| Neymar - Robinho |
Đầu tiên hãy thử trả lời câu hỏi: Ginga của người Brazil là gì?
Một cổ động viên nhiệt thành của bóng đá xứ Samba đã hồi đáp như thế này: Ginga là vần điệu của bóng đá. Nó tạo ra những pha đảo người ngoạn mục. Ginga là hiện thân của đấng sáng tạo. Là niềm cảm hứng của những pedalada và trivela. Ginga là sự tương phản của tính nhàm chán. Nói không với thứ bóng đá máy móc trên sa bàn. Ginga hiện thân cho niềm vui, là ánh vinh quang. Là tâm hồn, là điệu nhảy.
Người Brazil xem Ginga như là tôn giáo, họ xem những vũ công Samba trên sân cỏ là “đấng” Ginga rất linh thiêng. Và hơn mười năm trước, trong một đoạn phim viết về Ginga được nhãn hàng Nike tài trợ, cầu thủ chuyên nghiệp duy nhất được nhắc đến chính là Robinho.
Thật kỳ lạ. Tại sao không phải là Ronaldo, một huyền thoại sống của Selecao thời điểm đó? Tại sao không phải là Hoàng đế Adriano, người góp công đầu trong chiến dịch Confederation Cup? Hay không phải là Ronaldinho, ngôi sao sáng nhất với đôi chân ma thuật? Mà chính Robinho mới là người được chọn. Có thể có những lý do chủ quan cũng như khách quan ẩn đằng sau mà chúng ta không biết hết, nhưng phải thừa nhận một điều rằng, Robinho trong giai đoạn đó, quá xứng đáng để trở thành nhân vật tâm điểm.
Ngôi sao trẻ của Santos đã có khoảng thời gian quá tuyệt vời khi khoác áo đội một. Anh với những bước chạy, những pha đảo chân “rang lạc” khiến người hâm mộ có cảm tưởng như đang xem một vũ công thực thụ trên sân bóng, xem Robinho người ta cảm nhận được cái niềm vui trong đó. Niềm vui từ ánh mắt, từ nụ cười, từ điệu Samba mỗi khi chàng trai nhỏ nhắn ấy ghi bàn vào lưới đối phương. Và ở Robinho toát lên cái thứ tinh thần Ginga mà người Brazil chờ đợi. Thậm chí huyền thoại Futsal-Falcao cũng đã từng thổ lộ: “Tôi muốn được Robinho dạy cho cách chơi bóng”.
Ngày đoạn phim của Nike được công bố, Robinho đã rảo bước chân mình trên thảm cỏ xanh ở trời Âu, nơi anh sát cánh cùng dàn sao Galaticos 1.0. Và cũng ngày hôm ấy, nụ cười của người Brazil chạy theo anh.
Mười năm sau, trên sân vận động huyền thoại Maracana, nơi chứng kiến nhiều giọt nước mắt của người dân sở tại, một Ginga khác đã mang lại niềm hạnh phúc vô bờ bến cho cổ động viên vàng xanh. Người đàn em của Robinho tại Santos, với con đường đi lên trong sự nghiệp giống y như anh, Neymar.
Cũng là một tài năng trẻ ở Santos, được phát kiến và gây sốt bởi những video tổng hợp trên Youtube. Cũng những bước chạy nhanh như sóc, hàng loạt pha đảo người cùng nụ cười thường trực trên môi. Và cuối cùng là rời bỏ quê hương, sang trời Âu để thi đấu cho một gã khổng lồ ở Tây Ban Nha. Con đường tấn độ của Neymar như bước lại trên những bước chân của người đàn anh. Nhưng đó chưa phải là tất cả.
World Cup năm 2006, Carlos Alberto Perreira đã nhận không biết là bao nhiêu sự bất bình khi để đội nhà với hàng loạt hảo thủ thua một đội tuyển Pháp già nua, và người ta đã chỉ ra nguyên nhân chính là việc ông không mạnh dạn sử dụng Robinho trong sơ đồ của mình. Một năm sau, Carlos Dunga lên thay thế người thầy cũ của mình, và với Robinho là nhân tố chính, họ lên ngôi thuyết phục tại Copa America mặc cho Argentina khi ấy được đánh giá cao hơn vài phần.
World Cup năm 2014, trên sân nhà người Brazil đã xót xa cho trận thua tủi nhục trước người Đức khi không có Neymar. Hàng loạt clip động viên, hàng loạt biểu ngữ chúc phúc đã không phát huy tác dụng. Juan Juniga (người phạm lỗi gây nên chấn thương nghiêm trọng của Neymar) bị xem như kẻ thù dân tộc của người Brazil, họ xem anh như kẻ đã cướp mất chiếc cúp vàng. Và hai năm sau, cũng trên sân vận động ấy, Neymar đem về chiếc huy chương vàng Olympic đầu tiên cho bóng đá xứ Samba.
Hai câu chuyện đó đều nói lên một điểm chung rằng người hâm mộ luôn đánh giá công tâm nhất, họ đã chọn mặt gửi vàng thì con người đó hẳn phải rất đặc biệt. Bóng đá Brazil từ sau chức vô địch World Cup 2002 đã thay đổi quá nhiều, vẫn còn đâu đó những cá nhân xuất chúng với những bước nhảy tuyệt vời trên sân cỏ, nhưng nhìn tổng thể thì sự Âu hóa nó đã len lỏi khắp cùng. Không phải ngẫu nhiên mà người đội trưởng huyền thoại Dunga bị chỉ trích dữ dội như thế khi ngồi trên ghế huấn luyện viên trưởng. Đối với người dân xứ Samba thì Brazil phải là đội bóng của những người nghệ sĩ phóng khoáng, và những bước chạy khoan thai sẽ mang đến chiến thắng cho họ chứ không phải là thứ bóng đá công nhân cần cù, tù túng.
Cuộc đời này là vậy, đi suốt những chặng đường khám phá thì con người ta chỉ cảm thấy thoải mái khi trở về với bản ngã. Brazil có già dặn đến đâu, thi đấu tính toán như thế nào thì họ vẫn mang tinh thần của người nghệ sĩ chứ không phải là những con người làm khoa học như ở Châu Âu. Bóng đá Brazil không phải đi lên từ những trung tâm, lò luyện mà đến từ đường phố, những khu ổ chuột. Nơi những đứa trẻ chơi vì niềm vui và cảm hứng bất tận. Nơi không có giáo án, không có sách vở. Nơi mà Robinho đã nói rằng: “Tôi chơi mà thậm chí không biết rằng mình đá tốt như thế nào, chỉ biết vui là chính mà thôi”. Đó chính là Ginga mà người Brazil tôn thờ.
Và Neymar cũng như Robinho chính là những con người đại diện cho cái thứ tinh túy ấy, thứ tinh chất suốt trăm năm mà bóng đá Samba chưng cất thành. Có lẽ không đơn giản mà người hâm mộ màu áo vàng xanh phản ứng có phần thái quá khi Neymar nằm gục trong trận đấu tứ kết với Colombia. Trong cả đội hình Brazil ngày ấy, đến cả một Oscar tài hoa là thế mà còn đóng vai trò như kiểu box to box thuần chủng Anh, thì liệu còn ai có thể đem lại niềm cảm hứng cho những bước chân trên sân cỏ đây.
Có thể trong khoảnh khắc họ nhận ra được sự cô đơn của Robinho khi bị ngồi mỏi mòn trên ghế dự bị ở World Cup trên đất Đức tám năm trước đó. Kỳ đại hội mà ngoài Ronaldinho bỗng chốc rớt phong độ thảm hại thì không còn ai có thể ngẫu hứng thực hiện được một pha pedalada hay trivela. Kaka hay thật đấy, Adriano tốt thật đấy, nhưng đó đều là những con người tốt trong một sơ đồ chiến thuật, chứ không phải là một con người đứng trên cả toan tính của huấn luyện viên như Ginga Robinho được.
Robinho ngày ấy ra trời Âu vẫn giữ cho mình cái phong cách chơi bóng như thuở còn ở Nam Mỹ. Vẫn những cú đảo chân như rang lạc, những pha đảo người ngoạn mục. Làm khán giả mãn nhãn với một vài tình huống gắp bóng thật ngẫu hứng. Và nhất là những cú ghi bàn không giống ai. Nhưng tiếc cho anh. Trong nửa thập kỷ thanh xuân của mình, Robinho rơi vào một thế giới bóng đá giàu thể lực. Đến Brazil của anh còn thực dụng thì còn ai có thể dung túng cái lối đá hoa mỹ rườm rà ấy? Robinho như lọt thỏm trong căn phòng gồm những người xa lạ. Đã thế anh còn phải lang bạt ở những đội bóng mạnh nhưng mất định hướng trầm trọng. Một Real Madrid đang khủng hoảng, một Manchester City mới nổi với đội quân ô hợp, và một AC Milan già nua đã đánh mất chính mình. Và cái tên Robinho dần rơi vào quên lãng cùng với nỗi sợ về tôn giáo Ginga sẽ bị xóa sổ.
Nhưng may mắn thay khi ở ngay nơi anh bắt đầu, một người đàn em đã lấy lại được cái sứ mạng mà đàn anh đang nặng gánh. Neymar nổi lên và may mắn hơn khi được thi đấu cho Barcelona với những thành công nhất định với định hướng rõ ràng. Neymar đến đấy và tha hồ thành công với sự ngẫu hứng của mình. Dĩ nhiên chàng tiền đạo trẻ cũng phải bớt đi một phần sự rườm rà để thích nghi nhưng tinh thần Ginga vẫn được anh giữ trọn trong từng pha bóng. Và điều đó khiến cho những ai yêu bóng đá Brazil cảm thấy hạnh phúc khi thứ tôn giáo mình tôn thờ vẫn còn người gìn giữ.
Trong một trận đấu từ thiện vừa qua tại Brazil, đã có hình ảnh thật đẹp khi Robinho và Neymar ôm nhau cười rạng rỡ. Hai con người ấy, với chung một sứ mạng về việc gìn giữ và tiếp tục đem cái tinh chất của bóng đá xứ Samba lên một tầm cao mới. Hai con người với cùng một con đường phát triển sự nghiệp giống nhau đến kỳ lạ. Và khúc quanh đã được tạo lập, khúc quanh của sự phát triển, khúc quanh đi từ góc tối thất bại đến ánh sáng của sự thành công, nơi chứng minh cho thế giới thấy rằng: Bóng đá thuở hồng hoang vẫn còn đó chỗ đứng của mình.
PHƯƠNG GP (TTVN)
PHƯƠNG GP (TTVN)