Mario Gotze: Gác lại quá khứ, bình tâm với hiện tại

Những lời động viên từ HLV Joachim Low đã ám ảnh Mario Gotze. “Hãy cho cả thế giới thấy cậu giỏi hơn Messi”, HLV trưởng đội tuyển Đức nói với cầu thủ 22 tuổi khi anh chuẩn bị vào sân trận chung kết World Cup 2014 khi tỷ số vẫn là 0-0.

10 phút sau, Gotze xuất hiện đúng lúc và tung cú vô lê giúp Đức vươn lên dẫn trước 1-0 ở hiệp phụ. Và sau đó Die Mannschaft lên ngôi vô địch World Cup nhờ bàn thắng ấy. Gotze trở thành bất tử. “Gotze là một cậu bé kỳ diệu, một thần đồng. Cậu ấy có thể thi đấu ở bất cứ vị trí nào trên hàng công”, đó là những gì Low chia sẻ sau trận đấu. Danh hiệu vô địch thế giới và bàn thắng ấy là bước tiến nữa trong sự nghiệp hứa hẹn sẽ rất tuyệt vời của Gotze.

Tua nhanh đến năm 2020, Gotze dường như đã bị xóa bỏ vị thế ngôi sao, 1 tài năng đã không còn ở vị thế những cầu thủ hàng đầu. Những chỉ trích, nhận xét như thế là điều anh đã phải nhận, nhưng những năm gần đây anh nhận ra chỉ cần đáp ứng được những kỳ vọng của chính bản thân mình mà thôi. Khi quyết định làm lại sự nghiệp ở PSV Eindhoven bình yên, Gotze đang ấp ủ lập kế hoạch cho cuộc đời thứ 2 của mình trong bóng đá.

Tháng 6 năm ngoái, Borussia Dortmund giải phóng hợp đồng với Gotze. 6 năm kể từ bàn thắng trên đất Brazil, trong khoảng thời gian đó anh dành 2 năm ở Bayern Munich và sau đó trở lại Dortmund, nơi phong độ và thể của anh sa sút nghiêm trọng. Nhưng hãy nhớ điều này: Gotze mới chỉ 28 tuổi.

Đá trận chuyên nghiệp đầu tiên khi mới 17 tuổi, sau đó cầu thủ tấn công người Đức đã giành 5 Bundesliga, ký 1 hợp đồng chuyển nhượng kỷ lục gây tranh cãi khi gia nhập Bayern Munich và rồi trở lại Dortmund với hy vọng xoa dịu những cổ động viên phẫn nộ của đội bóng vùng Ruhr. Sau đó là những vấn đề về sức khỏe, chấn thương, áp lực của sự kỳ vọng và những so sánh với màn trình diễn trong quá khứ.

Cuối cùng anh rời Dortmund theo dạng tự do và dành cả mùa hè tập luyện 1 mình trước khi làm dậy sóng mạng xã hội vào đầu tháng 10. Những sự chú ý vẫn đi theo Gotze nhưng anh không chủ đích tạo ra nó. Anh âm thầm đến PSV kiểm tra y tế, tuy nhiên 1 bức ảnh có hình chiếc Mercedes đen của anh đậu ở đường Vonderweg gần sân vận động Phillips đã được lan truyền.

Cái tên của anh vẫn còn ảnh hưởng, chỉ có điều anh không còn là chàng trai 17 tuổi không biết sợ hãi, sở hữu tiềm năng to lớn và là ngôi sao nhạc rock trong ban nhạc vinh quang mang tên Borussia Dortmund của thủ lĩnh Jurgen Klopp.

“Tôi không thấy đó là Mario Gotze cũ”, tiền vệ người Đức trả lời ESPN. “Tôi nghĩ chúng ta sẽ có những giai đoạn khác nhau trong sự nghiệp. Khi nhiều tuổi hơn, bạn có nhiều trải nghiệm và điều quan trọng là phát triển mọi lúc theo đúng hướng và cố gắng không là phiên bản cũ vì khi tôi là phiên bản cũ tức là tôi vẫn chỉ là cầu thủ trẻ”.

Mùa giải 2012/2013 đó anh đóng góp vào 30 bàn trong 44 trận. Huyền thoại Franz Beckenbauer nói hàng tiền vệ của Dortmund với Gotze và Marco Reus còn xuất sắc hơn cả bộ đôi Xavi và Iniesta.

Bayern đến gõ cửa và Gotze, 1 người Bavaria, đồng ý để kình địch của Dortmund kích hoạt điều khoản giải phóng hợp đồng 37 triệu euro, kỷ lục chuyển nhượng với 1 cầu thủ Đức thời điểm đó. Tin tức này được phát đi 36 tiếng trước trận đấu giữa Dortmund và Real Madrid ở bán kết Champions League. Nó giống như 1 đòn giáng mạnh vào Dortmund.

Trong cuốn "Building the Yellow Wall", tác giả Uli Hesse cho biết Klopp đã so sánh tin tức ấy với cảm giác của 1 “cơn đau tim”, trong khi Giám đốc Thể thao Michael Zorc “bước vào như ai đó vừa chết” để thông báo tin tức cho Klopp. Ngoài ra Hesse viết trong cuốn sách của mình: “trong câu chuyện này chỉ có những kẻ thua cuộc vì thương vụ chuyển nhượng sẽ trở thành 1 bước đi tai hại”.

Sau mùa giải đầu tiên đầy hứa hẹn khi thi đấu ở vị trí số 9 ảo, Gotze bước vào vòng chung kết World Cup 2014 với vị thế ngôi sao trẻ sáng giá nhất của tuyển Đức. Công bằng mà nói phong độ của anh ở giải đấu này không thực sự nổi bật. Sau đó trong trận chung kết, Andre Schurrle tạt bóng vào vòng cấm ở phút 112, Gotze khống chế bằng ngực và tung cú vô lê hạ gục thủ thành Sergio Romero của Argentina để lần thứ 4 Đức lên ngôi vô địch World Cup.

Những lời khen của Low, mà sau này Gotze thừa nhận đáng ra nên giữ kín, gần như không giúp gì trong việc giảm bớt áp lực. Trong khi đó vinh quang tại Brazil lại là dấu hiệu cho sự kết thúc chương đầu tiên trong bản giao hưởng của anh thay vì là chất xúc tác cho những khúc mở màn tiếp theo.

Hậu vệ Marcel Schmelzer nói “Tôi có thể tưởng tượng rằng 1 ngày nào đó cậu ấy sẽ nói đáng ra không ghi bàn thắng ấy thì tốt hơn”. Trong khi đó Fabian, anh trai của Mario, khẳng định: “Đạt được thành công như thế [ở tuổi 22] có lẽ là lý do khiến cậu ấy mất đi sự thoải mái”. Thời điểm đó Schurrle cũng nói bàn thắng ấy mang tới cho Gotze “rất nhiều áp lực”.

Trong cuộc trò chuyện với ESPN ở khu tập luyện của PSV, Gotze xem lại trận chung kết ấy. Anh nói chuyện gãy gọn và nhẹ nhàng nhưng thể hiện mọi thứ qua đôi tay của mình.

“Tôi nghĩ với mình, đó là điều tuyệt vời nhất diễn ra trong những năm tháng tuổi trẻ ấy vì tôi luôn mơ ước thi đấu ở World Cup và ghi bàn. Tôi nghĩ đó là 1 giấc mơ. Chắc chắn lúc đó tôi còn rất trẻ, tôi cũng phải đánh giá đúng giá trị… Tôi sẽ luôn tích cực nhưng, vâng, sự kỳ vọng… sự kỳ vọng mà bạn nhận từ truyền thông và tất cả những người xung quanh…”.

Anh nói 1 cách đứt quãng, từ “thật khó khăn” không được nói thành lời. Anh cảm thấy sự tung hô xung quanh mình “lên đến đỉnh điểm” năm anh 17 tuổi. Anh miễn cưỡng nói về những khó khăn đã bủa vây mình, ám chỉ rằng áp lực truyền thông rất lớn. “Bạn xuất hiện rất nhiều trên báo chí, truyền thông Đức… đó là 1 phần công việc nên tôi nghĩ cách duy nhất là xử lý nó theo cách tốt nhất với tôi trên khía cạnh vận động viên lẫn ngoài đời sống”.

“Gotze lý tưởng” của năm 2014 theo anh đi khắp nơi. 2 mùa giải sau đó ở Bayern Munich chứng kiến sự sa sút: những màn trình diễn rất nghèo nàn, anh được so sánh với phong độ trước đó hay người mà Guardiola mong muốn Bayern chiêu mộ mùa hè ấy: Neymar. Beckenbauer, người trước đó luôn ca ngợi Gotze nhiều nhất, nói anh thi đấu “như 1 đứa trẻ”.

“Kiểu hành vi này không phù hợp ở Bayern. Đó là lúc cậu ấy cần trưởng thành. Cậu ấy đã chứng minh ở Dortmund những gì cậu ấy có thể làm và chúng ta biết cậu ấy có tài năng to lớn. Nhưng vẫn thiếu thứ gì đó”, huyền thoại bóng đá Đức nhận định.

Giám đốc Điều hành Karl-Heinz Rummenigge của Bayern Munich thì đánh giá những lời khen của Low: “Những câu nói như vậy, một khi đã công khai, tất nhiên là gánh nặng to lớn và tai hại lên vai cậu ấy”.

Gotze trở lại Dortmund vào năm 2016. Anh ngồi ngoài tổng cộng 116 ngày ở mùa giải trước đó ở Bayern vì chấn thương gân khoeo. Đầu năm 2017, anh vẫn nhận được những câu hỏi về năm 2014. “Hình ảnh mọi người có về tôi chưa được cập nhật. Không phải lúc nào tôi cũng ghi bàn khi thi đấu hoặc được vào sân từ ghế dự bị như trận chung kết World Cup. Trong bóng đá không chỉ có thể. Hiện nay bóng đá phức tap hơn, nó còn là chạy, cường độ, sự siêng năng”, Gotze chia sẻ vào thời điểm ấy.

Nhưng sau đó, anh được chẩn đoán mắc hội chứng về cơ khiến các cơ bị yếu đi gây ra mệt mỏi. Cầu thủ người Đức phải ngồi ngoài đến hết mùa giải.

Lúc đó anh nói mình đã tập luyện rất nhiều, cố gắng chống lại những cảm giác mệt mỏi ấy. Những người không biết tình trạng đã chỉ trích thể lực của anh. Khi được hỏi về khoảng thời gian ấy, anh nói: “Đó không phải quãng thời gian đẹp nhất nhưng là giai đoạn để tôi học hỏi. Khi tôi 17 hay 18 tuổi, tôi bước chân vào Bundesliga mà không biết tất cả mọi thứ. Chính vì thế bạn phải cố gắng và cải thiện bản thân, đôi khi lùi lại vài bước và trải qua những thăng trầm. Tôi nghĩ điều này là bình thường và là 1 quá trình. Hiện tại tôi đang hạnh phúc với sự phát triển của bản thân”.

Điều mà Gotze thường xuyên nghĩ đến khi nhìn bản thân mình và bóng đá là thoát khỏi lăng kính của sự kỳ vọng và tiềm năng. Cựu cầu thủ Dortmund chia sẻ vào năm 2018: “Tôi không thể che lấp nó được”. Anh muốn nhìn sự nghiệp của bản thân từ góc nhìn toàn cảnh 360 độ thay vì chỉ vin vào quá khứ.

“Nếu có thể nói với tuổi trẻ của mình điều gì đó thì đó là hãy thoải mái 1 chút để nhìn toàn cảnh bức tranh và tôi sẽ không chỉ có 2 hay 3 năm chơi bóng. Đúng hơn là tôi có 15 năm để phát triển, cải thiện nên không cần quá khắc nghiệt với bản thân mà hãy thoải mái chút”.

Nhìn lại giai đoạn đó, Gotze thấy bình thản.

“Nhìn từ bên ngoài, chắc chắn có rất nhiều góc nhìn từ truyền thông và đi kèm áp lực, nhưng điều duy nhất quan trọng là quan điểm của tôi và tôi nhìn nhận bản thân cũng như sự phát triển của mình như thế nào. Có lẽ tôi đã tự tạo quá nhiều áp lực cho mình và đó là điều duy nhất quan trọng hơn những gì người khác kỳ vọng hay nói bởi suy cho cùng, vấn đề phụ thuộc vào bạn và cách bạn nhìn nhận bản thân”.

Áp lực tự gây ra đó là do “tham vọng” cá nhân của anh và sự “cố gắng phát triển, cải thiện bản thân mỗi ngày và mọi lúc”. Lúc này anh cười như để giảm bớt căng thẳng. Nhưng khi trò chuyện với Gotze, có cảm giác trong anh là sự bình tĩnh khi anh đón nhận niềm vui thi đấu ở PSV và khám phá lại tình yêu bóng đá.

Gotze được Dortmund giải phóng hợp đồng vào tháng 6 năm 2020. Anh bỏ lỡ những trận đấu cuối cùng của mùa giải vì cậu con trai Rome sinh non 6 tuần. Và thời điểm không thi đấu đó cho phép anh đánh giá lại những sự ưu tiên của mình.

Trong mùa giải cuối cùng ở Dortmund, hệ thống chiến thuật của đội bóng thay đổi khi họ chiêu mộ Erling Haaland và vai trò số 9 ảo của Gotze không còn cần thiết nữa. Dù HLV Lucien Favre nói Gotze có thể “thi đấu ở bất cứ đâu” thì sự đa năng đó đã chống lại anh. Anh chỉ thi đấu 609 phút, ghi 3 bàn và đóng góp 1 kiến tạo trong mùa giải cuối cùng. Tỷ lệ phút/bàn thắng của anh từ 205 ở Bayern đã lên tới 445 ở giai đoạn thứ 2 khoác áo Dortmund.

Sau khi chia tay Dortmund, Gotze dành thời gian nghỉ ngơi cho gia đình mới và tập trung vào sự phát triển cá nhân, tập yoga và rèn thể lực. Bayer Leverkusen bày tỏ sự quan tâm và thậm chí còn có thông tin về việc trở lại Bayern Munich. HLV Hansi Flick đã gọi điện cho Gotze để nói chuyện. Dù cựu Chủ tịch Uli Hoeness ủng hộ phương án này nhưng cuối cùng Giám đốc Thể thao Hasan Salihamidzic đã phủ quyết việc đưa ra lời đề nghị chính thức.

Ngoài ra còn có sự quan tâm từ 1 đội bóng ở MLS cũng như các đội bóng khác của Bundesliga như Hertha Berlin và FC Cologne. AC Milan, Roma, Sevilla và West Ham cũng được cho là hứng thú. Cũng đã có cuộc nói chuyện về khả năng tái ngộ với HLV Jurgen Klopp ở Liverpool, tuy nhiên điều đó không thành hiện thực.

Chiến lược gia người Đức nói về cậu học trò cũ: “Cậu ấy cần 1 CLB cho cậu ấy cảm giác cậu ấy không phải thay đổi thế giới ở mọi trận đấu. Thay vào đó, Gotze chỉ cần phải chơi bóng bình thường rồi sau đó thi đấu liên tục trở lại. Như vậy, tôi nghĩ chúng ta sẽ thấy lại Mario Gotze ‘cũ’”.

“Gotze cũ” đó đang tái hiện lại ở PSV Eindhoven.

“Tôi là người sống cảm xúc”, anh nói trong ngày ký hợp đồng với đội bóng Hà Lan. Nhưng PSV không sở hữu Gotze cũ mà có lẽ là Gotze 2.0 thì đúng hơn. Nói cách khác thì anh đang tận hưởng quãng thời gian ở Hà Lan, HLV Roger Schmidt là nhân tố quan trọng khiến anh lựa chọn Eredivisie.

“Tôi nghĩ phong cách thi đấu can đảm là điều tôi đã bỏ lỡ nhiều, nhất là năm ngoái khi tôi không được thi đấu thường xuyên. Đây là điều rất quan trọng với tôi. Tôi nghĩ mình đang thực sự gần [với phong độ cao nhất], tôi chỉ cần thi đấu để lấy lại nhịp điệu. Tôi nghĩ đây là điều quan trọng nhất với mình hiện tại. Và sau đó chúng ta hãy xem, nó cũng phụ thuộc vào đội bóng và thành công của chúng tôi. Tôi cũng dựa nhiều vào đội bóng”, Gotze chia sẻ.

Schmidt cũng yêu thích Gotze ở PSV. Cựu HLV trưởng Bayer Leverkusen khẳng định: “Cậu ấy có tài năng để giúp các đồng đội xung quanh tốt hơn. Nhưng điều quan trọng là chúng tôi có thể giúp cậu ấy đạt phong độ cao nhất và cậu ấy có thể đạt thể trạng tốt nhất của bản thân”.

Gotze đang truyền lại kinh nghiệm và kiến thức của mình cho thế hệ tiếp theo, ví dụ như tài năng trẻ Mo Ihattaren. Trong khi kinh nghiệm và sự cố vấn của Gotze đang mang lại hiệu quả ở PSV thì anh cũng đóng góp nhiều trên sân cỏ. Anh ghi bàn trong trận đấu ra mắt, chuyến làm khách đến sân PEC Zwolle, và cho đến nay đã đóng góp 4 bàn thắng, 2 kiến tạo trong 11 trận.

“Nếu nhìn lại năm ngoái, việc thi đấu là rất quan trọng. [Mục tiêu cá nhân của tôi] là thi đấu, tạo ra tác động lớn và chúng ta sẽ xem mọi thứ diễn biến như thế nào. Hãy cứ ở thời điểm hiện tại, tận hưởng và cố gắng hết sức”.

Chính viễn cảnh này là lý do tại sao anh muốn giảm bớt những kỳ vọng và hy vọng trở lại tuyển Đức. Gotze chỉ mỉm cười khi được hỏi về hy vọng được triệu tập trở lại đội tuyển quốc gia. Ngoài ra, cựu cầu thủ Dortmund và Bayern Munich cũng đã tính đến cuộc sống sau khi giải nghệ. Anh đã đầu tư vào Sanity Group, một công ty dược phẩm ở Berlin.

Tuy nhiên anh vẫn còn nhiều năm tháng chơi bóng nữa phía trước.

Chúng ta đang bắt đầu được thấy 1 Gotze mới và kiên cường. Nhưng đừng kỳ vọng anh đưa ra bất cứ dự đoán táo bạo nào về việc mùa giải này sẽ diễn ra như thế nào. Mọi thứ đang tốt đẹp, và khi được hỏi liệu anh có nghĩ mình sẽ ở lại PSV sau khi hợp đồng 2 năm khép lại, Gotze lại hướng câu trả lời về với thực tại.

“Tôi không muốn nhìn về tương lai quá xa. Với tôi điều quan trọng là hiện tại và sau đó chúng ta sẽ xem mọi thứ diễn ra thế nào”.