Cái tên Mason Mount vẫn luôn được gắn liền với Frank Lampard. Sự phát triển của Mount ở Chelsea chắc chắn có một phần ảnh hưởng từ Super Frankie. Nhưng lúc này là cơ hội đáng giá để tiền vệ 22 tuổi thoát khỏi những nghi ngờ của một bộ phận người hâm mộ Chelsea.
Thomas Tuchel khẳng định quan điểm bằng cách nhắc hai lần, những lời mang tính trấn an này để kết thúc câu hỏi liên quan đến Mason Mount mà ông nhận được. Trong trận đầu tiên nắm quyền dẫn dắt đội bóng chủ sân Stamford Bridge - trận hòa Wolverhampton - ông đã loại tiền vệ 22 tuổi khỏi đội hình xuất phát, kết thúc chuỗi 10 trận đá chính liên tiếp trên mọi đấu trường của anh.
Khi đưa ra quyết định này, chắc hẳn ông đã đoán được những phản ứng và câu hỏi dành cho mình. Tuchel nói: “Tôi thích những gì mình quan sát được từ Mason trong suốt 3 ngày qua. Tôi rất thích tính cách cậu ấy. Một chàng trai dễ mến, giàu tính cạnh tranh và rất tài năng. Điều quan trọng nhất là cậu ấy đặt hết cái tâm khi chơi bóng.
Cậu ấy quan tâm Chelsea 100% và cống hiến 100% khả năng mỗi khi thi đấu. Đây là cơ sở cho một bước phát triển lớn. Tôi rất rất vui khi có cậu ấy ở đây, tôi sẽ không ngừng thúc đẩy và dẫn dắt cậu ấy. Tôi tin tưởng cậu ấy”.
Tuchel chứng minh cho lời nói của mình bằng cách để Mount đá chính trong chiến thắng trước Burnley. Màn trình diễn của Mount thu hút những quan điểm trái chiều trong cộng đồng người hâm mộ. Nhiều người tập trung vào một vài ví dụ về sự lãng phí trong 1/3 sân cuối cùng khi Mount không thể dứt điểm trúng đích lần nào trong cả 4 tình huống - nhiều nhất The Blues.
Những người khác thì nhấn mạnh vào sự thiếu hiệu quả của anh ở các khu vực khác trên sân. Thi đấu trong vai trò một trong hai tiền vệ sáng tạo trong hiệp 1 và hoạt động như một số 10 duy nhất trong hiệp 2, anh liên tục tìm kiếm khoảng trống giữa các tuyến phòng ngự của Burnley, nhận bóng từ Jorginho và Mateo Kovacic, luân chuyển bóng nhanh và chính xác. Anh đóng vai trò quan trọng trong việc giúp Hudson-Odoi thường xuyên có cơ hội để tỏa sáng bên cánh phải.
Theo nhiều cách, màn trình diễn đó gói gọn tất cả những cuộc thảo luận về Mount. Anh chưa bao giờ giỏi ghi bàn hoặc kiến tạo, những con số thống kê cơ bản mà nhiều nhà quan sát bình thường coi đó là chỉ số chính đánh giá chất lượng một tiền vệ tấn công.
Tuy nhiên có rất nhiều chỉ dấu trong cuộc chạm trán Burnley thể hiện giá trị mà anh mang lại cho đội bóng. Và điều sai lầm nhất là quả quyết tin anh không thể chứng minh tầm quan trọng dưới thời Tuchel như đã từng làm dưới thời Lampard.
2. Mount thấy vị trí tốt nhất của anh là số 8 trong hàng tiền vệ 3 người. Mùa giải trước, anh không được thi đấu nhiều ở vai trò này cho đến khi Lampard chuyển sang 4-3-3 sau khi Premier League trở lại sau quãng thời gian cách ly xã hội.
Trước đó, anh chủ yếu đá vị trí số 10 trong sơ đồ 4-2-3-1 hoặc đôi khi là 1 trong 2 cầu thủ sáng tạo ở cánh. Thực tế, cho đến thời điểm hiện tại của mùa giải anh thi đấu trong vai trò tiền vệ trung tâm (1293 phút) nhiều hơn toàn bộ mùa giải 2019/2020 (1043 phút).
Số trận Mount ra sân ở vai trò tiền vệ trung tâm chiếm 79,9% tổng số phút thi đấu của anh ở Premier League mùa giải này, tăng 36,4% so với mùa 2019/2020. Xét trong bối cảnh anh đá xa khung thành đối thủ hơn, không ngạc nhiên khi mối đe dọa của anh giảm xuống: tỷ lệ bàn thắng kỳ vọng (xG)/90 phút của anh giảm từ 0,23 xuống 0,13.
Tỷ lệ kiến tạo kỳ vọng/90 phút của cầu thủ người Anh tăng từ 0,14 lên 0,2. Thực tế, việc anh là một chuyên gia bóng chết đích thực cũng hỗ trợ trong khía cạnh này. Những tình huống đá phạt góc của anh thường rất nguy hiểm và anh đã kiến tạo 4 trong tổng số 6 bàn thắng của Chelsea từ các tình huống phạt góc của The Blues ở mùa giải năm nay.
Đáng chú ý là sự tiến bộ trong các hành động tạo cơ hội dứt điểm/90 phút (chuyền bóng, rê bóng và bị phạm lỗi dẫn trực tiếp đến một cú dứt điểm) của anh đã tăng từ 3,67 trong mùa giải 2019/2020 lên 4,56 mùa này. Mount đứng thứ 6 về khoản này ở Premier League, trên James Maddison của Leicester City và chỉ kém hơn so với những chân chuyền đẳng cấp: Jack Grealish, Kevin De Bruyne, Hakim Ziyech và Bruno Fernandes. Những cầu thủ kể trên thường đá cao hơn Mount trong phần lớn thời gian mùa này.
Mùa giải trước Mount đặt mục tiêu ghi 10 bàn thắng ở Premier League. Anh không hoàn thành mục tiêu này, dù 7 pha lập công và 5 kiến tạo trong 37 lần ra sân là đủ ấn tượng để anh xứng đáng có vị trí trong cuộc cách mạng trẻ hóa của Lampard. Trong 20 trận đầu tiên ở Premier League mùa này, tiền vệ 22 tuổi chỉ ghi 2 bàn và 3 kiến tạo, có thể anh sẽ khó vượt qua thành tích mùa trước - nhất là khi Tuchel có tiếng trong việc xoay tua đội hình.
Sự sụt giảm trong những đóng góp ở 1/3 sân cuối cùng chỉ là hệ quả của việc Mount đánh giá lại những ưu tiên của anh ở trên sân vì nó liên quan đến việc thay đổi vị trí. Nếu so sánh những phút anh đá tiền vệ trung tâm ở mùa giải 2019/2020 với những màn trình diễn trong vai trò số 8 ở mùa này, ta thấy Mount đang cố gắng giúp đội bóng theo nhiều cách khác nhau bằng cách tập trung tài năng và năng lượng của anh cho những khu vực trên sân lẫn khía cạnh khác của trận đấu.
Mùa này, Mount có số pha chạm bóng mỗi 90 phút ở phần sân phòng ngự của Chelsea nhiều hơn 10,6 so với mùa trước, và chạm bóng ở vòng cấm địa đối phương ít hơn 10%. Những con số liên quan khả năng sáng tạo được nhắc đến ở trên nhấn mạnh anh vẫn có đóng góp tích cực vào quá trình tấn công. Tuy nhiên, anh thường tham gia vào giai đoạn đầu của quá trình tấn công ấy, biểu đồ dưới đây minh họa điều đó:
Mount đã từ bỏ tham gia trực tiếp vào việc đe dọa khung thành đối phương mà thay vào đó đảm trách nhiều hơn khối lượng nhiệm vụ phòng ngự.
Đồ họa dưới đây, dựa trên dữ liệu của Mount ở vị trí tiền vệ trung tâm mùa giải 2019/2020, nhấn mạnh khả năng của anh khi cầm bóng cũng như tần suất đe dọa vòng cấm địa đối phương. Đóng góp vào phòng ngự là yếu tố phụ trong lối chơi tổng thể của anh.
Hãy so sánh điều đó với đóng góp của anh ở mùa giải này cũng ở vai trò tiền vệ trung tâm. Khả năng của anh khi cầm bóng vẫn tương đồng, ngoại trừ việc ít đe dọa vòng cấm địa đối phương hơn. Tuy nhiên, anh chủ động phòng ngự nhiều hơn khi The Blues không kiểm soát bóng.
Số pha tắc bóng và cắt bóng mỗi 90 phút của Mount đã tăng từ 1,94 ở mùa trước lên 3,94 mùa này. Số pha chặn bóng mỗi 90 phút của anh cũng tăng từ 0,82 lên 1,33. Anh nỗ lực hơn để ngăn cản những pha di chuyển của đối phương ở trung tâm hàng tiền vệ và thành công nhiều hơn bao giờ hết.
Không cầu thủ nào của Chelsea gây áp lực lên đối phương nhiều hơn Mount; trung bình anh có 20,8 tình huống gây áp lực mỗi 90 phút và tỷ lệ thành công - số lần gây áp lực giúp đội bóng giành quyền kiểm soát bóng trong 5 giây - là 30,5% ở mùa này (mùa trước là 28,1%).
Ngay cả những kết quả và màn trình diễn của Chelsea sa sút mạnh mẽ trong những tuần cuối cùng Lampard tại vị, nhưng phong độ của Mount vẫn ổn định hơn hầu hết. Anh đã trở thành một tiền vệ toàn diện, đáng tin cậy hơn. Vậy tiếp theo thì sao?
3. Không có vị trí số 8 nào trong hệ thống 3-4-2-1 mà Tuchel sử dụng trước Wolves và Burnley. Hồ sơ huấn luyện của chiến lược gia người Đức không cho thấy Mount sẽ được xếp vào đội hình. Tuy nhiên bất cứ cầu thủ Chelsea nào muốn trở thành một phần quan trọng trong kế hoạch của Tuchel sẽ cần thể hiện khả năng thích ứng cũng như tuân thủ chiến thuật.
Mount đã làm điều đó với vai trò tiền vệ dâng cao hơn, trước hết là 8 phút vào sân từ ghế dự bị trước Wolves và sau đó là đá chính trong cuộc chạm trán Burnley.
Chiến thuật của Tuchel trong cả hai trận này đều xoay quanh việc kiểm soát trung lộ, sau đó áp đảo ở hai cánh. Khoảng cách thu hẹp trong đội hình phòng ngự 4-4-2 của Burnley khiến Chelsea cần tận dụng tối đa không gian có sẵn cho họ ở cánh và Mount là chìa khóa tạo ra những cơ hội ấy.
Nhiệm vụ của anh là làm chủ không gian các tuyến phòng ngự và trung tuyến của đội khách, thu hút sự chú ý của hậu vệ trái Erik Pieters, trong khi Hudson-Odoi ôm biên. Kovacic và Jorginho thường xuyên tìm thấy anh từ sớm…
Trong tình huống này, Mount nhận đường chuyền bổng của Kovacic trong tư thế sẵn sàng xoay người, kéo bóng lên trên và chuyền cho Hudson-Odoi ở cánh. Chuỗi hành động ở phút thứ 3 này đã tạo ra nhịp điệu cho cả trận đấu…
Sau đó vẫn trong hiệp 1, Mount nhận bóng ở cùng khu vực với Hudson-Odoi lúc này đang đứng hơi thấp một chút. Anh lập tức nhận ra khoảng trống ở giữa sân, đi bóng từ cánh phải sang trái và chuyền cho Timo Werner…
Sau khi tạo ra mối đe dọa của Hudson-Odoi trong những phút đầu tiên, Mount cũng đủ tỉnh táo để biến mình thành mồi nhử. Ở đây, anh sẵn sàng nhận đường chuyền từ Cesar Azpilicueta, vây xung quanh là các hậu vệ Burnley…
… nhưng khi Jack Cork lao về phía anh, anh giữ bóng và đưa trái bóng về phía sau trong một động tác, đi bóng vào trục giữa ở giữa Cork và Pieters. Anh cũng tránh Ben Mee trước khi James Tarkowski tiến lên thực hiện cú tắc bóng quan trọng.
Bàn thắng mở tỷ số của Chelsea đến từ việc Mount lùi về vị trí trung tâm quen thuộc. Anh đứng ở sân nhà để làm địa chỉ nhận bóng giúp Jorginho có thể đưa ra lựa chọn dễ dàng…
… sau đó anh tiến vào phần sân Burnley, căn thời gian chính xác khi đi bóng. Trong khi đó, Hudson-Odoi thu hút sự chú ý của Pieters, Azpilicueta thì băng lên hỗ trợ và pha bóng này đã được tưởng thừng bằng bàn thắng.
Trong hiệp 2, Mount với vai trò số 10 đúng nghĩa đã tiếp tục làm khổ Burnley khi Tuchel thay Tammy Abraham bằng Christian Pulisic. Một lần nữa, anh nhận bóng ở phía sau hàng tiền vệ đội khách…
… một pha chạm bóng khéo léo khác giúp anh kiểm soát đường chuyền trong khi xoay người để tránh khỏi áp lực của Burnley trước khi nhanh chóng nhận thấy Marcos Alonso đứng ở một vị trí tạt bóng thuận lợi bên cánh trái.
Một phút sau, anh lại đứng phía sau hàng tiền vệ Burnley khi Jorginho quan sát các lựa chọn chuyền bóng và trước đó đã để ý thấy khoảng trống bên trái…
Mount nhận bóng và nhanh chóng chuyền cho Pulisic. Cầu thủ người Mỹ sau đó căng ngang từ cánh phải, đường chuyền bị hậu vệ Burnley cắt.
Ngoài ra cũng có những ví dụ tiêu biểu về ảnh hưởng của Mount lên khía cạnh phòng ngự trong trận đấu. Giữa hiệp 1, anh phối hợp với Hudson-Odoi để cắt đường bóng của Dwight McNeil ở gần biên trái…
… McNeil cố gắng quay lại nhưng Mount đã phán đoán, cướp bóng, bắt đầu đợt phản công khi Abraham và Werner bắt đầu chạy.
Đầu hiệp 2, Mount thể hiện cường độ tương tự khi phối hợp với Jorginho và Pulisic để hạn chế các phương án chuyền bóng của Pieters - lúc này dự tính chuyền cho Cork…
Anh cắt đường bóng khỏi chân Cork và chuyền ngay cho Pulisic - người lao vào vòng cấm và cố gắng chuyền đến vị trí của Werner.
Khả năng nhận thức vị trí các đồng đội và thấu hiểu chiến thuật của Tuchel đã tạo nền tảng tấn công giúp Chelsea đánh bại Burnley. Ngay cả khi đội bóng không trở lại với sơ đồ 4-3-3 nơi anh được đá vị trí số 8 yêu thích, chẳng có lý do gì để nghĩ tuyển thủ Anh không thể tiếp tục hiệu quả khi đá cao hơn. Bằng chứng của hai trận đấu gần nhất cho thấy anh có thể là phương án an toàn hơn Ziyech hay Kai Havertz trong cuộc đối đầu Tottenham Hotspur vòng này.
Cái tên Mason Mount vẫn luôn được gắn liền với Frank Lampard. Sự phát triển của Mount ở Chelsea chắc chắn có một phần ảnh hưởng từ Super Frankie. Nhưng lúc này là cơ hội đáng giá để tiền vệ 22 tuổi thoát khỏi những nghi ngờ của một bộ phận người hâm mộ Chelsea.
Anh vẫn còn rất nhiều thời gian để phát triển. Những bước tiến mà Mount đạt được kể từ khi trở về Chelsea vào mùa hè 2019 là rất đáng kể và Tuchel có thể sẽ đánh giá cao sự đa năng của anh. Không có gì phải lo lắng về thái độ của Mount và chừng nào anh còn tiếp tục giúp chiến thuật của Tuchel phát huy hiệu quả, thực sự không có gì phải lo lắng cả.
Lược dịch từ bài viết “The proof Mason Mount is so much more than ‘teacher’s pet’” của tác giả Liam Twomey và Mark Carey trên The Athletic.