“Các bạn là những người may mắn, tin tôi đi, vì các bạn là những người đã xem trận đấu đầu tiên của cậu ấy ở đội một tại Manchester City. Đã lâu rồi tôi chưa thấy điều gì như ngày hôm nay. Màn trình diễn của cậu ấy ở một đẳng cấp rất khác biệt. Cậu ấy trưởng thành từ Học viện, là một người hâm mộ Man City và yêu câu lạc bộ CLB này. Cậu ấy chính là một món quà tuyệt vời dành cho chúng tôi"
Đó là lời của Pep Guardiola trong cuộc họp báo sau trận Man City gặp Man United ở giải Giao hữu International Champions Cup trên đất Mỹ hồi vào tháng 7 năm 2017. Nhân vật chính trong phát biểu của Pep gần 7 năm trước là Phil Foden.
Tua nhanh đến đầu tháng Tư năm nay, sau trận Man City đánh bại Aston Villa 4-1, Pep nói thế này:
"Tôi còn có thể nói gì khi cậu ghi tới ba bàn thắng? Với tôi, Phil có thể làm bất cứ điều gì cậu ấy muốn. Tôi nghĩ anh ấy thực sự là một cầu thủ đẳng cấp hàng đầu. Nếu không muốn nói là 1 trong những xuất sắc nhất.
Phil có tài năng thiên bẩm với trái bóng. Và sau đó là cảm giác ghi bàn đáng kinh ngạc. Bạn luôn có niềm tin rằng, kiểu gì cậu ấy cũng sẽ ghi bàn. Phẩm chất đó không phải cầu thủ nào cũng có. Và đó là lý do tại sao Phil rất đặc biệt".
Không nghi ngờ gì nữa, mùa bóng 2023/24 đã chứng kiến bước đột phá khủng khiếp của Phil Foden, một trong những tài năng xuất sắc nhất được sản sinh bởi Học viện Man City. Nhưng đó là bước đột phá mà bất kỳ ai từng theo sát bước tiến của Foden luôn tin rằng, sớm muộn nó sẽ đến.
**********
“Chúng tôi có một cậu bé khá giỏi,” giáo viên thể dục tại trường tiểu học Bridge Hall ở Stockport nói khi một HLV Man City đến đó để huấn luyện đội U6, hỏi trường xem họ có cầu thủ nhí nào đặc biệt không.
Foden chính là anh chàng nhỏ bé đó. Và từ thời điểm ấy sự liên kết Foden - Man City bắt đầu.
Cựu giám đốc Học viện City Jim Cassell kể lại: "Người đứng đầu hệ thống Học viện của chúng tôi, Terry John, đã gọi điện và nói, 'Bạn phải đến xem buổi tập của chúng tôi, tôi nghĩ chúng tôi đã thấy một cậu bé thực sự đặc biệt.' "
"Phil điều khiến trái bóng theo cách không thể tin nổi. Khả năng giữ thăng bằng của cậu rất tốt và ngôn ngữ cơ thể thực sự tuyệt vời. Cậu ấy làm mọi thứ rất tự nhiên. Đặc biệt lạ thường đối với đưa trẻ ở tuổi đó”.
Và Foden, cầu thủ nhặt bóng một thời ở sân vận động Etihad, tự hào rằng anh đã vượt qua mọi lứa tuổi để tiến vào đội một.
Trận chung kết FA Youth Cup 2017 ở đội U18 của Foden với Chelsea, khi hai CLB phát triển thành đối thủ chính của bóng đá lứa tuổi vị thành niên, là một trong những kỷ niệm nổi bật trong hành trình học viện của anh.
Một trong những điều anh thích nhất là ghi bàn trong trận chung kết, trước sự chứng kiến của Guardiola từ khán đài. Đó là khoảng thời gian Foden được chú ý rộng rãi hơn.
Vào tháng 5 năm 2017, anh ghi bàn khi đội tuyển Anh thua trận chung kết U17 châu Âu trước Tây Ban Nha với tỷ số 4-1 trên chấm phạt đền.
Foden sau đó là lý do chính giúp Anh phục thù Tây Ban Nha để giành chức vô địch FIFA World Cup lứa tuổi U17 vào tháng 10 cùng năm. Foden ghi hai bàn trong trận chung kết thắng 5-2 và được vinh danh là cầu thủ xuất sắc nhất giải đấu.
Một tháng sau, vào tháng 11 năm 2017, Foden được Guardiola trao cơ hội ra mắt câu lạc bộ trong trận đấu với Feyenoord ở UEFA Champions League.
Guardiola đã từng huấn luyện những Lionel Messi, Andres Iniesta và Xavi, nhưng Foden mới là người được ông ca ngợi là “cầu thủ tài năng nhất mà tôi từng thấy trong sự nghiệp huấn luyện viên của mình”.
Không phải lời khen ngợi cao như vậy có nghĩa là được đối xử ưu đãi. Foden đã phải chờ đợi thời cơ để đạt được những gì mình có, một điều không phải lúc nào cũng dễ dàng.
Thông điệp chính mà Guardiola dành cho Foden là “hãy kiên nhẫn”.
Trong phần lớn sự nghiệp của Phil Foden, từng có rất nhiều thời điểm mà đa số tin rằng chàng trai này xứng đáng được ra sân thi đấu thường xuyên hơn.
Khi Foden lần đầu tiên bứt phá vào giữa mùa giải 2017-18, cậu rõ ràng là một tài năng hiếm có và tạo ra sự phấn khích lớn đến mức người hâm mộ Manchester City và đội tuyển Anh muốn được nhìn thấy Foden nhiều hơn.
Nhưng Man City hay chính xác hơn là HLV Pep Guardiola đã từ chối làm như vậy. Pep từng mô tả về Foden vào năm 2019 là “cầu thủ tuổi teen tài năng nhất mà tôi từng thấy”. Nhưng hơn ai hết, Boss hiểu rằng: “ép chín sớm Foden là một tội ác”.
Chàng trai này là sản phẩm xuất sắc nhất từ trước đến nay của Học viện Man City và việc làm cách nào để Foden phát triển tốt nhất không chỉ là nhiệm vụ mà còn là sứ mệnh đối với Pep. Sử dụng hạn chế Foden trong những năm đầu tiên của cậu là kế hoạch hoàn toàn có chủ đích của Pep.
Trong ba mùa giải đầu tiên ở đội một, Phi Foden chỉ đá chính 12 trận ở Premier League. Nếu một tài năng cỡ Foden mà ở 1 CLB khác, số trận đá chính của cậu hoàn toàn có thể gấp ba.
Trong ba mùa giải tiếp theo, Foden đá chính 63 trận ở Premier League - trung bình 21 trận mỗi mùa - cho một trong những đội bóng hay nhất thế giới dưới sự dẫn dắt của một trong những huấn luyện viên vĩ đại nhất, chơi 5.591 trong tổng số 10.260 phút có thể ở Premier League, tỷ lệ xấp xỉ 55%. Không hề ít, nhưng chắc chắn không thể nói là nhiều!
Ngay cả mùa giải trước, dù là cầu thủ ghi bàn nhiều thứ hai cho Man City tại giải Ngoại hạng Anh (11), chỉ sau Erling Haaland (36), tổng thời gian chỉ thi đấu thực tế của Foden cũng chỉ là 1.844 phút – đứng thứ 14 trong đội hình Man City.
Rõ ràng, nỗ lực phối hợp đến từ tất cả các phía, trong việc quản lý thời gian thi đấu của Foden sao cho hợp lý và đúng lộ trình phát triển nhất, chính là nền tảng để chúng ta được chứng kiến một Foden chưa bao giờ hay đến thế - ở thời điểm hiện tại.
Phải thừa nhận, có những yếu tố khách quan giúp Foden được ra sân thường xuyên hơn, đá chính nhiều hơn tại Premier League mùa này. Như sự ra đi của Gundogan - Mahrez, chấn thương dài hạn của De Bruyne và giai đoạn vắng mặt của Haaland từ đầu tháng 12 năm ngoái.
Nhưng dù lý do là gì, thì việc đá chính liên tục tại Premier League đem đến sự nhất quán trong màn trình diễn của Foden.
Nhược điểm duy nhất của việc Foden không là “nhân vật chính” của City trong nhiều năm là cậu phải chơi ở rất-rất nhiều vị trí khác nhau, dẫn đến không không ai, có thể là cả Pep và chính Foden biết rằng, đâu là vị trí tốt nhất dành cho “số 47”.
Như chúng ta đã biết, 7 năm ở đội 1 City, Foden đã chơi từ tiền vệ cánh đến tiền đạo cánh, từ số 8 đến “số 9 ảo”, thậm chí một số trận vài mùa trước còn đá như một wingback.
“Sẽ rất hữu ích nếu tôi chơi chuyên trách ở một vị trí và từ đó qua mỗi trận đấu, tôi hoàn thiện mình để có thể chơi tốt hơn ở vị trí đó. Nhưng tôi là người có khả năng thích nghi tốt và luôn sẵn sàng chơi ở bất kỳ đâu, nếu HLV yêu cầu” - Foden nói sau khi lập hat-trick vào lưới Brentford.
Cuối năm ngoái Foden có nói thế này:
“Tất nhiên, có một vị trí mà tôi thích chơi nhất - đó là ở khu vực trung tâm. Đấy là nơi tôi nhìn thấy bản thân mình tốt nhất. Hy vọng tôi có thể chơi nhiều hơn ở đó”.
Mùa này điều đó đã thay đổi!
Chưa hoàn toàn, nhưng sự thật là Pep đang dùng Foden theo cách mà cậu muốn. Foden có thể xuất phát từ biên phải (như phần lớn giai đoạn lượt đi mùa bóng), chơi vị trí số 10 khi Haaland và KDB vắng mặt, hoặc thậm chí xuất phát từ biên trái, nhưng anh được Pep cho phép di chuyển tự do, vào giữa, nhập box, nhận bóng giữa các tuyến, liên kết lối chơi, tạo ra những tác động quan trọng ở 1/3 sân cuối. Trong những không gian nhỏ hẹp, Foden là một con quái vật!
Foden trở nên đặc biệt hữu ích trong mùa giải này trước thử thách thường gây ra vấn đề cho Man City – những khối phòng ngự thấp.
Foden đã thi đấu xuất sắc trong trận thắng 2-1 Luton khi liên tục nhận bóng giữa các tuyến. Foden cũng xuất sắc trong chiến thắng 2-0 trước Sheffield United ở trận đấu cuối cùng của Man City năm 2023 khi tham gia vào cả hai bàn thắng. Foden đã ghi bàn gỡ hòa quan trọng khi Man City đang bị Everton dẫn trước 1-0, mở ra cuộc ngược dòng tại Goodison Park.
Màn trình diễn 10 điểm tại Brentford với 1 cú hat-trick, cú đúp trong trận derby Manchester thắng 3-1 đầu tháng Ba, thêm một hat-trick nữa vào lưới Aston Villa trong tháng Tư, và tất nhiên cú đúp bàn thắng trong trận hạ màn mùa bóng Premier League 2023/24 thắng West Ham 3-1 để nâng cao danh hiệu vô địch năm thứ 4 liên tiếp.
17 bàn thắng của Foden tại Premier League, giúp anh trở thành cầu thủ ghi bàn nhiều thứ hai cho Man City sau Haaland. Chỉ Rodri, Alvarez và De Bruyne làm tốt hơn anh ở số đường kiến tạo thành bàn. Không có cầu thủ Man City nào tạo ra nhiều hơn 60 cơ hội mở như Foden tại giải đấu.
Foden ấy cũng là top 2 về số pha kiến tạo kỳ vọng (xA), số pha dứt điểm đồng thời top 3 số bàn thắng kỳ vọng (xG) và số đường chuyền vào vòng cấm, nhấn mạnh vai trò quan trọng của anh trong bài vở tấn công của City
Tính tất cả các đấu trường mùa này, Foden đã ra sân 52 trận, tổng cộng 4184 phút đầu, đặt dấu giày vào 38 bàn thắng cho City, 27 pha lập công và 11 đường kiến tạo. Tất cả đều là những thống kê cao nhất trong sự nghiệp. Những giải thường “Cầu thủ xuất sắc nhất”, của Premier League và Hiệp hội các nhà báo thể thao Anh, chính là sự thừa nhận xứng đáng dành cho chàng trai này.
Foden, bên cạnh tài năng thiên bẩm, sở hữu một nền giáo dục bóng đá độc đáo một phần vì anh đã dành cả thanh xuân của mình để học hỏi từ một trong những huấn luyện viên vĩ đại nhất mọi thời đại, nhưng phần khác là nhờ thời gian thi đấu của “cậu ấm” được quản lý rất tỉ mỉ và hợp lý.
Và khi Pep không ngần ngại nói rằng: Foden đang chơi mùa giải hay nhất của cậu ấy từ trước đến nay, thì đó chính là sự xác nhận quan trọng nhất cho việc, giai đoạn “bao bọc” dành cho Foden đã kết thúc. Kể từ mùa này và tất nhiên, trong nhiều năm tới chính là khoảng thời gian Foden hoàn toàn “sổ lồng” để tung cánh bay cao!