1. Đội tuyển Nga vừa hoàn thành một buổi tập trước thềm trận đấu khai mạc World Cup 2018 với Saudi Arabia vài ngày. Báo chí xứ sở bạch dương đã tập trung tại trung tâm huấn luyện Novogorsk nằm ngoại ô Moscow. Mario Fernandes đứng giữa đám đông, anh được đặt một câu hỏi bằng tiếng Nga nhưng chẳng hiểu lấy một từ.
| Mario Fernandes: Chàng hậu vệ đặc biệt chẳng thể hát Quốc Ca Nga1 |
Hậu vệ 27 tuổi sinh ra tại Brazil đã sống ở Nga từ năm 2012 và trở thành công dân của nước này vào năm 2016. Anh thi đấu cho CSKA Moscow và giờ đây đang là thành viên đội tuyển quốc gia Nga. Thế nhưng khi được một phóng viên đề nghị nói vài từ tiếng Nga, anh chỉ có thể đáp lại: "spasiba" (cảm ơn) và “pozhalusta” (không có gì). Và để có thể nói hai từ đó, anh cần một phóng viên dịch câu hỏi sang tiếng Bồ Đào Nha.
“Anh ấy rất điềm tĩnh nhưng vẫn không thể tự mình trả lời phỏng vấn bằng tiếng Nga sau 6 năm sống ở đây,” Grigory Telingater cười và chia sẻ với Bleacher Report. “Vì thế tôi phải trở thành phiên dịch của anh ấy.”
Anh đã quen với điều này. “Trong lúc tập luyện có thể nghe thấy các cầu thủ nói bậy bằng tiếng Bồ Đào Nha,” Telingater nói thêm. “Điều ấy rất thú vị. Rất nhiều cầu thủ Brazil chơi bóng tại Nga và ảnh hưởng của họ là rất lớn.”
Tuy nhiên năng lực của hậu vệ gốc Nam Mỹ này là đủ để ông Stanislav Cherchesov, huấn luyện viên trưởng đội tuyển Nga, sẵn sàng bỏ qua những khó khăn trong giao tiếp. Trả lời câu hỏi của phóng viên vào tháng Ba, nhà cầm quân này bày tỏ: “Mario giống như một chú chó vậy. Cậu ấy hiểu mọi thứ [mà chúng tôi yêu cầu cậu ấy làm] nhưng không thể phản hồi lại. Điều quan trọng nhất là cậu ấy luôn làm tốt công việc của mình.”
| Mario Fernandes vs Ai Cập |
Đặc biệt trong cuộc đối đầu với Ai Cập – trận đấu mà Fernandes đã kiến tạo cho Denis Cheryshev nâng tỷ số lên 2-0 – cái cách anh ăn mừng sau khi bóng đi vào lưới thực sự là một hình ảnh đáng chú ý. Ngồi theo dõi trên khán đài, tổng thống Vladimir Putin – người đã ký sắc lệnh để Fernandes trở thành công dân Nga – đã mỉm cười.
Dù vậy ở quê nhà Brazil, phản ứng lại không được tích cực cho lắm. Hậu vệ 27 tuổi vẫn luôn bị gọi là một kẻ phản bội hay tên đào ngũ. Tuy nhiên, anh không quan tâm tới điều đó. Giờ đây, Mario Fernandes hạnh phúc khi là một người dân của xứ sở bạch dương.
2. Điều quan trọng ở đây cần phải hiểu là tình yêu của Fernandes với quê hương mới: Anh quyết định nhập quốc tịch và thi đấu cho đội tuyển Nga không phải vì không có cơ hội đá cho đội tuyển Brazil. Ngược lại, rất nhiều tranh luận tại quốc gia Nam Mỹ cho rằng Fernandes có những ưu điểm hơn Danilo của Manchester City và Fagner của Corinthians – hai hậu vệ phải của Brazil – và sẽ là một cầu thủ quan trọng ở đội tuyển nếu không đổi quốc tịch. Vậy thì lý do là gì?
Jo Fernandes – anh trai của Mario Fernandes, một cựu cầu thủ bóng đá đã giải nghệ ở tuổi 26 vì chấn thương – bày tỏ rằng anh không nghi ngờ về lý do của cậu em trai.
| Mario Fernandes |
“Nước Nga đã thay đổi cuộc sống cậu ấy,” Jo giải thích với Bleacher Report. “Tôi nói chuyện với cậu ấy hàng ngày. Cậu ấy nói rất hạnh phúc và việc chuyển tới Nga là quyết định chính xác nhất cuộc đời. Người Nga đối xử với cậu ấy rất tốt. Họ dang tay chào đón và cho cậu ấy được trở thành một phần của họ. Cậu ấy luôn nói với tôi là đã tìm được chỗ đứng của mình trên thế giới này.”
Jorge Machado, một trong những người đại diện có tầm ảnh hưởng nhất của Brazil, đã làm việc cùng Fernandes hơn 10 năm. Ông chia sẻ quan điểm: “Cậu ấy ở đó 6 năm và giành 5 danh hiệu cùng CSKA. Người Nga rất yêu mến cậu ấy và tại đó cậu không bị truyền thông quấy rầy [như ở Brazil].”
Tại Nga, anh cũng tránh xa rượu và những thứ có hại từng đe dọa sự nghiệp ở Brazil. Jo cho biết: “Thành thực mà nói thì chúng tôi chưa bao giờ nghĩ cậu ấy sẽ đến tận đây và thi đấu cho đội tuyển Nga, nhưng tôi có thể nói gì bây giờ? Nỗ lực của cậu ấy đã được đền đáp. Cậu ấy tự tập luyện cật lự ở nhà và có tác phong, hành vi rất chuyên nghiệp. Cậu ấy bây giờ không còn uống rượu nữa.”
Thậm chí những người bạn thân của Fernandes cũng không thể thuyết phục anh ra khỏi nhà vào lúc nửa đêm nếu đó không phải một nơi yên tĩnh như ở Shake Shack hay tại nhà hàng thịt nướng Chef – hai địa điểm yêu thích của Fernandes ở Moscow.
“Cậu ấy đã trưởng thành,” Jo nói. “Bây giờ cậu ấy là một con người khác.”
| Mario Fernandes khi còn chơi cho ĐT Brazil |
3. Sự khác biệt ở đây là so với một Mario Fernandes vào sáng sớm ngày 26 tháng 9 năm 2011, thời điểm mà anh đã đưa ra một quyết định có thể khiến sự nghiệp rẽ theo một hướng khác.
Là một tài năng đầy hứa hẹn, sở hữu kỹ chiến thuật tốt, khi đó Fernandes là một cầu thủ trẻ được đánh giá rất cao của Gremio và được rất nhiều ông lớn của bóng đá châu Âu liên hệ như Real Madrid, Inter Milan và Juventus. Mano Menezes, huấn luyện viên đội tuyển Brazil khi đó, cũng rất thích Fernandes và triệu tập anh cho một trận giao hữu trước Argentina.
Trong buổi tối trước ngày được thông báo lên tuyển, Fernandes đã mở tỷ số và giúp Gremio vượt qua Avai 2-1 ở Florianopolis. Anh quay trở về thành phố Porto Alegre sau trận đấu nhưng thay vì lên giường đi ngủ, chàng trai năm ấy đã quyết định tham dự một buổi tiệc trong một hộp đêm ở thành phố. Anh tới đó vào lúc 2 giờ sáng và được cho là đã chào những người bạn của mình bằng một tuyên bố khá khó hiểu và mập mờ.
“Ngày mai các cậu sẽ nghe thấy tin tức về tôi thôi,” anh nói với các bạn mình, theo tờ Globo Esporte.
Và đúng là như thế. Fernandes lỡ chuyến bay đến Belem lúc 5 giờ 30 phút sáng. Người đại diện của anh đã đặt một chuyến mới vào buổi chiều nhưng anh cũng không có mặt. Một thông báo chính thức được đưa ra vào ngày hôm sau cho biết Fernandes đã từ chối lời mời: “Cầu thủ đang không có trạng thái tâm lý tốt để cống hiến hết mình cho đội tuyển quốc gia.”
Anh không bị câu lạc Gremio trừng phạt hay phải nhận những lời chỉ trích của đa số người hâm mộ đội bóng mà điều ngược lại lại xảy ra. Hậu vệ sinh năm 1990 trở thành người hùng của đội bóng nhỏ tới từ miền Nam Brazil với mong muốn “ly khai” sau khi từ chối cuộc gọi lên tuyển. Một tấm banner khổng lồ có hình khuôn mặt của anh được trưng ra trên sân vận động Estadio Olimpico Monumental của Gremio.
“Rất ít người có can đảm để nói không với Selecao,” Dino Camargo, một trong những huấn luyện viên đầu tiên của hậu vệ đang khoác áo đội tuyển Nga, chia sẻ với Bleacher Report. “Cậu ấy vẫn luôn có một cá tính mạnh mẽ. Dù đó là trận chung kết World Cup, trận đấu tại giải vô địch bang Sao Paulo hay một trận giao hữu thì cũng không thành vấn đề, những áp lực không thể nào tác động được vào cậu ấy.”
Cuối mùa giải đó, anh được vinh danh là hậu vệ cánh phải xuất sắc nhất giải vô địch Serie A của Brazil và khiến CSKA Moscow phải chi ra 15 triệu euro để có mình.
4. Sau câu chuyện ở hộp đêm ấy, tại Brazil người ta không bao giờ còn đối xử với Fernandes như trước đây nữa. Mọi người cười và gọi anh là "Doril" trên phố - một cách đùa ám chỉ sự biến mất của anh và gắn với một loại thuốc đau đầu phổ biến ở Brazil có slogan: "tomou Doril, a dor sumiu" (uống Doril, cơn đau tan biến).
Đó không phải lần đầu tiên Mario Fernandes biến mất như vậy. Năm 2009, anh từng là chủ đề trong những tin tức về một vụ mất tích bí ẩn, một tuần sau khi chuyển từ Sao Caetano (đội bóng đầu tiên) tới Gremio. Anh biệt tăm trong 5 ngày và khiến nhiều người, kể cả cảnh sát, tin rằng đã bị bắt cóc.
Sau đó anh được tìm thấy trong bộ dạng thiếu ăn và không một xu dính túi ở Jundiai, nơi cách khoảng 723 dặm với Porto Alegre. Khi ấy cầu thủ gốc Brazil quyết định không chơi bóng nữa. Theo Machado thì trường hợp của Fernandes là vô phương cứu chữa. Tuy nhiên lúc đó ông Mario Persio Fernandes – hay còn được biết tới với cái tên Bague, cha của Mario Fernandes – đã giúp sự nghiệp cậu con trai mình trở lại đúng hướng.
Ông Bague chia sẻ trên tờ tạp chí Placar của Brazil về cuộc nói chuyện nghiêm túc với con.
“Con biết tại sao con không trở về Gremio không?” ông Bague hỏi. “Vì con là một kẻ yếu đuối và hèn nhát.”
Hai cha con không nói chuyện với nhau trong một thời gian dài sau cuộc đối thoại gay gắt đó nhưng những lời động viên đã có hiệu quả, Fernandes trở về Gremio để tiếp tục sự nghiệp sau hai tháng biệt tăm.
| Mario Fernandes: Chàng hậu vệ đặc biệt chẳng thể hát Quốc Ca Nga |
5. Nhút nhát và khép kín, Fernandes luôn cố gắng tránh né các phương tiện truyền thông và không trả lời các câu hỏi về quá khứ.
Mặc dù vậy anh cũng không thể nào chối bỏ được chúng. Và trong mạch cảm xúc hỗn độn sau chiến thắng 5-0 trước Saudi Arabia, hậu vệ 28 tuổi đã chia sẻ về cuộc sống mới ở Nga. “Tôi đã trở nên chuyên nghiệp hơn. Nếu các bạn hỏi mọi người xung quanh, họ sẽ nói cho các bạn biết về sự chuyên nghiệp, nỗ lực tập luyện của tôi, rằng tôi đã làm những điều đúng đắn. Khi chúng ta còn trẻ - và đúng là tôi vẫn trẻ - chúng ta luôn làm những chuyện để phải hối tiếc. Tôi đã rút ra nhiều bài học từ những điều ấy.”
“Vấn đề của tôi từng là những cuộc vui thâu đêm. Mọi người đều biết tôi từng tham dự tiệc tùng rất nhiều. Tôi uống nhiều rượu khi còn thi đấu ở Porto Alegre, ở Brazil. Và tôi hối hận vì đã thế. Giờ tôi không còn như vậy nữa. Các bạn có thể hỏi bất cứ ai. Tôi thậm chí còn không biết cuộc sống về đêm ở nước Nga như thế nào.”
Rõ ràng anh đã thay đổi lối sống của mình.
“Anh ấy có lẽ là cầu thủ có giá trị cao nhất trong đội hình Nga,” phóng viên Telingater nói. “Mọi người yêu quý anh ấy. Đó không phải là một kẻ gây rối, giống như nhiều người Nga. Anh ấy rất tử tế, luôn mỉm cười và không dính dáng gì đến các rắc rối.”
Tổng thống Putin, huấn luyện viên Cherchesov và hàng triệu người hâm mộ Nga chắc chắn rất hài lòng với sự thay đổi và thích nghi với cuộc sống mới của Fernandes dù cho không phải theo cách cơ bản nhất.
“Không ai hiểu tại sao anh ấy lại không tham gia các lớp học tiếng Nga. Thậm chí, một vài từ anh ấy cũng không thể nói được,” Julia Yakovleva, một phóng viên của tờ Sport Express bày tỏ.
“Ít nhất anh ấy có thể cố gắng học hát quốc ca. Nhưng không, anh ấy nói nó rất khó.”
Hoặc có lẽ, Mario Fernandes muốn cho thấy mình đang đại diện đất nước theo những cách khác.
Lược dịch từ bài viết “Meet Mario Fernandes, the Star Russia Defender Who Doesn't Speak Russian” của tác giả Marcus Alves trên Bleacher Report.