Patrice Evra: Đáng yêu, đáng ghét và không thể nào quên

"Tôi có nghe trên Mạng xã hội đồn cậu về nhà hả Evra? Nói chuyện với tôi nào!"
Status của Rio Ferdinand cách đây mấy ngày khiến Old Trafford sôi động vì tin đồn có trọng lượng từ cựu trung vệ Manchester United. Kể từ đó, báo chí đưa tin Patrice Evra có thể quay lại Manchester Utd theo dạng cho mượn ngắn hạn từ Juventus. Đã không còn là chàng trai trẻ mang nhiều nghi ngờ như 11 năm trước, Evra giờ sắp bước sang tuổi 36, là một tên tuổi được khẳng định nhưng đang đi nốt vài tháng năm cuối trong sự nghiệp. Sự tái hợp đầy cảm xúc có thể đem lại rất ít giá trị về chuyên môn cho HLV Jose Mourinho nhưng mặt khác lại khiến Mancunian hồi tưởng về những năm tháng vàng son mà Evra là một trong những gương mặt xuất sắc nhất.
 

Những ngày đầu khó khăn
 

Nemanja Vidic và Patrice Evra đến gần như cùng thời điểm, kỳ chuyển nhượng mùa đông mùa giải 05-06, cũng là mùa giải thứ 20 của Sir Alex Ferguson ở Old Trafford.
 

Vidic đến từ Spartak Moscow hoàn toàn không được biết đến trước đó, Evra thì đã tạo ra chút ít danh tiếng cùng AS Monaco trong hành trình lọt vào chung kết Champions League 2004. Những ngờ vực là không thể tránh khỏi, triển vọng đá chính của Vidic nhỉnh hơn đôi chút vì Quỉ Đỏ vẫn bất ổn ở trung tâm, còn bên cánh trái Evra biết chắc mình phải tạo ra đột phá lớn lao để đẩy Gabriel Heinze và Mikael Silvestre lên băng ghế dự bị. 
 

Hậu vệ đến từ Argentina vốn không có nhiều điểm mạnh ngoài sức chạy bền bỉ, là thần tượng của các Mancunian, là niềm vui hiếm hoi trong những tháng ngày Manchester Utd lép vế trước Chelsea. Evra thì quá nhỏ con và từng khởi đầu sự nghiệp bằng vị trí tiền đạo, kĩ năng phòng ngự ở mức trung bình trong khi thường xuyên bỏ rơi vị trí để dâng cao, tóm lại đây khó có thể xem là sự bổ sung hợp lí cho hàng thủ, một vụ đốt tiền khó hiểu mà thỉnh thoảng Sir Alex hay phạm phải.

Cả Vidic lẫn Evra đều ra mắt trong trận thua tồi tệ 1-3 trước Manchester City lượt về năm ấy. Thua ai chứ đừng để thua Citizens, mà Evra lại còn chơi rất tệ, anh bị thay ra chỉ sau 45 phút. Nếu ở đội bóng khác hẳn Evra phải sốc lắm, còn ở Man Utd, Sir Alex sẽ không để anh sốc lâu mà chuyển nó thành nỗi sợ. 
 

“Tôi chỉ có thể nói là ông ấy cực kì giận dữ, ông ấy nhìn tôi, ánh mắt nguy hiểm chết người và thét lên: ‘Evra, coi đi nhá, đây là bóng đá Anh’”
 

Có thể hiểu lần đó Sir Alex đã hết sức bao dung với Evra, ai cũng có thể phạm sai lầm, và kẻ mới lầm lỗi lần đầu càng đáng tha thứ hơn hết. Nhưng nhiều khi mọi chuyện diễn ra không như mong muốn của con người, Evra tiếp tục ‘lầm lỗi’ ở lần thứ hai, thứ ba,...có lẽ khoảng 14 lần, bằng số lần ra sân của anh ở phần còn lại mùa giải. Từ sau Dennis Irwin, cánh trái của Manchester Utd luôn khiến người ta lo lắng, và bộ ba Heinze - Evra - Silvestre chưa cho thấy điều gì khả quan cả, may mắn là Park Ji-Sung và John O’Shea có thể trám vào đó khi cần thiết!
 

Evra không phải dạng dễ bỏ cuộc giữa chừng, nhưng cách chọn để trở lại rất kì quặc. Evra mua hàng tá băng đĩa, sách báo về Manchester Utd, về thảm hoạ máy bay ở Munich, về George Best, Sir Bobby Charlton, Dennis Law và tất nhiên một người Pháp vĩ đại ở Old Trafford: Eric Cantona.
 

“Sau khi nghiên cứu hết mớ tài liệu, tôi nhận ra mình phải tôn trọng màu áo này. Tôi phải tôn trọng lịch sử của câu lạc bộ. Mỗi khi thi đấu, điều đó lại hiện lên trong đầu. Thật là vinh dự khi được chơi cho Manchester Utd. Khi tôi mặc áo vào cũng là lúc khoác lên mình lịch sử vinh quang của đội bóng. Tôi phải cảm ơn Chúa đã cho tôi cơ hội này, được chơi cho đội bóng và tập luyện cùng những huyền thoại như Ryan Giggs hay Paul Scholes. Giggs luôn tập luyện như thể anh ấy chưa từng giành danh hiệu nào trong sự nghiệp, anh thể hiện khát khao chiến thắng ngay cả trên sân tập”
 

Khát vọng đó là thứ đặc trưng nhất ở Old Trafford trong những năm tháng Sir Alex còn tại vị. Một ông già hơn 70 tuổi giành vô số vinh quang trong sự nghiệp nhưng tận hiến nhưng chưa từng có gì trong sự nghiệp. Thứ tinh thần lan toả đến những huyền thoại lớn tuổi trong đội bóng và đòi hỏi những cầu thủ mới đến như Evra phải thẩm thấu được.
 

Mùa hè 2006, Evra không được dự World Cup cùng tuyển Pháp. Anh dành thời gian lao vào phòng gym tập luyện như điên để giúp cho cơ thể nở nang và bền bỉ hơn. Ở trong sân, Evra chờ đợi Sir Alex trao thêm cơ hội dù khi đó Heinze đang ổn định đến phi thường. Cuộc cạnh tranh vị trí xảy ra bước ngoặt khi hậu vệ Argentina bị chấn thương dài hạn, trong khi Silvestre thường được điều vào giữa đá trung vệ, Evra tận dụng thời cơ giành luôn suất đá chính. Thật khó nói rằng anh đã tạo ra sự đột phá lớn lao nào đó trong lối chơi của mình. Evra có hoạt động chăm chỉ tương tự Heinze, chạy rất nhanh và hỗ trợ tấn công tốt hơn nhưng mặt khác, thường để lại nguy hiểm khi không về kịp lúc. Heinze và Evra đều là những giải pháp không hoàn hảo, Sir Alex chọn Evra vì không còn lựa chọn nào khác.
 

Mùa giải trọn vẹn đầu tiên của Evra trôi qua dễ chịu, Manchester Utd giành lại Premier League sau bốn năm, họ cũng vào đến chung kết FA Cup 2007 nhưng đó lại là kỉ niệm buồn với Evra. Một tờ báo Pháp lôi ra xuất thân phức tạp của Evra, từ một khu phố nghèo đầy tội phạm ở phía Nam Paris. Evra chưa bao giờ khẳng định điều đó, anh chỉ cảm thấy tự hào vì nguồn gốc của mình. Vậy mà rốt cục bài báo đã khiến Evra ngồi ngoài cả trận, Sir Alex thậm chí còn xát muối vào nỗi đau khi gọi anh khởi động từ khi trận đấu mới diễn ra mới 10 phút. Suốt 110 phút sau đó, Evra chỉ biết  đứng ngoài nhìn Heinze thi đấu. Manchester Utd thua trận, một trong những lí do được nhắc đến là vì họ để hậu vệ trái xuất sắc nhất giải (theo bầu chọn của Hiệp hội cầu thủ Anh năm 2007) đứng ngoài.
 

Người xấu hay kẻ tốt
 

Sau trận đấu năm đó, Evra xây dựng chỗ đứng vững chắc trong bộ tứ vệ của Manchester Utd. Gary Neville chấn thương dài hạn và người thay thế bên cánh phải là Wes Brown chơi ổn định cả mùa giải. Ở trung tâm là bộ đội Vidic - Rio Ferdinand nổi lên như những hai lá chắn thép hàng đầu thế giới, che chắn cho khung thành Edwin Van Der Sar lão luyện. Ngoại trừ Ferdinand, những cái tên còn lại đều ít nhiều bị ngờ vực khi mới đến nhưng dần hoàn thiện mình theo năm tháng.  Sự kiên nhẫn và niềm tin của Sir Alex đã kiện toàn hàng thủ lừng danh mang lại cho Manchester cú đúp danh hiệu mùa giải 07-08. Ở Premier League họ chỉ để lọt lưới vỏn vẹn 22 bàn, thấp nhất giải, còn ở Champions League, kể từ vòng tứ kết họ chỉ để cho Frank Lampard đánh bại đúng một lần.

Trở thành một yếu nhân của Manchester Utd cũng đồng nghĩ với việc Evra trở thành tâm điểm của những cuộc chiến với đối thủ. Tháng tư năm 2008, Evra là trung tâm trong vụ gây rối ở Stamford Bridge từ ngay khi trận đấu chưa bắt đầu. Trong lúc khởi động làm quen sân, không hiểu lí do mà Evra và Sam Bethell, nhân viên bảo dưỡng sân, có lời qua tiếng lại rồi bắt đầu lao vào nói chuyện bằng nắm đấm. Trợ lí Mike Phelan của Sir Alex tiết lộ Evra bị xúc phạm về nguồn gốc châu Phi của mình nhưng tuyển thủ Pháp bác bỏ điều đó. Cuối năm đó, án phạt treo giò bốn trận với Evra được đưa ra bởi Nicholas Stewart, một quan chức FA sở hữu vé trọn mùa của Arsenal.
 

Với Pháo Thủ thành London, Evra được nhớ đến bởi phát ngôn bất hủ rằng các cầu thủ Arsenal giống như những đứa trẻ (chính xác là Evra dùng từ ‘babies’ chứ không phải ‘kids’) sau khi đánh bại họ ở bán kết Champions League 08-09. Về sau Evra tiết lộ chính pha bóng triệt hạ của Cesc Fabregas dành cho mình đã khiến anh thốt ra những lời khinh thường đối thủ.
 

Nhưng vượt qua tất cả, xung đột của Evra và Luis Suarez mới là câu chuyện kịch tính nhất của bóng đá Anh khi đó. Liverpool của Suarez là đội bóng gần như hoàn thiện, một ứng viên cho danh hiệu thực sự và với yếu tố truyền thống đối đầu, đó là trận chiến một mất một còn của nước Anh. Suarez ban đầu bị cáo buộc có hành vi phân biệt chủng tộc với Evra nhưng anh phủ nhận vì cho rằng từ “Negro” ở quê hương Uruguay không mang ý nghĩa xúc phạm. Cuốn phim dài về mối quan hệ giữa hai nhân tố chủ chốt nhất của Liverpool và Manchester Utd cứ miên man bất tận, với màn không bắt tay nhau tai tiếng để rồi kết trận Evra chạy đến trước mặt Suarez khiêu khích. Câu chuyện chỉ vãn hồi khi cả hai cùng rời Anh sau mùa giải 13-14. 
 

Những gì Evra đã làm và đã nhận từ các đối thủ của Manchester Utd khiến cho anh gợi nhớ một người hùng xa xưa mà Old Trafford từng có:

“Tôi từng nhớ Cantona đã nói đôi khi anh ấy không thể kiểm soát được mình trong cơn giận dữ, nhưng đó là điều làm nên Cantona. Tôi cũng giống như thế. Tôi dễ giận dữ không phải kẻ xấu chơi. Khi lao vào va chạm, tôi không tìm kiếm việc tổn thương ai đó. Đó là lí do tại sao tôi mất bình tĩnh khi Fabregas chơi xấu tôi ở mùa trước đó. Đó gần như là toàn bộ lí do tôi gọi các cầu thủ Arsenal là những đứa trẻ. Tôi tức giận vì pha va chạm. Nếu như bạn muốn làm tổn thương tôi, mời tôi ra ngoài, xa khỏi sân bóng, xa khỏi mọi người, xa với trọng tài. Chỉ có tôi và bạn thôi. Đừng triệt hạ ai trên sân cỏ.”
 

Evra giống Cantona rất nhiều thứ ở tính cách. Việc cả hai dễ giận dữ thường trở thành mồi ngon cho đối thủ kích động nhưng về cơ bản, cả hai đều cố gắng giành chiến thắng cho đội nhà theo cách công bằng nhất. Vì lẽ đó Evra không giấu diếm dành sự ngưỡng mộ cho khả năng dứt điểm của Suarez, dù cả hai chưa bao giờ thực sự giảng hoà. Với Chelsea, Evra có sự ngưỡng mộ rất lớn dành cho Ashley Cole, người nhiều năm so kè với anh trong số những hậu vệ cánh xuất sắc nhất thế giới. Evra là như thế, đối thủ sẽ ghét anh, còn Mancunian sẽ tôn sùng anh. Một người thiện ác đan xen nhau, sẽ là tuyệt vời khi Evra đứng cùng chiến tuyến và điều ngược lại nếu trở thành đối thủ của Evra.

Dòng máu đỏ không thể nào quên
 

Evra vượt qua Cole trở thành hậu vệ trái xuất sắc nhất thế giới năm 2009, dù chính anh lại dành lá phiếu của mình cho hậu vệ của Chelsea. Có lẽ Evra không bao giờ có thể đứng cùng những Paulo Maldini, Roberto Carlos hay thậm chí Cole trong danh sách những hậu vệ vĩ đại, nhưng anh cũng không đứng quá xa so với họ.
 

Khi Inter Milan chạm trán Manchester Utd ở Champions League 08-09, giới chuyên môn đã không tiếc lời khen ngợi Sir Alex có cách sử dụng Evra và Park vô cùng táo bạo. Ông để người đá cao hơn là Park Ji-Sung theo kèm Maicon, còn người đá thấp hơn là Evra tấn công vào khoảng trống tạo ra.
 

Evra đơn giản là toàn diện ở những năm tháng đỉnh cao nhất của mình. Cùng với khả năng hỗ trợ tấn công đã có trước đó, anh hoàn thiện khả năng phòng ngự, điềm tĩnh đeo bám đối thủ trước khi tung ra những cú đoạt bóng chính xác, không quá to lớn nhưng Evra có sức bật vừa đủ để không thể thua thiệt trong tranh chấp trên không.
 

Sự xuất sắc của Evra giúp cho Sir Alex có những phương án chiến thuật linh hoạt, hầu hết là khoán lại việc tấn công cánh trái cho Evra còn những Cristiano Ronaldo, Wayne Rooney, Luis Nani hay Park Ji-Sung có thể tự do bó vào trong hoán chuyển vị trí.

3 năm là quãng đường không dài nhưng Evra đã biến chuyển trở thành hậu vệ trái kiệt xuất, không chỉ của Premier League mà là của cả thế giới. Câu chuyện sự chăm chỉ làm việc gặt hái nên thành quả được nhắc lại qua những gì Evra đã trải qua:
 

“Thi đấu cho Manchester Utd đòi hỏi phải hy sinh rất lớn. Đây là đội bóng của những người chăm chỉ. Đó là lí do tại sao bạn được ở đây, chẳng ai đến để trở thành đồ trang sức cả. Ở United bạn phải mang trên mình lịch sử của câu lạc bộ. Bạn chỉ trở thành Quỉ Đỏ một khi bạn thấu hiểu điều đó.”
 

Làm việc chăm chỉ và chiến thắng sẽ đến, ngập tràn trong vô vàn những yêu ghét, soi mói, lòng ngưỡng mộ, định kiến và tính hy sinh, Evra có lẽ hiện thân đậm nét nhất của dòng máu Quỉ Đỏ còn sót lại.
 

 “Từ khoảnh khắc đầu tiên đến đây tôi đã cảm thấy chính là định mệnh, bởi vì trở thành một cầu thủ của United cũng là lúc tôi định nghĩa được bản thân mình. Nơi này phù hợp với tôi, con người ở đây đồng điệu với tôi và tôi có thể là chính bản thân mình.”

LUKASZ (TTVN)