Sau đây là những trải nghiệm thực tế nhất, sát sườn nhất mà người viết cất giữ khi tiếp xúc với Nguyễn Quang Hải. Là cơ sở để tin tưởng Hải “con” có thể tỏa sáng trong cuộc chiến căng thẳng tối nay.
“Tập trung, như Hoàng Xuân Vinh đang ngắm bắn”
Dòng trạng thái trên là ý tưởng cho một (post) trên fanpage chính thức của Nguyễn Quang Hải vào cuối năm 2021, giai đoạn người viết may mắn được tham gia góp sức vào công tác truyền thông mạng xã hội của Hải. Ý tưởng lóe lên khi người viết nhìn thấy ánh mắt như mãnh thú rình mồi của tuyển thủ này, trong một bức ảnh chụp trên sân tập.
 |
Khi ấy, đoàn quân của HLV Park Hang-seo đang chuẩn bị cho chiến dịch bảo vệ ngai vàng AFF Cup, và Hải đã thực sự rất tập trung. Đó là lần đầu tiên người viết cảm nhận được bầu không khí chuẩn bị nghiêm túc đến khắc nghiệt của các tuyển thủ quốc gia trước thềm một giải đấu lớn. Trừ những ngày xả trại được BHL cho phép, họ không lơi lỏng dù một giây. Đúng hơn, là không có thời gian để lơi lỏng.
Quang Hải tán thành ý tưởng đó. Anh biết rõ câu chuyện về huyền thoại Hoàng Xuân Vinh, về sự tập trung cao độ trước khi bóp cò mang về tấm Huy chương Vàng Olympic đầu tiên cho thể thao Việt Nam. Hải muốn mượn tinh thần ấy - làm hình mẫu, làm động lực cho quá trình chuẩn bị trước thềm AFF Cup.
Hơn hai năm sau ngày đó, Quang Hải lại đang trong một tình huống “hít sâu”, “nín thở”, “ngắm bắn” khác. Lần này ở một đấu trường cao cấp hơn; và sau khúc cua trắc trở của sự nghiệp, lại đang ở vị thế cần tái chứng minh đẳng cấp.
Ít ai ngờ Quang Hải không được chơi dù chỉ một phút trước Nhật Bản ở ngày ra quân Asian Cup. Cơ hội chạm trán những cầu thủ đẳng cấp thế giới ấy nào phải dễ, ai mà chẳng khát khao đối đầu? Bởi vậy có thể nói, quyết định cứng rắn, chưa trọng dụng Hải của HLV Philippe Troussier (vì chưa phù hợp triết lý như trường hợp của Hoàng Đức?) một lần nữa xát muối vào những vết thương chưa lành của ngôi sao 26 tuổi.
Từ kỳ U23 Châu Á không thành công trên đất Thái Lan, chuyến giong buồm chinh phục Âu châu Âu bất thành rồi giai đoạn trồi sụt phong độ ở những môi trường thiếu phù hợp… Tất cả có thể ùa về như quỷ dữ, đủ sức tác động mạnh mẽ lên tâm lý.
 |
Nhưng nếu đây đúng là Quang Hải chúng ta vẫn biết, rất có thể, chúng sẽ lại được biến thành nguyên liệu để nén chiếc lò xo chờ ngày phục thù. Người viết từng ở sân chứng kiến người đội trưởng này hò hét chỉ huy các đồng đội đến những phút cuối cùng, khi U23 Việt Nam ngập ngụa trong khó khăn và bị loại từ vòng bảng ở U23 Châu Á 2020. Ở “hiện trường” Rajamangala hôm đó, trong ngày chúng ta thua U23 Triều Tiên, Hải di chuyển miệt mài và hét đến lạc giọng. Có vài chỗ không rõ thành lời, chẳng tròn thành chữ, nhưng là khẩu quyết của việc không bỏ cuộc.
Hẳn những người theo dõi sát ĐT Việt Nam còn nhớ, chính Hải nêu quyết tâm “đội tuyển Việt Nam không bao giờ từ bỏ, chúng ta còn 90 phút ở lượt về và sẽ thi đấu bằng tất cả những gì mình có”, sau khi chúng ta thất thủ 0-2 trước người Thái ở lượt đi Bán kết AFF Cup 2020.
Mãnh thú bị thương là lúc nó nguy hiểm nhất. Trong 5 năm qua, chưa bao giờ Quang Hải trải nghiệm cảm giác bị HLV trưởng ĐTQG thiếu tín nhiệm như lúc này. Chiếc lò xo bị (hay được) nén rất chặt, rất có thể bật tung vào tối nay.
Nhưng anh có được ra sân không? Antifan đang cười khẩy vào quyết tâm ấy, còn những người ủng hộ thì lo lắng, chua chát nhìn vào thực tế không nhiều triển vọng. Màn trình diễn xuất sắc trước Nhật Bản chứng minh lựa chọn nhân sự của ông Troussier đang hiệu quả và chẳng việc gì phải thay đổi cả. Dù cho không dùng cả 3/4 Quả bóng Vàng Việt Nam gần nhất (Văn Quyết, Hoàng Đức, Quang Hải), cũng không ai nói gì được ông.
Song dường như, Phù thủy Trắng quyết liệt với triết lý riêng nhưng không đến mức độc đoán. Tin rằng, chiến lược gia giàu kinh nghiệm vẫn sẽ tận dụng tài nguyên tốt của nền bóng đá: Thông tin phát về từ sân tập ở Qatar cho biết, Quang Hải được HLV Troussier xếp chung nhóm với Hùng Dũng, Thanh Bình, Việt Anh, Xuân Mạnh, Minh Trọng… tức nhóm cầu thủ thuộc đội hình chính ở những buổi tập gần nhất.
Đó có thể là sự chuẩn bị để anh tái hòa nhập với “tổ đấu chính” trước khi được tung vào giáp mặt Indonesia. Thông tin đó phù hợp và củng cố cho lập luận rằng ông đã tính toán nhân sự, cho một số quân bài chiến lược nghỉ ngơi trận đầu, giữ sức cho trận cầu then chốt của vòng bảng. Ở họp báo trước trận, HLV trưởng tuyên bố chúng ta muốn giành 6 điểm ở 2 trận còn lại. Nếu rơi điểm, hẳn không phải trước Indonesia.
Vậy Quang Hải có thể được ra sân, nhưng chắc gì anh đã chơi hay? Lịch sử có đủ nhiều dẫn chứng để chúng ta đặt niềm tin. Ít nhất, là “một ngôi sao hi vọng” từ… người viết.
Lần đầu tiên người viết chứng kiến Quang Hải thi đấu trực tiếp là ở trận giao hữu với U20 Argentina năm 2017, đến lần thứ hai là trước ĐT Campuchia ở vòng bảng AFF Cup 2018… Dù là trước đối thủ yếu hay mạnh, cách chơi bóng của Hải vẫn đầy mê hoặc mỗi khi được nhìn thấy tận mắt. Quả bóng như một người bạn, hút vào chân của Hải và được xử lý bằng một tư duy thẩm mỹ rất cao. Cũng là một người thuận chân trái và chơi bóng từ nhỏ ở vị trí tấn công, người viết hiểu cảm giác tuyệt vời của việc ghi một bàn thắng đẹp bằng chiếc chân đặc biệt này. Một đường cứa lòng đưa bóng xoáy vòng cung vào khung thành, làm rung động trái tim của chính người chơi bóng và yêu mến trò chơi.
Ở Quang Hải có tình yêu ấy, sự duy mỹ ấy. Anh là cầu thủ “vị nghệ thuật” nhất mà người viết từng chứng kiến sau thời của Phạm Văn Quyến. Đó là lý do tôi luôn dõi theo và nỗ lực tìm những cơ hội làm việc cùng để có thể đóng góp chút sức mọn vào sự nghiệp quý giá ấy.
Bài viết này cũng là một trong những nỗ lực đó. Và nỗ lực lần này là để nhấn mạnh, Hải có tiềm năng tỏa sáng tối nay vì: Cái hay của anh chính là hiệu quả đi kèm với lối chơi vị nghệ thuật. Quang Hải thường chơi bóng đẹp mắt nhưng không phải để làm màu, mà rất thường xuyên, những động tác ấy là giải pháp tốt thậm chí tối ưu để xử lý tình huống (thoát pressing, chuyền bóng, mở ra cơ hội; dứt điểm hay kiến tạo). Đáng nói nhất, sự hiệu quả ấy cũng rất thường được mang đến trong những trận cầu quan trọng nhất.
Hành động chính là lời khẳng định của anh: Bàn gỡ trong dường tơ kẽ tóc trước U23 Qatar; pha kiến tạo cho Anh Đức ghi bàn “chốt hạ” sớm ở AFF Cup 2018; bàn thắng duy nhất hạ Malaysia ở vòng loại hai World Cup 2022; hay sát sườn hơn, năm 2021, chính anh sút xa tuyệt mỹ tung lưới Indonesia cũng ở đấu trường này.
Đó là minh chứng hùng hồn cho việc chơi bóng vị nghệ thuật và hiệu quả, là một trong những bàn thắng biểu tượng cho tài năng của Hải.
 |
Tất cả những pha lập công trên đều mang ý nghĩa quan trọng, ở những thời điểm bản lề, trong những trận đấu bản lề của một chiến dịch. Thời điểm giáp mặt Indonesia ba năm trước, là trận đấu quốc tế quan trọng đầu tiên của ĐT Việt Nam sau giai đoạn đại dịch. Khi ấy, chúng ta đang so kè điểm số cực kỳ khốc liệt với Indo, Malaysia, Thái Lan và UAE để giành hai tấm vé vào vòng 3. Khi ấy vòng bảng chỉ còn lại 3 trận cuối cùng, đoàn quân của ông Park rất cần một chiến thắng trước Indo để làm bàn đạp tranh hùng…
Kết cục, chúng ta đã làm được - trước một Indo luôn rất khó chơi và thường “chơi bất chấp”: Sau bàn mở tỷ số của Tiến Linh, Quang Hải đóng hòm cho hi vọng bám đuổi của đối thủ bằng tuyệt phẩm đánh gục ý chí.
Hải nhiều lần làm được điều đó, ở nhiều cấp độ, kể cả những giải đấu lớn nhất chúng ta từng tham dự. Anh suýt ghi bàn đầu tiên cho chúng ta ở một giải đấu cấp độ thế giới của bóng đá 11 người, nếu xà ngang của U20 Honduras không từ chối. Và cũng chính anh, vẽ đường cong từ chấm đá phạt trong bối cảnh chúng ta buộc phải thắng Yemen để lách qua cửa hẹp ở vòng bảng Asian Cup 2019.
Hải có lẽ đã sẵn sàng làm điều mà anh làm tốt nhất. Anh có nhiều động lực, trong bối cảnh cụ thể này, ở vị thế và giai đoạn nhạy cảm này của sự nghiệp.
Người luôn muốn học hỏi độ tập trung của huyền thoại Hoàng Xuân Vinh đã sẵn sàng. Ống ngắm đã chỉnh kỹ. Súng sắp được bóp cò.
Trần Hoài Thuận
Nguyễn Quang Hải 
