Rivaldo: Ma thuật từ đôi chân vòng kiềng

 

Thời gian trên đồng hồ chỉ còn 90 giây, bầu không khí lo lắng bủa vây lấy Camp Nou. 85.000 khán giả đang cầu nguyện một điều kỳ diệu. Đội bóng xứ Catalunya đã 2 lần vươn lên dẫn trước Valencia trong trận đấu cuối cùng của mùa giải LaLiga thảm họa. Real Madrid đã giành chức vô địch và bỏ xa họ với khoảng cách 17 điểm trên bảng xếp hạng. Deportivo La Coruna và Real Mallorca là 2 cái tên còn lại đã đảm bảo vị trí trong top 3. Vị trí thứ 4 và cũng là suất dự Champions League cuối cùng là cuộc cạnh tranh giữa 2 đội bóng sẽ đối đầu nhau tại Camp Nou vào ngày 17 tháng 6 năm 2001.

 

Rivaldo đã 2 lần giúp Barcelona vươn lên dẫn trước - bàn đần tiên là cú đá phạt cừ khôi và bàn thứ 2 là cú sút xa tầm thấp. Đó lần lượt là pha lập công thứ 34 và 35 của anh trong mùa giải, tuy nhiên chừng đó vẫn chưa đủ. Ruben Baraja đã lập cú đúp để cân bằng tỷ số 2-2. Blaugrana đứng trên bờ vực của hố sâu hổ thẹn. Nếu Rivaldo không thi triển ma thuật của mình lần nữa, Barcelona sẽ không được tận hưởng không khí bóng đá của Champions League ở mùa giải tiếp theo.

 

Khi thời gian điểm đến phút 90, Frank de Boer câu bóng một cách vô định vào khu vực rìa vòng cấm địa. Nếu bóng rơi xuống vị trí của bất cứ cầu thủ nào khác, có thể gần nó gần như chẳng để làm gì cả. Thế nhưng nó lại rơi xuống vị trí của Rivaldo.

 

Trong tích tắc, Rivaldo - trong tư thế quay lưng lại khung thành của Valencia - đỡ bóng bằng ngực, ngả người vung chân trái vào bóng từ khoảng cách 18m. “Trong bóng đá, bạn phải liều lĩnh. Tôi chưa bao giờ tưởng tượng mình sẽ kết nối với trái bóng như thế”, anh nói.

 

Bóng đi vào góc lưới, hoàn toàn ngoài tầm với của thủ môn Santiago Canizares. Camp Nou như mở hội, Rivaldo cởi áo và chạy đi ăn mừng. Ngay cả chủ tịch Joan Gaspart của Barca cũng đấm tay liên tục vào không trung. Những tiếng hô “Rivaldo! Rivaldo!” vang khắp cầu trường.

 

18 tháng trước đó, Rivaldo nhận danh hiệu Quả bóng vàng, tuy nhiên anh vẫn cần ghi 1 trong những hattrick ngoạn mục nhất mọi thời đại như thế để làm câm lặng những người chỉ trích sau 1 mùa rưỡi khó khăn. 1 năm sau, cầu thủ 30 tuổi Rivaldo nâng cao chiếc cúp vàng World Cup ở Yokohama, Nhật Bản.

 

1. Nếu không có những sự kiện diễn ra trong ngày cuối cùng kịch tính của thị trường chuyển nhượng năm 1997, có thể Rivaldo sẽ không bao giờ gia nhập Barcelona. Sau khi bán Ronaldo cho Inter với mức giá kỷ lục 19,5 triệu bảng, Barca cần 1 ngôi sao mới. Denilson của Sao Paulo không thích hợp vì yêu cầu lương bổng quá cao. Trong khi đó, ngày áp chót của kỳ chuyển nhượng, Steve McManaman đã bay tới Barcelona sau khi gã khổng lồ xứ Catalunya đạt thỏa thuận về mức phí với Liverpool. Thế nhưng khi tiền vệ người Anh đến, không ai ra gặp anh hết.

 

“Cố vấn của tôi nói chuyện với Joan Gaspart qua điện thoại. Ông ta dường như đang ở đâu đó và đàm phán với cầu thủ khác”, McManaman chia sẻ.

 

Cầu thủ đó là Rivaldo của Deportivo, Barca đàm phán theo tư vấn của Bobby Robson - tổng giám đốc của họ. Robson nói về Rivaldo như sau: “Tôi có thể thấy cậu ấy là cầu thủ giỏi. Tôi nói: ‘Cậu ấy sẽ mang về 18 bàn mỗi năm và ghi 7 bàn đá phạt trực tiếp”.

 

Niềm tin của cựu HLV trưởng đội tuyển Anh và Barcelona là có cơ sở. Rivaldo đã ghi 22 bàn trong mùa giải trước đó - mùa bóng đầu tiên của anh cho Deportivo. John Toshack - HLV của Deportivo đầu mùa bóng ấy - chia sẻ: “Khi chúng tôi đưa cậu ấy về thì cậu ấy chưa được biết đến rộng rãi. Cậu ấy bước đi với dáng vẻ cao, khệnh khạng và tôi tự hỏi mình sẽ nhận về được gì. Cậu ấy nhìn rất bình thường tuy nhiên là cầu thủ số 1. Khi trái bóng đến chân cậu ấy, ôi Chúa ơi, cái chân trái đó…”.

 

Sinh ra ở một quận nghèo của thành phố Recife ở miền Bắc Brazil, tình trạng đói ăn khiến Rivaldo bị dị tật chân vòng kiềng. Tại CLB Mogi Mirim ở giải hạng 2 Brazil, Valber Costa - tiền đạo sau này thi đấu chủ yếu ở Nhật Bản và Brazil nhưng không bao giờ khoác áo Selecao - mới được coi là tài năng sáng giá nhất CLB chứ không phải người đồng đội mỏng cơm của anh. Tuy vậy cái chân trái của Rivaldo lại ngày càng thu hút được sự chú ý - chủ yếu nhờ 1 siêu phẩm được ghi từ vạch giữa sân.

Năm 1993, anh gia nhập Corinthians rồi sau đó là Palmeiras nhờ sự hỗ trợ của nhà tài trợ Parmalat. 3 năm sau, sau khi đã suýt chút nữa chuyển tới J.League, Rivaldo đã ở rất gần với việc cập bến Parma - đội bóng chiến lược của Parmalat. Đội bóng Italy khi đó dự định chiêu mộ Amaral với 6 triệu bảng và Rivaldo với số tiền được cho là 2,5 triệu bảng. Tuy nhiên thương vụ Rivaldo đổ bể và anh tới Tây Ban Nha, khoác áo Deportivo La Coruna.

 

Rivaldo giúp Deportivo leo từ vị trí thứ 9 lên thứ 3 của LaLiga mùa giải 1996/1997 ngay cả khi HLV Toshack bị sa thải. Sau 1 mùa giải, anh tới Barcelona với niềm tin không lay chuyển và mục tiêu tối thượng trong đầu. “Ước mơ của tôi là trở thành Cầu thủ của năm của FIFA”, anh tuyên bố.

 

Tuy nhiên ở đấu trường châu Âu, tầm ảnh hưởng của anh không được thể hiện ngay lập tức. Trong trận đấu đầu tiên của Rivaldo ở Champions League, Barcelona dù ghi 2 bàn nhưng vẫn bị cú hattrick của Tino Asprilla nhấn chìm tại Newcastle. Họ kết thúc vòng bảng với vị trí cuối cùng sau trận hòa PSV và 2 trận thua 0-3 cũng như 0-4 đều trước Dynamo Kiev. 

 

Dù vậy ở đấu trường quốc nội lại là câu chuyện khác. Rivaldo ghi 28 bàn thắng giúp Barcelona giành cú đúp LaLiga và Cúp Quốc gia đầu tiên kể từ năm 1959. Mùa hè năm đó, anh ghi 3 bàn giúp Brazil lọt vào chung kết World Cup 1998 - một trong số đó là cú sút xa từ khoảng cách 23m trong chiến thắng 3-2 trước Đan Mạch ở tứ kết. Từ khoảng cách ấy, không cầu thủ nào trên thế giới nguy hiểm hơn anh. Khi Rivaldo đứng ngoài vòng cấm, dừng lại một chút trước khi đẩy bóng nhanh hơn và kéo trái bóng về hướng bên trái của chân, đối thủ biết họ sẽ gặp rắc rối. Kết thúc năm 1998, Rivaldo chính thức là cầu thủ xuất sắc thứ 6 thế giới.

 

Và đến sau năm 1999 bùng nổ, anh trở thành số 1.

 

2. Barcelona khởi đầu mùa giải 1998/1999 không tốt: họ lại bị loại từ vòng bảng Champions League dù Rivaldo đã rất nỗ lực đưa họ tới vòng knockout. Tại LaLiga, vào cuối tháng 12, đội bóng xứ Catalunya xếp thứ 10. Tuy nhiên chỉ với 18 bàn thắng mà Rivaldo ghi được trong 23 trận sau năm mới, Barcelona đã có chức vô địch quốc gia thứ 16.

 

Vài tuần sau, đội tuyển Brazil vô địch Copa America và Rivaldo đóng góp 5 bàn thắng trong cả chiến dịch. Không còn gì để nghi ngờ về vị thế cầu thủ xuất sắc nhất của anh nữa. Anh giành danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất năm của FIFA và Quả bóng vàng sau khi vượt qua David Beckham. “Tôi coi Rivaldo là cầu thủ xuất sắc nhất. Khả năng chuyền bóng của Beckham xuất sắc nhưng cậu ấy ghi ít bàn hơn tôi”, chia sẻ của… chính Rivaldo.

 

Trong khi đó, Ronaldo de Boer trả lời trên FourFourTwo: “Rivaldo rê bóng không giống ai hết. Khả năng dứt điểm và đá phạt của cậu ấy xuất sắc và cách cậu ấy bó vào trong thật sự tuyệt vời. Cậu ấy có thể quyết định trận đấu”. Danh thủ Hà Lan còn tiết lộ danh thủ Brazil đã tặng tất cả đồng đội tại Barca 1 chiếc đĩa bạc để cảm ơn họ đã giúp anh hoàn thành ước mơ.

 

Thế nhưng, giành nhiều vinh quang như thế, Rivaldo không phải một người dễ gây thiện cảm. Là một người thường không thoải mái khi quá được chú ý, anh không có tính cách ăn chơi như 2 người đồng hương Ronaldo hay Ronaldinho. Anh ít khi cười, ít nhận lời phỏng vấn và đôi khi bị coi là không thi đấu vì đội bóng. “Anh thi đấu trong thế giới của riêng mình, không bao giờ bận tâm đến việc tự tìm bóng và hay lãng phí cơ hội với những sai lầm ngớ ngẩn”, bài trên tạp chí Don Balon vào tháng 9 năm 1999 có đoạn.

3 tháng sau, cùng ngày Rivaldo được công bố là chủ nhân Quả bóng vàng, mối quan hệ giữa anh và Van Gaal đổ vỡ. Mùa hè năm ấy, 2 người đồng hương Sonny Anderson và Giovanni rời CLB - sau đó họ gọi người thầy cũ là “Hitler với những người Brazil” và khẳng định Van Gaal chỉ ưu ái những cầu thủ Hà Lan trong đội. Và sau 1 giai đoạn khó khăn Barcelona thua 5 trong 7 trận ở LaLiga, Rivaldo đã yêu cầu Van Gaal ngừng để anh đá cánh thêm nữa.

 

“Chúng tôi đánh bại Atletico Madrid 2-1 và Van Gaal nói chuyện với tôi thân thiện trong suốt trận đấu. Thế nhưng sau đó ông ta quyết định thay tôi khi tỷ số là 1-1. Tôi tự hỏi tại sao ông ta nói những điều tốt đẹp về tôi và sau đó để Boudewijn Zenden đá ở vị trí của tôi. Vâng, nếu ông ta có 1 người đá ở cánh trái rồi thì tôi không muốn chơi ở vị trí đó nữa.

 

Ngày hôm sau, tôi nói chuyện với Jose Mourinho - trợ lý và phiên dịch của ông ta. Tôi bảo rằng muốn nói trong buổi họp đội. Tôi bảo mọi người là tôi muốn chiến đấu cho 1 vị trí ở hàng tiền vệ - tôi thà ngồi dự bị hoặc bị loại khỏi đội hình còn hơn. Van Gaal nhìn tôi. Vài ngày sau, chúng tôi chuẩn bị đối đầu Rayo Vallecano. Ông ta đã loại tôi ra”, Rivaldo chia sẻ với FourFourTwo.

 

Danh thủ Brazil tiếp tục không tham gia trận đấu tiếp theo với Real Sociedad. “Cái chân trái của anh ấy xuất sắc nhưng anh ấy nói không muốn đá tiền vệ trái nữa mà chỉ muốn đá số 10. Van Gaal bảo rằng “Cả ở vai trò chạy cánh lẫn số 10, anh ấy đều có thể ghi 20 bàn. Nhưng nếu để anh ấy đá số 10 và anh ấy làm mất bóng, đối thủ có thể phản công ngay lập tức ở trung lộ. Van Gaal thích anh ấy đá cánh hơn”, Zenden bày tỏ.

 

1 tháng sau, Rivaldo nhận Quả bóng vàng ngay trên sân trước khi cuộc tiếp đó Racing Santander bắt đầu. Dù ghi bàn thắng duy nhất của trận đấu, anh vẫn bị người hâm mộ Barcelona nhạo báng. “Thật buồn khi bị huýt sáo ngay trong ngày bạn nhận danh hiệu này”, Rivaldo thở dài.

3. Năm 2000, Rivaldo là đồng vua phá lưới Champions League và giúp Barcelona lọt vào bán kết đấu trường này lần đầu tiên từ năm 1994. Tuy nhiên tại LaLiga, họ lại để thua Deportivo. Lúc này CLB phải đưa ra 1 quyết định quan trọng: chọn Van Gaal hay Rivaldo. Cuối cùng họ chọn cầu thủ người Brazil.

 

Tuy vậy điều này không hoàn toàn giải quyết được vấn đề của Rivaldo. Tháng 11 năm 2000, sau khi Brazil có khởi đầu không tốt ở vòng loại World Cup, anh bị la ó trong suốt chiến thắng trước Colombia. Một vài cổ động viên vẫn không bao giờ quên sai lầm nghiêm trọng ở bán kết Olympics 1996 khi anh để mất bóng, qua đó giúp Nigeria ghi bàn. Những người chỉ trích ở Barcelona cho rằng anh giữ phong độ cao nhất cho đội tuyển Brazil thì cũng có những người ở quê hương lại cảm thấy anh giữ phong độ đỉnh cao dành cho CLB.

Rivaldo bị công kích từ cả 2 phía, và với anh thế là quá đủ. “Như vậy là quá nhiều rồi. Tôi bị mọi người la ó và chửi bới. Vì thế tôi cần phải nghĩ về tương lai với đội tuyển quốc gia”, Rivaldo phàn nàn. Quả thực Rivaldo đã có lúc nghĩ đến việc từ giã đội tuyển quốc gia khi mới 28 tuổi. Tuy nhiên sau đó anh vẫn quyết định ở lại để giúp Brazil giành quyền tham dự World Cup sau khi đã thua 6 trong 18 trận. Họ kết thúc vòng loại với 13 điểm kém hơn Argentina và chỉ tránh việc phải đá play-off với Australia nhờ chiến thắng ở trận đấu cuối cùng.

 

Mùa giải 2000/2001, Rivaldo được thi đấu ở trung tâm như anh muốn và anh đáp lại bằng 36 pha lập công - thành tích tốt nhất sự nghiệp. Tuy nhiên một lần nữa họ lại bị loại từ vòng bảng và vị trí mới của Rivaldo trùng với thành tích phòng ngự tệ nhất của đội bóng trong vòng 50 năm (thủng lưới 57 lần ở LaLiga). Barcelona trở nên quá dựa dẫm vào ngôi sao Brazil. Và anh không để họ thất vọng với cú xe đạp chổng ngược vào lưới Valencia - cú dứt điểm mà khán giả nhớ nhất trong sự nghiệp của anh.

 

Ngay cả World Cup 2002 cũng không hề thuận buồm xuôi gió với Rivaldo dù Brazil đã thắng cả 7 trận. Trước tiên số 10 Brazil hứng chịu cơn bão chỉ trích từ truyền thông sau trận đấu với Thổ Nhĩ Kỳ bởi hành động ăn vạ của anh khiến Hakan Unsal bị đuổi khỏi sân.
 

“Hắn ta ngã xuống như thể bị xuất huyết não vậy”, Chủ tịch Liên đoàn bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ, Haluk Ulusoy, tức giận vì Unsal đá bóng vào đùi Rivaldo và cầu thủ người Brazil ngã xuống, ôm đầu một cách lố bịch. FIFA phạt Rivaldo 11.670 franc Thụy Sĩ, tuy nhiên anh vẫn nhận được sự ủng hộ từ HLV Luiz Felipe Scolari. “Bóng bay vào đầu gối cậu ấy và sau đó nảy lên trên. Cậu ấy lấy tay ôm mặt để ngăn bóng bay vào đó”, HLV trưởng đội tuyển Brazil chia sẻ.

 

Sau bàn thắng vào lưới Thổ Nhĩ Kỳ, anh tiếp tục lập công ở cả 4 trận tiếp theo - trong đó có bàn phá vỡ thế bế tắc trước Bỉ ở vòng 16 đội và cân bằng tỷ số trước Anh ở vòng tứ kết.

 

“Khả năng đọc trận đấu của Rivaldo thật xuất sắc. Anh ấy có thể hình dung ra mọi thứ trước người khác vài giây. Nếu bạn nhìn bàn thắng vào lưới tuyển Anh, bạn sẽ hiểu những gì tôi đang nói. Ronaldo đảo chân liên tục để khiến Ashley Cole bị rối loạn và Rivaldo di chuyển sang bên phải vòng cấm - không nói gì, chỉ mở ra không gian để nhận bóng. Trong lúc chọn vị trí, anh ấy cũng nghiêng người để sẵn sàng cho một cú dứt điểm hoàn hảo. Ở trên sân anh ấy không nói quá nhiều, tất cả đều biết những gì anh ấy muốn.

 

Anh ấy là cầu thủ vô cùng quan trọng với chúng tôi. Dù đã đạt được nhiều thành tựu, anh ấy vẫn khiêm tốn - tuy nhiên trên sân anh ấy vô cùng khát khao cạnh tranh. Mọi buổi tập đều giống một trận đấu đúng nghĩa. Anh rất nghiêm túc. Nếu chúng tôi thử thực hiện một đường chuyền khác khi anh ấy không bị kèm, anh ấy sẽ góp ý liên tục nhưng theo cách tôn trọng. Gần như mọi đợt tấn công của chúng tôi đều phải qua anh ấy. Anh ấy là sợ dây liên kết hoàn hảo.

 

Những người như Roberto Carlos thường trêu chọc anh ấy vì anh không tiêu nhiều tiền. Rivaldo không khoe mẽ và luôn điềm đạm. Thời điểm đó, anh ấy đã giành nhiều danh hiệu và Quả bóng vàng. Anh ấy hài lòng”, Kleberson nói.

 

Cũng chính Rivaldo là người đã giúp Ronaldo ghi cả 2 bàn vào lưới Đức ở chung kết. Kleberson tiếp tục: “Ở bàn thắng thứ 2, anh ấy mở rộng 2 chân, giả vợ nhận đường chuyền của tôi và chờ đợi một đường kiến tạo từ Ronaldo trong vòng cấm. Tuy vậy Ronaldo đã dứt điểm và ghi bàn. Trong buổi lễ ăn mừng, Rivaldo đùa rằng “Khốn thật, tôi không bị kèm trong vòng cấm mà!”.

 

Chưa bao giờ Rivaldo cười nhiều và tươi hơn buổi tối ở Nhật Bản hôm ấy khi cầm trong tay chiếc cúp vàng World Cup. Đó là cũng lúc anh chia sẻ niềm vui với người khác.

 

“Ronaldo là cầu thủ tài năng nhất của chúng tôi nhưng Rivaldo ở World Cup ấy với chúng tôi thậm chí còn giỏi hơn. Những cầu thủ giỏi nhất là những người tỏa sáng ở những thời khắc quan trọng và Rivaldo là như thế. Anh ấy là người hướng nội và dè dặt nhưng khi tôi tham dự những sự khiến trên khắp thế giới với Rivaldo, mọi người phát điên vì anh ấy”, cựu cầu thủ Edmilson nói.

 

4. 1 tháng sau World Cup 2002, Rivaldo rời Barcelona. Những chấn thương khiến anh chỉ có 8 bàn thắng ở LaLiga mùa giải 2001/2002 và Barca tiếp tục về đích ở vị trí thứ 4. Đội bóng xứ Catalunya mời Van Gaal trở lại, và lần này họ chọn chiến lược gia người Hà Lan chứ không phải Rivaldo. Ngôi sao người Brazil rời đi và Juan Roman Riquelme đến.

 

Bobby Robson đã rất hy vọng đưa Rivaldo về Newcastle. Tiền đạo Brazil sau này tiết lộ anh cũng nhận được sự quan tâm từ Manchester United và Liverpool. Tuy vậy anh lựa chọn Milan. Và đây không phải nước đi thành công. Anh giành Champions League trong màu áo Rossoneri nhưng lại không có được vị trí chính thức. Trong trận chung kết trước Juventus, anh theo dõi từ trên ghế dự bị. Vài tháng sau, hợp đồng giữa 2 bên được hủy bỏ.

 

Rời Milan, Rivaldo kinh qua Cruzeiro, Olympiacos, AEK Athens, Bunyodkor, Sao Paulo trước khi đến Kabuscorp vào năm 2012. Anh chơi bóng ở Angola trong 1 năm nhưng họ không thể tiếp tục trả tiền lương cho anh. Sự nghiệp thi đấu của Rivaldo khép lại vào năm 2015 ở tuổi 43 tại đội bóng cũ Mogi Mirim. Điều đặc biệt, trong 1 trận đấu cả anh và con trai Rivaldinho đã cùng ra sân và ghi bàn.

 

Từ năm 1997 đến 2002 có lẽ là thời kỳ tỏa sáng nhất của Rivaldo. Suốt một giai đoạn anh là cầu thủ hay nhất thế giới, có thể tạo ra những khoảnh khắc ma thuật không ai làm được. Valencia là nạn nhân hiểu rõ nhất sự kỳ diệu của thứ ma thuật ấy trong một buổi tối tháng 6 năm 2001 tại Camp Nou. Và ở thời đỉnh cao của Rivaldo, Valencia không phải nạn nhân duy nhất.