Đã có 6 HLV Premier League bị buộc rời khỏi vị trí cho đến lúc này của mùa giải. 4 trong số đó diễn ra trong khoảng từ tháng 11 đến tháng 12. 2 người – Javi Gracia và Quique Sanchez Flores – bị cùng một CLB sa thải. Mỗi trường hợp đều mang lại những cảm giác khác nhau.
Đây là một câu chuyện vô lý nhưng rất thuyết phục ở một CLB hàng đầu Premier League cách đây vài năm.
Khi tin tức tiết lộ ra bên ngoài rằng vị HLV danh tiếng của chúng ta chuẩn bị nhận trát sa thải, một nhân viên trong đội truyền thông nhanh nhảu gửi tin nhắn chia buồn, bắt đầu “rất lấy làm tiếc khi nghe tin…”. Dĩ nhiên mười tin nhắn như vậy thì có hết chín tin là dành để nói xấu về tay giám đốc điều hành tàn nhẫn và "quyết định đáng hổ thẹn" của hắn.
Kịch tính ở đây là tin nhắn sẽ không đến người cần nhận. Ngay sau khi bị sa thải, HLV của chúng ta phải tiến hành BÀN giao lại điện thoại và sim số nếu có, đồng nghĩa với tin nhắn đã đến tay một nhân viên dưới trướng giám đốc điều hành...Không cần phải tưởng tượng đoạn tiếp theo.
Sa thải HLV bị xem là một công việc mang tính lật lọng và xấu xa. Điều này không còn mới mẻ trong thế giới bóng đá hiện đại.
Thời mà những Brian Clough hay Sir Alex Ferguson nắm toàn bộ quyền lực đã là quá khứ.
Ngay cả Pep Guardiola, người về lý thuyết đang cầm nhà đương kim vô địch Premier League, nếu tiếp tục thất bại tại đấu trường châu Âu thì chiếc ghế cũng không có gì là đảm bảo. Đó là số phận chung của hầu hết HLV. Dù cho thành công hay thất bại trong hiện tại, chỉ có một số ít rời CLB mà không phải do sa thải.
Đã có 6 HLV Premier League bị buộc rời khỏi vị trí cho đến lúc này của mùa giải. 4 trong số đó diễn ra trong khoảng từ tháng 11 đến tháng 12. 2 người – Javi Gracia và Quique Sanchez Flores – bị cùng một CLB sa thải.
Mỗi trường hợp đều mang lại những cảm giác khác nhau. Cuộc chia tay của Mauricio Pochettino ở Tottenham Hotspur đọng lại nhiều tình cảm quyến luyến, khác rất nhiều nếu so với cái phủi tay lạnh lùng của Arsenal dành cho Unai Emery.
Điểm chung duy nhất của những trường hợp này là thiếu sự đồng cảm. Có một câu chuyện lưu truyền về HLV Trevor Francis của Crystal Palace do Simon Jordan kể lại. Khi bị sa thải, Francis ngồi thừ ra nín lặng, rồi ông bắt đầu lẩm bẩm: “nhưng hôm nay là sinh nhật tôi mà”.
Chủ đề chính được công chúng quan tâm là số tiền CLB phải bồi thường. Thất bại của một HLV được nhìn nhận như một phần thưởng hơn là trả giá. Thậm chí trong những thời điểm tuyệt vọng nhất, người ngoài có xu hướng ném cho các HLV sự chế giễu hơn là cảm thông. Khi lệnh sa thải được ban ra, mọi thứ diễn ra phải thực sự nhanh chóng. Đối với những người ở đỉnh của kim tự tháp, họ không được tận hưởng cảm giác của bị khiển trách là ra làm sao.
“Nó có lẽ là công việc bất quy tắc nhất trên trái đất” – Ray Wann nói với Independent. Wann là luật sư của Sherian chuyên lo các thủ tục để thay thế một HLV hoặc điều hành cao cấp. Ông ấy làm việc với tư cách đại diện cho HLV và CLB trong trường hợp sa thải.
Bản chất cốt lõi của sa thải là chỉ diễn ra trong tích tắc, chính vì vậy Wann luôn trong tâm thế phải làm việc mọi lúc, mọi nơi, trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Đôi khi nó chỉ diễn ra thông qua những cuộc gọi điện, còn những chi tiết thương lượng để sa thải diễn ra không cần HLV phải có mặt.
Yếu tố “bất quy tắc”, theo Wann, có hai mặt. Trong những công việc bình thường, người lao động sẽ nắm rõ chính xác phải tuân theo điều gì để tránh việc bị sa thải không công bằng. Còn đối với doanh nghiệp triệu đô, loại bỏ một ai đó tiêu tốn hàng triệu euro, thường phải được xem xét kỹ lưỡng rồi nhiều cấp phê duyệt.
Bóng đá thì không.
“Một trong những khác biệt lớn nhất là những cuộc trao đổi trước khi dẫn đến sa thải ai đó. Nhưng chúng đều biết, bóng đá có xu hướng quyết liệt và tàn nhẫn hơn”.
Thiếu tham vấn cũng đồng nghĩa với việc không được cảnh báo trước. Trong trường hợp của Pochettino, những đồn đoán chỉ xuất hiện khoảng 24 giờ trước khi trở thành một thông báo chính thức.
Đối với công việc của Wann, những đồn đoán này đóng vai trò phát súng chuẩn bị. Lại nói trường hợp của Pochettino, HLV Argentina vừa ra đi đại diện của Jose Mourinho đã có mặt để chu toàn mọi thứ.
Cũng có đôi khi tương lai được dự báo nhưng không thành hiện thực. Như trường hợp của Ole Gunnar Solskjaer. Nhiều người nghĩ rằng HLV sẽ rời Manchester United trong tháng mười hai vừa rồi, nhưng khi Wann và các đồng nghiệp đã sẵn sàng thì điều đó có vẻ như sẽ không diễn ra. Lúc này thì mọi dấu hiệu đều cho thấy HLV Na Uy sẽ tiếp tục ở lại ít nhất là cho đến hết mùa giải.
Có đôi khi tin đồn và hiện thực xảy ra cùng lúc. Ví dụ như công việc của Marco Silva ở Everton đã đến ngõ cụt. Những âm ỉ trên khán đài biến thành sức ép khổng lồ lên ngài chủ tịch Kenwright và cổ đông chính Farhad Moshiri. Đại diện hai bên đã làm việc hết tốc lực để cuộc chia tay diễn ra êm đẹp hết mức có thể. Người duy nhất ngạc nhiên là Silva.
“HLV thường là người cảm thấy ngạc nhiên nhất trong khi xung quanh ai cũng đoán biết trước tình hình. Họ chỉ biết cặm cụi tìm cách làm cho thứ tốt hơn, ngay cả khi mọi thứ đã be bét hết rồi. Trong trạng thái căng thẳng và tuyệt vọng để xoay chuyển tình hình, bạn có thể bỏ qua những gì đang xảy ngay trước mắt”.
Trái ngược với suy đoán của số đông, việc dễ dàng nhất trong thương lượng là các điều khoản thanh toán. Hợp đồng với HLV được soạn thảo làm sao để việc sa thải nếu lỡ xảy ra phải thật êm xuôi. Yếu tố quan trọng nhất là mức bồi thường và các điều khoản liên quan đến cách HLV rời đi.
Hợp đồng nhiều năm thường đồng nghĩa với việc quy định một ngưỡng mà nếu HLV đạt đến hoặc vượt qua sẽ kích hoạt những điều khoản liên quan đến thanh toán/không thanh toán nhất định. Nhiệm kỳ ngắn ngủi tại Manchester United và nhiệm kỳ đầu tiên tại West Ham là ví dụ tiêu biểu cho việc các CLB muốn tránh những rủi ro có thể.
Moyes bị sa thải chỉ sau 10 tháng dù trước đó đã ký hợp đồng tới 6 năm với đội chủ sân Old Trafford. Ông nhận được 4,5 triệu bảng tiền bồi thường, nhưng lẽ có thể được gấp đôi nếu như BLĐ quyết định buộc Moyes thôi việc trước đó mấy tuần. Lý do cho sự nhẫn nại của Ed Woodward là cái ngưỡng Champions League. HLV Scotland tới giờ vẫn cho rằng, BLĐ Manchester đã kéo dài thời gian nhằm khiến đội bóng mất hẳn cơ hội vào top bốn và tiết kiệm tiền bồi thường cho ông.