Raddy Antic đã mang đến hạnh phúc cho rất nhiều người, và David Pleat chỉ là một trong số họ. Người con trai của một gia đình Bosnia này sinh ra vào năm 1948 và đã qua đời vào hôm thứ Hai ở tuổi 71 vì căn bệnh ung thư, ông đã từng ghi một bàn thắng muộn để giải cứu Luton ngay trên mép vực xuống hạng vào tháng 5 năm 1983, sau khi cũng chính là người đã góp công lớn đưa họ thăng hạng ở mùa giải trước đó.
Người đàn ông này chính là nhà cầm quân duy nhất từng dẫn dắt cả Real Madrid, Atlético Madrid và Barcelona, nhưng sẽ được nhớ đến nhiều nhất vì bàn thắng đã khiến David Pleat phải lao vào sân bóng vào năm 1983. Raddy Antic đã mang đến hạnh phúc cho rất nhiều người, và David Pleat chỉ là một trong số họ. Người con trai của một gia đình Bosnia này sinh ra vào năm 1948 và đã qua đời vào hôm thứ Hai ở tuổi 71 vì căn bệnh ung thư, ông đã từng ghi một bàn thắng muộn để giải cứu Luton ngay trên mép vực xuống hạng vào tháng 5 năm 1983, sau khi cũng chính là người đã góp công lớn đưa họ thăng hạng ở mùa giải trước đó.
“Đó thật sự là một màn thoát hiểm tuyệt vời,” người bình luận viên tán dương, và cú dứt điểm từ rìa vòng cấm bởi một cầu thủ chỉ mới được đưa vào sân thay người vỏn vẹn 10 phút ấy đã khiến vị huấn luyện viên trưởng của ông nhảy nhót và lao qua phần sân của Manchester City như một chú kangaroo trong bộ suit màu be.
Antic rất thích phát lại đoạn video về bàn thắng năm ấy cho những người chưa được chứng kiến nó – và ở Tây Ban Nha, đất nước mà ông đã hành nghề huấn luyện viên đến 16 năm, nơi mà ông xem như nhà của mình, hầu hết mọi người đều chưa từng được xem qua nó. Khi còn là một cầu thủ, ông từng được đăng quang tại các giải vô địch quốc gia ở Thổ Nhĩ Kì và Nam Tư cũ, ngoài ra, cũng đã có một khoảng thời gian thi đấu ở Xứ Sở Bò Tót cho Real Zaragoza, nhưng bàn thắng trên sân Maine Road luôn là thứ kỷ niệm mà ông tự hào nhắc đi nhắc lại nhiều nhất.
Khi Javier Cáseres của tờ Süddeutsche Zeitung hỏi ông về bàn thắng quan trọng nhất, đángnhớ nhất mà mình từng ghi được trong sự nghiệp cầu thủ, Antic đã hồi tưởng lại một pha lập công bằng đầu cho Fenerbahce với một cái hộp sọ bị nứt, nhưng lại lấy bút và bắt đầu vẽ phác họa về bàn thắng đã ghi cho Luton sau khi vào sân thay thế người đồng đội Brian Stein.
Antic đã học được rất nhiều điều tại Luton, và ông rất thích nói về chúng. Ông cũng đã học hỏi được rất nhiều thứ từ Pleat, nhà cầm quân người Serbia có quan điểm rằng đừng bao giờ phớt lờ đi đám đông, khước từ hòa nhập với văn hóa: Đó là những yếu tố rất quan trọng. Dù cho ban đầu ông không hề hứng thú với điều đó, đặc biệt là vì nó đã tước đi của ông cơ hội được chơi như một libero, nhưng rốt cuộc Antic cũng đã đồng ý với nó.
Là một người có tài ăn nói bẩm sinh, những cuộc trò chuyện thường rất mau chóng được ông dẫn dắt đến nước Anh, nhưng hướng về bóng đá thậm chí còn nhanh hơn. Ông thừa nhận rằng, môn thể thao này chính là tình yêu lớn nhất của cuộc đời mình. Theo Antic, một dịp cuối tuần không thể xem 20 trận bóng đá là một dịp cuối tuần lãng phí. Bi kịch thay, ông đã từ trần khi thế giới bóng đá đang phải tạm ngừng hoạt động.
Khi Antic trở thành huấn luyện viên trưởng của Real Zaragoza sau 4 năm chia tay với Luton, có rất nhiều thứ mà ông đã mang đến đội bóng này từ nước Anh, nhưng không chỉ có vậy, mà còn là những bài học từ quá khứ xa xôi hơn nữa. “Ở Nam Tư, thể thao luôn là một biểu tượng của cá tính và bản sắc,” Ông nói, mở đầu một trong những cuộc thảo luận dài tại ngôi nhà ở Aravaca của mình với một chất giọng Balkan rất dễ nhận ra. Antic khẳng định: “Cái cách mà bạn thi đấu phải phù hợp với văn hóa của những người mà bạn đang đại diện cho; bạn phải đi vào trái tim của họ.”
Mạch truyện chắc chắn sẽ luôn đưa ông và những vị khách của mình xuống dưới cầu thang, nơi có một bức tường được phủ kín bởi những bức ảnh, các mảnh báo ghi lại những kỷ niệm đáng nhớ được cắt ra và những sự kiện trọng đại, và không thể rời khỏi đó mà thiếu đi một chai rượu. Theo như Antic kể, vào ngày Real Madrid tiếp cận ông, tại một nhà hàng tên là Jockey – nơi mà chủ tịch Ramón Mendoza thường dùng để tổ chức những cuộc “ve vãn” với các mục tiêu của mình, ông đã được ông ta cảnh báo rằng: “Ngay tại chiếc bàn này, không một ai có thể từ chối những lời đề nghị của tôi.”
Antic đã đáp lại: “Vậy tức là ông chưa bao giờ tiếp đón một gã Serbia đích thực nào rồi.” Trên thực tế, khi ấy, họ đang muốn ông đảm nhận vị trí giám đốc thể thao, nhưng thay vào đó, ông đã quyết tâm trở thành huấn luyện viên trưởng, và nhà cầm quân người Serbia đã thuyết phục được Real Madrid.
Nền tảng giáo dục mà Antic phải trải qua là cực kì khắc nghiệt, nhưng ông vẫn tự hào tuyên bố mình là một người tôn sùng chủ nghĩa xã hội. Ông từng chơi cờ vua, bóng bàn, bóng rổ và cả boxing, nhưng bóng đá chính là lĩnh vực mà ông thể hiện xuất sắc nhất. Lần đầu tiên tên ông được xuất hiện trên một tờ báo, ông đã mang nó về nhà trong sự tự hào để khoe với gia đình. “Tuyệt lắm con trai, giờ thì tất cả mọi người đều có thể chùi đít bằng cái bản mặt của mày rồi.” Đó chính là “lời khen” của mẹ ông. Sau đó, Antic cũng đã được xuất hiện trong nhiều bài báo sau trận khác, rất nhiều trong số đó đã được ông lưu giữ lại.
Cuộc đời gắn liền với bóng đá ấy rốt cuộc cũng đã đưa ông đến với chiếc ghế huấn luyện viên trưởng của đội tuyển quốc gia Serbia, và làm việc tại 8 câu lạc bộ ở 5 quốc gia khác nhau.
Sự nghiệp cầm quân của Antic không hẳn là luôn thuận buồm xuôi gió. Trong vai trò huấn luyện viên trưởng, ông chỉ giành được vỏn vẹn 2 danh hiệu, dù cho chúng đã đến trông một năm vô cùng đáng nhớ, và đã phải nếm trải mùi vị xuống hạng đến hai lần liên tiếp. Nổi tiếng nhất, ông đã bị sa thải chỉ sau 19 trận trong một mùa giải mà Real Madrid đã xây dựng ngôi đầu bảng một cách vững chắc với khoảng cách lên đến 7 điểm so với đội đứng thứ hai. Mendoza đã tuyên bố rằng lối chơi của họ không đủ lôi cuốn, nhưng Antic lại nhận thấy những lý do mang tính chính trị đằng sau cái quyết định đó.
Không có ông, Real Madrid đã thống trị cả giải đấu. Tại Barcelona, Antic đã xuất hiện để ổn định một câu lạc bộ đang ở trong tình trạng khủng hoảng vào năm 2003, nhưng cuộc bầu cử chiếc ghế chủ tịch diễn ra sau đó đã khiến ông phải ra đi từ rất sớm. “Tôi chỉ ở đó 6 tháng, nhưng cảm giác cứ như là 6 năm vậy,” Ông hồi tưởng.
Và giữa hai nhiệm kỳ nắm quyền tại Real Madrid và Barcelona chính là Atletico Madrid – Raddy Antic là nhà cầm quân duy nhất từng dẫn dắt cả ba đội bóng lớn nhất La Liga này.
“Tôi chọn Atlético vì đây là câu lạc bộ khó nhằn nhất thế giới, và tôi muốn chứng tỏ bản thân mình,” Antic tuyên bố. “Sự nghiệp của tôi cũng được xây dựng trên cái nền tảng mà họ luôn vỗ ngực tự hào,” Ông nói; Đó chính là cái phẩm chất mà ông đã nhìn thấy ở cả mình và họ. “Atlético đại diện cho những con người sẽ đấu tranh đến giây phút cuối cùng, và không bao giờ thừa nhận mình thua kém bất kì ai. Chúng tôi chính là sự nổi dậy của những con người nhỏ bé.”
Khi nhậm chức tại Atlético, Antic đã muốn đưa Michael Robinson về làm trợ lý cho mình. Ông đã không được đáp ứng mong muốn đó; nhưng cái tên thứ hai mà ông yêu cầu là Milinko Pantic đã được chấp nhận, tuy nhiên, đó là sau khi ông đã hứa với chủ tịch Jesús Gil rằng mình sẽ mất đi một nửa phần lương nếu tất cả những gì họ nhận được chỉ là một mùa giải thất bại; và điều đó đã không xảy ra: Đến tận bây giờ, luôn có những bó hoa được đặt ở cột cờ phạt góc trước mỗi trận đấu để vinh danh những tình huống đá phạt đã góp công rất lớn để đưa họ đến với chức vô địch sau những năm tháng dài đằng đẵng chờ đợi. Atlético đã phải đi qua đến 19 mùa giải mà không thể có được bất kì một lần đăng quang nào tại giải vô địch quốc gia; vào năm 1996, dưới sự dẫn dắt của Antic, họ đã giành được một cú đúp danh hiệu.
Pantic đã gọi Antic là một người cha của mình vào ngày ông ra đi vào hôm Thứ Hai, và rất nhiều người khác cũng cảm thấy như vậy, đặc biệt là tại Atlético. Chỉ qua lời kể thì sẽ không thể nào cảm nhận hết được mùa giải năm ấy bất ngờ và có ý nghĩa lớn đến thế nào. Trong 9 mùa giải trước khi Antic đến, Atlético đã thay đổi đến … 30 đời huấn luyện viên trưởng. Chỉ có một mình Antic là trụ được đến 3 mùa giải trước khi ra đi vào năm 1998.
Ông đã tái ngộ với Atlético trong hai nhiệm kỳ ngắn ngủi hơn sau đó; từ năm 1999 đến 2000, bảng CV của ông bao gồm Atlético và Atlético, nhưng ngay cả những thất bại đó cũng không thể làm phai mờ đi niềm vui của năm 1996. Chiến tích kì diệu năm ấy đã chưa bao giờ được tái hiện trở lại trong cuộc đời bóng đá của Antic và sẽ không gì có thể so sánh được với nó. Tất nhiên là ngoại trừ “bàn thắng vàng” trong màu áo Luton.
“Tôi đang khóc trong tâm,” Antic tâm sự khi phải thu dọn hành lý rời khỏi Atlético lần đầu tiên. Sân nhà cũ của Atlético – nơi mà ông xem là nhà – giờ đây chỉ còn là một đống đổ nát, việc phá hủy nó đã gần như hoàn tất, và trong khi hiện tại, tất cả các sân vận động đều đang chìm trong sự im lặng, thì vào cái ngày chia ly của tháng 5 năm 1998 ấy, Calderón đã chật cứng người và cực kì náo nhiệt, sẵn sàng nói lời tạm biệt với người đàn ông đã cùng họ viết nên một câu chuyện cổ tích.
“Tôi đã chiến đấu để giúp những con người này được hạnh phúc, và nhìn thấy họ như thế này lại càng làm cho những nỗ lực ấy trở nên vô cùng xứng đáng,” ông tâm sự. Khi ông ra đi, họ đã hát vang: “Radomir, chúng tôi yêu ông.”
Nguồn: Lược dịch từ bài viết “Remembering Raddy Antic: a hero from Atlético Madrid to Luton” của ký giả Sid Lowe, đăng tải trên The Guardian.