Đội tuyển Anh sử dụng đội hình 3-4-3 trong tất cả các trận đấu của họ ở năm 2020 ngoại trừ trận đầu tiên, đó là trận đấu trước Iceland trên sân khách, trận đấu mà Foden thi đấu ở vị trí trung tâm hàng tiền vệ tấn công trong sơ đồ 4-2-3-1. Ở năm 2019, sơ đồ 4-3-3 này được sử dụng nhiều hơn, bên cạnh đó, họ còn sử dụng một hàng tiền vệ kim cương.
Phần 1: Phil Foden sẽ phù hợp cho vị trí nào trong đội tuyển Anh? (P1)
Phần 2:
Vị trí của Phil Foden trong đội hình Tam Sư
Đội tuyển Anh sử dụng đội hình 3-4-3 trong tất cả các trận đấu của họ ở năm 2020 ngoại trừ trận đầu tiên, đó là trận đấu trước Iceland trên sân khách, trận đấu mà Foden thi đấu ở vị trí trung tâm hàng tiền vệ tấn công trong sơ đồ 4-2-3-1. Ở năm 2019, sơ đồ 4-3-3 này được sử dụng nhiều hơn, bên cạnh đó, họ còn sử dụng một hàng tiền vệ kim cương.
Tập thể của Southgate có hai cách thi đấu. Khi có 3 cầu thủ ở hàng phòng ngự, họ thường giữ quyền kiểm soát, sau đó sử dụng các trung vệ thừa để tăng thêm quân số ở hàng tiền vệ. Trong ví dụ dưới đây trong trận gặp Iceland trên sân Wembley, Conor Coady khi đó có bóng ở vị trí khá sâu, bên cạnh anh là hai trung vệ thi đấu rộng dâng cao và Declan Rice hoạt động như một phương án bật tường trung lộ.
Khi các trung vệ dâng cao, đội tuyển Anh có 4 cầu thủ, được đánh dấu màu đỏ, những người được cho là ở vị trí thuận lợi cho việc nhận bóng. Ở thời điểm đó, 3 trong số họ đang đứng giữa hàng hậu vệ và tiền vệ. Điều này giúp Anh có thể đưa bóng dâng cao, sau đó lùi về hàng hậu vệ 3 người nếu họ không thể dâng cao ngay lập tức.
Đội tuyển Anh sau đó có một cầu dồn vào từ cánh, một phương án chuyền bóng cho trung vệ phải. 1 cầu thủ sau đó có thể vượt lên trên anh khi vẫn có 2 lựa chọn khác ở khu vực trung tâm. Điều này giúp ĐT Anh có thể tạo ra một pha ập vào từ cánh hoặc đưa bóng vào khu vực bên trong.
Đội hình phòng ngự 3 người có thể làm được điều này vì hậu vệ dư ra có thể dâng cao, dù là để cầm bóng hay chuyền bóng, hoặc thu hút một cầu thủ đối phương đến vị trí của họ. Hậu vẹ cánh khi đó cũng có được sự tự do để tấn công, một phần vì sự bọc lót tốt, phần khác vì cầu thủ phụ đã thu hút các hậu vệ vào khu vực trung lộ, qua đó mở lối ra cánh.
Sơ đồ 4-3-3 dựa khá nhiều vào các pha phản công nhanh trước các đội bóng pressing tốt và khó có thể xuyên phá. Khi sử dụng các cầu thủ tấn công cánh có tốc độ tốt, cùng với đó Harry Kane dồn vào khoảng trống để tạo cầu nối, ĐT Anh có thể vượt qua hoặc di chuyển ra phía sau hàng phòng ngự đối phương hay sử dụng những đường chuyền nhanh và theo trục dọc sau khi đã tạo ra khoảng trống và kéo giãn các pha pressing của đối thủ. Bàn thắng dưới đây, được rút ra từ trận gặp Kosovo, là một ví dụ lớn cho điều này. Cụ thể, trong tình huống đó, Rice thực hiện pha chuyền bóng cho Kane, người khi đó dồn về sâu nhằm tránh cầu thủ theo kèm.
Kane khi đó có thể trả bóng về hoặc xoay người rồi tìm ra một cầu thủ đang chạy. Rút cục, anh lựa phương án hai, khi đó, cầu thủ được đánh dấu màu đỏ có thể di chuyển một cách tự do vào khoảng trống.
Kane thực tế đã chọn cầu thủ gần nhất, nhưng sau đó, ĐT Anh có 4 chân chạy từ tuyến dưới, trong đó có 2 cầu thủ ở vị trí khá thoáng, những người có thể ngoặt vào trong như Marcus Rashford đã làm hoặc giữ vững vị trí cánh cho một pha luân chuyển. Rút cục, đường chuyền đến chân Harry Winks, cầu thủ gần Kane nhất, người sau đó ghi bàn. Tuy nhiên, lối chơi theo trục dọc được tạo bởi các pha dồn về của Kane để tạo ra khoảng cách, đã sử dụng khả năng tấn công bằng tốc độ của ĐT Anh theo vì sử dụng những pha xây dựng lối chơi chậm rãi hơn khi ĐT Anh có 3 cầu thủ ở hàng hậu vệ.
Foden có thể hoạt động trong cả hai hệ thống này.
Trong sơ đồ 3-4-3, anh có thể hoạt động như một tiền đạo cắm, giúp anh có thể dâng cao vào khung thành đối phương nhờ vào khoảng trống tạo ra bởi một tiền đạo cắm, sau đó tạo cầu nói với một hậu vệ cánh dâng cao, cuối cùng di chuyển vào trong để đón được đường chuyền theo trục dọc của hàng tiền vệ hay hàng hậu vệ khi có được đủ khoảng trống để ngoặt bóng và bứt tốc.
Trong sơ đồ 4-3-3, anh sẽ thi đấu như một tiền vệ công trung tâm, khi đó, những đường chuyền dài của anh sẽ cho thấy sự hiệu quả bên cạnh khả năng dâng cao. Cùng với đó là khả năng cầm bóng chống pressing, thứ sẽ tỏ ra hiệu quả ở khu vực tiền vệ trung tâm, nhất là khi đối đầu với các đội bóng Southgate muốn phản công. Dù vậy, anh sẽ phải cần có một tiền vệ thiên về pressing như Mason Mount hỗ trợ nhằm giữ vững hệ thống phòng ngự của đội.
Với việc Jordan Henderson có thể phải ngồi ngoài sau khi gặp phải chấn thương trong trận gặp Everton, yêu cầu về sự chắc chắn trở nên cực kỳ quan trọng, thậm chí có thể khiến Southgate đưa vào sân một tiền vệ chăm chỉ hơn. Như mọi khi, sự lựa chọn này yêu cầu sự cân bằng, nhất là ở hàng tiền vệ. Vì vậy, việc thiếu đi một nhóm cầu thủ ở hàng tiền vệ phải được bù đắp nhanh chóng, một phần vì điều này có thể được sử dụng để chống lại Foden.
Vấn đề của đội tuyển Anh đó là ở sơ đồ 3-4-3, Foden có thể sẽ phải cạnh tranh với khá nhiều tài năng lớn. Đầu tiên là những cầu thủ tấn công cánh tốt như Sterling, Jadon Sancho, Rashford và Jack Grealish. Mount cũng có thể thi đấu ở vị trí này, còn Harvey Barnes đang cho thấy sự xuất sắc của mình ở Leicester, điều khiến Southgate đến sân xem anh thi đấu ở trận thắng 2-1 trước Aston Villa, thời điểm trước khi anh gặp phải chấn thương trong trận gặp Arsenal hôm chủ nhật.
Ở khu vực tiền vệ trung tâm, sự cân bằng là một điều rất quan trọng. Khi mọi người có được thể lực tốt, một hàng tiền vệ 3 người sẽ có thể được chỉ huy bởi Rice và được hỗ trợ Henderson, người cũng muốn thi đấu ở vị trí cánh phải. Điều này đồng nghĩa với việc khi sắp Foden vào đội hình, Henderson sẽ phải di chuyển. Tuy nhiên, với việc Henderson phải ngồi ngoài, nguồn năng lượng cũng như khả năng tuân thủ chiến thuật cùng những pha pressing của Mount sẽ trở nên cực kỳ quan trọng. Điều này cũng yêu cầu một sự cân bằng được tạo ra bởi những cầu thủ như James Ward-Prowse, một cầu thủ pressing tốt và thi đấu bóng chết tốt nhất bóng đá Anh.
Các cầu thủ khác cũng có thể ra sân bao gồm: Eric Dier, người có thể sẽ phải dâng cao như một người cầm trịch. Grealish trong khi đó có thể thi đấu ở vị trí số 9, còn Kalvin Phillips, Jude Bellingham, James Maddison và thậm chí là Winks, có thể được sử dụng ở các tình huống này.
Để có thể thành công, Foden có thể sẽ cần đến chút ít tự do để có thể thực hiện vai trò tấn công và cầm bóng khi đang chạy, điều anh đã thể hiện khi thi đấu cho Man City. Có thể nói, anh sẽ tỏa sáng trong một hệ thống có vị trí linh hoạt, một hệ thống mà các pha di chuyển cũng như khả năng tìm kiếm không gian được tạo ra bởi các cầu thủ khá của anh có thể giúp sức nhiều nhất. Vì vậy, có cảm giác đội hình 3-4-3 sẽ là đội hình tốt nhất.
Liệu anh có thể đưa bóng cho Sancho, Sterling hay Rashford bên cánh trái ? Câu trả lời có thể sẽ là không. Một sự thay đổi sang sơ đồ 4-2-3-1 như một số CLB ở Premier League đã và đang làm, có thể sẽ giúp Foden thi đấu ở vị trí số 10 với Sterling hoặc Rashford và Sancho ở hai bên cánh. Điều này sẽ cần đến một bộ đôi mũi nhọn ở hàng tiền vệ, có thể là Rice và các cầu thủ khác. Chắc chắn, khi thi đấu bằng đội hình này, Tam Sư có thể sử dụng tốc độ và những mối hiểm họa của mình ở hàng công một cách hiệu quả.
Nếu Southgate muốn tối đa hóa các tài năng tấn công của mình, đồng thời cảm thấy các tiền vệ và trung vệ của ông có đủ khả năng để bọc lót, ông sẽ để Foden dạt sang cánh mà không phải sử dụng ai khác. Điều này có thể sẽ không giúp tận dụng được những gì tốt nhất ở Foden về mặt cá nhân, tuy nhiên, nó có thể tạo ra được một sự cân bằng cho đội bóng về mặt tổng thể. Đồng thời, điều này có thể tạo ra một sự thay đổi ở khu vực hậu vệ cánh. Về phía bên trái, Luke Shaw có lẽ đang cho thấy phong độ cao nhất của mình, vì vậy, anh có thể sẽ bó vào trong để hỗ trợ hàng tiền vệ. Còn ở cánh đối diện, có những sự lựa chọn thiên về phòng ngự hơn Trent Alexander-Arnold kể cả khi sự tuyệt vời về mặt tấn công của anh sẽ giúp anh có được chỗ đứng.
Quan trọng nhất, tập thể này cần một sự cân bằng. Một HLV không thể chỉ lựa ra một đội hình 11 người dựa trên phong độ của các cầu thủ rồi sau đó sắp xếp họ vào cùng một đội hình. Vì chỉ cần một sự thay đổi, một sự luân chuyển, cả hệ thống sẽ lập tức mất cân bằng, dẫn đến việc HLV phải sử dụng những phương án khác trên sân.
Bên cạnh đó, chúng ta cần phải nhìn vào một điều nữa, đó là bóng đá đang dần trở nên thực dụng hơn. Các HLV ít có thời gian để sắp xếp hơn, vì vậy, các cầu thủ cần phải được lựa dựa trên một hệ thống và một phong cách đã có sẵn trong đầu, không chỉ bởi vì họ đang có phong độ tốt hoặc thi đấu tốt ở giải đấu. Thể lực tốt là một phần, đương nhiên, tuy nhiên, hệ thống của một CLB có thể định hình thông số của một cầu thủ đến mức phong độ của anh ở cấp CLB có thể bị thay đổi khi ĐTQG thi đấu theo một hệ thống rất khác. Dù Foden có được lựa chọn hay không, chúng ta vẫn thấy được khá rõ ý đồ của Southgate cho ĐTQG: kiểm soát bóng hoặc phản công, xây dựng lối chơi từ phần sân nhà hoặc dạt cánh nhanh rồi sau đó tạo cầu nối.
Dù Foden có thể lên ĐTQG hay không, chúng ta vẫn không thể phủ nhận rằng anh có đủ tài năng để thi đấu trong đội hình của HLV Southgate.
Dịch từ bài viết: "Where does Phil Foden fit for England?" của tác giả Alex Stewart đăng trên trang The Athletic.