Giải mã Ronaldo de Lima (phần 2): Chuyện giật gân ở thế giới song song

Khi trận đấu chỉ còn 3 phút nữa, Patrick Kluivert gỡ hòa cho Hà Lan. Đây không chỉ là kỳ World Cup 32 đội đầu tiên, còn là kỳ VCK đầu tiên dùng luật bàn thắng vàng. Song ngay cả điều luật đặc biệt cũng không thể tạo ra người chiến thắng. Trận đấu bước vào loạt luân lưu.

Dù một đội trưởng từng vô địch World Cup và nhiều tiền bối dày dặn kinh nghiệm còn đứng trên sân, Ronaldo trẻ trung vẫn được giao nhiệm vụ thực hiện quả phạt đền đầu tiên, với sứ mệnh giành thế chủ động cho Brazil. Anh làm được điều đó với cú ra chân không hề run sợ. Thật đáng buồn cho Cơn lốc màu da cam. Họ lại phải chịu đựng nỗi đau World Cup khi Phillip Cocu và Ronald de Boer sút hỏng 2/4 quả phạt đền, trao cho Brazil cái dường như là cuộc hẹn định mệnh.

Chương 3: Đột nhiên, bước vào thế giới song song

Năm ngày chờ đợi trước trận chung kết là khoảng thời gian đầy khó chịu của cả thế giới.

Chủ nhà Pháp lần đầu tiến đến chung kết World Cup. Ngay cả huyền thoại Michel Platini cũng chỉ có thể dẫn dắt Pháp đến hai trận Bán kết, nhưng giờ đây, họ đứng trước cơ hội lịch sử với một đội hình đa văn hóa tuyệt vời, đoàn kết cả quốc gia và chinh phục những trái tim thờ ơ và lãnh đạm.

Trong khi đó, Brazil chỉ vừa chạm tay vào thành tích tối thiểu chấp nhận được. Với bốn lần lên ngôi, chủ nhân vĩnh viễn của cúp vàng Jules Rimet và hiện là ĐKVĐ, họ chỉ đơn giản là đang bước lên sân khấu đỉnh cao quen thuộc.

Zagallo biết đội bóng của mình sẽ phải chống lại ít nhất 80% khán giả tại Stade de France, nhưng trong tay ông có Ronaldo, một cầu thủ được ban phước với sức mạnh gần như siêu nhiên. Ở tuổi 21, Người ngoài hành tinh đã quen việc một tay mang về chiến thắng trong các trận chung kết lớn. Anh có thể ghi mọi loại bàn thắng và, dù còn trẻ, không có gì làm anh sợ hãi trên sân.

Ronaldo từng ghi bàn ở Brazil, Hà Lan, Tây Ban Nha và Ý. Giờ đây, nước Pháp tươi đẹp lại lọt thỏm vào tầm ngắm của anh.

Trận chung kết sẽ là cuộc đối đầu giữa hàng công xuất sắc nhất giải và hàng thủ vững chắc nhất. Với việc trung vệ điêu luyện Laurent Blanc bị treo giò, Zagallo hiểu rằng nếu 22 cầu thủ trên sân tạo thế trận giằng co, Ronaldo sẽ mang đến khác biệt.

Chủ Nhật ngày 12 tháng 7 năm 1998 là mốc son lịch sử đã được phân tích, đưa ra giả thiết, điều tra chính thức và là chủ đề cho vô số thuyết âm mưu. Chỉ một điều chắc chắn là chưa từng có một mở đầu giật gân hơn thế ở phần tường thuật trực tiếp một trận chung kết World Cup. 

Khi phần giới thiệu kết thúc vào đúng 7 giờ tối ở Anh, khán giả truyền hình cảm thấy như bị đưa ra khỏi phòng khách nhà mình và bước vào một thế giới song song.

Ở thế giới đó, cầu thủ hai lần xuất sắc nhất năm của FIFA, chủ nhân Quả bóng Vàng và là biểu tượng của giải đấu không có tên trong đội hình xuất phát mà không có lý do chính thức nào được đưa ra.

Vào thời điểm đó, tôi nhớ mình đã xem và tập trung cao độ vào những gì đang được kể. Truyền hình chẳng có ích gì, BBC chỉ cắt cảnh các BLV và nhà báo nói chuyện với nhau qua tai nghe và vẫy vẫy những mảnh giấy. Sự hỗn loạn hoàn toàn ngự trị và dường như ngay cả tuyển Brazil cũng không thực sự biết chuyện gì xảy ra.

Mặc dù vẫn còn nhiều thuyết âm mưu được lưu truyền, điều quan trọng nhất của bài viết này là xác định và thảo luận về các sự kiện trong ngày lịch sử đó - như thể được kể lại trực tiếp từ những người góp mặt.

Sau bữa trưa định mệnh hôm ấy, Ronaldo trở về phòng của mình - phải, chính là nơi tạo ra muôn vàn ý kiến và hồi ức trái chiều trong lịch sử. Roberto Carlos cho rằng Ronaldo đã khóc và lâm vào trạng thái kích động. Hậu vệ trái cho rằng, rốt cục, tấn áp lực lớn nhất thế giới đã có thể đè lên người đồng đội của anh.

Là biểu tượng, là tâm điểm, là “người được chọn” để nắm giữ vận mệnh chiếc cúp thế giới trong 4 năm tới. Gánh nặng ấy quá sức chịu đựng đối với một chàng trai trẻ. Carlos, như một người bạn thân thiết, cố gắng dỗ dành Ronaldo, khuyên anh nằm nghỉ, kiếm tìm giấc ngủ như một liều thuốc xoa dịu tâm hồn. Trong một bộ phim tài liệu sau này, Ronaldo kể lại câu chuyện theo cách khác rằng sau bữa trưa hôm ấy, anh chỉ đơn giản là thấy mệt và về phòng nằm nghỉ. Điều bí ẩn là, ký ức sau đó của anh như một khoảng trống bị xóa sạch bởi một phép thuật quên lãng. Hồi ức của anh (về lý do chính xác cho chuyện đã xảy ra) như một vùng đất hoang tàn, không còn gì để kể.

Và dù sau đây không phải toàn bộ sự thật, là lời kể của những người đã chứng kiến, như những nhân chứng kể lại một vụ án bí ẩn trong thế giới phù thủy.

Ronaldo nằm trên giường và bắt đầu la hét, tự đánh vào người, sùi bọt mép và mắt thì trợn ngược. Hoặc cùng đọc một mô tả “hắc ám” hơn nữa: Tiếng la hét xé toạc màn đêm như tiếng hú của một con quái vật bị giam cầm, cơ thể anh run rẩy như một chiếc lá trong cơn bão, tự đánh vào chính mình như đang chiến đấu với một kẻ thù vô hình, và bọt mép sủi lên như độc dược; đôi mắt trợn ngược như một hồn ma bị xiềng xích…

Carlos hét lên cho bất cứ ai có thể nghe thấy. Sự hoảng loạn tột độ trong giọng nói của anh ta đã khiến César Sampaio chạy đến, cố gắng sơ cứu. Tiếp theo là Edmundo, người đã đưa ngón tay vào miệng Ronaldo để ngăn lưỡi anh ta cuộn lại và làm nghẹt thở tiền đạo này.

Vào lúc 5 giờ chiều, bác sĩ của đội tuyển, Lidio Toledo đã đưa Ronaldo đến bệnh viện để thực hiện một loạt xét nghiệm và chụp chiếu thần kinh. Người ta cho rằng kết quả của những xét nhiệm này sẽ là lý do cuối cùng để Ronaldo không tham gia trận chung kết.

Dida, thủ môn từng là thành viên đội tuyển năm 1998, nhớ lại không khí trong khu tập luyện khi toàn đội dùng bữa trước trận đấu: “Tôi có thể thấy nét kỳ lạ trên khuôn mặt mọi người. Một sự im lặng hoàn toàn, rất khác thường đối với tập thể Brazil trước các trận chung kết. Ai đó thốt lên ‘Ronaldo không khỏe, cậu ấy đã đến bệnh viện rồi’.” Thậm chí còn có tin đồn về sự chia rẽ trong đội ngũ, tạo nên hai phe đối lập về việc có nên đưa Ronaldo vào sân hay không. Một nhóm được dẫn đầu bởi Dunga, kiên quyết Ronaldo cần có mặt trong đội hình và ra sân nếu có thể, trong khi nhóm còn lại, bao gồm Leonardo và điều phối viên kỹ thuật Zico, nghĩ rằng tiền đạo này nên ngồi ngoài hoàn toàn. Chính trong bầu không khí đầy xung đột ấy, đội tuyển đã lên đường đến Saint-Denis cho trận cầu định mệnh.

Chương 5: Hồi kết giữa những âm mưu

Vào lúc 7 giờ 52 phút, tờ danh sách đội hình kinh điển đã được nộp cho FIFA, khiến hàng loạt nhà báo, bình luận viên và đài truyền hình trên toàn thế giới náo loạn. Sự hoang mang bao trùm phòng báo chí lẫn các ngôi nhà trên toàn thế giới, khi 2,1 tỷ người cố gắng cắt nghĩa tại sao cầu thủ xuất sắc nhất thế giới lại bị loại khỏi đội hình xuất phát trong trận cầu quan trọng nhất cuộc đời anh. HLV Zagallo thì chỉ cố gắng giải thích Ronaldo ngồi ngoài là do chấn thương mắt cá chân trong chiến thắng ở trận bán kết trước Hà Lan.

Và đây, chúng ta đến với khía cạnh tai tiếng và đầy “âm mưu” nhất trong toàn bộ câu chuyện. Người ta đồn rằng Ricardo Teixeira, chủ tịch LĐBĐ Brazil và con rể của nhân vật quyền lực Joao Havelange (Chủ tịch FIFA tiền nhiệm), đã nhận được lệnh phải triệu hồi Ronaldo trở lại đội hình xuất phát.

Chính Teixeira từng đích thân đàm phán bản hợp đồng tài trợ kết xù với nhà Nike, và dường như gã khổng lồ thể thao này cũng kiên quyết việc con át chủ bài của họ phải ra sân.

Nike thông báo với Texeira rằng chính Ronaldo khẳng định mình đủ sức khỏe, và ông ta cần phải tìm đến Zagallo, đưa ra những chỉ đạo cần thiết. Người ta cũng cho rằng Nike đã muốn thu về lợi nhuận từ khoản đầu tư 106 triệu đô la của họ, rằng trận chung kết đã là lúc họ phải “rút tiền”.

HLV Zagallo sau này kịch liệt bác bỏ những cáo buộc, tuyên bố nếu từng có bất kỳ sự can thiệp nào vào việc chọn lựa đội hình, ông đã từ chức ngay lập tức. Một tiếng trước khi trận đấu bắt đầu, Ronaldo bước vào phòng thay đồ với kết quả xét nghiệm trong tay và khẳng định mình đủ khỏe. Lúc này Zagallo mới viết lại tờ đội hình khác và gửi cho các quan chức FIFA. Lần này, Ronaldo có tên trong đội hình xuất phát còn "gã điên" Edmundo một lần nữa ngậm ngùi trở lại băng dự bị.

Người ta kỳ vọng Ronaldo sẽ vực dậy tinh thần toàn đội. Thực tế, sự bất ổn và những toan tính chiến thuật vội vã đã khiến Brazil thậm chí còn không đặt chân xuống thảm cỏ Stade de France trong giờ khởi động. Việc các cầu thủ áo vàng vắng bóng càng thổi bùng lên những đồn đoán về thuyết âm mưu, và không thể xoa dịu bầu không khí cuồng nhiệt đang lên đến đỉnh điểm trong khu vực báo chí sau khi tờ danh sách thi đấu thứ hai được công bố.

Khi toàn đội bước ra chảo lửa Stade de France, Ronaldo cất bước sau cùng, như thể bám vai các đồng đội đang kéo anh ra khỏi vòng thay đồ, đẩy anh ra sân. Các ống kính máy quay không ngừng săn lùng khoảnh khắc hé lộ sự thật đằng sau đôi mắt của số 9, lia sát khuôn mặt anh trong mọi cơ hội. Quốc ca vang lên rồi lắng xuống; và trong suốt thời gian ấy, cầu thủ nổi tiếng nhất hành tinh chiếm trọn màn hình. Một show diễn lẽ ra phải có hai mươi hai diễn viên, bỗng trở thành một độc thoại bi tráng.

90 phút nghiệt ngã của trận chung kết World Cup 1998 tại Paris (Pháp 3-0 Brazil), đối với những người không mang dòng máu Gaulois, gần như tan biến vào hư vô khi hồi tưởng về đêm định mệnh. Câu chuyện thực sự đã nằm ở những giờ khắc, nhưng phút giây nghẹt thở trước còi khai cuộc. Định mệnh đã an bài rằng Ronaldo sẽ chiếm trọn những dòng tít của ngày hôm đó; điều không ai ngờ tới là kịch bản mà anh tạo ra và vô số những giả thiết đi kèm.

Hình ảnh mang tính biểu tượng của trận chung kết là một Ronaldo cô độc và thất thần, đứng lặng nhìn xa xăm, dường như chìm đắm trong một thế giới riêng. Trên cổ anh đeo đôi giày Nike Mercurial độc bản, dây giày buộc hờ, mỗi bên thõng xuống một chiếc; logo Swoosh như  một biểu tượng cho lòng tham của các tập đoàn đã cướp trò chơi từ tay người hâm mộ và đặt nó vào vị trí trung tâm của một thế giới mới. Những dấu vết cuối cùng, thoáng qua của sự ngây thơ đã biến mất: bóng đá, và cầu thủ vĩ đại nhất của nó, sẽ không bao giờ còn như xưa nữa.

Hoài Thuận (dịch từ bài viết của ký giả Stuart Horsfield trong ấn bản đặc biệt “Ronaldo” của These Football Times)