Giải mã Marcelo Bielsa: Gã điên không giới hạn, người truyền cảm hứng cho Pep Guardiola, Diego Simeone…(P2)

Bielsa sau đó không có nhiều thời gian nghỉ ngơi bên người vợ Laura và hai cô con gái. Giai đoạn trong vòng 6 năm sau là quãng thời gian “nay đây mai đó” của ông trong nghiệp huấn luyện. Ông dẫn dắt hai đội Atlas và America ở Mexico trước khi quay về Argentina huấn luyện ở Velez Sarsfield – giành Clausura 1998 tại đây – và cuối cùng là vỏn vẹn 9 trận đấu với Espanyol của Tây Ban Nha. Những điều đặc biệt không chỉ có vậy.

Được sở hữu bởi một đơn vị truyền hình, CLB America khẳng định Bielsa chỉ được phát biểu trên các kênh của họ. Ông rất ghét sự ràng buộc đó nhưng dù sao vào thời điểm trở thành huấn luyện viên của Argentina mùa thu năm 1998, ông đã từ chối tất cả những cuộc phỏng vấn.

“Tại sao tôi phải trả lời phỏng vấn của một gã quyền lực nếu vì điều đó mà buộc phải từ chối một ai đó từ các địa phương?” Ông lý luận. “Tiêu chuẩn để làm điều đó của bạn là gì? Sở thích của tôi ư? Đó đơn giản chỉ là chủ nghĩa cơ hội thôi.”

Bielsa chỉ trả lời các phương tiện truyền thông Argentina tại các cuộc họp báo, một điều sau này được Guardiola áp dụng, nhưng điểm mấu chốt là các nhà báo, phóng viên có thể hỏi bất cứ câu nào và ông sẽ trả lời chi tiết. Một cuộc họp báo sẽ kéo dài khá lâu – khoảng hơn 1 tiếng – khiến nhiều thành viên thuộc “quyền lực thứ tư” phải rời phòng sớm hoặc có nguy cơ sẽ chậm bản tin tối của họ.

Không bao giờ làm gì nửa vời, Bielsa dường như chẳng hề nghỉ ngơi. Một cách mà ông dùng để xả stress là chạy bộ vào lúc 2 giờ sáng. Trong khoảng thời gian đó, ông sẽ nghe cuộn băng cassette ưa thích mô tả chi tiết về 22 sơ đồ chiến thuật mà ông tin là có thể sử dụng trên sân.

Một lần vì quá mải mê, trong lúc chạy đến khu phức hợp tập luyện Ezeiza của đội tuyển Argentina đầu năm 1999, ông đã không nghe thấy tiếng cảnh sát địa phương hô về phía mình. Cuối cùng, khi một loạt súng đã chĩa ra, ông mới vội vàng nấp sau cái cây và nói: “Đừng bắn! Tôi là Bielsa!”

Những thứ lập dị khác thường cũng thường được bộc lộ ra sau những thất bại. Ông chiếu một video về thất bại gần nhất của Newell’s Old Boy trong đám cưới của tiền đạo Martin Posse hay hỏi huyền thoại Argentina Jorge Valdano trên máy bay: “Jorge này, sau một trận thua, có bao giờ ông nghĩ tới việc tự tử không?”

Chính niềm đam mê mãnh liệt của Bielsa là điều khiến các cầu thủ hứng thú nhất. Về mặt phong cách, El Loco và Diego Simeone không giống nhau cho lắm. Bielsa muốn giành chiến thắng, đúng, nhưng theo một cách phô trương nhất, còn El Cholo (biệt danh của Simeone) quỷ quyệt hơn.

Năm 2000, sau khi Simeone vừa giành chức vô địch Serie A cùng Inter, giữa hai người đã có một cuộc trò chuyện. “Cậu không nhận ra rằng không ai ngoài cổ động viên sẽ nhớ tới danh hiệu này ư?”, Bielsa hỏi Simeone. “Cậu không thể gọi đó là bóng đá được.”

Tuy nhiên, tầm ảnh hưởng của Bielsa lên Simeone là rất to lớn. Khi đội tuyển Argentina bị loại khỏi World Cup 2002 từ vòng bảng, Bielsa đã triệu tập một cuộc họp đội để giải thích về thất bại và xin lỗi vì vai trò của ông trong thảm họa đó. Người đầu tiên đứng dậy và ôm huấn luyện viên trưởng là thủ thành German Bugos, người đã bắt chính tất cả các trận vòng bảng nhưng vào đến vòng chung kết đã phải nhường chỗ cho Pablo Cavallero.

“Điều đó đã nói lên mọi thứ về tính cách của Bielsa, cách ông giữ mọi người ở bên nhau cả khi chiến thắng cũng như thất bại,” Simeone bày tỏ. “Ông ấy là thiên tài, một trong những huấn luyện viên giỏi nhất mà tôi từng được làm việc. Ông ấy sẽ nói với bạn nhiều thứ tới nỗi như thể là cứ bấm nút là nó sẽ chạy tự động. Đó là một trong những điều của ông tôi luôn giữ bên mình. Một huấn luyện viên có thể khiến bạn rực rỡ hoặc bình thường, đơn giản là bạn chỉ cần làm theo mà thôi.”

Hỏi bất cứ ai trong đội hình Argentina năm đó cũng sẽ miêu tả về sức mạnh trong nghệ thuật hùng biện của ông như vậy. Chắc chắn họ sẽ luôn trích ra một ví dụ - buổi nói chuyện trước toàn đội trước thềm trận đấu vòng loại World Cup trên đất Colombia.

“Có hai loại võ sĩ đường phố,” Bielsa nói với sự tự tin cao độ khi bước vào phòng thay đồ lúc ấy ngập tràn sự căng thẳng. “Những người thấy máu, sợ hãi và ngay lập tức đi về nhà. Và những người thấy máu, tiếp tục chiến đấu. Đúng, các chàng trai của tôi, tôi muốn nói với các bạn rằng tôi đã ngửi thấy mùi máu quanh đây rồi.” Kết quả là Argentina thắng 3-1.

Nguồn cảm hứng mà Bielsa truyền đi xuất phát từ niềm tin sắt đá của ông với những phương pháp của mình. Giống như nhiều người “bất khuôn phép” khác, ông hoàn toàn tự tin: “Rất nhiều huấn luyện viên sẽ nói rằng bạn phải quyết định triết lý của mình dựa vào những cầu thủ mà bạn có – tôi không đồng ý,” ông chia sẻ. “Thật khó để thuyết phục một cầu thủ về điều gì đó mà bạn lại không tin vào cái chết.

Tôi là người cực đoan. Tôi hành động theo những gì tôi cảm nhận. Tôi không thỏa hiệp và tôi sẽ không nói đó là một đức tính đâu. Đó là nhược điểm.”

Khi là huấn luyện viên trưởng đội tuyển Argentina, Bielsa đã để các cầu thủ của mình bỏ phiếu xem Albiceleste nên đá với hàng hậu vệ 3 người như ông thích hay 4 hậu vệ. Phe 4 hậu vệ đã thắng. Bielsa tuyên bố: “Điều đó cho thấy những gì các anh thích tuy nhiên chúng ta sẽ đá 3 hậu vệ. Thế nhé.”

Tuy nhiên điều đó đã phát huy hiệu quả. Năm 2004, Bielsa đưa Argentina lọt vào chung kết Copa America và giành tấm huy chương vàng Olympic đầu tiên. Dù vậy đến cuối năm, ông lại một lần nữa kiệt sức và từ chức. Để hồi phục, ông nhốt mình trong một tu viện.

“Tôi mang theo tất cả những cuốn sách mà tôi muốn đọc,” ông nhớ lại. “Tôi không cầm điện thoại và cũng không có TV. Tôi ở đó 3 tháng, sau đó tôi bắt đầu tôi có cuộc tự vấn chính bản thân mình. Tôi gần như phát điên.”

Tấm huy chương vàng Olympic là danh hiệu lớn gần nhất của Bielsa nhưng tầm ảnh hưởng của ông thì không dừng lại ở đó, ít nhất là trong ba giai đoạn tạm coi là thành công gần đây của ông. Tại đội tuyển Chile (2007-2011), Athletic Bilbao (2011-2013) và Marseille (2014-2015), Bielsa được ngưỡng mộ không thực sự vì thành công mà ông mang tới mà vì tình yêu và sự nhiệt huyết.

Không chỉ vậy, hãy chú ý tới những chi tiết mà ông mang tới một trong những nền bóng đá hàng đầu Nam Mỹ, xứ Basque với niềm tự tôn mãnh liệt và thành phố cảng lộng lẫy nằm ở miền Nam nước Pháp.

Khi Bielsa tới Athletic vào mùa hè năm 2011, thành viên câu lạc bộ cùng các cầu thủ đã choáng váng khi biết chiến lược gia người Argentina đã theo dõi toàn bộ 55 trận đấu trước đó của họ, “có 42 trận trong số đó tôi đã xem đến hai lần/trận”. Người xứ Basque cũng yêu thích thói quen đi 13 bước quanh khu kỹ thuật của chiến lược gia sinh năm 1995, sau đó ông cúi xuống như một con bọ ngựa, mặc chiếc áo bình dị hơi rộng một chút và đeo chiếc kính giống một vị giáo sư.

Ở Marseille, ông chuẩn bị một màn hình TV và chiếc bảng trắng sau chiếc xe buggy ở sân golf để có thể lái vào nó vào giữa sân tập và ngay lập tức giải thích về sự thay đổi chiến thuật mà ông muốn thực hiện.

Cơ sở vật chất khi tập luyện là điều rất quan trọng để Bielsa có thể phát triển các cầu thủ theo ý mình. Khu phức hợp Juan Pinto Duran của Chile xuống cấp trầm trọng và để quyên tiền sửa chữa, Bielsa đã đi khắp đất nước nói chuyện. Tại Bilbao, Bielsa lại khác: ông đã yêu cầu công ty xây dựng xây lại khu sân tập Lezama phải làm việc có trách nhiệm, cơn nóng giận bùng phát đến đỉnh điểm khi ông túm lấy cổ áo của người chủ thầu để làm “ra ngô ra khoai”.

“Ông ta có quyền khiếu nại về những gì tôi đã làm,” Bielsa thừa nhận sau những báo cáo không thể tránh khỏi tới lãnh đạo câu lạc bộ. “Nhưng tôi chỉ làm những gì mà Athletic nên làm mà thôi.”

Thành công đã nối tiếp sau đó. Đội tuyển Chile – được xây dựng quanh những Alexis Sanchez, Arturo Vidal và Claudio Bravo, những người mà Bielsa đã huấn luyện và phát triển – vào tới vòng 16 đội World Cup 2010, sau đó họ giành hai chức vô địch Copa America liên tiếp dưới thời Jorge Sampaoli sau khi Bielsa từ chức vì mâu thuẫn với Liên đoàn.

Tại Athletic Bilbao, ông đưa đội bóng này vào đến chung kết Europa League (sau khi đã đánh bại Manchester United ở cả hai lượt của vòng 16 đội) và Cúp nhà vua. Los Leones (Biệt danh của Bilbao) thua cả hai trận lần lượt trước Atletico Madrid của Simeone và sau đó là Barcelona của Guardiola với Sanchez thi đấu trên hàng công. Người thầy đã dạy các đồ đệ của mình quá giỏi.

Tại Chile, Athletic hay Marseille, nhà cầm quân người Argentina ra đi vì bản tính ngay thẳng. Trong khi đó ở Lazio và Lille, mọi thứ diễn ra chóng vánh hơn rất nhiều. Bielsa rời thủ đô Rome của Italia chỉ sau 2 ngày và sau đó bị dọa vì vi phạm hợp đồng. Còn ở miền Bắc nước Pháp, với quyết tâm mang tới một làn gió mới trẻ trung cho đội bóng, trước khi mùa giải khởi tranh ông đã thông báo với 11 cầu thủ trong đội hình rằng họ không còn tương lai ở câu lạc bộ. Điều này là một phần nguyên nhân dẫn đến việc ông bị đội bóng “treo giò” chỉ sau 13 vòng đấu tại giải vô địch quốc gia.

Nếu lúc này Leeds United thực sự muốn đạt được mục tiêu của mình đã đề ra, các cầu thủ và đặc biệt là Chủ tịch Andrea Radrizzani phải đặt niềm tin vào Bielsa.

Marcelo Bielsa có tầm ảnh hưởng với bóng đá hiện đại hơn bất cứ một huấn luyện viên nào khác sau Johan Cruyff. Rõ ràng không phải là điều trùng hợp khi rất nhiều gương mặt thường xuyên đá chính trong đội hình Newell’s Old Boy đã giành ba chức vô địch Argentina đầu thập niên 90 sau này đều đi theo nghiệp huấn luyện.

“Trong đội hình 1990-1992 đó,” cựu tiền đạo Cristian Domizzi nhấn mạnh. “9 người đã trở thành huấn luyện viên, những người khác trở thành người đại diện. Điều đó nói lên nhiều thứ. Bất cứ ai trong chúng tôi cũng đều có 95% những điều tốt đẹp để nói về ông ấy.”

Gerardo Martino từng dẫn dắt Barcelona, Eduardo Berizzo tới Sevilla và hiện tại nối gót người thầy cũ huấn luyện Athletic Bilbao. Trong khi đó, Juan Manuel Llop, Alfredo Berti và Ricardo Lunari cũng đã có những khoảng thời gian làm việc tại Newell’s Old Boy.

Ngoài ra, khoảng thời gian mà La Lepra, Mauricio Pellegrino thi đấu ở Velez Sarsfield và Simeone ở đội tuyển quốc gia dưới sự dẫn dắt của Bielsa đều thực sự nổi bật. Nhưng trên tất cả, Pochettino vẫn là người ấn tượng nhất.

“Tôi nghĩ ông ấy giống như cha tôi vậy,” huấn luyện viên trưởng Tottenham Hotspur thừa nhận. “Không hề nghi ngờ gì nữa về tình cảm mà tôi dành cho ông. Ông là huấn luyện viên truyền cảm hứng để tôi theo nghiệp cầm quân. Tôi thích giúp đỡ các cầu thủ trẻ. Marcelo Bielsa là người truyền cảm hứng cho tôi, mọi thứ mà chúng tôi đã từng đạt được ở Newell’s là dấu ấn lớn trong cuộc đời tôi. Các cầu thủ trẻ cần những sự giúp đỡ như thế trong những ngày đầu sự nghiệp.”

Pochettino, cũng giống như người thầy của mình, đang đi đầu trong việc đưa một lứa cầu thủ trẻ xuất chúng bước ra ánh sáng. Thật khó tưởng tượng nếu những Harry Kane, Dele Alli hay Adam Lallana có thể trưởng thành như hiện nay nếu không có niềm tin mà Poch dành cho họ, tương tự như anh em nhà Gallagher, Arctic Monkeys hay thậm chí Lady Gaga sẽ chẳng hề tồn tại nếu không có Chuck Berry vậy.

Nhưng tầm ảnh hưởng của Bielsa như đã nói không chỉ lan tới những học trò cũ. Khi Zinedine Zidane đang học để lấy bằng huấn luyện vào tháng 12 năm 2014, ông đã giành một ngày ở Marseille bên cạnh Bielsa. Cả hai đã trò chuyện với nhau hơn 3 tiếng đồng hồ.

“Zidane là tượng đài sống của bóng đá,” Bielsa thổ lộ. “Có Monsieur Zindane (Ngài Zidane) bên cạnh lắng nghe tôi nói là một khoảng khắc không thể nào quên. Zidane có khả năng kiềm tỏa những người bình thường. Thật khó diễn tả.”

Nhưng Zidane không phải người đầu tiên đề nghị một cuộc gặp gỡ như vậy. Ngày 10 tháng 10 năm 2006, Pep Guardiola khi đó vừa mới giải nghệ đã đến trang trại Maximo Paz, cách trung tâm Rosario 78 km, với một ý định duy nhất.

“Nếu cậu định trở thành một huấn luyện viên,” Batistuta nói với Pep trong khi bộ đôi này đang chơi ở Doha, Qatar, “cậu phải tới gặp Bielsa và nói chuyện với ông ấy.”

Họ đã dành 11 giờ trò chuyện với nhau, đàm luận về mọi thứ từ điện ảnh tới sơ đồ, hệ thống và ý tưởng chiến thuật trong bóng đá. Họ xem các đoạn băng từ bộ sưu tập đồ sộ 4000 video của Bielsa, nghe, tranh luận và sau đó giải quyết bằng cách hỏi Google. Pep Guardiola viết rất nhiều những ghi chú nguệch ngoạc, thậm chí ông dùng hết cả cuốn sổ của mình và phải hỏi Bielsa một cuốn khác.

“Tại sao cậu, người biết mọi thứ rác rưởi đến từ thế giới bóng đá, sự dối trá của một vài người, vẫn muốn quay trở lại và đưa mình vào đó?” Bielsa hỏi Pep. “Cậu thực sự có thích máu nhiều không?”

“Tôi cần sự đổ máu đó,” Guardiola xác nhận. Đó có lẽ chính là cuộc gặp thay đổi thế giới bóng đá hơn bất cứ cuộc hạnh ngộ nào khác. Trong vòng 2 năm, Guardiola trở thành huấn luyện viên Barcelona, giành cú ăn ba vô tiền khoáng hậu ngay ở mùa giải đầu tiên. Thậm chí Lionel Messi cũng phải thừa nhận mối liên hệ ấy khi “Bielsa sẽ đánh giá cao tôi.”

“Đó là một vinh dự khi ông ấy mở cửa ngôi nhà và trò chuyện về bóng đá với tôi,” Guardiola nói về cuộc hội ngộ đó. “Ông ấy là huấn luyện viên xuất sắc nhất thế giới. Dù ông ấy giành bao nhiêu danh hiệu trong sự nghiệp, điều đó cũng không quan trọng bằng tầm ảnh hưởng của ông lên bóng đá và các cầu thủ.”

Bạn không thể đạt tới tầm ảnh hưởng như vậy. Bạn không thể nào định lượng nó. Chỉ vậy thôi.

“Nếu bạn cố gắng đặt cho rock 'n' roll một cái tên khác, bạn có thể gọi nó là ‘Chuck Berry’,” John Lennon từng một lần nói về thứ làm nên The Beatles.

Điều ấy cũng tương tự khi bạn có thể gọi một phương pháp quản lý bóng đá mang tên “Marcelo Bielsa” vậy.