowski vừa tiếp tục trải qua thêm một mùa giải vô cùng ấn tượng khác tại Bayern Munich, phá kỷ lục ghi nhiều bàn thắng nhất trong một mùa giải Bundesliga của Gerd Muller. “Der Bomber” là một huyền thoại đích thực và xét trên việc kỷ lục 40 bàn của ông đã tồn tại trong gần 50 năm, thì thành tích của Lewandowski (cậu ấy ghi được 41 bàn, mặc dù đã mất gần 1 tháng không thể thi đấu vì một chấn thương đầu gối) thực sự vô cùng đáng nể. Lewandowski sẽ bước sang tuổi 33 vào tháng 8, nhưng cậu ấy vẫn chưa có dấu hiệu chững lại.
| Lewandowski liên tiếp phá những kỷ lục ghi bàn suốt những mùa giải qua. Ảnh: Getty Images |
Đúng là cậu ấy đang chơi cho một đội bóng cực kỳ mạnh – Bayern vừa giành chức VĐQG thứ chín liên tiếp – nhưng các con số thống kê của cậu ấy thật phi thường. Thành tích ghi 484 bàn thắng sau 696 lần ra sân trong sự nghiệp thực sự là một con số hết sức ấn tượng, và Lewandowski đã luôn là một “tay súng sát thủ” thượng hạng dù cậu ấy ở bất cứ đâu. Hình ảnh mà cậu ấy thể hiện ở ĐTQG cũng vậy; Ba Lan không phải là một ĐTQG đặc biệt mạnh mẽ, vì vậy, việc cậu ấy ghi được 66 bàn thắng sau 119 trận cho ĐTQG đã cho chúng ta thấy rõ hơn nữa năng lực của chàng trai này.
Cậu ấy là một cỗ máy, một hình mẫu của sự ổn định, bền bỉ và đáng tin cậy. Trong 11 mùa giải qua, Lewandowski chỉ có một lần duy nhất ra sân dưới 30 trận ở giải VĐQG và đó chính là mùa giải trước, khi cậu ấy ra sân 29 trận và vẫn vượt qua kỷ lục của Muller. Trong khung thời gian đó, chỉ có 2 mùa giải cậu ấy không có số pha lập công từ 20 trở lên. Cậu ấy không gặp nhiều chấn thương – tôi đã cảm thấy hơi ghen tỵ với điều này – và cực kỳ sung mãn. Và tôi đã luôn nhấn mạnh rằng “vươn đến đỉnh cao đã cực kỳ khó, để bám trụ lại được tại đó cũng khó khăn không kém”.
Việc Lewandowski không thể thi đấu trong hầu hết tháng Tư cũng có thể là một chuyện có lợi cho cả cậu ấy và Ba Lan. Tôi đã có 4 hoặc 5 tuần hoàn toàn nghỉ ngơi trước kỳ Euro 1996 sau khi phẫu thuật thoát vị, và mặc dù đã phải làm việc thật chăm chỉ để lấy lại thể lực, tôi nghĩ rằng điều đó có thể đã giúp mình có được sự sung sức khi bước vào Euro 96 sau một mùa giải rất dài và vô cùng vất vả. Không một mùa giải nào vất vả và dài hơn mùa giải đó. (Khoe khoang một chút, tôi chính là chủ nhân của Chiếc Giày Vàng tại kỳ Euro diễn ra cách đây 25 năm đấy nhé!)
Ba Lan là một ĐTQG rất khó dự đoán. Họ đã trải qua một kỳ World Cup thảm hại vào 3 năm trước, khi đứng cuối bảng và Lewandowski không ghi được bàn thắng nào, nhưng họ đã vượt qua được vòng loại để giành vé tham dự Euro, mặc dù vậy điều này không ngăn được việc Jerzy Brzeczek, HLV trưởng của họ, bị sa thải và được thay thế bằng Paulo Sousa. Bảng đấu của họ rất khó đoán, với Tây Ban Nha rõ ràng là đội được đánh giá cao nhất, nhưng ba đội còn lại đều không phải hạng xoàng.
Chắc chắn hầu hết mọi người – kể cả tôi – đều tin chắc rằng dù cho Ba Lan dự định làm bất kỳ điều gì, thì nó cũng sẽ được đặt lên đôi vai của Lewandowski, đội trưởng của họ. Và nếu cậu ấy chơi tốt, họ cũng sẽ “thuận buồm xuôi gió”. Họ không mạnh như Bayern, đó là điều đương nhiên, và có lẽ cần phải so sánh một chút với trường hợp của Gareth Bale và xứ Wales, nơi cần có một sự thay đổi về tư duy. Lewandowski là niềm hy vọng số một của Ba Lan, nhưng đây cũng là một gánh nặng mà cậu ấy phải gánh vác trong xuyên suốt sự nghiệp thi đấu chuyên nghiệp của mình.
| Mẫu cầu thủ số 9 giỏi như Lewandowski đang ngày càng ít trong bóng đá. Ảnh: Getty Images |
Khi tôi viết về Aguero gần đây, tôi đã nói rằng các tiền đạo vĩ đại có một thứ bản năng giúp họ “đánh hơi” được đâu là nơi mà cơ hội ghi bàn sẽ đến và Lewandowski là một minh chứng cho điều đó. Khả năng di chuyển của cậu ấy bên trong vòng cấm thật xuất chúng.
Cậu ấy có thể tìm được một khoảng trống lý tưởng ở khu vực “nóng” nhất của sân đấu và hoàn toàn không phải do may mắn mà được vậy; đó là nhờ khả năng căn thời điểm, phán đoán và kỹ thuật. Khi bạn xem các bàn thắng của cậu ấy, chuyện đó đã diễn ra liên tục; như thể bằng phép thuật, sẽ chẳng có đối thủ nào ở xung quanh để truy cản cậu ấy cả.
Nhưng Lewandowski không chỉ là một cây săn bàn lợi hại trong vòng cấm, cậu ấy hoàn toàn có khả năng tung ra những cú dứt điểm tuyệt vời từ cự ly 20yd (khoảng 18m). Bạn cũng không được phép để cho cậu ấy có được khoảng trống ở đó. Nếu bạn để điều đó xảy ra, cậu ấy sẽ khiến bạn ôm hận, bởi vì trong khoảnh khắc ấy, Lewandowski chính là Quicksilver. Tốc độ dứt điểm cũng là một phần quan trọng trong “kho vũ khí” của Lewandowski, bởi vì nó khiến các hậu vệ và thủ môn không kịp phản ứng. Đến khi họ phản ứng thì đã quá muộn. Bóng đã nằm trong lưới.
Khi bạn đặt khả năng săn tìm khoảng trống và tốc độ cạnh nhau, và kết hợp chúng với khả năng chọn vị trí, nhận thức được khung thành nằm ở đâu mà chẳng cần nhìn, cộng thêm sự sung mãn, kiên định và khả năng tỏa sáng ở những “sân khấu” lớn nhất, Lewandowski thực sự là một “ly cocktail độc” dành cho các đối thủ. Lewandowski là một trong những người xuất sắc nhất trong những việc mà cậu ấy làm. Tôi hy vọng rằng cậu ấy, Kane và Lukaku sẽ có được một cú hattrick ở Euro 2020 và tạo nên một lời nhắc nhở mạnh mẽ với thế giới bóng đá về những số 9. Các số 9 muôn năm!