Massimiliano Allegri: Nhà vô địch đi ngược thời đại

 

Massimiliano Allegri là một người thích vẽ nguệch ngoạc. Trong suốt 2 giờ trò chuyện, ông - cựu HLV AC Milan và Juventus - đã vẽ kín tập giấy trước mặt mình. Cuối cùng, 7 trang giấy đã bị phủ kín bởi những nét vẽ nguệch ngoạc.

 

Trong một vài trường hợp, những hình ảnh rất dễ để giúp chúng ta xác định điều gì đó. Đường viền của sân bóng được đánh dấu bằng rất nhiều con số biểu thị sơ đồ chiến thuật cùng những mũi tên để làm nổi bật hướng chạy. Những thứ khác thì mang tính tượng hình nhiều hơn: ở góc của một trang giấy là hình một người que bị treo cổ. Ở góc đối diện, ông viết từ “bảng”. Nó được khoanh tròn và gạch chân, do đó chắc chắn là vô cùng quan trọng.

 

Rất nhiều quan điểm mang tính học thuật quan trọng được thể hiện trong những nét vẽ nguệch ngoạc: nhà tâm lý học Robert C. Burns từng nói rằng những đoạn ghi chép tưởng như như vớ vẩn, vô vị “có thể mang nhiều thông điệp vô thức”. Có thể, đó là dấu hiệu cho thấy Allegri đang nhớ bóng đá. Có lẽ một vài tháng sau khi ông chia tay Juventus sau 5 năm huấn luyện, chúng đã phản ánh mong muốn được trở lại với công việc lên kế hoạch thi đấu, giành những chiến thắng và ăn mừng danh hiệu. 

 

Dù vậy, nếu dành một chút thời gian cùng ông sẽ thấy đó không phải ấn tượng duy nhất mà nhà cầm quân người Italy mang lại. 6 tháng vừa qua là lần đầu tiên Allegri rời khỏi bóng đá trong 34 năm: 18 năm với tư cách một tiền vệ mà ông tự nhận rằng “Tôi là một cầu thủ hạng xoàng” và 16 năm làm HLV, 1 lần vô địch quốc gia với AC Milan và 5 lần cùng Juventus.

 

Tất nhiên, mọi HLV hàng đầu đều bắt buộc cần quãng thời gian “nghỉ phép”, ví dụ như khi Pep Guardiola tuyên bố mất đi nhiệt huyết sau 4 mùa giải dẫn dắt Barcelona, ông đã tới New York nghỉ ngơi trong 1 năm để tái tạo lại năng lượng. Dù vậy, Allegri không coi mình đang “nghỉ phép” bởi điều đó sẽ gợi ra hình ảnh ông đã quá mệt mỏi với công việc, với thể thao, với những ý tưởng. Ông chỉ đang “tạm nghỉ”, điều mà ông cảm thấy xứng đáng và dễ hiểu.

 

Ông không dành hết thời gian để đi khắp châu Âu, theo dõi các buổi tập, quan sát đối thủ hoặc đội bóng có thể sẽ dẫn dắt trong tương lai mà thay vào đó điều chỉnh lại suy nghĩ của mình. Khi Guardiola nghỉ ngơi vì thấy mất nhiệt, đó là bởi ông dành quá nhiều thời gian cho bóng đá. Allegri thì có những sở thích khác.

 

“Tôi đọc rất nhiều sách”, chiến lược gia 52 tuổi chia sẻ, chủ yếu trong đó là thể loại giật gân, nhưng ngoài ra còn cả một cuốn về họa sĩ Amedeo Modigliani, chính nó đã truyền cảm hứng để ông đến một triển lãm ở London. “Tôi dành thời gian cho gia đình, bạn bè, tận hưởng cuộc sống”.

 

Trong 2 giờ trò chuyện, HLV 52 tuổi liên tục cầm bút chì, vẽ viết vào giấy và lật trang. Nếu có một điều gì đó mang tính chính thống trong bóng đá thì rất có thể Allegri sẽ không làm theo. Tất nhiên, ông là một HLV có đẳng cấp, chủ nhân của 6 danh hiệu Serie A, người đã 2 lần xuất hiện trong trận chung kết Champions League. Ông là 1 trong 12 người được mời tới Diễn đàn các HLV xuất sắc của UEFA hồi tháng 11 vừa qua. Ông là người duy nhất tham dự mà không đảm nhận công việc gì.

 

Danh tiếng của ông đủ lớn để ông nói rằng sẽ chỉ trở lại với công việc vào tháng 6 năm sau. Ông có thể lựa chọn CLB mà mình muốn. “Sau 5 năm ở Juventus, tôi không muốn trở lại bóng đá và làm không tốt. "Đó là một lựa chọn quan trọng”, ông chia sẻ. Allegri muốn một CLB có “quy tắc, kỷ luật, cấu trúc nội bộ mạnh mẽ”. Ông không chấp nhận rủi ro với một đội bóng không thể cạnh tranh. Trong vài tháng qua, tin đồn về Allegri được gắn với một số đội bóng hàng đầu châu Âu như Arsenal, Manchester United, Bayern Munich, Paris Saint-Germain. Cùng với Mauricio Pochettino thì ông là HLV tự do được thèm muốn nhất thế giới bóng đá thời điểm hiện tại.

 

Tuy nhiên, trong Allegri mang một nét “phản văn hóa” mạnh mẽ. Ông không hoàn toàn phù hợp với mô hình của một HLV hiện đại kiểu mẫu. Trong kỷ nguyên mà các HLV được xem là các triết gia với những tư tưởng khác thường thấm nhuần vào người hâm mộ và truyền thông thì Allegri lại ngược lại. Ông cho biết bản thân tin rằng các CLB và các thành phố có “bản sắc” riêng. Và nhiệm vụ của ông là thích nghi với “những điều vô hình” đó chứ không phải áp đặt một khái niệm xa lạ. Bóng đá trong mắt ông là “một trò chơi đồng đội được định hình bởi các cá nhân: một đối một, một đối một”. Ông thích xem bóng rổ vì nó tập trung vào tài năng của cá nhân.

 

Allegri không thích những khuôn mẫu chơi bóng phức tạp: ông nói rằng chúng phù hợp với những sân nhỏ hơn như của bóng rổ chứ không phải sân bóng lớn như bóng đá. “Bóng đá là nghệ thuật”, ông nói. Ông không có máy tính - dù thừa nhận có một máy tính bảng - và hoài nghi về sự phụ thuộc vào số liệu.

 

“Tôi lớn lên ở một trường đua ngựa cùng ông”, chiến lược gia 52 tuổi cho biết. Quê hương ông - thành phố Livorno thuộc vùng Tuscany - có truyền thống về đua ngựa. “Federico Tesio - HLV vĩ đại nhất lịch sử - nói rằng bạn có thể biết một con ngựa sẽ chạy như thế nào khi nhìn chân của nó di chuyển vào buổi sáng. Với cầu thủ bóng đá cũng vậy. Bạn phải xem cách họ di chuyển, do đó con mắt là quan trọng nhất”.

 

Ông cho rằng quan điểm một HLV có thể làm tốt hơn khi ngồi trên khán đài, nhìn toàn cảnh trận đấu thay vì ngồi ở dưới sân - nơi bạn có thể ngửi thấy mùi mồ hôi và nhìn thấy nỗi sợ - là “một trong những lời dối trá nhất trong bóng đá”. Allegri nói: “Nếu ngồi trên khán đài, bạn có thể bị mất đi sự liên kết. Bạn cần phải nhìn thẳng vào mắt cầu thủ, nhìn gương mặt họ. Các khán đài là dành cho người hâm mộ”.

 

Đặc biệt, Allegri phản đối những gì mà ông xem là “cực đoan” của bóng đá Italy khi dựa vào chiến thuật. Ông thấy kỳ cục khi ở Coverciano - nơi đào tạo các HLV Italy - họ tập trung vào hệ thống chứ không phải “truyền tải thông điệp, cách cảm nhận trận đấu”.

 

“Cảm giác là điều quan trọng nhất”, ông khẳng định. Tận sâu trong những cảm giác đó là thứ ông bỏ lỡ: cơ hội để tận hưởng bóng đá. Cựu HLV trưởng Juventus bày tỏ: “Hiện tại tôi theo dõi bóng đá nhiều hơn khi tôi còn đang làm việc. Sau đó là những điểm nhấn nổi bật từ các phân tích viên chỉ ra. Bạn ở cùng đội nhiều đến nỗi không có thời gian cho việc khác. Các video luôn phải không dài quá 5 phút: bạn có thể xem mọi thứ mình cần. Nếu chúng dài đến 10 phút, tôi sẽ nói: cắt, cắt, cắt”.

 

Dù vậy trong vài tháng qua, ông đã có thể xem 5 hay 6 trận đấu mỗi tuần trên khắp châu Âu. Ông cảm thấy ấn tượng nhất với Liverpool, đội bóng đang dẫn đầu Premier League. Ông ca ngợi những gì mà Jürgen Klopp đã làm khi thay đối cách chơi của đội bóng. “Khi ông ấy ở Borussia Dortmund, những bàn thắng thường đến dễ dàng. Bây giờ thì hàng phòng ngự cũng có sự cân bằng”, Allegri bày tỏ.

 

Chiến lược gia Italy cũng thích Manchester City của Pep Guardiola. Ông ấn tượng với Cagliari - đội bóng cũ - trong cuộc cạnh tranh đầy bất ngờ cho một vị trí tham dự Champions League và nói khi theo dõi Atalanta - lúc này đã lọt vào vòng 16 đội đấu trường danh giá nhất châu Âu cấp CLB - thấy “giải trí” chủ yếu vì họ chơi “một đối một trên khắp mặt sân”.

 

“Tôi cũng huấn luyện khi đang theo dõi các trận đấu”, ông chia sẻ. “Tôi nghĩ xem mình sẽ làm gì trong tình huống này, mình sẽ phản ứng ra sao trong tình huống kia”. Ông nhớ cảm giác khi ở trên sân và nghĩ về cách giải quyết vấn đề. “Tôi thích ở trong những tình huống gặp áp lực như thế. Tìm ra giải pháp lý tưởng là điều thật tuyệt vời”, Allegri nói.

 

Nghe có vẻ đáng chờ đợi khi chúng ta tin những thứ sẽ kéo ông trở lại vào tháng 6 là khát khao đập tan sự “độc quyền” của chiến thuật, triết lý và hệ thống. Điều này nghe thì thật hấp dẫn, nhưng không đúng. Cơ hội cạnh tranh một lần nữa để “tận hưởng trận đấu” mới là thứ sẽ lôi kéo Allegri.

 

Còn giờ đây, Allegri đang dành thời gian cho nghệ thuật, những cuốn sách, những chuyến du lịch, tất cả mọi thứ khác trong cuộc sống. Nhà cầm quân người Italy dành thời gian để vẽ những nét nguệch ngoạc và ông thích thế, dù có thể có những điều vụt lóe lên trong tiềm thức của ông, tất cả những thứ xảy ra trên sân và sơ đồ đội hình. Có thời gian để giải quyết những vấn đề trên trang giấy, nhưng thực sự xử lý chúng trên sân cả thì hoàn toàn khác.