Pep Guardiola 50 tuổi: Nhìn lại những thập kỷ phát triển

Năm 20 tuổi, ông đã khẳng định vị trí ở đội một Barcelona. Năm 30 tuổi, ông rời Camp Nou và năm 40 tuổi, ông giành chức vô địch Champions League với đội bóng thời trai trẻ của mình.

 

Kể từ đó, ông đã truyền bá tư tưởng bóng đá của mình đi khắp thế giới và gần đây ông cho biết sẵn sàng hành nghề HLV lâu hơn ý định ban đầu. Để đoán điều gì có thể xảy ra tiếp theo, chúng ta cần phân tích những gì đã diễn ra trước đó. Đây là câu chuyện của Guardiola của tuổi 20, 30, 40 và 50.

 

1. “Tính cách nhà vô địch, tính cách để tổ chức mọi thứ, cậu ấy đã có điều đó từ khi còn nhỏ”, ông Albert Benaiges chia sẻ với The Athletic.

 

“Cậu ấy có những thay đổi vì đã trưởng thành cả về con người lẫn cương vị HLV như tất cả mọi người, nhưng có những đặc điểm nhất định cậu ấy không hề thay đổi. Với tôi, cậu ấy không thay đổi. Cậu ấy là lãnh đạo, người hít thở cùng bóng đá, cậu ấy luôn giữ cá tính riêng, cậu ấy không thay đổi nhiều”.

 

Khi đó, Pep 20 tuổi cũng khá giống với Pep hiện tại, chỉ có điều ít trải nghiệm hơn. Ông đã có trận đấu đầu tiên cho Barca năm 18 tuổi, tuy nhiên như Johan Cruyff nhận xét sau đó thì ông “chậm hơn cả bà tôi”. Ông thi đấu cho đội B thêm 18 tháng nữa trước khi Cruyff triệu tập lại lên đội một, 5 tuần trước sinh nhật tuổi 20.

 

Sự nghiệp của Guardiola sắp sửa bùng nổ và những câu chuyện về quãng thời gian này cho thấy quyết tâm của ông.

 

Benaiges, giám đốc học viện La Masia suốt 19 năm, kể: “Tôi gặp Pep lần đầu năm cậu ấy 13 tuổi. Lúc đó tôi không ở Barcelona mà làm việc ở một trường học cách La Masia 1 km. Trường chúng tôi có sân bóng rổ. Đến một ngày có khoảng 10 cầu thủ từ La Masia, một vài cầu thủ ở đội B và một số người ở lứa lớn hơn, tôi nhớ như thế, đến hỏi liệu có thể sử dụng sân bóng rổ của chúng tôi hay không.

 

Vấn đề là có những đứa trẻ lớn tuổi hơn trong đó, những cậu 17 - 18 tuổi, tuy nhiên không ai trong đó đứng ra hỏi. Người ngỏ lời lại là đứa nhỏ nhất. Pep rất rất nhỏ nhưng rất cứng đầu”.

 

Khi còn nhỏ, Guardiola luôn được giao nhiệm vụ chọn đội hình đá giao hữu ở quê nhà Santpedor. Sau khi chuyển đến La Masia năm 13 tuổi, ông nhanh chóng nổi bật. Trong một trận đấu, ông đã yêu cầu đồng đội lặp lại thói quen thực hiện một tình huống cố định mà ông từng chứng kiến đội B thực hiện. Điều đó thu hút được sự chú ý của HLV.

 

Ông là một cầu thủ rất giỏi và biết mình muốn gì dù bản thân có hơi lo lắng.

 

“Từ khi còn rất trẻ, cậu ấy đã có vẻ già dặn trước tuổi về tính cách. Cậu ấy rất thông minh, ham học hỏi, chú ý đến mọi thứ, luôn mong muốn tiến bộ và trở thành người giỏi nhất. Pep là như vậy”, Guillermo Amor, bạn và đồng thời là đồng đội của ông ở La Masia, trả lời The Athletic.

 

Mọi thứ được xây dựng bởi sự tận tụy. Trong cuốn sách “Pep Guardiola: The Evolution” của tác giả Marti Perarnau, HLV người Catalunya nói ông luôn cảm thấy bị thôi thúc vì nghĩ rằng mình chưa giỏi, chính vì vậy ông nỗ lực gấp 2 lần để bù đắp những khiếm khuyết của bản thân.

 

Người bạn thân David Trueba của ông nhận xét: “Khi phân tích hoặc đánh giá Guardiola, bạn phải nhớ rằng đằng sau bộ vest lịch lãm, chiếc áo khoác len cashmere và chiếc cà vạt là con trai của một thợ xây. Bên trong những đôi giày Italy đắt tiền ấy có chất liệu đế cói.

 

Với Pep, cha của anh ấy là tấm gương về sự chính trực và chăm chỉ. Gia đình đã truyền và giúp anh ấy thấm nhuần những giá trị cũ, những giá trị từ thời mà cha mẹ không có tiền hoặc tài sản cho con cái”.

 

2. Pep ở tuổi 30 đứng ở ngã ba đường. Năm 2001, ông rời Barcelona để gia nhập Brescia. Trong cuộc họp báo chia tay Barca, ông ngồi một mình bởi chủ tịch Joan Gaspart, người vẫn thường tham dự những sự kiện như thế này, đã đặt một chuyến bay đến Thụy Sĩ và cảm thấy không cần phải chuyển lịch.

 

Gaspart cũng đã không quá nỗ lực để giữ chân Guardiola ở lại CLB. Guardiola đã thể hiện tài năng của bản thân trong suốt hơn 10 năm, khẳng định mình là trụ cột trong Dream Team của Cruyff. Thời điểm rời đi, ông là cầu thủ thành công nhất lịch sử CLB. 

 

Suốt cả thập kỷ, ông đã hiểu thêm về bản thân và CLB mà ông yêu quý đồng thời những đặc điểm khác nhau trong tính cách ông bắt đầu phát tiết. Nổi bật nhất là cảm thức mạnh mẽ về niềm tự hào Catalunya. Vào năm 1992, ông từng thể hiện điều này bằng cách cầm chiếc cúp vô địch C1 trên ban công Cung điện Generalitat và hô vang “Hỡi các công dân Catalunya, bây giờ chiếc cúp đã ở đây với các bạn”. Chị gái của ông làm việc trong chính quyền Catalunya.

 

Nhiều năm sau, ông thừa nhận đã hành động “như một kẻ ngốc” tại Thế vận hội Olympics năm đó khi ban đầu không giao tiếp quá nhiều với các đồng đội tại đội tuyển Tây Ban Nha dù sau đó ông đã trở thành bạn tốt với đa số bọn họ.

 

Guardiola không giống như đa số các cầu thủ khác. Ông đã từng viết báo với cách sử dụng từ ngữ và triển khai ý tưởng tinh tế. Ví dụ, một bài báo của ông trên tờ El Pais trong suốt chiến dịch World Cup 1994 có tiêu đề đơn giản “El” hay có nghĩa là “Anh ấy”. Chủ đề bài viết sau đó dần trở nên rõ ràng hơn và đến câu cuối cùng ông mới dùng từ “Michael Jordan” để nhắc tới nhân vật chính. Đây là thời điểm Jordan đã rời Chicago Bulls và bắt đầu chơi bóng chày còn Guardiola rất muốn gặp huyền thoại bóng rổ.

 

Cũng tháng đó, ông viết bài về thần tượng bóng đá Michel Platini và miêu tả về buổi tối mà ông là một cậu bé nhặt bóng khi Juventus thi đấu ở Camp Nou. “Về trận đấu chẳng có gì đặc biệt cả. Về ông ấy thì cần cả cuốn sách. Ánh mắt tôi chăm chú nhìn về một hướng, chính là nơi ông ấy đứng. Họ đã thua trận đó. Có lẽ đó là lý do tại sao ông ấy lại không ký tặng tôi. Ngày hôm qua tôi không hiểu nhưng hôm nay thì tôi hiểu rồi. Hôm qua tôi là nhặt bóng, hôm nay tôi đã thi đấu”.

 

Guillermo Amor chia sẻ: “Là cầu thủ, cậu ấy luôn nhận trách nhiệm ở những thời điểm khó khăn và phức tạp nhất, lý do bởi vị trí cậu ấy thi đấu trên sân. Cậu ấy luôn là người chạm bóng nhiều nhất, không bao giờ né tránh, ngay cả khi chịu áp lực cậu ấy vẫn muốn nhận bóng và luôn yêu cầu đồng đội như thế”.

 

Khi sự tự tin và tầm ảnh hưởng trong đội tăng lên, ông không ngần ngại đưa ra những chỉ dẫn như khi từng làm hồi còn nhỏ. “Tôi mệt lử với Pep suốt cả ngày. Chỗ này, chỗ kia, chỗ này, chỗ kia trong phòng thay đồ, cậu ấy làm đầu óc tôi quay cuồng”, đó là khẳng định của Laurent Blanc trong cuốn sách “Another Way of Winning” của tác giả Guillem Balague.

 

Louis van Gaal, HLV trưởng Barca thời điểm đó, rất thích điều này. “Tôi để Guardiola làm đội trưởng vì cậu ấy có thể nói chuyện về bóng đá. Cậu ấy có thể nói chuyện như một HLV ngay từ thời điểm đó, không nhiều cầu thủ có thể làm được như vậy”. Guardiola cho biết những cầu thủ lớn nhất sẽ được nhận băng thủ quân của Barca, tuy nhiên Van Gaal đã nói với ông rằng “cậu là người duy nhất tôi có thể trò chuyện đúng trình độ của mình”.

 

Guillermo Amor tiếp tục: “Cậu ấy thường xuyên nói về bóng đá với tất cả mọi người, với các HLV, bác sĩ, đồng đội,… Cậu ấy luôn muốn cải thiện đội bóng, cải thiện những gì chúng tôi đang làm. Tôi nghĩ cậu ấy là người nhìn bóng đá rất dễ dàng và rõ nét. 

 

Cậu ấy vào đội khi còn rất trẻ nhưng tính cách giúp cậu ấy có thể trò chuyện với những cầu thủ lớn hơn, những cầu thủ nước ngoài, cậu ấy có mối quan hệ tốt với những cầu thủ như Koeman và Laudrup, những cầu thủ lớn. Nếu hiện tại cậu ấy không phải HLV xuất sắc nhất thì chắc chắn cũng phải nằm trong số những người giỏi nhất và điều đó bắt đầu thể hiện từ khi cậu ấy còn rất trẻ”.

 

Nhưng dù là một thành viên quan trọng trong đội dù có Cruyff hay không, ông vẫn cảm thấy mình bị chính các sếp chèn ép. Chủ tịch Josep Lluis Nunez từng yêu cầu bác sĩ CLB tuyên bố lý do Guardiola chấn thương dài hạn phải nghỉ thi đấu vì “có bệnh ở đầu”. Tệ hơn nữa, những nguồn tin thận cận với Guardiola tin rằng những tin đồn ác ý về giới tính của ông không phải xuất phát từ CLB hay cổ động viên kình địch mà chính từ ban lãnh đạo đội bóng chủ sân Camp Nou.

 

Cuối cùng, ông quyết định rời CLB trước khi hợp đồng hết hạn 1 năm.

 

“Khi Pep rời đi, đó là khoảng thời gian khó khăn. Cậu ấy đã gặp phải nhiều vấn đề không đáng bị chỉ trích, đổ lỗi. Cậu ấy mệt mỏi. Guardiola chịu đựng nhiều đau khổ và không phải người có thể dễ dàng rũ bỏ. Cậu ấy bị quá tải và cảm thấy được tự do nếu rời đi”, cựu HLV Charly Rexach khẳng định.

 

3. Pep ở tuổi 40 có lẽ là Pep thuần khiết nhất trên phương diện công việc huấn luyện. Guardiola truyền đạt những ý tưởng Barca của ông cho các cầu thủ Barca, nhiều người trong số họ rèn luyện như ông đã từng làm.

 

Nếu có một từ nào đó để tóm tắt về giai đoạn này thì có lẽ đó là “chứng minh”. Ông đã từng rời Camp Nou theo cách đáng buồn nhưng 10 năm sau ông trở lại và năm 2011 ông vượt qua Cruyff để trở thành HLV Barca thành công nhất mọi thời đại.

 

Thành công của ông trên băng ghế huấn luyện còn thành công hơn cả khi còn thi đấu, tuy nhiên hành trình của ông từ khi rời Camp Nou với tư cách cầu thủ đến khi trở lại làm HLV Barca B đã trải qua nhiều con đường khác nhau.

 

Ông tiếp tục viết bài cho tờ El Pais suốt chiến dịch World Cup 2006 ở Đức và làm nổi bật ý tưởng bóng đá của mình đồng thời chỉ ra quá trình học hỏi ông đã và đang trải qua ở thời điểm ấy. Các bài báo vẫn được lưu trữ trên trang web của El Pais.

 

Ông đã viết một cách sinh động về Mexico và nhất là trung vệ Ricardo Osorio, làm nổi bật sự khác biệt giữa những đội bóng mà hậu vệ chuyền đi chuyền lại cho nhau và số ít đội triển khai từ hàng phòng ngự như một khối gắn kết.

 

Ông viết một lá thư cho HLV Luis Aragones và nói rằng dù không quen nhau ngoài đời nhưng ông sẽ ôm và hôn HLV trưởng đội tuyển Tây Ban Nha vì đội bóng “tổ chức mọi thứ xung quanh trái bóng” giống như ông đã học được từ Cruyff.

 

Ông cũng thích đội tuyển Argentina và cho biết “dường như” cuối cùng họ đã tìm ra cách để xây dựng lối chơi xung quanh một người (Juan Roman Riquelme) giống như họ đã từng xây dựng đội bóng xoay quanh Mario Kempes và Diego Maradona để giành chức vô địch World Cup.

 

“Tôi dùng từ ‘dường như’ vì họ đã làm tất cả những điều này mà không có Messi. Và chàng trai này sớm muộn cũng sẽ xuất hiện thôi”, Guardiola khẳng định.

 

Đó là cách ông viết lời kết cho bài báo của mình. Thực sự, nhiều bài viết được thể hiện rất trau chuốt và hay.

 

Trong một bài báo khác về Argentina, ông đã viết về 15 phút thi đấu của Messi: “Ngày hôm qua, cậu ấy giống một chiếc kẹo bơ mà một bà mẹ cất trong túi để đưa cho con mình khi đứa bé ấy khóc mãi không thôi. Và nó hiệu nghiệm ngay cả khi chỉ có 15 phút. Có lẽ ông Aragones cũng cất một chiếc. Một chàng trai có tên Andres”.

 

Thời điểm ấy Messi 18 tuổi, Iniesta 22 và Guardiola đang chơi bóng ở Mexico.

 

Còn trong bài nhận định trước trận chung kết giữa Pháp và Italy, ông ca ngợi Zinedine Zidane là hậu vệ xuất sắc nhất của tuyển Pháp. “Anh ấy là hậu vệ hay nhất của Pháp. Nhờ anh ấy, Pháp không bao giờ hỗn loạn. Anh ấy yêu cầu bóng, nhận bóng, chuyền bóng, lại yêu cầu bóng, nhận bóng và chuyền bóng. Và khi anh ấy làm như vậy, Pháp thi đấu có tổ chức.

 

Tôi xin nhắc lại: Zidane là hậu vệ hay nhất của Pháp. Anh ấy chẳng làm gì thừa thãi cả. Ngay cả lúc anh ấy ăn mừng bàn thắng cũng vậy. Trong 10 lần anh ấy tham gia thì 7 lần là với pha xử lý một chạm”.

 

Ông miêu tả đội tuyển Mexico của HLV Ricardo La Volpe là “salir de novios” (có nghĩa “họ triển khai từ hàng phòng ngự cùng nhau như những cặp tình nhân”). Ngoài ra ông ca ngợi sự kiên định của họ với bóng đá tấn công trong cuộc chạm trán Bồ Đào Nha ở lượt cuối vòng bảng thay vì phòng ngự lùi sâu.

 

Mexico chính là nơi đã định hình quá trình chuyển đổi của ông từ cầu thủ sang HLV.

 

“Tôi nghĩ các trận đấu được định đoạt trong vòng cấm. Với Mexico, tôi phát hiện ra điều đó được thể hiện ở cả hai vòng cấm”, Guardiola nói sau khi Mexico bị loại.

 

Ông nhấn mạnh Mexico đã triển khai tốt đến tận 1/3 sân cuối cùng rồi bị phá vỡ. “Bạn cần một người gây rối, một maleducado (người xấu xa) để phá vỡ hệ thống, cầm bóng và định đoạt trận đấu”. Từ đó, chúng ta có thể thấy niềm tin của Guardiola vào việc đội bóng của ông phải đưa bóng đến 1/3 sân cuối cùng và để các tiền đạo dứt điểm”.

 

Trong một cuộc thảo luận về chiến thuật với huyền thoại Arrigo Sacchi ở Italy, ông đã ca ngợi Fabio Capello về khả năng đưa ra quyết định và triển khai lối đá như ông cảm nhận. Trong một bài báo khác, ông nhấn mạnh Ilija Petkovic đã hối hận vì nghe theo báo chí và không kiên định các nguyên tắc bóng đá của mình. “Đó là tình thế khó xử”, Guardiola khẳng định và phản ánh về cách HLV trưởng đội tuyển Serbia và Montenegro “thua hai lần trong cùng một trận đấu”.

 

Đây là thời điểm 3 năm trước khi chiến lược gia người Tây Ban Nha dẫn dắt Barcelona đến chức vô địch Champions League. Khi ấy ông vẫn đang học. 

 

“Sau quãng thời gian ở Mexico và Italy, cậu ấy học lấy bằng HLV và một phần của khóa học là dẫn dắt trực tiếp một đội trẻ. Cậu ấy là một trong 6 người và tôi được yêu cầu đứng lớp. Suốt một tháng, ngày nào tôi cũng chọn ra một đội khác nhau cho họ huấn luyện. Và cầu thủ duy nhất tham gia mọi buổi chính là Pep Guardiola. Cậu ấy luôn có mặt. Có một người chỉ vắng mặt đúng một buổi là Luis Enrique vì cậu ấy dính chấn thương”, Benaiges khẳng định.

 

Nhưng Pep Guardiola ở quãng thời gian 30 đến 40 tuổi không chỉ có vậy. Câu chuyện này có vẻ hơi lạ khi đề cập ở thời điểm hiện tại và có thể là một điều ông không thích nhìn lại, nhưng án cấm thi đấu vì sử dụng doping thực sự là một thứ đáng nói trong cuộc đời ông. Sau khi bị xét nghiệm dương tính với nandrolone ngay trong mùa giải đầu tiên ở Brescia vào năm 2001, phải đến tận tháng 9 năm 2009 - sau khi đã giành cú ăn ba cùng Barca - nhà chức trách Italy cuối cùng mới tuyên bố ông vô tội.

 

Cuộc chiến minh oan cho bản thân đã chiếm phần lớn quãng thời gian từ tuổi 30 đến 40 của Guardiola. Ông đã cung cấp mẫu chứa 9 nanogram nandrolone trên mỗi ml, vượt quá giới hạn 2 nanogram.

Guardiola nhận án phạt và thậm chí còn bị tuyên án tù treo vào năm 2005 nhưng đã khẳng định mình vô tội suốt 7 năm. Vấn đề dường như khép lại cho đến khi Manel Estiarte, người mà Guardiola đã biết từ Thế vận hội 1992, đọc được rằng Cơ quan Phòng chống Doping Thế giới (WADA) đã phân loại các tiêu chí xét nghiệm.

 

Trên teletex của Italy, Estiarte thấy rằng WADA đã phát hiện ra rằng cơ thể con người có khả năng sản sinh ra 9 nanogram nandrolone trên mỗi ml. Guardiola được tuyên vô tội vào năm 2007 nhưng Liên đoàn Bóng đá Italy không chấp nhận phán quyết cho đến tháng 5 năm 2009. Vụ việc được mở lại vào tháng 8 năm đó nhưng 1 tháng sau bị hủy bỏ.

 

Ông đã chứng minh và được minh oan.

4. Pep hiện là một trong những HLV thành công nhất mọi thời đại, không chỉ trên phương diện danh hiệu mà còn cả triết lý, phong cách chơi bóng và niềm vui mang tới người hâm mộ.

 

Nếu Pep ở tuổi 40 thuần khiết nhất thì Pep bước vào tuổi 50 sau khi đã cho thấy ông có thể thích nghi ý tưởng và nguyên tắc của mình với những môi trường mới.

 

Ông chia sẻ vào tuần trước như sau: “Ở Munich, tháng đầu tiên tôi muốn đội thi đấu giống như Barca. Một ngày tôi thức dậy và tôi nghĩ mình phải thích nghi với các cầu thủ… Với các cầu thủ mà bạn có, bạn phải thích nghi với họ cả trong lẫn ngoài sân cỏ, đây là điều quan trọng nhất”.

 

Đó có lẽ là điều Guardiola đã thay đổi nhiều nhất suốt 10 năm qua. Ông trở nên cực kỳ gần gũi, thân thiết với các cầu thủ Barca trong suốt thời gian nắm quyền. Họ thân thiết đến mức ông đã phải tự mình tạo khoảng cách với các cầu thủ ở CLB tiếp theo là Bayern Munich.

 

Guardiola đã giành 15 danh hiệu kể từ khi rời Barcelona và việc thích nghi thành công với những môi trường mới được cho là thành tựu lớn hơn cả việc khôi phục lại vị thế CLB từ thời trẻ và đưa họ lên đỉnh cao thế giới. Và khi bạn nhận ra thế giới bóng đá hiện nay đã bị ảnh hưởng ra sao bởi triết lý mà ông theo đuổi và nghĩ đến việc các đội bóng ở các quốc gia khác nhau cố gắng triển khai từ thủ môn sẽ thấy Guardiola đóng vai lớn ra sao.

 

Nói vậy để thấy viễn cảnh tương lai thật hấp dẫn. “Trước đây tôi nghĩ mình sẽ giải nghệ sớm, nhưng giờ có lẽ tôi nghĩ mình còn lâu nữa mới nghỉ. 50 rồi, độ tuổi thật đẹp!”.