PHÂN TÍCH: Vì sao Trent Alexander-Arnold sa sút?

Liverpool của mùa giải này rõ ràng không có phong độ cao như mùa giải trước khi họ giành chức vô địch Premier League. Và nếu có một cầu thủ đại diện cho điều đó thì chính là Trent Alexander-Arnold.

Sau khi phá kỷ lục về hậu vệ có số pha kiến tạo nhiều nhất Premier League trong 2 mùa giải qua, hậu vệ phải của Liverpool mới chỉ có 2 kiến tạo ở mùa giải năm nay. Trong trận thua Burnley hồi giữa tuần, anh thực hiện 18 quả tạt và không đường bóng nào trong đó tìm được đến đồng đội.

Chuyện gì đã xảy ra? Chắc chắn sự mệt mỏi là một trong những nguyên nhân trong đó. Alexander-Arnold là một trong trong số các cầu thủ nhiễm COVID-19 trong mùa hè năm ngoái, cộng thêm chấn thương khiến anh bỏ lỡ chuyến du đấu đến Áo và trận tranh Community Shield.

Phát biểu hồi đầu tháng này, HLV Jurgen Klopp cho biết: “Có nhiều cách để giải thích về phong độ của cậu ấy nếu các anh muốn, nhưng cậu ấy cũng có những trận đấu tốt mà. Cậu ấy hỗ trợ chúng tôi rất nhiều. Nhưng vì cậu ấy bắt đầu mùa giải muộn do phải ngồi ngoài một thời gian để điều trị COVID-19 và chấn thương nên cậu ấy không có giai đoạn trước mùa.

Tôi nghĩ về thể chất cậu ấy ổn và hiện tại vẫn đang tìm lại trạng thái cao nhất. Điều đó sẽ sớm đến thôi”.

Tuy nhiên không chỉ thể lực đang kìm hãm hậu vệ người Anh. Alexander-Arnold có lẽ cũng là nạn nhân của việc Liverpool đang thiếu vắng những trung vệ vì nhiều lý do…

Virgil van Dijk không chỉ đơn thuần là hậu vệ xuất sắc nhất của Liverpool, anh - ít nhất trước khi Thiago Alcantara đến - là cầu thủ kiến thiết lùi sâu giỏi nhất của họ. Phạm vi đường chuyền của trung vệ người Hà Lan thực sự xuất sắc, anh có khả năng thực hiện các đường chuyền vượt tuyến cho Sadio Mane hoặc chuyền chéo.

Với dạng đường chuyền thứ hai, Alexander-Arnold thường là người nhận. Khả năng chuyển đổi trạng thái nhanh của Liverpool đồng nghĩa hậu vệ phải thường xuyên nhận bóng trong khoảng trống và khi cầu thủ tấn công ập vào vòng cấm thì anh phải sẵn sàng tung ra những quả tạt. Đây là ví dụ từ thất bại trước Arsenal ở cuối mùa trước, Van Dijk thực hiện một đường chuyền xuất sắc…

… Alexander-Arnold khống chế bóng xuất sắc không kém trước khi tạt vào trong cho Mohamed Salah. Đáng tiếc cú dứt điểm đã bị cản phá.

Đây là ví dụ đến từ chiến thắng trước Bournemouth: Van Dijk dân cao lên phần sân đối phương và câu đường bóng bổng để Alexander-Arnold chạy ra phía sau hàng phòng ngự Bournemouth…

… và ở vào vị tí thuận lợi để căng ngang. Đường căng ngang sau đó đã bị phá.

Sự vắng mặt của Van Dijk tạo ra tác động rất lớn, hãy nhìn vào biểu đồ thống kê những đường chuyền phổ biến nhất mà Alexander-Arnold nhận được. Đồ họa này tập hợp các đường chuyền tương tự nhau từ mùa giải trước vào các nhóm và xếp chúng theo tần suất. Hầu hết chúng đều là những đường chuyền bạn nghĩ một hậu vệ phải sẽ nhận được, dù vậy nhóm 38 khá riêng biệt và thể hiện sự hiệu quả của những đường chuyền chéo của Van Dijk.

7 trong 8 “nhóm đường chuyền” cũng xuất hiện ở đồ họa minh họa cho mùa giải này. Nhóm nào còn thiếu?

Câu trả lời chính là nhóm 38, nó được thay thế bằng nhóm 10 ít “hấp dẫn” hơn khi đó là những đường chuyền ngang từ các hậu vệ đồng đội. Và nó dẫn đến sự thay đổi thứ hai…

Không chỉ thiếu vắng Van Dijk từ giữa tháng 10, Liverpool cũng phải đối phó với sự vắng mặt của Joe Gomez từ đầu tháng 11. Anh không hoàn thành tốt vai trò một hậu vệ như Van Dijk, tuy nhiên Klopp tin tưởng vào tốc độ của Gomez giúp Liverpool thoát khỏi những tình huống khó khăn khi bị phản công. Khả năng bọc lót đó cho phép Alexander-Arnold dâng lên cao.

Mùa giải này, vị trí mà Alexander-Arnold đứng trong một vài trận đấu khá khác so với mùa giải 2019/2020. Ví dụ trong trận hòa Manchester United tuần trước, phần lớn thời gian anh vẫn đứng sâu bên phần sân nhà, có thiên hướng bó vào trong để trở thành trung vệ thứ ba. Trong khi đó, Andy Robertson sẽ băng lên ở cánh đối diện.

Điều này một phần do đối thủ của họ - Anthony Martial là mối đe dọa phản công ở bên cánh phải của Liverpool còn Paul Pogba bỏ khoảng trống ở hành lang ngoài cho đối phương khai thác. Nhưng ở minh họa dưới đây, điển hình về lối chơi của Liverpool trong hiệp 1, cho thấy Alexander-Arnold không đứng ở vị trí để tạo ra mối đe dọa tấn công.

Còn dưới đây là chứng minh về số pha chạm bóng của anh ở mùa trước và mùa này. Nó cho thấy mùa này anh ít nhận bóng ở cánh hơn mà đã thiên về khu vực trung tâm.

Cụ thể hơn, một đồ họa khác phân loại các nhóm đường chuyền của Alexander-Arnold (tức là những dạng đường chuyền anh thực hiện) cũng kể ra một câu chuyện thú vị.

Đây không phải những dạng đường chuyền phổ biến nhất của Alexander-Arnold nhưng là những dạng cụ thể nhất của anh so với các hậu vệ phải khác ở Premier League. Và nhóm 37, mùa giải trước chỉ là dạng đường chuyền phổ biến thứ 5 của Alexander-Arnold…

… nhưng mùa này đã trở thành dạng đường chuyền thực hiện nhiều nhất của anh. Những quả tạt như vậy rất khó để biến thành những cơ hội ghi bàn. Alexander-Arnold có kỹ thuật để xử lý chính xác trong những tình huống ấy nhưng đó không phải cách tiếp cận mang lại hiệu quả trong mùa giải này.

Với việc hàng phòng ngự bị thủng, Klopp buộc phải kéo các tiền vệ trung tâm như Fabinho và Jordan Henderson xuống đá ở những vị trí thấp hơn. Tuy nhiên, vấn đề không phải điểm yếu ở hàng tứ vệ mà là việc họ đã thiếu đi lớp bảo vệ ở phía trên.

Cụ thể, mùa giải trước Henderson thi đấu rất hiệu quả khi dạt từ trung tuyến sang bảo vệ phần sân bên phải, điều này cho phép Alexander-Arnold dâng lên. Đây là ví dụ từ chiến thắng trước Norwich City mùa trước: Henderson lùi xuống và dạt sang phải, nhận đường chuyền ngang của Van Dijk…

… sau đó chuyền cho Alexander-Arnold đang dâng lên rất cao bên cánh phải.

Điều này không chỉ có giá trị vì nó phục vụ cho Alexander-Arnold mà nó còn giúp hậu vệ phải Liverpool thoải mái, tự do băng lên vì biết ở phía sau đội trưởng đã bọc lót khu vực anh bỏ lại. Tiền vệ trung tâm lệch phải của Liverpool trong 2 trận vừa qua - Xherdan Shaqiri - ít có khả năng hoạt động trong vai trò bọc lót một cách chắc chắn.

Việc thiếu vắng các trung vệ đúng nghĩa khiến Alexander-Arnold ít tung các đường chuyền vào vòng cấm hơn mỗi khi thực hiện những tình huống cố định - vốn là nguồn kiến tạo quan trọng trong những năm gần đây.

Ví dụ mùa giải 2018/2019, cầu thủ thường xuyên chuyển hóa những đường chuyền của Alexander-Arnold thành bàn nhất là Mane với 6 pha lập công. Tuy nhiên, người xếp thứ hai không phải Salah hay Roberto Firmino mà chính là Van Dijk. Trong chiến thắng 2-1 trước Brighton & Hove Albion mùa trước, Van Dijk ghi cả 2 bàn từ những quả tạt của Alexander-Arnold - bàn đầu tiên từ cú đá phạt trực tiếp bên cánh phải…

… và bàn sau từ quả phạt góc bên cánh trái.

Cũng cần chỉ ra rằng Alexander-Arnold có 2 pha kiến tạo cho Joel Matip trong 2 mùa giải qua, chỉ ít hơn Firmino và Salah. Sự thiếu vắng Van Dijk và Matip khiến Liverpool trở nên ít đáng sợ hơn trong các tình huống cố định, từ đó số lượng kiến tạo của Alexander-Arnold cũng bị ảnh hưởng theo.

Trải nghiệm của Alexander-Arnold trong trận thua trước Burnley vài ngày trước thật kinh khủng. Anh thực hiện 18 quả tạt - nhiều nhất mà anh từng thực hiện trong một trận đấu ở Premier League - nhưng không tình huống nào bóng đến đồng đội. Kết hợp với trận đấu với Manchester United trước đó, hậu vệ 22 tuổi đã tạt bóng 27 lần không đến chân đồng đội.

Burnley thoải mái phòng ngự trước những đường bóng bổng vào vòng cấm. Và xét tổng thể, Liverpool có tỷ lệ những đường căng ngang, tạt tầm thấp thấp một cách đáng kinh ngạc (7,5%) - thấp nhất trong tất cả các đội mà Burnley từng đối mặt mùa này.

Trong khi đó, đánh giá chi tiết hơn những quả tạt của Alexander-Arnold chúng ta sẽ thấy một điều thú vị. Trong hiệp 1, anh tạt nhiều đường bóng kiểu cổ điển mà sau đó các hậu vệ Burnley thoải mái xử lý. Sang hiệp 2, có lẽ đã được Klopp chỉ đạo, Alexander-Arnold tạt rất khác. Anh dẫn bóng lên cao hơn rồi mới tạt và cố gắng điều bóng có định hướng kéo giãn hàng thủ hơn thay vì chỉ đưa vào vòng cấm.

Những đường chuyền kiểu đó khó thành công hơn, nhưng phần thưởng sẽ lớn. Và trong khi không tình huống nào trong số đó thành công trước Burnley thì tỷ lệ tạt bóng chính xác 0% của Alexander-Arnold phản ánh quyết tâm chơi bóng táo bạo, thực hiện những đường chuyền táo bạo hơn thay vì chỉ là đưa bóng vào vòng cấm địa.

Alexander-Arnold cần đảm bảo anh không quá chần chừ với những quả tạt hoặc quá thận trọng trong cách chọn vị trí. Tuy nhiên, sự vắng mặt của những trung vệ tốt nhất bên phía Liverpool sẽ tiếp tục là một vấn đề.