Mặc dù David De Gea đã trở thành một trong những cầu thủ xuất sắc nhất của Man United kể từ khi anh gia nhập CLB này vào năm 2011, và thành tích 17 trận giữ sạch lưới sau 38 lần ra sân ở Premier League 2022-23 đã giúp anh giành được giải thưởng Găng Tay Vàng của giải đấu, nhưng anh hoàn toàn không phải kiểu thủ môn mà đội chủ sân Old Trafford cần để tiến bước.
| Ảnh: GOAL |
Tình trạng phong độ thiếu ổn định của ngôi sao người Tây Ban Nha ở mùa giải vừa qua – bao gồm màn trình diễn kém cỏi trong trận chung kết FA Cup với Manchester City – và điểm yếu xử lý bóng bằng chân dở tệ đã làm dấy lên làn sóng nghi ngờ về việc liệu cầu thủ 32 tuổi này có phù hợp với thứ bóng đá của tân HLV trưởng Erik Ten Hag hay không.
Hiện bản hợp đồng của anh với Man United đã kết thúc vào cuối tháng 6, và hai bên đã quyết định đường ai nấy đi thay vì tiếp tục ký kết một bản hợp đồng mới. Trong bối cảnh ấy, Quỷ Đỏ đã tham gia vào thị trường thủ môn, với ý tưởng đưa về cho Ten Hag một người gác đền phù hợp với nhu cầu triển khai bóng từ hàng thủ.
Có rất nhiều cái tên đã được đồn đoán sẽ trở thành người thay thế De Gea tại Man United, bao gồm Bart Verbruggen của Anderlecht, David Raya của Brentford, Diogo Costa của Porto và Andre Onana của Inter Milan. Trong khi tất cả những người gác đền này đều có trình độ rất ấn tượng và hoàn toàn phù hợp với khuôn mẫu một thủ môn hiện đại giỏi chơi chân, thì cái tên hoàn hảo nhất dành cho CLB chủ sân Old Trafford chắc chắn chính là Onana – và hiện tại, ngôi sao người Cameroon cũng chính là thủ môn đang tiến gần đến việc gia nhập Man United nhất.
Khi Ten Hag chuyển đến Quỷ Đỏ từ nhà vô địch Hà Lan Ajax vào mùa hè năm ngoái, ông đã thể hiện rõ rằng mình muốn mang tới một phong cách bóng đá cấp tiến và chủ động hơn cho CLB này. Khả năng chơi chân của thủ môn là một thành phần thiết yếu trong hệ thống mà Ten Hag muốn triển khai, nhưng đã có quá nhiều lần trong mùa giải này, Man United bị mất quyền kiểm soát bóng vì De Gea. Mặc dù không phải lúc nào họ cũng phải nhận hậu quả nghiêm trọng từ điểm yếu này, nhưng nó đã ngăn cản họ phát huy tối đa tiềm năng của mình.
***
Onana là một cầu thủ mà Ten Hag biết rất rõ. Anh là trò cưng của nhà cầm quân người Hà Lan khi ông còn dẫn dắt Ajax và rất thành thạo thứ bóng đá mà Ten Hag muốn thi triển. Tuyển thủ quốc gia người Cameroon có phạm vi chuyền bóng đầy ấn tượng, rất tự tin khi cầm bóng trong chân, làm chủ vòng cấm tốt và cũng là một chuyên gia cứu thua xuất sắc. Những kỹ năng đó đã được thể hiện rất rõ trong chiến dịch Champions League vừa qua của Inter. Trong trận chung kết, trước đối thủ Manchester City, dù cho Inter đã bị đánh bại với tỷ số 0-1 nhưng Onana vẫn cho thấy được khả năng của một thủ môn đẳng cấp thế giới.
Mặc dù trước trận đấu hầu hết mọi người đều đinh ninh rằng Man City sẽ kiểm soát bóng áp đảo và xuyên phá hệ thống phòng ngự của đối thủ đến từ Italy thông qua khả năng chơi chân của thủ môn của họ, nhưng thực tế là Inter mới là đội chơi tốt hơn, gây ra nhiều vấn đề hơn, phần lớn là nhờ vào sự can đảm của Onana trong giai đoạn triển khai bóng từ tuyến dưới.
Để giải được “bài toán” khả năng chơi chân của Onana, Man City đã quyết định tổ chức pressing tầm cao trong phần lớn thời gian của trận đấu nhưng, như HLV trưởng Pep Guardiola của họ đã giải thích với CBS Sports trước trận chung kết Champions League, đây là một nhiệm vụ cực kỳ khó khi đối thủ của họ sở hữu một thủ môn xử lý bóng giỏi như ngôi sao người Cameroon.
“Khi bạn sở hữu một thủ môn như vậy (Onana), rất khó để đối thủ có thể pressing tầm cao một cách ngon nghẻ,” Guardiola nhận định, trước khi so sánh khả năng giữ bóng của các tiền đạo Inter với Marcus Rashford của Manchester United. “Trong cách chơi của họ, Onana là một thủ môn cực giỏi trong việc tham gia vào quá trình phát triển bóng từ tuyến dưới. Thực sự rất, rất giỏi.”
“Mối liên kết từ vị trí thủ môn lên (các tiền đạo của Inter) Lautaro (Martinez), (Romelu) Lukaku, Edin Dzeko, thực sự rất lợi hại, đội bóng này là bậc thầy trong việc giữ bóng. Ví dụ, tại Man United, toàn là mấy pha phất dài cầu may lên cho Rashford và một người khác, họ không thể giữ bóng. Còn mấy gã này (Inter), họ giữ chặt quả bóng, và sau khi liên kết được với tuyến trên, họ mới thực hiện các pha tăng tốc.”
Guardiola đã tóm tắt một cách hoàn hảo một trong những vấn đề lớn nhất của Man United ở mùa giải trước: Không có khả năng giữ bóng và liên tục xuyên phá hệ thống phòng ngự của các đối thủ.
Mặc dù sẽ không công bằng khi đổ hết trách nhiệm về tình trạng đó lên một cầu thủ, vì dù sao thì bóng đá cũng là một môn thể thao đồng đội, nhưng không thể phủ nhận một sự thật rằng, nếu thủ môn không có khả năng triển khai bóng từ tuyến dưới và giúp đội bóng của anh ta duy trì quyền kiểm soát bóng, thì đội bóng đó sẽ gặp khó khăn trong việc lên bóng và tạo ra các cơ hội, từ đó gây ra tâm lý lo âu và hoang mang – thế là sự sợ hãi được hình thành.
Đặc điểm nổi bật nhất của Onana chắc chắn là khả năng chơi chân của anh. Anh có thể kiểm soát và chuyền bóng tại những vùng không gian chật hẹp nhất mà vẫn duy trì được sự điềm tĩnh và chính xác của một tiền vệ trung tâm. Với tư cách một “chuyên gia kiến thiết trong khung gỗ”, điều đó đã biến anh thành một trong những cầu thủ quan trọng nhất tại Inter.
Anh hiếm khi bị căng thẳng trong các tình huống phân phối bóng và xuất sắc trong việc thực hiện những đường chuyền chính xác ở nhiều khoảng cách khác nhau, giúp Inter kiểm soát bóng áp đảo đối thủ. Vai trò của Onana thường yêu cầu anh phải giữ bóng càng lâu càng tốt và “mời gọi” các đối thủ pressing mình để qua đó mở ra khoảng trống cho các đồng đội.
Quan sát màn trình diễn của Onana trước Manchester City ở Istanbul, sự tương phản giữa anh và De Gea đã hiện lên không thể rõ ràng hơn. Trong khi De Gea thường “cắm rễ” ở vạch kẻ khung thành và chủ yếu cầm bóng bên trong vòng cấm, thực hiện những đường chuyền ngắn đơn giản cho các trung vệ hoặc phát bóng dài cầu may sang phần sân đối thủ, thì Onana đã thường xuyên chiếm lĩnh những vị trí cao hơn cả các trung vệ đồng đội, trở thành một… tiền vệ tăng viện.
Điều này cho phép các trung vệ dạt rộng ra hai bên cánh và trở thành những phương án nhận bóng nếu Onana quyết định thực hiện một đường chuyền đơn giản, đồng thời đẩy các hậu vệ cánh lên cao nhằm mang đến những phương án chuyền bóng nguy hiểm hơn để Inter đánh phá sâu hơn vào hệ thống phòng ngự của đối thủ. Nó cũng có thể giúp các tiền vệ trung tâm tránh được lớp pressing đầu tiên (và đôi khi là thứ hai) của đối thủ, tạo ra lợi thế về vị trí, và mang đến nhiều giải pháp hơn cho công tác triển khai bóng của đội.
Ở giây 20 của trận đấu, Onana đã có một cú phất dài lên phía trên trong khi các trung vệ đồng đội di chuyển dãn rộng ra hai bên và đẩy các hậu vệ cánh lên cao hơn trên sân đấu:
Khi bị pressing tầm cao, Inter đã cố gắng phá vỡ hệ thống phòng ngự của đối thủ thông qua những đường chuyền ngắn, nhanh, cũng như chiến thuật tạo thế “quá tải” tại một bên sân đấu nhằm mở ra khoảng trống ở bên còn lại. Để đối phó với lợi thế về vị trí của Inter, đối thủ phải dồn quân số vào phần sân đấu có bóng, nhưng khi làm vậy, họ lại vô tình để lộ ra khoảng trống mà Inter muốn khai thác.
Một khi đã “nhử” được đối thủ áp sát, Inter có thể loại bỏ một hoặc nhiều lớp pressing với một đường chuyền chính xác sang hai bên cánh, nơi mà khoảng trống – và một cơ hội để đưa quả bóng lên phía trước – đã mở ra.
Việc sử dụng Onana nói riêng là nước cờ cần thiết để tận dụng tối đa các cầu thủ sẵn có trong quá trình phát triển bóng, và tạo ra lợi thế quân số trên toàn mặt sân.
Mối lo ngại về những đường chuyền dài thường buộc đối thủ phải kéo các hậu vệ xuống thấp hơn để đề phòng những tình huống tăng tốc vào khoảng trống phía sau họ của các cầu thủ tấn công bên phía Inter. Hệ quả của điều này là những khoảng trống mênh mông sẽ được mở ra ở giữa sân cho Onana và Inter khai thác.
Tuy nhiên, như Guardiola đã chỉ ra trước trận đấu, chỉ có mối đe doạ đến từ các cơ hội phát triển bóng mang tính sát thương cao thôi là chưa đủ; những đường chuyền cần phải có chất lượng thật tốt – nếu không, mối đe doạ đó sẽ tan thành mây khói.
Ở phút thứ 41 của trận đấu, Onana đã cho thấy khả năng chơi chân của anh siêu hạng đến thế nào: Ngôi sao người Cameroon dễ dàng tung ra một đường chuyền loại bỏ lớp pressing đầu tiên của Man City và đưa bóng tới chân đội trưởng Marcelo Brozovic ở khu vực giữa sân.
Sau đường chuyền một chạm của Brozovic cho Nicolo Barella, Inter đã nhanh chóng loại bỏ được 5 đối thủ và đưa bóng sang phần sân của Man City tương đối dễ dàng.
Trong những khoảnh khắc Onana có thể đánh bại (các) lớp pressing đầu tiên của đối thủ bằng khả năng phân phối bóng của anh, một lợi thế rất lớn sẽ được trao vào tay Inter – các cầu thủ tấn công của họ sẽ có thời gian và không gian để phát triển đợt tổ chức tấn công sang phần sân đối thủ, nhờ vậy họ có thể lên bóng và tấn công hàng phòng ngự đối thủ từ một vị trí ngon nghẻ hơn.
Phút 72, cú phất bóng tuyệt vời của Onana đã loại bỏ tới 7 cầu thủ Man City, và 2 lớp pressing đầu tiên của đối thủ…
…để tạo ra một pha phản công 3 đấu 3.
Ở phút 85, Onana đã thể hiện tối đa sự táo bạo của mình khi anh dẫn bóng về phía trước và 1 chọi 1 với Erling Haaland ở gần vòng tròn giữa sân…
…trước khi đưa nó lên cho Lukaku, người đã thực hiện một đường chuyền một chạm cho Henrikh Mkhitaryan.
Ngay cả khi đã phải cay đắng nhìn Man City lên ngôi vô địch với chiến thắng 1-0, màn trình diễn đẳng cấp của thủ môn người Cameroon là điều không thể phủ nhận, và nó đã khiến một số người phải tự hỏi rằng phải chăng đây sẽ là một trận đấu mang tính quyết định đối với tương lai của vị trí thủ môn, giống như màn trình diễn của Manuel Neuer trong màu áo ĐTQG Đức trước Algeria tại vòng 16 đội của World Cup 2014, khi anh đã lao ra khỏi vòng cấm để chặn đứng một số đợt phản công của đối thủ.
Trong nhiều năm qua, việc các đội bóng tận dụng thủ môn trong quá trình triển khai bóng để tạo thế 11 chọi 10 trước những động thái pressing tầm cao của đối thủ đã trở nên rất phổ biến, nhưng đây sẽ là bước tiếp theo của cuộc tiến hoá: Chỉ đạo thủ môn dâng cao để phát triển bóng trước một khối phòng ngự tầm trung (mid-block).
Mặc dù đã có những đội bóng thử nghiệm cách chơi này trước đây – chẳng hạn như Man City – nhưng đây là lần đầu tiên chúng ta được thấy chiến thuật cực kỳ liều lĩnh này được thi triển trong một trận đấu lớn đến vậy. Rất đáng để nghĩ về câu hỏi sau đây: Nếu lối đá này có thể được sử dụng tại những sân khấu lớn nhất, khi áp lực lên đến đỉnh điểm và trình độ của đối thủ cũng đạt đến đẳng cấp thượng thừa, vậy thì sợ gì mà không thực hiện nó một cách thường xuyên?
Màn trình diễn của Onana tại sân khấu danh giá nhất bóng đá châu Âu cũng cho thấy khoảng cách cực lớn giữa khả năng triển khai bóng từ hàng thủ của anh và De Gea – đặc biệt là khi bạn nhìn lại màn trình diễn kinh khủng của thủ môn người Tây Ban Nha trước Sevilla ở tứ kết Europa League. De Gea đã “góp công” vào cả 3 bàn thua của Man United trên sân khách, trong đó có một đường chuyền tệ hại đưa bóng tới thẳng chân Youssef En-Nesyri, người đã dứt điểm vào lưới trống để nâng tỷ số lên thành 3-0 cho Sevilla. Đó chính là một trong những màn trình diễn tệ nhất của De Gea trong 12 năm khoác áo CLB chủ sân Old Trafford.
Công bằng mà nói, bộ kỹ năng của Onana – kiểm soát các quả tạt, chỉ huy hàng thủ, cản phá và triển khai bóng từ tuyến dưới – toàn diện và hoàn thiện hơn nhiều so với De Gea. Anh cũng hoàn toàn trùng khớp với mẫu thủ môn mà Ten Hag khao khát để phát huy tối đa hệ thống của ông. Không khó để tưởng tượng ra hình ảnh Onana đóng vai trò “nền móng” trong giai đoạn triển khai bóng từ tuyến dưới của Man United hoặc tung ra những cú phất dài lên phía trên cho Rashford tăng tốc.
Tuy đã phải nhận rất nhiều lời chỉ trích trong giai đoạn cuối của sự nghiệp khoác áo Man United, De Gea vẫn là một huyền thoại của CLB này – đây là sự thật không ai có thể phủ nhận. Vậy nên nhiệm vụ khoả lấp khoảng trống mà ngôi sao người Tây Ban Nha bỏ lại chắc chắn sẽ đi kèm với áp lực cực kỳ lớn, nhưng những người quan tâm đến Man United có thể yên tâm rằng, Onana vốn dĩ chẳng hề lạ lẫm gì với nhiệm vụ thay thế một huyền thoại tại CLB mà anh đầu quân. Ở Inter, anh đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thế chỗ Samir Handanovic – người cựu đội trưởng đã án ngữ trước khung thành của Nerazzurri trong phần lớn thập kỷ qua.
Mặc dù khả năng cản phá của De Gea là điều không thể bàn cãi, nhưng nhu cầu sở hữu một thủ môn chơi chân tốt, có thể “quét dọn” phía sau hàng thủ và làm chủ vòng cấm đã càng ngày càng trở nên cấp thiết hơn đối với Manchester United của Ten Hag. Trong khi đó, Onana – 27 tuổi và đang bước vào giai đoạn đỉnh cao sự nghiệp – là một người gác đền rất thuần thục những yêu cầu của nhà cầm quân người Hà Lan, như đã nói, anh sở hữu chính xác bộ kỹ năng mà ông khao khát để hệ thống của mình có thể hoạt động hết công suất.
Man United hiểu rằng De Gea sẽ kim hãm hệ thống của Ten Hag một cách trầm trọng. Chỉ mỗi khả năng phản xạ xuất sắc sẽ chẳng đủ để đưa nửa đỏ thành Manchester tìm lại vinh quang. Không dễ để đưa ra quyết định loại bỏ một “công thần” đầy trung thành và đã tận tụy cống hiến hết mình cho CLB, nhưng để hướng đến tương lai, để đưa đội bóng này lên một tầm cao mới, chia tay một De Gea “lỗi thời” và tìm về một người gác đền mới là điều mà họ phải làm và đã làm.
Lược dịch từ bài phân tích “Why Andre Onana would be a perfect transfer for Manchester United and Ten Hag” của cựu thủ môn chuyên nghiệp Matt Pyzdrowski, đăng trên The Athletic.