Kurt Landauer: Vị chủ tịch bị "mất tích" của Bayern Munich

Ngay đến bây giờ cũng không có nhiều người biết đến sự hiện diện quan trọng của cựu chủ tịch Kurt Landauer trong lịch sử Bayern Munich nói riêng và bóng đá Đức nói chung.
Vết thương lòng và sự tủi hổ sinh ra từ thời kì Đệ Tam Đế Chế khiến người Đức có lúc muốn chôn vùi hết kí ức, mãi không phải nhớ về nó nữa; nhưng bằng cách này hay cách khác, những lưu giữ về Landauer, về tình yêu vô điều kiện và những đóng góp to lớn của ông cho Bayern Munich vẫn hiện diện trong lòng người hâm mộ.
 

Kurt Landauer sinh năm 1884 trong gia đình gốc Do Thái có truyền thống kinh doanh ở Bavaria. Năm 1900, khi Landauer 16 tuổi, có hai sự kiện quan trọng bậc nhất trong lịch sử Đức diễn ra. Ở Leipzig vào tháng giêng, DFB (Deutscher Fußball-Bund hay còn gọi Liên Đoàn Bóng Đá Đức) ra đời. Một tháng sau tại một góc phố mang phong cách bohemian ở Bavaria, Bayern Munich được thành lập.
 

Nguồn gốc của Bayern Munich là bộ phận bóng đá nằm trong sự quản lí của câu lạc bộ thể dục Münchner TurnVerein 1879 (MTV 1879). 11 thành viên trong đội bóng muốn thoát khỏi sự phụ thuộc vào MTV, đi đến quyết định thành lập một đội bóng mới mang tên Bayern Munich. Tại quán ăn mang tên Gisela, 11 thành viên nổi loạn này cộng thêm 6 người mới cùng chí hướng kí vào văn bản cho ra đời đội bóng về sau trở thành cái tên vĩ đại nhất của bóng đá Đức. Hai trong số những người có mặt hôm ấy có nguồn gốc Do Thái, một người là nghệ sĩ lừng danh Benno Elkan đến từ Dortmund.

Landauer gia nhập Bayern Munich với tư cách cầu thủ đội trẻ năm 1901, nhưng nhanh chóng rời khỏi để học tài chính theo nguyện vọng của gia đình. Bóng đá Đức khi ấy vẫn được coi là nghiệp dư và không phải là một nghề vững chải để mưu sinh. Dù vậy, tình yêu dành cho trái bóng và đặc biệt màu áo Bayern (lúc này đã đổi từ màu đen sang đỏ-trắng) đã mang Landauer quay lại với bóng đá theo một cách vô cùng đặc biệt. Năm 1913, khi đang là một doanh nhân thành đạt trong lĩnh vực, ông tham gia tranh cử và trở thành chủ tịch Bayern Munich với tư cách ứng viên tự đề xuất. Landauer khi đó 29 tuổi và quay lại với tình yêu bóng tròn theo cái cách không ai có thể lường trước.
 

Dù vậy, Chiến Tranh Thế Giới thứ nhất nổ ra ngay sau đó, ông gia nhập quân đội rồi phải đợi đến năm 1919, chiến tranh kết thúc để tiếp tục lèo lái Bayern Munich. Đây là những năm tháng hoàng kim đầu tiên của Die Roten trong lịch sử. Vượt qua những ông lớn thời bất giờ như Schalke và Nuremberg, họ lên ngôi vô địch Đức năm 1932 sau khi đánh bại Eintracht Frankfurt 2-1. HLV của Bayern khi đó là Richard “Little” Dombi, cũng là một người gốc Do Thái.
 

Đóng góp của Landauer vượt qua tầm vóc của riêng Bayern Munich. Ông cố gắng truyền đạt ý niệm về nền bóng đá chuyên nghiệp, nơi các cầu thủ được trả lương tương xứng với công sức bỏ ra trên sân tập và khi thi đấu.

Landauer nhìn thấy sự thay đổi của bóng đá thế giới. Ông ấy biết rằng chúng ta không thể tiếp tục duy trì nền bóng đá nghiệp dư nữa” - Dietrich Schulze-Marmeling, chuyên gia về bóng đá của người Do Thái tại Đức phát biểu trên Goal.
 

Một trong những giai thoại nổi tiếng nhất của Landauer trong giai đoạn thứ hai ngồi ghế chủ tịch là phản bác lại ý định xây dựng sân vận động mới cho Bayern Munich. Ông tin rằng sẽ tốt hơn nếu tiền được đổ vào đầu tư cho đội bóng, hay cụ thể là đào tạo các cầu thủ. Đây là ý tưởng vô cùng độc đáo và mới mẻ ở thời điểm đó.
 

Năng lực và tầm nhìn phi thường của Landauer được tưởng thưởng bằng việc Bayern Munich không chỉ lên đến đỉnh cao bằng chức vô địch Đức 1931-1932 mà còn ở khía cạnh tạo ra nền tảng tài chính vững chắc cho câu lạc bộ.
 

Bi kịch và khúc tráng ca cuộc đời Landauer sinh ra sau khoảnh khắc vĩ đại đầu tiên của câu lạc bộ. Năm 1933, sự trỗi dậy của Hitler và chủ nghĩa bài Do Thái ở Đức đã khiến Landauer không thể tiếp tục quản lí Bayern Munich. Ông buộc phải từ chức chủ tịch câu lạc bộ vào tháng ba năm 1933, tiếp tục mất việc làm ở một nhà xuất bản địa phương, có lúc vào làm ở doanh nghiệp giặt ủi của người Do Thái ở Munich. Sau sự kiện Kristallnacht, Landauer bị bắt đưa vào trại tập trung Dachau.
 

(Kristallnacht hay còn gọi Đêm Thuỷ Tinh Vỡ để chỉ sự kiện lực lượng Sturmabteilung và dân thường Đức tổ chức tấn công vào người Do Thái trong hai ngày 9 và 10 tháng 11 năm 1938. Giới chức trách Đức không can thiệp vào vụ việc để cho 91 người Do Thái bị sát hại. Sở dĩ gọi là Đêm Thuỷ Tinh Vỡ vì rất nhiều cửa kiếng tại các thánh đường và nhà cửa người Do Thái đã bị đập phá trong sự kiện này. 

Theo sau Kristallnacht là sự khủng bố của chính quyền nhằm vào người Do Thái về mặt kinh tế và chính trị. Dưới góc nhìn của các nhà sử học, sự kiện này là một phần trong chính sách chủng tộc bao quát hơn của Đức Quốc xã và là sự khởi đầu của kế hoạch Giải pháp cuối cùng và cuộc diệt chủng Holocaust – theo Wikipedia)
 

So với những trại tập trung tử thần khác của Đức Quốc Xã, Dachau được xếp vào loại "khổ sai" chứ không phải dùng để tiêu diệt, dù vậy tại đây, 3 người anh em ruột của Landauer đã bị xử tử, một người chị gái đến nay vẫn bị xem là mất tích. Ông may mắn thoát khỏi trại chỉ 33 ngày giam giữ, nhiều nguồn tin rằng là vì Landauer có thời gian phục vụ trong quân đội Đức ở Chiến Tranh Thế Giới thứ nhất.
 

Bóng đá lúc này vẫn tiếp diễn ở Đức nhưng tư tưởng của Hitler không bao giờ muốn nó phát triển mạnh mẽ. Sự kết nối cộng đồng thông qua bóng đá tiềm tàng khả năng chống lại sự truyền bá chủ nghĩa dân tộc cực đoan của Hitler. Landauer lúc này phải đến Thuỵ Sĩ lánh nạn diệt chủng. Một trong những câu chuyện xúc động nhất về Bayern Munich là các cầu thủ của họ, khi đến Zurich đá giao hữu đã nhận ra sự có mặt của Landauer trên khán đài. Các cảnh sát mật Gestapo của Đức Quốc Xã đã ngầm đe doạ các cầu thủ Bayern Munich không phép tiếp xúc với Landauer nhưng họ khi xếp hàng ra sân, họ vẫn hướng về phía "ngài chủ tịch", vỗ tay đầy trân trọng.

Landauer đã từng có ý định sang Mỹ sống nốt quãng đời còn lại nhưng hành động liều lĩnh của các cầu thủ phần nào khiến ông thay đổi quyết định, cũng có thể nói, họ đã cứu vớt cuộc đời nhiều bi phẫn của ông. Chiến tranh kết thúc và người ta không hề ngạc nhiên khi Landauer quay lại Bayern Munich, lần nữa để trở thành chủ tịch lần thứ ba năm 1947. 4 năm sau ông phải rời khỏi văn phòng và mất vào năm 1961.
 

Phần lịch sử về ông dường như bị biến mất khỏi tâm trí người Bayern. Những nỗi đau hằn sâu trong kí ức những người đi qua Thế Chiến thứ hai khiến họ không muốn nhắc đến giai đoạn 1933-1945. Nếu có họ gọi đó là "những sự kiện chính trị 1933-1945". Bản thân Bayern Munich cũng không muốn nhắc đến xuất sứ "Judenklub" (câu lạc bộ Do Thái) của mình. Họ không cố tình quên ông, nhưng Landauer nằm trong một chuỗi những đau thương của quá khứ, và người Đức từng nghĩ rằng không nhắc lại, mọi thứ sẽ bị quên lãng.
 

Karl-Heinz Rummenigge, người từng là tiền đạo ngôi sao ở thập niên 1970 và 1980 thừa nhận, trong suốt thời gian còn thi đấu cho Bayern, ông không một lần nghe đến cái tên Kurt Landauer. Mãi đến những năm gần đây, khi nước Đức có sự thay đổi trong suy nghĩ về đối mặt cùng quá khứ, Landauer lại được nhắc đến như một hình mẫu lí tưởng của tình yêu bóng đá, không chỉ riêng gì Bayern Munich mà của tất cả những cổ động viên trên khắp hành tinh.
 

"Landauer là vị chủ tịch mang chức vô địch Đức đầu tiên về cho Bayern Munich. Ông ấy đưa bóng đá lên chuyên nghiệp, theo hình mẫu của bóng đá Anh. Landauer là người tạo ra Bayern Munich hiện đại."
 

Cây viết Dirk Kamper, người viết  cuốn sách cuộc đời Landauer nói:
 

"Với cổ động viên, Landauer là con người hoàn hảo. Ông luôn yêu đội bóng dù bất kì hoàn cảnh nào xảy ra với gia đình và bản thân. Đó là cách cách mỗi cổ động viên muốn được nhìn thấy trong bản thân mình."