Được đánh giá là một trong những hậu vệ cánh huyền thoại, khoác áo những CLB hàng đầu, đoạt những danh hiệu cao quý,... chẳng ai có thể phủ nhận đẳng cấp hàng đầu của Gianluca Zambrotta. Mặc dù vậy, sau những ánh hào quang từ quá khứ, cựu danh thủ người Italy đang phải nỗ lực tìm kiếm hy vọng cho sự nghiệp huấn luyện đầy chông gai của mình.
Đã gần 30 năm kể từ ngày chương trình Gazzetta Football Italia lần đầu tiên được phát sóng trên các màn ảnh nước Anh. Vào thời điểm ấy, nhiều người hâm mộ xứ sở sương mù tin rằng Calcio chính là một thứ gì đó thực sự khác biệt, một Serie A với đẳng cấp hàng đầu, chứng kiến những CLB giàu truyền thống lịch sử bậc nhất đua tranh, sở hữu những ngôi sao thượng hạng và là nơi hội tụ đỉnh cao chiến thuật của những nhà cầm quân bậc thầy.
Từ nhiều năm trở lại đây, Serie A đã không còn là giải đấu danh giá nhất hành tinh giống như ở thập niên 90 nữa, tuy nhiên thứ đặc sản truyền thống mang tên “chiến lược gia” của Italy thì vẫn luôn được cả thế giới ngưỡng mộ, đặc biệt là người Anh. Những Roberto Mancini, Antonio Conte, Carlo Ancelotti, Claudio Ranieri, Maurizio Sarri… đều có được thành tựu nhất định khi đến làm việc tại Premier League.
Mới đây nhất, đội tuyển Italy dưới sự dẫn dắt của HLV Mancini cũng vừa đánh bại Tam Sư trong trận chung kết Euro 2020, một minh chứng khẳng định cho sự trở lại mạnh mẽ của bóng đá Italy, nhất là trên phương diện chiến thuật.
Giống như một trào lưu mang tính kế thừa, đất nước hình chiếc ủng hàng năm vẫn đang cho “ra lò” không ít nhà cầm quân trẻ tuổi, những người đang cố gắng ghi danh mình trên bản đồ bóng đá châu Âu, như Andrea Pirlo, Gennaro Gattuso, anh em nhà Inzaghi, Fabio Cannavaro, Thiago Motta, Alessandro Nesta, Massimo Oddo… So với thế hệ cũ, có vẻ như họ đang gặp nhiều vấn đề khó khăn hơn. Zambrotta chính là một trong những người như vậy.
| Gianluca Zambrotta chưa gặt hái nhiều thành tựu trong sự nghiệp cầm quân. Ảnh: Dynamos |
Giai đoạn còn khoác áo Juventus, cựu danh thủ ĐT Italy từng được đánh giá là một trong những hậu vệ cánh toàn diện bậc nhất. Sở hữu thể lực bền bỉ, tốc độ đáng nể cùng khả năng tấn công cực kỳ hiệu quả, Zambrotta có thể chơi tốt ở cả hai biên cũng như đảm nhiệm các vai trò hậu vệ, tiền vệ, wing-back tùy theo yêu cầu từ phía huấn luyện viên. Mặc dù vậy, những danh hiệu Scudetto cùng chức vô địch World Cup 2006 chưa thể nào giúp cho hậu vệ sinh năm 1977 có được thành công trong sự nghiệp cầm quân.
Mùa Hè năm 2013, “chú hoẵng” (biệt danh của Zambrotta khi còn chơi bóng) khởi đầu cuộc sống mới dưới tư cách trợ lý huấn luyện viên tại Chiasso, một CLB đang chơi tại Swiss Challenge League, giải đấu hạng Hai ở Thụy Sỹ. Chỉ sau chưa đầy một năm, đội bóng xếp cuối bảng, HLV Ryszard Kormonicki bị sa thải và Zambrotta nhanh chóng được bổ nhiệm lên nắm quyền cao nhất. Trong suốt hai mùa giải tiếp theo, nhà vô địch World Cup 2006 cũng thu được những thành công nhất định nhưng chừng đó vẫn là chưa đủ để giữ Zambrotta ở lại CLB. Sáu tuần trước khi mùa bóng thứ hai kết thúc, cựu ngôi sao AC Milan bị sa thải.
Zambrotta đã phải chờ đợi gần một năm sau mới tìm thấy cơ hội khác, với cái tên Delhi Dynamos tại… Ấn Độ, nơi anh được trải nghiệm bầu không khí Indian Super League và sở hữu Florent Malouda trong đội hình của mình. Năm 2016, Dynamos giành được vị trí thứ ba, thành tích tốt nhất của đội bóng kể từ khi thành lập, một giai đoạn chỉ kéo dài khoảng hai tháng nhưng đã tích lũy được những kinh nghiệm cực kỳ hữu ích dành cho Zambrotta.
Đầu mùa hè năm 2017, nhà cầm quân trẻ người Italy quyết định chia tay đất nước tỷ dân để lựa chọn tìm đến một đất nước tỷ dân khác, đó là Trung Quốc, nơi anh chấp nhận rời bỏ vai trò huấn luyện viên trưởng để trở thành trợ lý cho Fabio Capello tại Jiangsu Suning ở giải Chinese Super League.
Dưới quan điểm của Zambrotta, những nhà cầm quân lão làng như Capello hay Ancelotti chính là cuốn sách giáo khoa thú vị nhất trong nghề huấn luyện bóng đá.
| Sau khi chia tay AC Milan, Gianluca Zambrotta gia nhập Chiasso với vai trò cầu thủ kiêm trợ lý huấn luyện viên. Ảnh: Getty Images |
“Mỗi người đều có một triết lý riêng nhưng điều đó còn phải phụ thuộc rất nhiều vào những cầu thủ mà bạn sở hữu trong đội hình. Nếu bạn có một hàng thủ tốt, bạn sẽ xây dựng đội bóng chơi phòng ngự chủ động nhiều hơn. Khi bạn có hai tiền vệ tấn công giỏi thì bạn không bao giờ có thể chơi chỉ với hai tiền vệ, tuyến giữa lúc này phải gồm ba cầu thủ. Mọi quyết định đều phụ thuộc vào việc bạn đang sở hữu những kiểu cầu thủ như thế nào”, cựu hậu vệ đội tuyển Italy cho biết.
Về Ancelotti, người từng làm việc với Zambrotta trong hai giai đoạn ở Juve và Milan, cựu hậu vệ này chia sẻ: “Ông ấy là một chiến lược gia xuất sắc nhưng cũng là người biết cách tạo ra những mối quan hệ tốt đẹp với các cầu thủ. Ancelotti luôn gần gũi với mọi người, giữa chúng tôi và ông ấy không bao giờ tồn tại khoảng cách”.
Bên cạnh đó, Marcelo Lippi, nhà cầm quân từng dẫn dắt Zambrotta và tuyển Italy giành chức vô địch World Cup 2006 cũng là một người mà cựu cầu thủ Juve cực kỳ nể phục. “Chẳng bao giờ tồn tại sự thù hận giữa các CLB khi bạn đại diện cho đất nước mình để chơi bóng. Dưới thời Lippi, chúng tôi đúng là một đội tuyển quốc gia. Chúng tôi là một tập thể, một đội bóng duy nhất mang tên đội tuyển Italy”, Zambrotta nói về thầy cũ.
Zambrotta tin tưởng rằng cách tiếp cận ở khía cạnh tinh thần này chính là chìa khóa then chốt đã mang lại danh hiệu World Cup cho người Italy trên đất Đức. Cần phải nói thêm rằng, trong cuốn sách Il Gioco delle Idee: Pensieri e Passioni da Bordo Campo (tạm dịch: Trò chơi của những ý tưởng: Suy nghĩ và đam mê từ bên ngoài), đích thân Lippi cũng từng giải thích chi tiết về giá trị của sự đoàn kết cùng tinh thần đồng đội. Ở cấp độ quốc tế, nơi có rất ít thời gian để xây dựng các kế hoạch và chiến lược, yếu tố này lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
| Dynamos ở Ấn Độ là CLB gần nhất mà Zambrotta là HLV trưởng. Ảnh: Dynamos |
Những đồng nghiệp từng làm việc cùng Zambrotta tại Ấn Độ (Dynamos) cho biết đây chính là thông điệp mà cựu cầu thủ Barcelona muốn truyền đạt cho các học trò: “Anh ấy luôn nói với các cầu thủ rằng nếu như không đoàn kết, Italy đã không vô địch. Bất kỳ một sự chia rẽ nào đều có thể khiến cho người Italy đánh mất chức vô địch World Cup”.
Tại Jiangsu, hậu vệ cánh lừng danh một thời của bóng đá thế giới cùng với HLV Capello đã chuyển sang vận hành một hàng thủ 3 người cho đội bóng Trung Quốc, ý tưởng mà họ tin rằng phù hợp nhất đối với CLB này. Thêm một lần nữa, Zambrotta lại được học hỏi những kinh nghiệm quý báu từ một chiến lược gia hàng đầu thế giới. Sau ánh hào quang, huyền thoại người Italy vẫn đang bước những bước chân lặng lẽ trên con đường mới của mình. Ai mà biết được, một ngày nào đó, cái tên Gianluca Zambrotta rồi sẽ lại mang đến những nguồn cảm hứng bất tận cho người hâm mộ?
Chỉ khác là thay vì những bước chạy không ngừng nghỉ trên sân cỏ thì giờ đây, “chú hoẵng” tiếp tục truyền ngọn lửa chiến đấu của mình dành cho những cầu thủ trẻ, những người có thể cũng đang mang trong mình mơ mộng về một chiếc cúp vàng thế giới.