Quỷ dữ và thiên thần: Những nét tương phản của Diego Maradona

Vừa được tôn sùng, vừa bị phỉ báng, nhưng dù thế nào đi nữa, Maradona vẫn ở bên chúng ta, khác với những nhân vật của 2 bộ phim tài liệu do đạo diện Asif Kapadia thực hiện, Ayrton Senna và Amy Winehouse, nạn nhân của tai nạn và ma túy. Một bộ phim dài 2 tiếng thể hiện rõ những mặt xấu, tốt của người đàn ông vĩ đại nhất Argentina này, qua đó giúp ta phần nào đồng cảm với anh.

Không biết nên bắt đầu từ đâu với Maradona, hay nói đúng hơn, không biết nên kết thúc ở đâu? Chuyện đời anh vẫn tiếp diễn. Thay vì thực hiện một bộ phim tài liệu liệt kê những thành tựu vẻ vang của anh, Asif quyết định chắt lọc những gì tinh túy nhất về quãng thời gian của anh ở Napoli, bắt đầu bằng thương vụ chuyển đến từ Barcelona diễn ra vào năm 1984.

Theo các chuẩn mực của thời hiện đại, thương vụ này khá phi chính thống. Có thể so sánh nó với việc Newcastle quyết định mua...Lionel Messi. Tuy vậy, những năm đầu thập niên 80 của TK 20, bóng đá Châu Âu rất khác.

"Tôi nghĩ chẳng ai khác muốn ký với anh ta cả," đạo diễn Kapaida nói, có phần nào đó ngạc nhiên. "Chẳng có ai sẵn sàng bỏ tiền ra cả."

"Diego được coi là cầu thủ trẻ tài năng nhất, nhưng anh ấy gặp nhiều vận rủi ở Barcelona, điều đó thực sự không hay cho anh. Anh gặp chấn thương ở mắt cá sau khi va chạm với Andoni Goikoetxea, anh mắc bệnh viêm gan, thêm vào đó là thói tiệc tùng."

"Thành thật mà nói, có lẽ mọi người coi thường Diego Maradona vì anh ấy tới từ vùng Mỹ La Tinh, nơi có số dân nhập cư người TBN cao, trong khi đó, họ là người Catalan. Vì vậy, giữa họ luôn có căng thẳng, khiến anh ấy không thể thành công. Sự thực là anh ấy không giành được danh hiệu nào ngoài Copa Del Rey."

"Ở thời điểm đó, Barcelona không phải là Barcelona của hiện tại. Ở thời điểm đó, họ chưa giành được Cup Châu Âu nào, họ thậm chí không giành được danh hiệu VĐQG nào trong một thập kỷ. Athletic Bilbao và Real Madrid khi đó rất mạnh, còn Barcelona lại thất thường, rất khác với những gì chúng ta thấy ở thời điểm hiện tại.

"Vì vậy cả hai đều muốn chia tay nhau. Italia khi đó là mảnh đất lành cho các cầu thủ vì đó là nơi sẵn sàng chi tiền. Nhưng chúng ta đang nói về một thời kỳ mà số lượng các cầu thủ ngoại còn rất hạn chế. Juventus đã có Michel Platini, Zbigniev Boniek, Inter thì có bộ 3 người Đức gồm Lothar Matthaus, Andreas Brehme và Jurgen Klinsmann, còn Milan thì có bộ 3 người Hà Lan: Marco Van Basten, Ruud Gullit và Frank Rijkaard. Thực sự điên rồ."

"Vì vậy CLB phía nam Italia này quyết định ký kết với Maradona. Thế là một cầu nối giữa Italia và Argentina được xây nên. Tôi nghĩ anh ấy thấy được chút gì đó thông giao. Anh ấy chẳng biết gì mấy về Napoli khi chấp nhận đề nghị, nhưng khi anh đến đó, Maradona dần cảm thấy dễ chịu hơn nếu so với miền Bắc."

Nếu chàng Diego trẻ tuổi đón nhận Napoli, thì Napoli cũng đáp lời anh. Trong buổi ra mắt đội bóng mới, Maradona được đón tiếp bởi 85,000 khán giả đến sân Stadio San Paolo, những người đến để chào đón anh.

"Napoli cần một người hùng," Kapadia nói. "Thực sự, mọi thứ rất đúng lúc, Napoli đang đi xuống, thậm chí suýt xuống hạng, còn bản thân Diego cũng chẳng khá hơn. Và thế là Diego đến với họ, một câu chuyện thú vị thực sự."

Đó là một câu chuyện được kể lại bởi các băng hình, vốn được quay bởi đại diện của tiền đạo trẻ người Argentina. Ông ta vốn đã muốn làm phim về anh từ năm 1981, một phần nào đó giống với các Youtubers thời hiện đại.

Điều đó chưa bao giờ thành hiện thực, nhưng Kapadia nhờ đó được tiếp cận với một nguồn tư liệu dồi dào những băng hình. Tổng cộng, ông đã giành ra 500 giờ để xem hết những đoạn băng đó.

"Đoạn băng đầu tiên dài 5 tiếng," ông tiết lộ. "Mất 45 phút để đến Napoli, sau đó là nửa tiếng ghi hình những gì diễn ra sau đó. Nhiều lắm. Chúng tôi phải đưa ra quyết định, còn tôi thì phải nghiên cứu mọi thứ. Chỉ khi biết được mọi chuyện diễn ra ở Barcelona, Boca Juniors và Argentinos Junior hay hiểu những nhân vật này là ai, bạn mới có thể hiểu được câu chuyện ở Napoli."

"Nhưng ở thời hậu Napoli, ta dần nhận ra có một điểm lặp đi lặp lại. Cuối cùng, chúng tôi tập trung vào Napoli vì khi anh gia nhập nơi này, Maradona vẫn còn khá chán nản, khá giống với cảm xúc của thành phố khi đó. Thế rồi anh trở lại đỉnh cao, đưa Napoli lên đỉnh Serie A hai lần, giành UEFA Cup và World Cup cùng Argentina vào năm 1986. Cũng trong khoảng thời gian này, những rắc rối bắt đầu diễn ra."

Vốn là nạn nhân của danh tiếng, Maradona không thể có được một cuộc sống bình thường ở Napoli.

"Thực sự khá căng thẳng," Kapadia tiếp tục. "Các quốc gia Mỹ La Tinh vốn nổi tiếng cuồng nhiệt. Tuy vậy, ở Napoli, sự cuồng nhiệt và nhạy cảm của họ còn lớn gấp nhiều lần. Mọi người sống rất gần nhau. Họ đều cố gắng thể hiện tình yêu với anh, nhưng anh lại là người không thích va chạm nhiều. Vì vậy, việc hòa nhập với thứ văn hóa đó rất khó với Diego. Hàng ngàn người tập trung ở bất cứ nơi nào anh đến."

Điều này thực sự đã ảnh hưởng lên Maradona, khiến anh lâm vào đủ thứ tệ nạn như ma túy hay mại dâm, những thứ vốn được xem là mặt hàng phổ biến ở Napoli, nơi bị bọn mafia kiểm soát rất chặt. Trong một đoạn phim, Maradona chia sẻ rằng anh thi đấu vào chủ nhật, đi chơi tới tận thứ 4, tập luyện vào thứ 5, sau đó là mànthử nước tiểu qua loa.

"Anh ấy có một hệ trao đổi chất kỳ lạ," Kapadia giải thích. "Bất cứ khi nào bị thừa cân, Maradona sẽ tập như điên rồi thải hết chỗ cân nặng đó khi trận đấu chuẩn bị diễn ra. Thân hình của anh ấy không giống của một cầu thủ, nhưng đổi lại anh ấy có được tài năng và sự cân bằng. Có một điều gì đó đặc biệt trong con người anh ấy, một điều được thể hiện qua sự chân thành khi anh ấy chia sẻ về một tuần của mình. Thực sự rất tuyệt vời."

HLV thể lực cá nhân của Diego, Fernando Signorini, là một nhân vật chủ chốt của bộ phim tài liệu và là ví dụ cho lối tiếp cận tiên tiến của Maradona.

Như đạo diễn Asif đã chỉ ra, "Thời còn đá bóng, anh ấy có giáo án riêng. Có bao nhiêu cầu thủ nghĩ đến điều đó ? Có bao nhiêu cầu thủ thực sự nghĩ đến việc đó ? "Tôi khác biệt với phần còn lại, vì vậy tôi chỉ tập trung vào những điều mình đã tốt cũng như những điều mình chưa tốt."

"Tôi gặp Diego vài lần, thậm chí đến nhà anh ấy," ông nói. "Thời điểm đó, anh ấy đang sống ở Dubai. Vì vậy, tôi đến đó để phỏng vấn anh ấy vài lần. Tôi thích gặp mọi người khi mọi thứ yên bình, vì vậy, tôi không muốn gặp anh ấy trong quãng thời gian World Cup ở Mát-xcơ-va. Ở Dubai, có một cây cọ nhân tạo rất lớn được xây dựng giữa bờ biển. Anh ấy sống ở chỗ cây cọ đó. Khi đến nhà anh ấy, chỉ có một đầu bếp, trợ lý và bạn gái của anh ấy. Chỉ có thể. Mọi thứ thực sự yên ắng.

"Lần đầu gặp anh ấy, Diego đang theo dõi Boca qua TV. Khi tôi phỏng vấn anh ấy, Diego đang theo dõi một trận đấu. Nhưng khi chúng tôi trao đổi với nhau, mọ thứ rất tuyệt. Anh ấy có một trí nhớ khá tốt và là một người kể chuyện tuyệt vời."

Ở thời điểm hiện tại, Diego vẫn chưa xem bộ phim tài liệu về mình, một bộ phim chân thực nhất về anh. Nó cũng thể hiện cái cách mà NHM bóng đá Italia đối xử với NHM Napoli, vốn xuất phát từ sự phân biệt Bắc/Nam vẫn diễn ra hằng ngày ở xứ sở hình chiếc ủng. Dù một vài câu dịch có vẻ không đúng lắm, nhưng những bài hát tục tĩu trong bộ phim thực sự rất hài hước khi được dịch lại, tạo nên một thứ gia vị cho bộ phim.

"Ai cũng cười," Kapadia nói. "Nhưng những câu hát đó thực sự tục tĩu. Nhưng cũng nhờ đó mà người ta biết rõ anh ấy đã đối mặt với những gì, khiến thành công của anh trở nên ngọt ngào hơn. Điều quan trọng nhất với Diego đó là anh tồn tại khi anh có cái gì đó để đối đầu. Anh cần ai đó để ghét. Họ gọi điều đó là bronca. Anh cần phải có sự tức giận. Điều đó thúc giục anh. Nếu anh ấy có thể tức giận, anh ấy sẽ thi đấu tuyệt vời. Vì vậy, việc đối đầu với Miền Bắc, đối đầu với tham nhũng, với FIFA, bất cứ thứ gì, đã trở thành một phần của Maradona."

Một mô-típ thường thấy quanh bộ phim đó là sự tương phản giữa Diego, cậu nhóc ngây thơ từ khu ổ chuột Buenos Aires, và Maradona, siêu sao toàn cầu.

"Diego khi đó đã khẳng định một điều: nếu không có Maradona, tôi sẽ chẳng bao giờ rời khỏi khu ổ chuột. Nhưng trở thành Maradona cũng đồng nghĩa với việc cuộc sống sẽ luôn bị đảo lộn."