Giải mã Pep Guardiola: Kẻ lạnh lùng hay người có trái tim ấm áp?

1. “Mỗi ngày, mỗi buổi tập, mỗi màn khởi động, trong các màn đá ma, ông ấy kiểm soát hết. Ông ấy không muốn để lọt chi tiết nào. Điều đó khiến bạn chắc chắn phải tập trung 100% trong mọi khoảnh khắc. Sau đó bạn sẽ thấy ông ấy nói chuyện và giải thích rằng nếu bạn chú ý chú đến tôi trong tình huống này thì điều này sẽ xảy ra. Và đúng thế. Tầm suy nghĩ ông ấy rất rộng. Và thực sự điều đó giúp các cầu thủ cải thiện nhiều”.
 

Đó là những chia sẻ của Marc Bartra về Pep Guardiola. Thi đấu dưới sự dẫn dắt của chiến lược gia người Tây Ban Nha luôn là điều khiến người ta thắc mắc rằng nó sẽ diễn ra thế nào. Điều này thật khó để lý giải bởi chủ yếu Guardiola là một người đàn ông phức tạp.

 

Đôi khi các cầu thủ rất khó để biết họ nên đứng ở đâu thì đúng ý Guardiola. Joshua Kimmich từng tiết lộ anh đã từng rời sân trong tình trạng đau đầu vì những chỉ dẫn chiến thuật của Guardiola. Và đôi khi cũng thật khó để biết ông đang vui hay buồn hay liệu có hài lòng với những màn thể hiện của các cầu thủ không.

 

Chiến lược gia tới từ Catalunya thường quấn lấy những suy nghĩ của mình, đi lại một mình ở các hành lang khu tập luyện Manchester City. Và sau đó, một thứ tình cảm ngẫu nhiên được thể hiện. Một cái ôm hay nụ hôm, những điều có thể khiến cho một người đàn ông trưởng thành thoát khỏi mối bận tâm và điều tâm trí ông tập trung tinh lực: giành chiến thắng các trận đấu.

 

Tác giả Marti Perarnau viết trong cuốn sách “Pep Guardiola: The Evolution”: “Có những lúc ông ấy tỏ ra lạnh lùng và nghiêm khắc, có lúc thì cảm xúc quá mức. Và ông ấy thường xuyên không thể cân bằng giữa cả hai”.

 

Thi đấu cho Pep Guardiola không chỉ phụ thuộc vào việc bạn là Xavi hay Zlatan Ibrahimovic mà bạn là Gerard Pique hay Aymeric Laporte hoặc Dani Alves 2008 hay Dani Alves 2012.

 

Điều đó có nghĩa là dù tính cách các cầu thủ sẽ định hình phần lớn các tương tác với Guardiola thì tính thời điểm của các tương tác đó cũng quan trọng. Phong cách chiến thuật mãnh liệt khiến sau vài năm các cầu thủ sẽ kiệt sức. Guardiola đã thay đổi trong những năm qua, điều chỉnh lại phương pháp của mình trong những tình huống nhất định và cố gắng duy trì nhiều khoảng cách hơn với các cầu thủ, điều càng ngày càng thấy rõ ở các CLB.

 

“Tôi cố gắng không quá thân thiết với họ vì tôi không muốn họ nghĩ mối quan hệ sẽ ảnh hưởng đến việc họ được thi đấu hay không. Tôi là người đưa ra quyết định và tôi không muốn cảm xúc ảnh hưởng lên điều đó”, Guardiola chia sẻ với Perarnau trong quãng thời gian làm việc tại Bayern Munich.

 

Những người biết ông rõ nhất khẳng định sự khác biệt trong phong cách của ông khá rõ rệt. Cụ thể, mối quan hệ cá nhân của ông với các cầu thủ Man City không giống như với các cầu thủ Barca và với các cầu thủ Bayern Munich thì ở giữa.

 

Song, dù thế nào ông vẫn cố gắng thiết lập phong cách thi đấu mà mình muốn và tạo ra cảm giác về lòng trung thành từ một số thành viên nhất định trong đội hình. Những cầu thủ tốt nghiệp từ La Masia đã đại diện cho cho đội tuyển Catalunya và dành chủ yếu sự nghiệp ở Barca như Xavi, Victor Valdes, Carles Puyol, Pique, Andres Iniesta đều thấu hiểu điều đó. Ngoài những yêu cầu trong huấn luyện, họ thừa nhận Guardiola tạo ra cảm giác gắn bó và trong nhiều trường hợp còn là bạn bè.

 

Điều đó thể hiện trong mùa giải cuối cùng của Guardiola ở Barca. Khi đó ông cảm thấy việc thay đổi đội hình để duy trì trạng thái tươi mới là cần thiết, song ông lại quá “trung thành” với các cầu thủ của mình nên thành tích bắt đầu đi xuống.

 

Trong khi đó Perarnau tiết lộ dù Guardiola đã cố gắng không quá thân thiết gần gũi với các cầu thủ Bayern nhưng “những rào cản đã bị hạ xuống” trong quãng thời gian cuối ông ở đó. Chiến lược gia người Tây Ban Nha đã “phát triển một sự tin tưởng chung lẫn nhau và sự ngưỡng mộ cởi mở” với đội bóng ông dẫn dắt đến mức “không thể phá vỡ”.
 

Philipp Lahm trở thành một trong những môn đồ của Guardiola và thậm chí còn đến văn phòng của HLV trưởng ở khu tập luyện Sabener Strasse để thuyết phục ông gia hạn hợp đồng vào thời điểm ông sắp đạt thỏa thuận với Man City. Cây bút Marti Perarnau viết: “Cá nhân tôi đã chứng kiến nhiều lần Pep hét lên ‘Tôi yêu quý cậu, Philipp. Tôi yêu quý cậu!’ khi ông ôm lấy người đội trưởng và hôn lên má anh ấy”.

 

Nhưng rõ ràng không phải ai cũng được hôn. Mario Mandzukic từng chia sẻ: “Guardiola thất vọng về tôi, ông ta không đối xử với tôi bằng sự tôn trọng thôi. Jupp Heynckess thì tốt gấp đôi. Liệu tôi có ngồi xuống uống một tách cà phê với Guardiola hay không ư? Điều đó sẽ không xảy ra đâu. Trong cuộc đời cầu thủ của mình, không phải là tôi sẽ thích tất cả mọi người. Nhưng nếu cảm thấy năng lượng tiêu cực từ ai đó, tôi sẽ cố gắng tránh họ”.

 

Những bình luận đó cũng tương tự như những chỉ trích mà Ibrahimovic dành cho Guardiola. Trong nhiều cuộc phỏng vấn, tiền đạo người Thụy Điển nói rằng Guardiola cố gắng né tránh anh trong phòng thay đồ và buộc anh phải rời khỏi Camp Nou. Nhưng có một điểm chung là những cầu thủ mâu thuẫn nhiều nhất với chiến lược gia 49 tuổi như Ibrahimovic, Mandzukic, Yaya Toure hay Samuel Eto’o đều là những người cá tính, có cái tôi cao hơn cầu thủ bình thường khác.

 

Jan Kirchhoff, cầu thủ từng thi đấu cho Bayern dưới thời Guardiola, chia sẻ với The Athletic: “Ở Munich, một vài lời chỉ trích cho rằng kỹ năng quản trị nhân sự của ông ấy thiếu sự đồng cảm, song đó không phải những gì tôi trải qua ở Bayern. Tôi thấy ông ấy thực sự ấm áp và thông minh, một HLV bóng đá đặt trái tim và tâm hồn mình vào đó. Trở về từ những kỳ nghỉ hè, ông ấy sẽ ôm bạn hoặc kéo bạn ra một góc để nói chuyện riêng”.

 

Aleix Garcia, cựu cầu thủ Man City, cho biết: “Nếu bạn cần nói chuyện, ông ấy sẵn sàng 24/24. Ông ấy luôn bảo rằng ‘Cửa văn phòng tôi mở 24 tiếng, nếu ai đó có vấn đề gì hãy đến gặp tôi và trò chuyện’”.

 

Dù vậy, một số thành viên trong đội hình Man City hiện tại vẫn không chắc về con người của HLV trưởng. Có những cầu thủ cảm thấy rằng nếu phàn nàn quá nhiều hoặc đề suất với HLV trưởng của họ điều gì đó không phải là hành động khôn ngoan nhất. Đơn giản bởi điều đó có thể khiến họ bị loại khỏi đội hình. Vì Guardiola luôn giữ khoảng cách và thường không giải thích cho các cầu thủ biết vì sao họ bị loại nên chúng tạo ra cảm giác bối rối, không biết ông suy nghĩ gì về các cầu thủ.

 

2. Có tài liệu cho rằng đoạn video mang tính truyền cảm hứng mà Guardiola cho các cầu thủ Barca xem trước trận chung kết Champions League 2009 chỉ càng làm họ trở nên quá xúc động và có 10 phút mở đầu chơi khá ẩu. Sau đó, HLV người Tây Ban Nha được cho là không còn sử dụng những video tương tự nữa vì cảm thấy nó phản tác dụng, thay vào đó ông sử dụng nhiều kỹ thuật để kích thích tinh thần các cầu thủ.

 

Trước trận đấu với Real Madrid tại Champions League hồi tháng 2 vừa qua, ông đã mời Toni Nadal - chú và cựu HLV của siêu sao quần vợt Rafael Nadal - đến Man City để nhấn mạnh tầm quan trọng của sự nỗ lực và vinh quang khi đối mặt nghịch cảnh. Aleix Garcia nói đây là một chiến thuật phổ biến của Guardiola.

 

“Ông ấy thích chiếu video về những vận động viên hay những con người đã dính những chấn thương khiến cuộc sống thay đổi để thúc đẩy tinh thần chúng tôi, hoặc những video của chúng tôi khi chúng tôi thi đấu tốt”, cầu thủ người Tây Ban Nha cho biết.

 

Nhưng theo từng thời điểm, cựu HLV Barca sẽ có những cách làm khác nhau. Ở Barca hay Bayern, ông đảm bảo các cầu thủ sẽ được xoay tua trong các trận đấu với những đối thủ yếu hơn, sử dụng video được phân tích chính xác sức mạnh của đội bóng mình sắp đối đầu.

 

Mùa giải thứ ba ở Bayern Munich, ông đã dành 12 ngày để phân tích 10 trận đấu khác nhau của Benfica trước một trận đấu thuộc vòng đấu loại trực tiếp Champions League. Ông ngồi ở văn phòng lâu đến mức lưng bị vẹo và gần như không thể đi lại. Buổi tập tiếp sau đó, ông không tham gia mà đến xem trực tiếp đội bóng Bồ Đào Nha thi đấu. Sau đó ông trở về và cho các cầu thủ xem một video dài tận 45 phút về những gì các cầu thủ Benfica thể hiện.
 

Trung vệ Marc Batra cho biết Guardiola “nghiên cứu đối thủ rất nhiều” và “tập trung vào những chi tiết nhỏ không phải ai trong chúng ta cũng nhìn thấy”.

 

Jan Kirchhoff chia sẻ: “Có rất nhiều điều nhỏ nhặt tạo nên những khác biệt to lớn. Ví dụ, ông ấy nhấn mạnh việc chọn vị trí chính xác trước khi nhận bóng và chuyền bóng vào đúng chân cầu thủ để tạo ra nhịp chuyền. Ông ấy luôn có một lời giải thích. Tôi nhớ có lần ông ấy bảo tôi kiểm soát đường chuyền từ bên trái sân bằng chân phải và tiếp tục dùng chân phải chuyền nó lên phía trên nếu tôi có đủ thời gian.

 

Điều này nghe có vẻ sáo mòn nhưng tôi đã học được rằng kiểm soát bóng bằng chân phải và chuyền bằng chân trái là cách nhanh nhất để thực hiện. Nhưng ông ấy giải thích là dùng chân phải sẽ tạo ra đường chuyền tốt hơn vì nó gửi một thông điệp ‘tích cực hơn’: Trái bóng lăn qua đối thủ và hướng lên phía trên, đến đúng đường đi của đồng đội bạn thay vì buộc đồng đội phải dừng lại và kiểm soát nó.

 

Chuyền chân phải giúp trận đấu trở nên nhanh và khuyến khích lối chơi tấn công hơn, dùng chân trái thì tốc độ sẽ giảm xuống. Khác biệt tuy nhỏ và hầu hết là không thấy được nhưng chúng tôi thấy ông ấy nói đúng và đó là một trong những thời điểm tuyệt vời nhất với tôi”.

 

Đa số các cầu thủ Bayern yêu quý Guardiola vì ông giúp công việc của họ dễ dàng hơn. Có thể ban đầu họ khó nắm bắt hết các khái niệm nhưng cuối cùng họ sẽ trở thành cầu thủ giỏi hơn. Với HLV, đó chính là lời ngợi ca chuẩn mực nhất.

 

Một yếu tố quan trọng trong mối quan hệ của Guardiola với các cầu thủ là dường như ông nhìn vào đặc tính thô của họ thay vì vị trí và kinh nghiệm. Ví dụ, Joe Hart là một thủ môn giỏi nhưng không phải người thích bị yêu cầu thay đổi phong cách. Franck Ribery không thể thích nghi với vị trí số 10 nhưng Arjen Robben thì sẵn sàng đá tiền đạo. Điều đó giải thích tại sao những Riyad Mahrez và Joao Cancelo phải cần một năm để hòa nhập lối chơi ở Man City.

 

Điều may mắn là Sergio Aguero cũng đã nghe theo lời khuyên của Guardiola, chấp nhận cải thiện lối chơi, cố gắng học cách chạy và di chuyển khác để thích nghi với chiến thuật của HLV trưởng dù trước đó anh đã sở hữu thành tích ghi bàn đáng nể.

 

Một nguồn tin thân cận ở Man City bày tỏ: “Pep khiến mọi người chịu áp lực hàng ngày. Ông ấy làm việc bằng cách đặt ra các tiêu chuẩn, thúc đẩy mọi người, đòi hỏi ngày càng nhiều”.

 

Và có những cầu thủ sẽ phát triển dưới áp lực đó, một số thì thấy khó để thể hiện tốt nhất vì lo sợ sai sót nào đó của bản thân sẽ bị soi xét rồi khiến họ phải rời khỏi đội hình. Tất cả phụ thuộc vào tâm lý.

 

Guardiola biết ông phải giữ đội bóng của mình luôn có một tinh thần tươi mới bằng cách thay thế những cầu thủ không còn tuân theo thông điệp ông chỉ ra. 

 

Nhà báo Marti Perarnau kể lại một cuộc trò chuyện trực tiếp giữa Guardiola và Jerome Boateng sau khi hậu vệ người Đức vắng mặt một vài buổi tập của Bayern vào tháng 11 năm 2015 như sau: “Jerome này, tôi có 2 lý do để yêu cầu cậu thi đấu ngày hôm nay. Thứ nhất, tôi cần cậu đảm bảo rằng chúng ta triển khai bóng mượt mà. Điều thứ hai và cũng quan trọng nhất, tôi muốn cậu ra sân dù thực tế là cậu rất đau. Tôi muốn cậu chứng minh mình có thể làm được.

 

2 năm qua, cậu đã thi đấu tốt nhưng bất cứ khi nào cảm thấy đau dù là nhỏ nhất, cậu đều chọn không thi đấu. Thời điểm mùa xuân, chúng ta sẽ tham dự những trận đấu thực sự lớn và cậu sẽ phải thi đấu dù cho đang đau. Tôi cần biết ngay bây giờ rằng tôi có thể trông cậy vào cậu hay không. Tôi muốn biết cậu có thể xử lý vết đau đó và thi đấu như thể mọi thứ không có gì hay không”.
 

Guardiola không nghỉ ngơi và các cầu thủ của ông cũng không được cho phép nghỉ. Chiến lược gia 49 tuổi cũng nói ông gần gũi các cầu thủ sau những thất bại. Khi mọi thứ thuận lợi, ông giữ khoảng cách với họ nhưng khi các kết quả không tốt, ông sẽ cố gắng lại gần và an ủi. Nếu các cầu thủ vượt qua giai đoạn khó khăn, có thể ông sẽ trò chuyện cá nhân với họ.

 

Những cầu thủ như Mandzukic, Eto’o, Toure và Ibrahimovic đã vẽ nên một bức tranh sinh động về cách Guardiola hành xử buộc họ phải ra đi. Nhưng cũng có những cầu thủ lại cho biết nếu bạn làm việc chăm chỉ và hành xử tốt, thì ông sẽ sẵn sàng đối thoại cởi mởi với họ ngay cả trong những tình huống khó khăn.

 

“Ông ấy rất thành thật với tôi và tôi hiểu ông ấy. Có năm, tôi dính 3 chấn thương và ngồi ngoài một khoảng thời gian. Ông ấy gọi cho tôi trước tua du đấu trước mùa giải và bảo tôi rằng năm nay tôi sẽ không thi đấu nên các cầu thủ khác sẽ tới. Đó là điều một cầu thủ muốn: được nói sự thật”, Jeffren, cựu cầu thủ Barca cho biết.

 

Vậy thi đấu cho Pep Guardiola thì như thế nào? Có người tiến bộ, có người thất bại, có người yêu, có người ghét, nhiều người mệt mỏi. Đó là một bức tranh đa màu sắc. Và thành công của Guardiola cho thấy ông cũng đúng với những cách tiếp cận của mình.

 

Lược dịch từ bài viết “What is it like to play for Pep Guardiola?” trên The Athletic.

Xem thêm: