Vào đầu tháng 8 năm ngoái, khi được hỏi ai là cầu thủ tài năng nhất mà AC Milan đang sở hữu, cầu thủ chạy cánh Alexis Saelemaekers đã khẳng định với kênh Eleven Sports Belgium của Bỉ rằng: “Chỉ cần Rafael Leão thực sự muốn, cậu ấy hoàn toàn có thể giành được Quả Bóng Vàng.”
| Rafael Leao |
Dù những câu từ ấy nghe hơi phóng đại, nhưng khi chứng kiến sự bùng nổ của Leão ở mùa giải này, bạn sẽ hoàn toàn hiểu được tại sao Saelemaekers – một người bạn thân, một người đồng đội cùng ăn tập và sát cánh cùng anh trên sân đấu – lại nể anh đến vậy.
Chiến dịch 2021-22 quả thật là một mùa giải đột phá và đại thành công đối với Rafael Leão của AC Milan. Ngôi sao trẻ người Bồ Đào Nha đã đóng một vai trò then chốt trong tập thể Rossoneri đầu tiên chinh phục thành công Scudetto sau 11 năm.
Tài năng 22 tuổi đã ghi 11 bàn – không hề có quả penalty nào – và được ghi nhận 8 pha kiến tạo ở Serie A 2021-22 theo thuật toán của các trang thống kê nổi tiếng như WyScout, Whoscored và SofaScore (không tính kiến tạo cho những tình huống bóng đã chạm vào đối thủ - dù chỉ một chút - trước khi đến với cầu thủ ghi bàn), còn theo cách tính của Transfermarkt, Statsbomb và trang chủ của Lega Serie A thì số đường kiến tạo của anh là 10.
Anh đã kết thúc mùa giải với tư cách đồng vua phá lưới của đội cùng Olivier Giroud (cũng có 11 bàn), trở thành chủ nhân của danh hiệu “cầu thủ xuất sắc nhất mùa” do Lega Serie A trao tặng, đồng thời chính là cái tên tỏa sáng rực rỡ nhất để đưa Rossoneri vượt qua những nấc thang cuối cùng với 9 lần góp dấu giày vào các bàn thắng trong 6 trận – bao gồm một cú hattrick kiến tạo trước Sassuolo, trận đấu đã đưa Milan lên ngôi vương của bóng đá Italy.
Bài viết này sẽ cung cấp những phân tích chiến thuật và số liệu thống kê tập trung vào các kỹ năng tấn công của Leão và cách chúng dẫn đến sự bùng nổ mạnh mẽ của anh ở mùa bóng 2021-22, cũng như thu hút sự chú ý của Real Madrid và Manchester City trong thời gian gần đây.
VỊ TRÍ VÀ VAI TRÒ
HLV trưởng Stefano Pioli đã sử dụng Leão như một cầu thủ tấn công biên trong đội hình 4-2-3-1 của ông. Nhưng mặc dù vị trí mà ngôi sao người Bồ Đào Nha đảm nhận cho thấy anh là một cầu thủ chạy cánh, chàng trai này cũng tỏ ra hiệu quả không kém trong việc tấn công vào trung lộ từ cánh trái, vì anh thuận chân phải. Các vị trí mà Leão chiếm lĩnh và những khu vực mà anh tấn công cả khi có bóng lẫn không bóng đã cho thấy hình ảnh của một “Inside Forward” – tiền đạo cánh, có khuynh hướng tấn công từ biên vào trung lộ, được bố trí chơi trái kèo.
Bản đồ nhiệt dưới đây cho thấy phạm vi hoạt động trung bình trên sân đấu mà Leão đã “cày cuốc” ở Milan vào mùa giải này. Bạn có thể nhận thấy rất rõ rằng, mối đe dọa mà ngôi sao người Bồ Đào Nha tạo ra trước các đối thủ đến từ toàn bộ phần bên trái của sân đấu.
Sự lợi hại của Leão ở vị trí này đã cho phép Milan triển khai tấn công tại cánh trái một cách rất trơn tru và linh hoạt. Ngôi sao trẻ 22 tuổi đã tạo dựng được một mối quan hệ đối tác đầy ăn ý với hậu vệ trái Theo Hernandez.
Hai người họ đã trở thành một cặp “song sát” tuyệt vời. Ví dụ, những tình huống di chuyển vào trung lộ và khả năng liên kết lối chơi xuất sắc của Leão đã không ít lần tạo ra khoảng trống để Hernandez thực hiện các pha đột phá nguy hiểm tại cánh trái sân đấu.
Trong ảnh trên, bạn có thể thấy cách Leão di chuyển bó vào trong để nhận bóng từ trung vệ đồng đội và thực hiện liên kết lối chơi ở trung tuyến. Khi làm điều này, anh đã bỏ lại không gian bên cánh trái và tấn công vào khoảng trống trong trung lộ.
Động thái di chuyển vào phía trong của anh đã kéo cầu thủ phòng ngự của Verona bám theo, đồng thời tạo điều kiện cho Milan có thể phát triển bóng xuyên tuyến đối thủ. Trong khi đó, Theo Hernandez sẽ tấn công vào khoảng trống mà Leão đã mở ra, đảm nhận vai trò giúp Milan tận dụng chiều ngang sân, và qua đó kéo dãn cấu trúc phòng ngự của Verona. Vị trí mà cầu thủ người Bồ Đào Nha đảm nhận khi đó đã hỗ trợ Rossoneri triển khai tấn công ở trung lộ sân đấu, tạo ra ưu thế quân số tại đó.
Nhìn chung, vị trí và vai trò của Rafael Leão trong đội bóng này đã trở nên rất quan trọng đối với các chiến thuật của Stefano Pioli. Nhà cầm quân 56 tuổi luôn muốn Milan tấn công và phòng ngự với quân số đông đảo, và những gì Leão cung cấp – xét về mặt di chuyển, chọn vị trí – đóng vai trò rất lớn đối với các tình huống chuyển đổi trạng thái của Rossoneri.
PHÂN TÍCH DỮ LIỆU
Khi so sánh Rafael Leão với những người đồng nghiệp đá cùng vị trí tại Serie A, bạn sẽ càng thấy rõ anh đã chơi xuất sắc đến thế nào ở mùa giải vừa qua.
Các dữ liệu được tổng hợp sau đây sẽ tập trung vào những con số thống kê mà 4-2-3-1 của Stefano Pioli yêu cầu từ một cầu thủ chơi ở vị trí của Leão – ghi bàn và kiến tạo.
Biểu đồ bên dưới – dựa trên kiểu thuật toán ghi nhận Leão có 11 pha lập công và 8 đường kiến tạo – cho thấy đóng góp ghi bàn và kiến tạo của những cầu thủ đã đảm nhận vai trò tấn công biên ở cánh trái và cánh phải vào mùa giải này. Chỉ những người đã chơi hơn 900 phút mới được đưa vào danh sách.
Như bạn có thể thấy, Leão đã kết thúc Serie A 2021-22 ở vị trí thứ ba về số bàn thắng và đứng thứ hai về số pha kiến tạo khi so sánh với những cầu thủ tấn công biên khác.
Tuy nhiên, nếu bạn trừ đi những tình huống penalty ra khỏi thống kê ghi bàn, dữ liệu của cầu thủ tấn công trẻ người Bồ Đào Nha sẽ càng trở nên ấn tượng hơn nữa. Trong khi những quả phạt đền đã góp phần vào thành tích ghi bàn của các cầu thủ khác, thì toàn bộ những pha lập công của Leão đều được tạo nên từ các tình huống bóng sống – và sẽ là người đứng đầu Serie A về thành tích chọc thủng lưới đối thủ so với những đồng nghiệp chơi cùng vị trí sau khi chúng ta thực hiện thao tác loại bỏ những tình huống penalty.
| Biểu đồ bàn thắng kỳ vọng (trục tung) và kiến tạo kỳ vọng (trục hoành) của các cầu thủ tấn công biên ở Serie A 2021-22 |
Đối với một cầu thủ tấn công đã dành 87% số trận đấu của mình để chơi ở cánh, thành tích của Leão vào mùa giải này quả thật rất đáng khen và đóng vai trò hạt nhân trung tâm trong thành công của Milan, cũng như hệ thống chiến thuật của Pioli.
Ngôi sao người Bồ Đào Nha đã có tổng cộng 34 lần ra sân, được ghi nhận hiệu suất 0,36 bàn mỗi 90 phút – đây là thành tích tốt nhất Serie A nếu đưa vào danh sách những cầu thủ chơi ở vị trí tiền vệ tấn công và cầu thủ chạy cánh, sau đó loại bỏ các quả phạt đền ra khỏi dữ liệu. Đồng thời, Leão cũng đã kết thúc mùa giải với hiệu suất kiến tạo 0,26 mỗi 90 phút, đứng thứ ba trong danh sách những tiền vệ công và cầu thủ chạy cánh ở Serie A vào mùa giải này.
KHẢ NĂNG RÊ DẮT BÓNG
Điểm nhấn nổi bật nhất trong các màn trình diễn của Leão chính là khả năng rê dắt bóng của anh. Cầu thủ người Bồ Đào Nha được ghi nhận đã rê dắt bóng nhiều hơn bất kỳ cầu thủ nào khác ở Serie A, thống kê trung bình 10,85 lần mỗi 90 phút và đạt tỷ lệ thành công là 60,84%.
Không chỉ thể hiện khả năng rê bóng bá đạo ở Serie A, khi tính trên toàn 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu mùa giải 2021-22, chỉ có Kylian Mbappe, Adama Traore và Allan Saint-Maximin là những cầu thủ có nhiều pha qua người thành công hơn Leao.
Ngôi sao 22 tuổi đã thể hiện sự khôn ngoan lẫn tinh quái tuyệt vời khi dẫn bóng và tấn công hàng thủ đối phương. Với tốc độ và sự mạnh mẽ trong những bước chạy, đương nhiên anh có thể chỉ việc đẩy bóng qua đối thủ và cắm đầu chạy. Tuy nhiên, khi Leão đi bóng, anh cực kỳ giỏi trong việc khai thác các khoảng trống và thu hút nhiều đối thủ bu vào mình.
Bạn có thể thấy điều đó trong ví dụ dưới đây, khi Milan đối đầu với Atalanta. Hình ảnh đầu tiên cho thấy vị trí của các cầu thủ, và những phương án dành cho Leão khi anh bắt đầu đi bóng.
Ngôi sao người Bồ Đào Nha đang 1 chọi 1 với hậu vệ phải của Atalanta, nhưng ngay phía sau còn có một đối thủ khác đang đuổi theo anh hòng tạo ra thế 2 chọi 1, cũng như 2 tiền vệ trung tâm đối thủ đang lui về để hỗ trợ các hậu vệ của họ ở phía trong.
Sau đó vài giây, tình thế dưới đây đã được tạo ra.
Bạn có thể thấy cách Leão di chuyển cắt vào phía trong và kéo 4 cầu thủ Atalanta tập trung vào mình. Điều này đã tạo nên một cơ hội tấn công tuyệt vời cho Milan bởi vì nó mở ra khoảng trống cho những cầu thủ khác của họ đánh vào và giúp họ có được lợi thế quân số ở khu vực 1/3 cuối sân đối phương.
Khả năng dẫn bóng của Leão cũng chính là một trong các yếu tố nền tảng tạo nên sự cân bằng của toàn đội. Sự cân bằng là một khía cạnh quan trọng trong các chiến thuật của Stefano Pioli kể từ khi tiếp quản chiếc ghế HLV trưởng của đội chủ sân San Siro.
Tại Milan, nhà cầm quân người Italy đã có những thiết lập để các cầu thủ đá cánh tận dụng tối đa những điểm mạnh và bộ kỹ năng khác nhau đóng góp vào cách tiếp cận của đội.
Alexis Saelemaekers chính là sự lựa chọn số một ở cánh phải của Rossoneri. Lối đá mà Saelemaekers thể hiện hoàn toàn khác với Leão ở cánh trái, khi anh thiên về tính kỷ luật và sở hữu khả năng phòng ngự tốt hơn. Điều này cho phép Milan có một cánh trái chú trọng vào tấn công, và đặc biệt là Leão có thể chơi mạo hiểm hơn.
NHỮNG ĐƯỜNG CHUYỀN
Khả năng tạo “thành phẩm” là một khía cạnh then chốt trong bộ kỹ năng rê dắt bóng và tấn công của Rafael Leão ở mùa giải này.
Cầu thủ 22 tuổi không chỉ đặc biệt giỏi trong việc phá vỡ một hệ thống phòng ngự với những khu vực mà anh cầm bóng tấn công vào, khả năng tư duy để chọn ra các phương án chuyền bóng hợp lý của anh cũng đóng vai trò rất lớn đối với khâu tấn công tại Milan.
Anh được ghi nhận đã thực hiện trung bình 0,75 key pass (những đường chuyền trực tiếp dẫn đến một cú dứt điểm) và 0,91 đường chuyền thông minh (theo định nghĩa của WyScout, là một đường chuyền sáng tạo và đột phá nhằm phá vỡ hệ thống phòng ngự của đối thủ, qua đó tạo nên một lợi thế đáng kể cho thế công của đội) mỗi 90 phút. Khi so sánh với các đồng nghiệp chơi cùng vị trí, Leão nằm trong số những người xuất sắc nhất giải đấu ở khía cạnh này.
Trong ví dụ dưới đây, Leão đang cầm bóng gần biên tại cánh trái. Với sở thích và khả năng rê dắt bóng vượt qua các hậu vệ, đây đương nhiên là sự lựa chọn hàng đầu đối với Leão, và quả thật ban đầu anh đã cân nhắc các khoảng trống dành cho mình.
Tuy nhiên, cuối cùng, thay vì tự mình cầm bóng đột phá, cầu thủ người Bồ Đào Nha đã nhìn thấy Theo Hernandez đang di chuyển ở phía trong và quyết định thực hiện một đường chọc khe đưa bóng tới hành lang trong cho Hernandez làm việc đó – nhờ vậy tạo ra một cơ hội “sáng sủa” hơn.
Vào mùa giải này, Leão đã phát triển mạnh khả năng chuyền bóng của mình, để qua đó tiến hóa từ việc chỉ đơn thuần thực hiện một đường chuyền, có được khả năng nhìn ra những phương án chuyền bóng mang tiềm năng tạo đột biến lớn.
Dưới đây là một ví dụ được lấy từ trận đấu với Lazio ở Stadio Olimpico. Trong tình thế Milan đang bị đối thủ dẫn trước, sức hút của phương án tự thân dứt điểm ngay trong tình huống mà Leão đang được đặt vào bên dưới sẽ là rất lớn. Tuy nhiên, anh đã nhìn thấy động thái di chuyển của Olivier Giroud và khoảng trống phía sau hàng thủ Lazio, và quyết định được đưa ra là một đường chuyền khai thác khoảng trống đó.
DI CHUYỂN KHÔNG BÓNG
Một khả năng quan trọng mà Leão đã luôn sở hữu kể từ khi còn là một cậu bé ở học viện nổi tiếng của Sporting Lisbon là những pha di chuyển không bóng khôn ngoan.
Bài viết đã chỉ ra khả năng di chuyển cùng bóng của ngôi sao trẻ người Bồ Đào Nha đang phát triển lợi hại đến thế nào. Còn khi không cầm bóng, anh cũng là một bậc thầy trong việc tấn công vào các khoảng trống.
Tại cánh trái trong đội hình 4-2-3-1 của Pioli, trách nhiệm của Leão thiên nhiều hơn vào nhiệm vụ trở thành một mối đe dọa ở phía trong và hỗ trợ cho trung phong duy nhất, điều mà anh đã đảm nhận rất xuất sắc ở mùa giải này, với việc thường xuyên bó vào bên trong và thực hiện những pha di chuyển tại không gian giữa hậu vệ cánh và trung vệ đối thủ.
Leão được ghi nhận đã có trung bình 4,7 lần chạm bóng trong vòng cấm đối thủ mỗi 90 phút ở mùa giải này. Đây là con số cao nhất Serie A 2021-22 trong danh sách những cầu thủ đã trải qua hơn 1000 phút thi đấu ở cánh phải hoặc cánh trái. Khả năng đọc tình huống và phán đoán những khoảng trống sẽ mở ra trong vòng cấm mà anh sở hữu đã đóng một vai trò quan trọng trong việc này, góp phần vào những pha lập công, những đường kiến tạo mà anh đã có được.
Trong hai hình ảnh dưới đây, Leão đã thể hiện khả năng di chuyển không bóng thông minh và phán đoán khoảng trống của mình, bằng cách thực hiện những pha chạy chỗ cắt mặt hàng thủ Lazio và Atletico Madrid. Trước Lazio, pha di chuyển không bóng cắt mặt hàng thủ của anh đã tạo điều kiện cho Theo Hernandez tấn công cột xa và cung cấp cho Ante Rebic nhiều sự lựa chọn hơn.
Còn trong ví dụ lấy từ trận đấu với Atletico Madrid, Milan đã một lần nữa có được lợi thế quân số trong vòng cấm. Leão có thể chỉ đơn thuần thực hiện một pha tấn công cột xa. Nhưng anh đã phán đoán tình huống và di chuyển cắt mặt hàng thủ Atletico, qua đó gây ra một phản ứng dây chuyền đối với hàng phòng ngự đối thủ, khi kiểu di chuyển này kéo một hậu vệ rời khỏi vị trí.
KẾT LUẬN
Hình ảnh mà Rafael Leão đang thể hiện là một chàng trai trẻ trung, tràn đầy nhiệt huyết, có thể khuấy động sự hưng phấn với một lối đá đầy ngẫu hứng, có cả khả năng ghi bàn lẫn kiến tạo và chơi ở cánh. Chính vì vậy, những kỳ vọng về một truyền nhân tiếp bước Luis Figo và Cristiano Ronaldo đương nhiên đã xuất hiện.
Thái độ thi đấu và sự tận tâm từng là vấn đề của anh, ngay cả Zlatan Ibrahimovic – người thủ lĩnh không mang băng đội trưởng của Milan – cũng từng phải thừa nhận rằng: “Leão là đứa duy nhất mà tôi chẳng thể thúc đẩy được, cậu ta phải tự giúp lấy mình thôi, còn không thì chẳng ai giúp được cậu ta cả”.
Tuy nhiên, cũng chính ngôi sao người Thụy điển ở mùa giải này đã mừng rỡ khen ngợi rằng: “Cậu ấy đã thay đổi hoàn toàn, đã tự mình tìm ra những gì cần phải làm.”
Giờ đây, chỉ có bầu trời mới là giới hạn của anh.
Nguồn: Lược dịch và bổ sung từ bài viết gốc “Raphael Leao 2021/22: A breakthrough season for AC Milan’s newest superstar – scout report” của tác giả Christopher Winter, đăng trên Tạp chí Total Football Analysis.