Phải làm gì đây khi nhiệm vụ của bạn là ngăn chặn Haaland?

“Tôi còn có thể làm gì khác để ngăn cậu ta lại đây?”, Javi Montero tự hỏi bản thân, mím môi trong khi vắt óc suy nghĩ về cách ngăn chặn Erling Haaland.

“Thành thật mà nói, tôi không chắc nữa – có lẽ chỉ có mỗi một cách là g**t cậu ta thôi.” - Javi Montero

Trung vệ người Tây Ban Nha nói về trách nhiệm của anh trong pha ghi bàn đầu tiên của Erling Haaland trong trận đấu mà Besiktas bị Borussia Dortmund nghiền nát với tỷ số 5-0 ở vòng bảng Champions League vào năm 2021. 

Họ đã để thua 2-1 trên sân nhà ở Thổ Nhĩ Kỳ trước khi bị vùi dập ở Đức, còn Haaland thì ghi tổng cộng 3 bàn trong 2 trận đấu đó. 

Pha lập công này – bàn thắng thứ tư của Dortmund trong trận đấu – là một tình huống ghi bàn thể hiện đầy đủ nhất khả năng phá lưới không thể chê vào đâu được của tiền đạo người Na Uy bởi vì, xét về bề ngoài, gần như mọi hành động của Montero đều chính xác, nhưng cuối cùng vẫn phải bất lực chứng kiến đối thủ đưa bóng vào lưới. 

Haaland đã bắt đầu trận đấu diễn ra vào tháng 12 này trên băng ghế dự bị.

“Khi chúng tôi thấy vậy, cả bọn đã nói, ‘Tạ ơn Chúa’,” Montero cười lớn. 

“Điều đó giúp chúng tôi cảm thấy thật nhẹ nhõm, nhưng rốt cuộc cậu ta đã ghi 2 bàn ngay sau khi được tung vào sân. Tất cả những gì tôi có thể làm là chửi thề, ‘Mẹ nó!’.”

“Cậu ta thật phi thường. Bạn sẽ luôn ngửi thấy mùi nguy hiểm nồng nặc bất cứ khi nào cậu ta chạm bóng. Và ở bên trong vòng cấm, gần như mỗi lần cậu ta chạm bóng, bàn thắng sẽ đến.”

Trên màn hình mà chúng tôi đang quan sát, Dortmund đang triển khai tấn công, bắt đầu bằng một đường chuyền ra cánh trái. Trong khi đó, Haaland hiện diện trong trung lộ, ngay bên ngoài vòng cấm và bắt đầu di chuyển về phía khung thành ngay khi quả bóng được đưa tới vị trí thuận lợi để thực hiện một quả tạt. 

Khi hậu vệ cánh của Dortmund trông có vẻ chuẩn bị tạt bóng, Haaland thực hiện một pha di chuyển về phía cột gần và Montero đã bám sát đối thủ người Na Uy. Nhưng chẳng có quả tạt nào xuất hiện cả và Haaland đã kiểm tra lại tình hình vào thời điểm Nico Schulz đánh bại hậu vệ mà mình đang đối đầu để dốc bóng tới đường biên ngang. 

“Tại đây (anh chỉ vào màn hình), chúng tôi đang giao đấu với nhau khi quả bóng sắp được tạt vào vòng cấm,” Montero kể. “Lúc ấy, tôi đã nghĩ, ‘Mình kiểm soát được hắn rồi, không đời nào hắn có thể dứt điểm được, vì hắn đã bị mắc kẹt với mình rồi, nhưng…” anh dừng nói khi quả tạt được thực hiện. 

Haaland tách khỏi Montero rồi di chuyển về phía cột xa, nơi có nhiều khoảng trống hơn để dứt điểm. Montero đã chôn chân tại chỗ khi anh chọn bảo vệ khu vực trung tâm của cầu môn, nhưng Haaland đã phán đoán quả tạt một cách hoàn hảo và thực hiện một cú đánh đầu ngược để ghi bàn. 

“Thực sự rất khó để bám theo cậu ta, bởi vì cậu ta đã lùi ra phía sau và di chuyển về phía khu vực hậu vệ trái,” Montero chia sẻ. 

Haaland đã ghi 86 bàn sau 92 lần ra sân cho Dortmund, nhưng ngay cả khi sở hữu thành tích phá lưới ấn tượng như vậy, ngôi sao người Na Uy vẫn chưa phải là “con quái vật” mà chúng ta đang được chứng kiến ở Manchester City. 

Anh đã được vinh danh là cầu thủ xuất sắc nhất mùa giải của Premier League ngay trong năm đầu tiên khoát áo Man City, phá kỷ lục săn bàn trong một mùa giải của giải đấu này và ghi tổng cộng 52 bàn trên mọi đấu trường, với hiệu suất trung bình là cứ 78 phút thì ghi 1 bàn. 

Tuổi đời chỉ mới 22, nhưng Haaland đã có 208 pha ghi bàn trong sự nghiệp và đang đứng trước cơ hội trở thành người truyền cảm hứng giúp Man City hoàn tất cú ăn ba nếu anh có thể khủng bố hàng thủ Inter Milan như cách anh đã làm trước nhiều đối thủ khác. 

Xét tổng thể, Montero đã có một màn trình diễn tốt trong trận đấu đầu tiên của Besiktas và Dortmund, diễn ra ở Thổ Nhĩ Kỳ. 

“Tôi đã theo kèm cậu ta rất tốt, dự đoán tốt các chuyển động của cậu ta trong mọi pha bóng, tôi mạnh mẽ và đánh bại cậu ta trong gần như mọi cuộc giao đấu. Nhưng cuối cùng cậu ta vẫn ghi bàn,”  Montero cười. 

“Rõ ràng là vào thời điểm đó cậu ta không phải là số 9 hay nhất thế giới, nhưng đã nằm trong top 3 rồi đấy.” 

“Nhiệm vụ ngăn chặn cậu ta thực sự rất phức tạp, bởi vì bạn sẽ chẳng thể xác định được cách phòng ngự trước cậu ta,” anh chia sẻ. 

“Bạn phải thực sự chú ý đến nhất cử nhất động của cậu ta bởi vì, nếu bạn phòng ngự với một hàng thủ dâng cao, cậu ta sẽ đột phá vào khoảng trống cực nhanh.

“Nhưng trong trận đấu này, tôi cũng nhận thấy cậu ta mạnh mẽ đến thế nào trong những tình huống nhận bóng giữa các hậu vệ và chờ đợi các đồng đội băng lên để phối hợp.”

Sau trải nghiệm ban đầu đó, phản ứng của tập thể Besiktas về sự vắng mặt của Haaland trong trận tái đấu ở Đức là điều rất dễ hiểu.

“‘Ơn trời, nhẹ nhõm quá!’ Nhưng cuối cùng cậu ta lại ghi 2 bàn ngay sau khi vào sân. Mẹ nó chứ. Cậu ta thật phi thường. Bạn sẽ luôn ngửi thấy mùi nguy hiểm nồng nặc bất cứ khi nào cậu ta chạm bóng.”

***

Vào tháng 3 năm 2018, Haaland chỉ mới bắt đầu mùa giải trọn vẹn đầu tiên của anh trong tư cách một cầu thủ thường xuyên đá chính ở Molde sau khi gia nhập đội bóng này từ Bryne FK. 

Khi ấy anh chưa phải là một cái tên nổi tiếng như hiện tại, nhưng theo hậu vệ Aidan Wilson của U19 Scotland – hiện 24 tuổi và đang chơi cho Glentoran, nhưng hồi đó 19 tuổi và thuộc biên chế Rangers – thì cuộc đối đầu với Na Uy tại vòng loại giải European Championship đã trở thành một cú sốc nặng đối với hệ thống của đội bóng này. 

“Cậu ta thật đồ sộ. Cao, rắn chắc, nhanh nhẹn. Chuẩn chỉ đàn ông đích thực,” Wilson kể. 

“Tôi vốn đã thuộc dạng rất nhanh nhẹn và mạnh mẽ so với lứa tuổi của mình rồi, nhưng cậu ta còn khủng hơn, phát triển vượt trội tất cả mọi người trên sân đấu vào hôm ấy.”

ĐTQG Na Uy đã giành chiến thắng với tỷ số 5-4, còn Haaland thì lập được một cú hattrick, mặc dù 2 trong số đó là những quả 11 mét. Wilson tự hào về màn trình diễn của anh và hậu vệ Ryan Porteous của Watford trước tay săn bàn người Na Uy, nhưng thể chất ‘quái vật’ của Haaland từ thuở ấy đã khiến anh nhớ mãi. 

“Cậu ta rất khó chịu. Cậu ta sẽ khiến bạn không ngừng lo lắng, đâm vào bạn, túm chặt bạn. Tôi vốn đã có kinh nghiệm dày dạn trong giới bóng đá trẻ, nhưng ngay từ cái tuổi đó cậu ta đã hoàn toàn khác biệt so với đám đồng nghiệp cùng thế hệ, và nguyên nhân là vì cậu ta luôn khao khát ghi bàn. Bạn thực sự có thể cảm nhận được thứ khao khát đó hiện hữu mọi lúc mọi nơi.” 

Haaland đã tiếp tục phát triển mạnh về mặt thể chất kể từ đó, nhưng ngay từ năm 2018 ấy, anh đã định hình được một khuôn mẫu rõ ràng cho lối chơi của mình và có khả năng biến tốc cực nhanh.

“Cậu ta chưa bao giờ thực sự lùi sâu hoặc dạt cánh, vậy nên cậu ta không tham gia nhiều vào lối chơi chung của đội. Cậu ta chỉ quanh quẩn cạnh chúng tôi và chờ đợi các đồng đội phát triển bóng. Cậu ta vẫn luôn nghĩ rằng, đó là khoảng thời gian nghỉ ngơi để cậu ta có thể đạt trạng thái sung mãn khi cơ hội đến.” 

“Ngay khi đánh hơi được tình hình đã chín mùi, cậu ta sẽ bùng nổ - sự bùng nổ của cậu ta thật đáng sợ.” 

Trong giới bóng đá Na Uy, Haaland đã gây ấn tượng mạnh ở các đội tuyển trẻ của quốc gia, nhưng anh vẫn còn non nớt và mới chỉ ghi được 4 bàn ở môi trường bóng đá chuyên nghiệp cấp CLB vào thời điểm đối đầu với trung vệ giàu kinh nghiệm Tore Reginiussen của Rosenborg vào tháng 7 năm 2018. 

Molde đang bị dẫn trước 0-3 khi Haaland được đưa vào sân lúc trận đấu còn 35 phút nhưng Reginiussen, ở tuổi 32, đã chơi tốt hơn tiền đạo 17 tuổi. 

“Hồi đó cậu ta vẫn còn quá trẻ, nên dù to cao, nhưng thể chất vẫn chưa hoàn thiện, vậy nên tôi đã vô hiệu hoá được cậu ta. Có tình huống tôi còn hất cậu ta ra khỏi sân nữa cơ, có cả video nữa đấy, vậy là tôi đã có thêm một thứ có thể khoe với mấy đứa cháu của mình về thời oanh liệt của ông chúng rồi,” Reginiussen cười. 

“Nhưng tôi vẫn có thể nói rằng ngay từ hồi đó cậu ta đã là một tiền đạo toàn diện rồi. Thường thì đám tiền đạo nhanh nhẹn sẽ không ‘trâu bò’, còn đám có sức mạnh ‘trâu bò’ thì sẽ không nhanh, đám rê bóng giỏi thì lại chẳng dứt điểm tốt. 

“Còn Haaland thì quá giỏi trong mọi thứ, và điều này làm cậu ta trở nên thực sự khó ngăn cản. Cậu ta cũng thể hiện một khát khao ghi bàn mà tôi chưa từng thấy trong sự nghiệp.”

5 tháng sau, Haaland đã tái đấu với Regininussen trong tư cách một cầu thủ đá chính, và trung vệ này vẫn còn nhớ rõ tiền đạo của Molde đã phát triển nhanh đến thế nào chỉ trong một khoảng thời gian ngắn như vậy, trước đó anh đã ghi đến 4 bàn trong trận đấu với Brann để hoàn toàn được công chúng biết đến. 

“Cậu ta đã gây khó khăn cho chúng tôi trong toàn bộ trận đấu. Cuộc tái đấu đó đã giúp tôi tin chắc rằng cậu ta sẽ trở thành một cầu thủ hàng đầu thế giới bởi vì, ngay từ khi còn trẻ đến vậy, khả năng canh thời điểm của cậu ta đã cừ đến mức việc giăng bẫy việc vị gần như là bất khả thi,” Reginiussen hồi tưởng. 

“Vài cầu thủ cần một khoảng không gian rộng lớn để toả sáng, nhưng cậu ta thì chỉ cần một khoảng trống nhỏ mà thôi, nhờ vào khả năng canh thời điểm và sự ăn ý của cậu ta với người chuyền bóng.

“Hồi ấy khả năng đánh đầu của cậu ta vẫn còn phải cải thiện nhiều, nhưng sự phát triển của cậu ta đã diễn ra nhanh đến mức cậu ta gần như chẳng có điểm yếu nào cả. Cứ mỗi lần bước lên một môi trường thi đấu ở đẳng cấp cao hơn, cậu ta lại toả sáng ngay lập tức.”

***

Vào giữa năm 2020, Haaland đã trở thành một cái tên đình đám trong giới “thượng lưu” của bóng đá châu Âu sau khi càn quét Austrian League trong màu áo Red Bull Salzburg rồi chuyển đến Dortmund vào tháng 1 năm 2020. 

Vào tháng 9 và tháng 10 năm đó, anh đã đảm nhận vai trò trung phong của ĐTQG Na Uy trong 2 trận đấu với Bắc Ireland tại Nations League B.

Trung vệ Daniel Ballard của Sunderland lúc ấy 20 tuổi và chỉ mới có trận đấu đầu tiên cho ĐTQG trước đó 1 tuần. Hiệp một của trận thua 5-1 trước Na Uy cho đến nay vẫn là “bài kiểm tra” khó nhằn nhất mà anh từng phải đối đầu trong sự nghiệp.

“Hồi ấy tôi chưa chơi nhiều trận đấu chuyên nghiệp nên đã thực sự bị ‘khớp’ bởi phong thái y hệt một siêu sao mà cậu ta thể hiện trong đường hầm,” Ballard kể.

“Cậu ta trông thật đáng sợ, nhìn chằm chằm vào mắt tất cả chúng tôi. Có thể sự thật là cậu ta không cố tình làm vậy để khẳng định sự hiện diện của mình, nhưng tất cả chúng tôi đều có cảm giác đó.”

Trên sân đấu, Haaland đã khiến Ballard phải trải qua một cơn ác mộng mà anh chưa từng gặp phải trước đây.

“Chúng tôi cố gắng pressing với một hàng thủ 4 người và tôi ngay lập tức biết rằng mình chưa bao giờ cảm thấy ‘mong manh dễ vỡ’ đến vậy trong sự nghiệp. Cậu ta đã có 3 hoặc 4 tình huống thoát ra phía sau tôi mà không đón được bóng, nhưng chúng vẫn khiến tôi cảm thấy sợ hãi.

“Có một lần Na Uy thực hiện một đường chuyền ra đằng sau tôi và tôi đã không chạy nước rút hết mình để đuổi bóng vì nghĩ rằng nó sẽ ra ngoài sân, nhưng cậu ta thì không bỏ cuộc và cuối cùng đã kiểm soát được quả bóng. Tôi đã sốc nặng.

“Na Uy liên tục đưa bóng ra phía sau hàng thủ của chúng tôi và lần nào Haaland cũng chạy hết tốc lực cả. Những tình huống đó sẽ ảnh hưởng đến bạn và khiến bạn do dự, vì bạn biết rằng mình phải duy trì hàng ngang phòng ngự của đội, nhưng rốt cuộc bản năng vẫn khiến bạn lui xuống để đuổi theo cậu ta. Cũng có những lúc bạn sẽ bị mắc kẹt giữa hai quyết định và không làm gì cả. 

“Tôi chưa bao giờ đối đầu với một tiền đạo như cậu ta cả, vừa to cao, vừa sở hữu khả năng di chuyển và sự sắc bén của một tiền đạo nhỏ con. Đáng sợ nhất là những tình huống mà ban đầu cậu ta đứng yên, khiến bạn mất cảnh giác, nhưng sau đó lại bất ngờ tăng tốc từ 0 lên 100. Tôi nhớ mình đã cực bối rối với việc cậu ta hầu như không chạm bóng nhưng lại ghi được 2 bàn. 

Bàn thắng đầu tiên của Haaland trong trận đấu này là một cú vô lê tuyệt đẹp từ ngoài vòng cấm sau đường chuyền dài của người đồng đội Alexander Sorloth.

“Đường chuyền đó ban đầu đã bật ra ngoài vòng cấm sau khi va vào đùi tôi, và tôi đã cảm thấy khá hài lòng vì nghĩ rằng mình đã đưa bóng ra khỏi khu vực nguy hiểm,” Ballard cười.

Ballard đã không phải gặp nhiều sóng gió như vậy trong cuộc tái đấu với Haaland. Na Uy chỉ giành chiến thắng sát nút 1-0 và Bắc Ireland đã rút ra được một bài học từ trận thua thảm trước đó: Họ nên chơi thấp hơn với một hàng thủ 5 người để hạn chế khoảng trống của Haaland. 

Ballard đã chơi 87 phút trong trận đấu này và cảm thấy hài lòng với màn trình diễn của mình, nhưng có một khoảnh khắc diễn ra vào đầu trận đấu, khi Haaland thoát khỏi anh để dứt điểm một đường chuyền, mà theo như lời chia sẻ của trung vệ này thì nó đã cho thấy tay săn bàn người Na Uy có khả năng khiến đối thủ trực tiếp của mình ám ảnh đến mức nào. 

“Bạn có thể thấy tôi đã bám chặt cậu ta đến thế nào. Định vị cơ thể của tôi hoàn toàn tập trung vào việc ngăn chặn cậu ta. Tôi đã cố túm chặt lấy cậu ta để không cho cậu ta thoát đi mất, tình cảnh khi ấy của tôi là cực kỳ rắc rối.

“Đây chính là kết quả trực tiếp từ trận đấu trước đó, sau khi tôi biết rằng cậu ta nguy hiểm đến nhường nào. Khi ấy, tôi gần như cảm thấy sợ hãi và đã cố gắng hết sức để ngăn cậu ta chạy đi mất, nhưng cuối cùng cậu ta vẫn giành chiến thắng nhờ sức mạnh kinh dị của mình.  

“Trong một trận đấu lớn, bạn phải sẵn sàng làm mọi thứ để giúp đội giành chiến thắng, và sự hiện diện của Haaland sẽ khiến bạn làm những việc mà bạn không thường làm. Đó chính là sự ám ảnh mà cậu ta có thể gây ra với bạn.”

***

Sau khi Timo Baumgartl lần đầu chạm trán Haaland vào năm 2020 với tư cách một trung vệ của đội tuyển U-21 Đức, cảm nhận của anh về ngôi sao người Na Uy là “tuy giỏi, nhưng chẳng đến mức phi thường”. 

Còn sau khi anh đối đầu với Haaland trong trận đấu giữa Union Berlin và Borussia Dortmund vào mùa giải trước, Baumgartl kể rằng chủ đề chính trong cuộc trò chuyện của cả đội trên chuyến xe buýt trở về nhà là về “con quái vật” mà họ vừa chứng kiến. 

“Sự khác biệt là rất lớn,” Baumgartl hồi tưởng. 

“Cậu ta đã phát triển về mọi mặt. Vào năm 2020, kỹ thuật của cậu ta chưa đến mức quá ngon nghẻ và chúng tôi đã luôn bố trí 2 cầu thủ nhận nhiệm vụ phong toả cậu ta. Tôi, một trung vệ, ở phía sau cậu ta, còn phía trước cậu ta là một tiền vệ số 6, và thế là cậu ta bị vô hiệu hoá.

“Còn khi tôi tái đấu với cậu ta trong tư cách một cầu thủ Union, cậu ta đã học được cách đánh đầu, cách che chắn quả bóng, cách dứt điểm bằng chân phải và thậm chí còn phát triển hơn nữa về mặt thể chất.”

Union đã triển khai một hàng thủ 5 người và cố gắng không để cho Haaland có được bất kỳ khoảng trống nào ở phía sau tuyến phòng ngự đó, nhưng điều này đã cho phép Dortmund thực hiện quả tạt kiến tạo cho tay săn bàn người Na Uy đánh đầu đưa bóng vào lưới sau khi thoát khỏi sự đeo bám của Baumgartl. 

“Cậu ta di chuyển ra sau lưng tôi và rất khó để phòng ngự trước lối chuyển động như vậy, bởi bạn không thể bám theo cậu ta ở khắp mọi nơi trên sân, vậy nên sẽ luôn hiện hữu một khoảng trống nhỏ giữa các hậu vệ,” Baumgartl phân tích. 

Pha lập công thứ hai của Haaland trong trận đấu đó là một bàn thắng ngoạn mục. Tay săn bàn người Na Uy đã giành chiến thắng trong một tình huống đấu sức trước khi thực hiện một cú lốp bóng đẹp mắt từ rìa vòng cấm để đánh bại nốt thủ môn của Union. 

“Vấn đề nan giải là tuy cậu ta không tham gia vào lối chơi chung, nhưng bạn phải không ngừng đề phòng cậu ta, để rồi qua đó mở ra khoảng trống cho những kẻ khác. Sau đó, bạn chuyển sự chú ý sang mấy gã kia và rời khỏi vị trí, đó là lúc cậu ta tìm thấy khoảng trống.”

Baumgartl đã nhấn mạnh rằng, khi đối đầu với Haaland, các thủ môn cần phải có khả năng khống chế thật tốt các quả tạt, cũng như sẵn sàng rời khỏi khung thành, lao lên trên để hoá giải các đường chuyền mà đối thủ thực hiện ra phía sau các trung vệ.  

“Rudiger là một ví dụ điển hình dành cho các trung vệ khi đối đầu với Haaland, với một lối chơi cực quyết liệt. Hãy cố gắng hết sức để làm gián đoạn ‘nhịp điệu’ của cậu ta. Nhưng kiểu gì thì cũng sẽ luôn xuất hiện 1 hoặc 2 pha bóng mà cậu ta có thể ghi bàn.”

Còn lời khuyên nào khác dành cho bộ ba phòng ngự Matteo Darmian, Francesco Acerbi và Alessandro Bastoni của Inter Milan không? 

“Đừng bao giờ để cậu ta được tự do,” Javi Montero nói. 

Theo Jordan Campbell, The Athletic