Trong 18 tháng từ tháng 01 năm 2001 đến tháng 6 năm 2002, tại Paris, dưới sự dẫn dắt của Luis Fernandez, Mikel Arteta từ một cầu thủ trẻ triển vọng trở thành một nhân tố quan trọng của PSG.
Chúng ta sẽ không bao giờ biết liệu Luis Fernandez có phải là người đã giúp Mikel Arteta có được sự nghiệp như ngày nay hay không. Nhưng ít nhất, người thuyền trưởng của PSG ngày đó đã định hình nên giai đoạn đầu tiên trong sự nghiệp cầu thủ chuyên nghiệp của tài năng trẻ trưởng thành từ lò La Masia.
Fernandez đã theo dõi Arteta từ mùa giải cuối cùng của mình tại Athletic Bilbao (1996-2000). Đến giữa mùa đông năm 2001, trong nhiệm kỳ thứ hai dẫn dắt PSG (từ tháng 12/2000 - 2003), HLV người Pháp gốc Tây Ban Nha này quyết định chiêu mộ tiền vệ 18 tuổi. Arteta, bấy giờ chưa ra sân một trận chuyên nghiệp nào và gia nhập La Masia từ năm 13 tuổi, sau này thừa nhận: “Ước mơ của tôi là được chơi cho Barça, nhưng tôi phải thực tế.”
Fernandez dễ dàng xác nhận nguồn gốc của câu chuyện: “Tôi từng được giới thiệu về Arteta khi tôi còn là HLV ở Athletic. Cậu ấy có đúng những phẩm chất mà tôi đang tìm kiếm, một cầu thủ có thể thi đấu ngay trước hàng phòng ngự, với kỹ thuật, sự điềm tĩnh và khả năng tung ra những đường chuyền phá tuyến đối thủ. Arteta là một chàng trai tuyệt vời, luôn khiêm tốn và làm mọi thứ theo yêu cầu, rất chuyên nghiệp ngay từ khi còn trẻ. Cậu ấy đến với chúng tôi để chứng minh với Barça rằng mình đủ khả năng.”
Thế rồi trong vòng 18 tháng, cuộc đời của Arteta đã thay đổi hoàn toàn. Ban đầu được trao cơ hội từ tốn ở đội hình một của PSG, Arteta dần có nhiều đóng góp hơn trong mùa giải tiếp theo – mùa giải mà PSG cạnh tranh quyết liệt cho chức vô địch Ligue 1, trước khi sẩy chân ở giai đoạn cuối và đành chấp nhận cán đích ở vị trí thứ tư chung cuộc.
Cũng giai đoạn hai của mùa giải 2001/02 là thời điểm rội lên những thông tin về việc Arteta sẽ chuyển đến Rangers. Thực tế sau đó thì thương vụ đã diễn ra, nhưng chuyện này chúng ta sẽ bàn sau.
Ban đầu, khi chuyển đến PSG, Arteta phải lưu trú tại một khách sạn ở Saint-Germain-en-Laye, may mắn là anh không đơn độc. Mẹ của Arteta đã đồng hành cùng cậu con trai, còn ba của anh thì hay đến thăm vào cuối tuần.
Ở Les Parisiens ngày đó, Arteta còn nhận được sự chăm lo đến từ hai người đàn anh cùng nói tiếng Tây Ban Nha, đó là Cristobal Parralo và Mauricio Pochettino, hai người này thay ba mẹ Arteta lo liệu những việc còn lại cho cậu nhóc bấy giờ mới 18 tuổi như những ông anh trai.
Mikel Arteta sau này hồi tưởng: “Khi tôi đến PSG, tôi và Mauricio sống trong cùng một khách sạn suốt 3 tháng. Anh ấy là một trong những người có ảnh hưởng lớn nhất đến sự nghiệp của tôi, luôn quan tâm chỉ bảo tôi. Sau này lúc thi đấu, Mauricio chơi ngay phía sau tôi, không ngừng thúc đẩy, hướng dẫn và giúp đỡ tôi.”
Hơn hai thập kỷ sau, Arteta nhìn lại quãng thời gian ấy mà không một chút hối tiếc. Anh xem đó là một trải nghiệm quý báu, góp phần định hình nên con người mình sau này. Trong cuộc trả lời họp báo đêm qua trước thềm tiếp đón PSG, Arteta khi được hỏi về những tháng ngày còn gắn bó với Les Parisiens, đã bộc bạch như sau:
“Đó là lần đầu tiên tôi trải nghiệm bóng đá chuyên nghiệp. Một quãng thời gian đáng nhớ và tôi yêu từng phút giây ở PSG. Tôi sẽ luôn biết ơn PSG và HLV Luis Fernandez, người đã tin tưởng và trao cơ hội cho tôi khi tôi còn rất trẻ, mới 17, 18 tuổi. Tôi được chơi bóng đá chuyên nghiệp ở đó, có được trải nghiệm ở một CLB tầm cỡ, tại một thành phố mà có lẽ là đẹp nhất của châu Âu. Những ký ức đó sẽ mại đọng lại trong tôi.”
“Những đồng đội ở PSG ngày đó đã giúp tôi trưởng thành và định hình phong cách chơi bóng của mình. Cũng chính ở đó mà ngọn lửa trở thành một HLV trong tương lai bắt đầu nhen nhóm trong tôi. Một vài những cái tên ở PSG đã đóng vai trò quan trọng với tôi trong giai đoạn ấy của sự nghiệp: Ronaldinho, Anelka, Okocha, Pochettino, Gabriel Heinze đều là những cầu thủ xuất sắc.”
Yves Ribardiere thời đó như một “bà vú” trong phòng thay đồ đội chủ sân Công viên các Hoàng tử. Ông vẫn giữ được mối quan hệ thân thiết với Arteta từ thời đó đến nay, từng thường xuyên đến thăm Arteta tại khách sạn ở Lens mùa trước khi Arsenal hành quân đến Pháp trong một trận đấu ở vòng bảng Champions League, hoặc nhận được món quà Giáng sinh từ người thuyền trưởng Arsenal dành cho con trai mình vào năm 2021.
Yves Ribardiere nhớ lại: “Mikel thuở ấy sống ở một khu vực hẻo lánh thuộc Loges. Dù ba mẹ cậu ấy thường xuyên đến thăm, nhưng những tháng đầu tiên diễn ra khó khăn, đặc biệt là khi tôi mất 5-6 tháng để tìm cho cậu ấy một căn hộ ở trung tâm Saint-Germain. Ấy vậy mà Mikel đã có phong thái của một người đàn ông lịch lãm, rất tận tâm và học tiếng Pháp hai lần một tuần. Khác với những người còn lại, cậu ấy luôn cố gắng hết mình.”
Trên sân, Arteta trưởng thành nhanh chóng. Vào ngày 14 tháng 02 năm 2001, anh tỏa sáng rực rỡ ở sân chơi Champions League trong trận đấu trên sân nhà San Siro của AC Milan (1-1). Ngày hôm sau, trên chuyên mục “Jeu et les joueurs” của tờ L’Equipe, có một đoạn viết: “Barça xem Arteta là người kế nhiệm của Guardiola. Cầu thủ trẻ sinh ra ở xứ Basque đã chứng minh rằng sự so sánh này hoàn toàn có cơ sở. Ở tuổi 18, Arteta không hề tỏ ra e dè trước đám đông cuồng nhiệt ở San Siro, anh chơi một thứ bóng đá điềm tĩnh, giữ chắc quả bóng trong chân và luôn tung ra những đường chuyền chính xác.”
Không có một cuộc phỏng vấn hay bài báo nào viết về Arteta trong quãng thời gian anh gắn bó với Paris mà không có một câu hỏi hoặc một đề cập đến Pep Guardiola, thần tượng tuổi trẻ của anh, người mà sau này anh trở thành trợ lý tại Man City từ năm 2016 đến 2019, và hiện tại là đối thủ của anh.
Câu trả lời của Mikel hầu như không bao giờ thay đổi: “Đó là một vinh dự quá lớn, khi được so sánh với Pep. Tôi chỉ nhanh, có khả năng tạo nhịp điệu cho hàng tiền vệ, nhưng tôi vẫn còn thiếu nhiều thứ, cũng như vẫn còn non kinh nghiệm.”
Có lẽ Arteta đã đúng. Bởi thực tế, anh chưa bao giờ được gọi lên ĐTQG Tây Ban Nha và chỉ chơi cho một CLB lớn duy nhất là Arsenal (từ 2011-2016). Nhưng sau quãng thời gian ở PSG, có cảm tưởng mọi thứ dường như đều có thể với Arteta và anh đã thực hiện được ước mơ khi đến đây, đó là: “Làm việc, chơi bóng, và chơi bóng.”
42 trận đấu trong mùa giải 2001/02, 4 bàn thắng, 5 đường kiến tạo, khoảng thời gian đó đáng lẽ đã có một kết thúc tốt đẹp hơn thay vì khép lại trong sự cay đắng, những lời nói dối nhỏ nhặt và những thao túng thị trường quen thuộc.
Arteta được Barça cho PSG hỏi mượn và họ muốn bán đứt anh. Nói như chính Arteta trong cuộc họp báo mới đây, thì là: “Tôi đã rất mong muốn có thể tiếp tục sự nghiệp ở đó, nhưng bấy giờ tôi vẫn thuộc biên chế của Barça và các bên đã không thể đạt được thỏa thuận cuối cùng. Do đó, tôi buộc phải tìm kiếm một cơ hội mới. Tôi đã có những kỷ niệm tuyệt vời tại Paris và rất tiếc khi phải ra đi, nhưng đó là quy luật của bóng đá.”
Điều khoản giải phóng hợp đồng giữa Arteta và Barça ngày đó lên tới 9,15 triệu euro. CLB xứ Catalunya đã đề nghị PSG kích hoạt điều khoản này với giá ưu đãi, là 7,62 triệu euro trước thời hạn. Song, CLB kinh đô nước Pháp thời ấy dưới thời quyền chủ tịch Laurent Perpere (tiếp quản vị trí sau khi Charles Bietry từ chức) không một xu dính túi, kiệt quệ với khoản nợ 50 triệu euro mà nhà đài Canal+ quyết định không xóa sổ.
Thế rồi, Glasgow Rangers nhảy vào, đưa ra lời đề nghị 10,6 triệu euro và mức lương hàng tháng 150.000 euro. Vào ngày 22 tháng 3 năm 2002, CLB của Scotland công bố sự xuất hiện của Arteta vào mùa hè năm đó.
Nội tình của vụ chuyển nhượng là như vậy, nhưng suốt một thời gian dài sau này, Arteta đã phải lên tiếng phủ nhận những lời dối lừa của Laurent Perpere. Cựu chủ tịch PSG thời ấy không ngừng công kích cả những người thân cận của Arteta lẫn Barça, khi tuyên bố: “Đạo đức là điều quan trọng. Những kẻ muốn có Ronaldinho không nhất thiết đã ghi điểm trong vụ việc này.”
Ai cũng rõ, cầu thủ người Brazil đã ký hợp đồng với Barça một năm sau đó, và Arteta thì bày tỏ sự bất bình khi cho rằng mình đã bị đối xử không công bằng trong mùa xuân đầy sóng gió của năm 2002: “Tôi không hiểu ông ta (Perpere) muốn nói gì. Có lẽ PSG đang gặp những vấn đề khác. Tôi đã nói sự thật với họ và lương tâm tôi thanh thản.”
Dưới thời Luis Fernandez, Arteta đã bộc lộ những tố chất của một nhà lãnh đạo. “Cậu ấy có thể trở nên căng thẳng và quay lại phòng thay đồ trong trạng thái bực bội,” Nicolas Azoulay, người phụ trách hậu cần của PSG, nhớ lại. “Nhưng bên ngoài, Mikel là một con người lịch sự, tôn trọng người khác, luôn đúng giờ, nhã nhặn và không bao giờ nói năng lớn tiếng.”
Mikel ngày đó khi còn ở PSG cũng giống như hiện tại, chỉ khác là trên băng ghế huấn luyện của Arsenal.
(Dịch từ L’Equipe)
Xem thêm: