Gareth Southgate: Một bậc thầy đắc nhân tâm

1. HLV trưởng của đội tuyển Anh, Gareth Southgate, không hề giấu giếm chuyện ông rất thích thú với việc dành thời gian tại đại bản doanh thuộc một giải đấu, khi đội ngũ trợ thủ và các cầu thủ của ông “sống như một gia đình”. Khách sạn Hilton tại St George’s Park đã được điều chỉnh để phù hợp với khoảng thời gian lưu trú lâu ngày của toàn đội với tất cả các cách thức có thể giúp họ cảm thấy thoải mái, nhưng hiện tại, rõ ràng là vị HLV trưởng của Tam Sư mới là người đang cảm thấy thoải mái nhất – như thể đang ở nhà.

 

“Đây là lúc bạn thực sự có thể tạo nên môi trường mà mình mong muốn,” nhà cầm quân 50 tuổi chia sẻ trước giai đoạn cuối của Euro 2020, ám chỉ đến việc định hình tư duy của một tập thể cho nhiệm vụ phía trước. “Chúng tôi có nhiều thời gian bên nhau hơn so với một cuộc tập trung thông thường trong mùa giải. Có nhiều cơ hội hơn cho những cuộc bàn luận, trao đổi. Có thêm cơ hội để thở và suy nghĩ.”

 

Và có nhiều thời gian hơn để làm những điều mà ông giỏi. 

 

Southgate đã phải hứng chịu rất nhiều lời chỉ trích trong cuộc hành trình Euro 2020 cho đến thời điểm hiện tại. Rất nhiều người đã chỉ ra sự bảo thủ trong chiến thuật của ông, mặc dù vậy, trên thực tế, chính sự ổn định, vững chắc mà ông tạo nên đã giúp đội tuyển Anh vượt qua được vòng bảng một cách thoải mái. Không ít người đã đặt câu hỏi về các quyết định mà ông đưa ra vào ngày xuất trận và trong các trận đấu, từ những sự lựa chọn cho đến động thái thay người. Họ đã hỏi tại sao Jadon Sancho không được ra sân nhiều hơn, hoặc tại sao Jack Grealish phải mất quá lâu mới được đá chính. 

 

Tuy nhiên, dù cho các cầu thủ chỉ được đóng vai “kép phụ” trong đội có thể sẽ có những lúc trưng ra vẻ mặt chán nản, nhưng tâm trạng chung của tập thể đội tuyển Anh vẫn rất phấn chấn, giống như tại kỳ World Cup 2018. Các cầu thủ dường như cực kỳ tin tưởng vào vị HLV trưởng của họ, và đội ngũ trợ thủ mà ông đã tập hợp xung quanh mình. 

 

Tam Sư có thể chỉ ghi được 2 bàn tại vòng bảng và đã trải qua một đêm khó khăn, thiếu sức sống trước Scotland ở Wembley, nhưng họ vẫn đang bất bại và, về khâu phòng ngự, vẫn chưa bị chọc thủng lưới. 

 

Southgate rõ ràng đang làm những điều đúng đắn. 

 

2. Ben White, một cầu thủ chỉ mới được tiếp xúc với bóng đá cấp ĐTQG vào tháng 5 năm nay, đã đề cập đến sự khích lệ của Southgate dành cho anh trong các cuộc trò chuyện riêng tư. Anh thường xuyên được nhắc nhở về những điều mình đã làm rất tốt ở Brighton & Hove Albion và trong trận ra mắt cho Tam Sư, bằng chứng về đẳng cấp đã giúp anh lọt vào mắt Southgate, và giờ đây đã tiếp tục được sử dụng như minh chứng cho thấy anh xứng đáng được trở thành một phần của ĐTQG Anh. 

 

“Ông ấy thực sự là một người đa tài và có khả năng biết chính xác những gì mọi người cần – những gì các cầu thủ cần,” Luke Shaw, một cầu thủ được trở lại với ĐTQG sau cuộc hồi sinh mạnh mẽ ở CLB, chia sẻ. “Tôi cảm thấy như ông ấy đang bắt đầu hiểu được những điều tốt nhất dành cho đội tuyển Anh. Với kinh nghiệm mà ông ấy có được ở World Cup, và việc Tam Sư đã chơi tốt đến thế nào sau đó, ông ấy đã nắm bắt được những thông tin cần thiết và sẽ tiếp tục đưa đội bóng tiến bước.” 

 

“Cả đội rất thân thiết với nhau. Tôi đã kể điều đó với bạn gái mình khi trở về nhà sau lần đầu tiên được triệu tập lên lại ĐTQG. Tôi đã không được chơi cho Tam Sư trong một thời gian. Lúc chơi cho tuyển Anh khi còn trẻ hơn một chút, trong tập thể không có sự gắn kết như hiện tại. Ai cũng đều hành xử rất tốt – không có chuyện chia bè kết phái. Tất cả mọi người đều đoàn kết chặt chẽ với nhau. Tất cả mọi người đều muốn cùng nhau vươn đến một mục tiêu chung. Và phần lớn sự đồng lòng đó là nhờ vào những gì mà HLV trưởng đã làm. Chính ông ấy đã tạo nên sự đoàn kết này.”

 

Southgate nhận thức được rõ đâu là sở trường của mình. Ở tuổi 50, ông đã lấy được tất cả các bằng cấp huấn luyện cần thiết vào ngày nay, và thực sự là một nhà cầm quân giỏi trong đường lối làm việc của mình và trên cương vị mà bản thân đang đảm nhận. Một nguồn tin thân cận với một trong các cầu thủ thuộc đội bóng hiện tại đã khẳng định rằng ông rất được các cầu thủ nể trọng như một “HLV đỉnh của đỉnh”. Cụ thể hơn, tất cả đều phải thừa nhận rằng chính khả năng quản lý con người là khía cạnh mà Southgate thực sự xuất sắc.

 

Nhà cầm quân 50 tuổi thường đề cập về sự thấu cảm. Nó được nhắc đến bất cứ khi nào ông được hỏi về động lực đằng sau triết lý huấn luyện của mình, đẩy mạnh điều đó cùng với một mong muốn cấp thiết khác là trao quyền cho các cầu thủ và đảm bảo họ sẽ thể hiện hết mình trên sân cỏ. Ông muốn họ cũng “chịu trách nhiệm”, “có ý kiến riêng về cách mà chúng tôi yêu cầu họ chơi và luyện tập”. Ông tin rằng, nếu họ cảm thấy bản thân cũng có tác động đến quy trình hoạt động của Tam Sư, họ sẽ dễ dàng tiếp thu và hòa mình vào cách tiếp cận của đội hơn và đưa ra những quyết định tốt hơn trong các trận đấu. 

 

Nhưng ông cũng thấu hiểu những gì họ đang phải trải qua. Ông đã học được những bài học từ sự nghiệp chơi bóng chuyên nghiệp kéo dài 16 năm của mình, với 57 lần ra sân cho ĐTQG, và trải qua nhiều thăng trầm. Môi trường mà ông gọi là “The England Club” hướng tới việc mang đến những gì tốt nhất cho các cầu thủ, cũng như đội ngũ trợ lý. 

 

Southgate rất hiếm khi – nếu ông đã từng – lớn giọng trong cơn tức giận, và đã khuyến khích tất cả mọi người đều hãy lên tiếng trong những cuộc họp. “Tôi muốn họ có một ý kiến về trận đấu bởi vì, ở phút 85, họ sẽ phải tự mình đưa ra những quyết định có thể sẽ định đoạt số phận của trận đấu – chúng tôi đâu thể đưa ra tất cả những quyết định đó từ bên ngoài đường biên,” ông chia sẻ. “Nhưng đối với tôi, cách giao tiếp tuyệt vời nhất là 1-1, cho dù là trong một cuộc họp chính thức hay trong một môi trường rất ‘không chính thức’. Tôi thích những cuộc họp ‘không chính thức’ hơn, bởi vì chúng cho phép mọi người cởi mở hơn và cảm thấy thoải mái hơn khi bày tỏ ý kiến. Điều quan trọng là phải lắng nghe và cảm nhận được những điều có thể thúc đẩy một cá nhân.”

 

Chính khả năng tạo ra sự liên kết với các cầu thủ, và đồng cảm với mọi thứ mà họ đang trải qua, đã khiến Southgate trở nên khác biệt. Ông hòa nhập với họ vào giờ ăn tại St George’s Park, dành thời gian để trò chuyện riêng với họ dù là trên sân tập, trong phòng gym hay quanh khách sạn, và tạo ra sự kết nối. Nếu Southgate định rút ai đó ra khỏi đội hình thi đấu, ông sẽ nói chuyện với họ và giải thích rõ lý do của mình. Một nhân vật đã quan sát quá trình này kể rằng các cầu thủ thường “vui vẻ chấp nhận” sau khi lời giải thích được đưa ra. 

 

“Đặc tính quan trọng nhất của Gareth khá rõ ràng – ông ấy là một người chân thành,” Dave Reddin, trưởng ban phát triển chiến lược và nghiên cứu hiệu suất tại Liên đoàn bóng đá Anh trong 5 năm cho đến năm 2019, chia sẻ. “Những gì bạn có thể nhìn thấy cũng chính là con người thực sự của ông ấy. Điều tuyệt vời nhất mà ông ấy làm hàng ngày chính là cách mà ông ấy kết nối với các cầu thủ thông qua việc trò chuyện cùng họ, trao đổi với họ, phát triển các mối quan hệ với họ, khiến họ cảm thấy thoải mái khi mở lòng với ông ấy.”

 

Southgate đã dành một giờ để nói chuyện với Jack Grealish sau lần đầu tiên anh được triệu tập lên ĐTQG Anh vào đầu mùa giải trước, với việc cầu thủ của Aston Villa đang tìm kiếm sự rõ ràng về những gì mà anh cần phải cải thiện để có được một chỗ đứng vững chắc trong đội. “Ông ấy đã giúp ích rất nhiều cho lối chơi của tôi,” Grealish chia sẻ. “Ông ấy đã giao cho tôi một số nhiệm vụ để cố thúc đẩy tôi đi đúng hướng, và tôi nghĩ điều này đã có tác dụng. Tôi đã được ra sân kể từ đó. Ông ấy có mối quan hệ tốt với tất cả mọi người, nói chuyện với chúng tôi xung quanh đại bản doanh. Và đương nhiên, ông ấy sẽ không thể trở thành HLV trưởng của Tam Sư nếu không phải là một HLV tuyệt vời.”

 

Những cuộc trò chuyện được đề cập có vai trò rất quan trọng. “Cách tiếp cận của ông ấy hoàn toàn nhằm mục đích khơi dậy niềm tin vào bản thân, lòng tự trọng,” một người từng làm việc với Southgate cho biết. “Ông ấy đảm đương rất nhiều trách nhiệm và có khả năng tạo nên một bầu không khí tuyệt vời xung quanh mình. Ông ấy là một người đàn ông đáng yêu, sẵn sàng dành thời gian cho tất cả mọi người, và hành xử rất chân thành. 

 

Ông ấy sẽ cố gắng xây dựng sự kết nối và, như một lẽ tự nhiên, tìm kiếm những điều tốt đẹp ở mọi người. Ông ấy có một khả năng rất quan trọng – khi ông ấy nói, ông ấy có thể làm cho bản thân mình được mọi người lắng nghe. Nhưng ông ấy cũng là một người biết lắng nghe, thực sự hòa mình vào các cuộc trò chuyện. Đó là một đặc điểm nổi bật của ông ấy. Gareth đối xử với tất cả mọi người như nhau và làm mọi người cảm thấy bản thân họ thật tuyệt vời.

 

Không chỉ đơn thuần là đến gặp một cầu thủ và nói, ‘Mục tiêu của cậu là gì? Cậu nghĩ gì về trận đấu?’ Ông ấy còn tìm hiểu những chuyện đơn giản, các vấn đề cá nhân, hỏi thăm gia đình của họ có khỏe không, hoặc vợ hay bạn gái của một cầu thủ có ổn khi họ vắng mặt không. Ông ấy sẽ tìm hiểu thật rõ ràng điều gì đang xảy ra với họ, kiểm tra kỹ các cầu thủ để đảm bảo rằng họ sẽ thi đấu một cách thoải mái trên sân cỏ. Vì vậy, ông ấy cũng rất quan tâm đến việc xây dựng các mối quan hệ. Và, vâng, đương nhiên phải nhắc đến sự thấu cảm. Gareth thực hiện điều đó một cách rất sâu sắc.”

 

Kết quả là, tất cả các cầu thủ luôn mở lòng với Southgate, ngay cả những người chỉ mới làm việc với nhà cầm quân 50 tuổi cũng rất nhanh chóng tin tưởng vào ông. Điều đó sẽ giúp họ cảm thấy thoải mái. Vào mùa giải trước, có một thành viên hiện đang góp mặt trong tập thể Tam Sư đã thu hút sự quan tâm từ một CLB đại kình địch của CLB mà anh ta đang khoác áo tại Premier League, và đã tham dự một đợt triệu tập của ĐTQG với vấn đề này đè nặng lên tâm trí. Nhưng anh đã cảm thấy mình có thể nói chuyện với Southgate về việc này. 

 

“Phong cách của ông ấy rất đặc biệt, ‘Tôi ở đây để hỗ trợ cậu và khai thác tối đa khả năng của cậu, tất cả mọi thứ tôi làm đều sẽ hướng đến những mục tiêu đó,” một nhân vật khác đang làm việc cho ĐTQG Anh chia sẻ. “Rõ ràng là vẫn có một ranh giới không được vượt qua, nhưng đó chưa bao giờ là một ranh giới cứng nhắc; thay vì ‘Cậu đã vượt qua ranh giới, cậu đừng mơ được ra sân dưới thời tôi nữa’, cách xử lý của Gareth sẽ là, ‘Cậu cần phải học một bài học ngay bây giờ, chúng ta hãy ngồi xuống và nói về những gì đã xảy ra’.

 

Hãy nhìn Phil Foden bây giờ đi. Gareth đã dành rất nhiều thời gian với cậu ta sau sự cố ở Iceland (khi Foden và Mason Greenwood vi phạm các quy định về COVID-19 với hành động mời hai cô gái địa phương đến khách sạn của Tam Sư ở Reykjavik), trong khi một HLV trưởng khác có thể sẽ cạch mặt cậu ta luôn. Nhưng Gareth không nổi khùng. Nếu họ là những cầu thủ tài năng có thể tạo ra sự khác biệt, ông ấy sẽ sẵn sàng trao cho họ thêm cơ hội.”  

 

Foden đã công khai cảm ơn Southgate vì đã trao cho anh một cơ hội để sửa sai. Những mối quan hệ này rõ ràng đã được tôi luyện, và điều đó đã thúc đẩy tập thể một cách mạnh mẽ. “Trong vô thức, giữa các cầu thủ đã hình thành nên cảm giác rằng họ không muốn khiến Gareth thất vọng,” nguồn tin trên nói thêm. “Điều tương tự cũng diễn ra với Steve Holland và các HLV trợ lý khác, giúp tạo nên sự gắn kết chặt chẽ của tập thể Tam Sư. Cách mà Gareth để các trợ lý hòa mình với các cầu thủ, nó giúp xây dựng nên một tinh thần trách nhiệm rằng, khi bạn chơi kém, bạn không chỉ khiến bản thân mình thất vọng, mà còn đang khiến ban huấn luyện, Gareth và đội tuyển Anh thất vọng.

 

Thành thật mà nói, bạn có thể sẽ cảm thấy ghen tỵ một chút – làm thế nào mà ông ấy có thể tốt tính đến vậy? Nhưng ông ấy không hề mềm yếu đâu. Ông ấy có rất nhiều tham vọng và khát khao, và cũng chưa bao giờ ngần ngại trong việc thực hiện một quyết định táo bạo. Khía cạnh đó của ông ấy đã được thể hiện rõ ràng ở giải đấu này: 

 

Ban đầu không để Grealish ra sân, sử dụng (Kieran) Trippier ở vị trí hậu vệ trái, đưa Bukayo Saka vào sân trong trận đấu với CH Czech. Tính cách đó cũng sẽ được thể hiện nếu và khi ông ấy chuyển từ đội hình 4 hậu vệ sang 3 trung vệ. Chuyện Gareth rất cởi mở, sẵn sàng đón nhận mọi ý kiến, ngay cả từ các cầu thủ của mình, không nên bị hiểu nhầm là một điểm yếu. Ngược lại, ông ấy còn thể hiện quyền lực của mình qua việc này nữa. Gareth thực sự giỏi trong việc truyền đạt tuyên bố, ‘Đây là điều tôi tin tưởng, vậy nên tôi đang làm điều đó.’”

 

3. Mối quan hệ của Southgate và người trợ thủ Holland đóng một vai trò then chốt tại Tam Sư. Kể từ khi bắt đầu làm việc với nhau, theo thời gian, họ đã tạo nên được một sự cân bằng phù hợp đối với các nhiệm vụ. Southgate coi “số 2” của ông là “một bậc thầy trên sân tập”, hoàn toàn giao cho Holland trông nom, điều hành các buổi tập, trong khi mình chỉ đi vòng quanh để quan sát, nhìn vào bức tranh toàn cảnh, chỉ tham gia nếu ông cảm thấy mình thực sự cần can thiệp. 

 

Họ là một đội đích thực. Có những lúc Holland đóng vai “kẻ xấu tính” trong mối quan hệ này. Những người đã quan sát mối quan hệ đối tác của hai người họ coi ông là một ‘sếp phó’ cực khó tính, một nhân vật quyết liệt sẽ nổi khùng nếu các buổi tập không diễn ra đúng như dự kiến. Ông sẵn sàng chỉ trích ngay cả những ngôi sao lớn, cho dù là Harry Kane hay Jordan Henderson, trước mặt cả đội nếu các tiêu chuẩn bị giảm sút.

 

Vào các ngày thi đấu, Holland cũng sẽ tham dự vào cuộc nói chuyện với các cầu thủ của Southgate trong khoảng thời gian nghỉ giữa hai hiệp, hỗ trợ cho các quan điểm của HLV trưởng hoặc trình bày những quan sát riêng của mình. Sau trận giao hữu với Romania ở Middlesbrough, cả Grealish và Marcus Rashford đều đã bị người “phó tướng” này chỉ trích vì đã không pressing đối thủ theo cách mà Southgate đã chỉ đạo. 

 

Trong những buổi tập, HLV trưởng sẽ quan sát thái độ của các cầu thủ từ bên ngoài sân cỏ, để ý xem ai đang tập trung và ai đang để tâm trí ở nơi khác – có lẽ sẽ cần một cuộc đối thoại một đối một sau khi buổi tập kết thúc. Lịch trình cơ bản được lên kế hoạch trước vài tuần và sau đó được tinh chỉnh – nếu cần thiết – tại đại bản doanh. Southgate và Holland sẽ không bao giờ rơi vào thế bị động. 

 

Graeme Jones, cựu trợ lý của Roberto Martinez tại ĐTQG Bỉ và từng ký hợp đồng với Newcastle để gia nhập vào đội ngũ trợ thủ của Steve Bruce, đã tham gia vào ban huấn luyện của Tam Sư trước kỳ Euro 2020 này. Ông đến với tư cách là người thay thế cho HLV tấn công đã ra đi, Allan Russell. Chris Powell và HLV thủ môn Martyn Margetson đã tạo thành một đội. Tất cả đều được khuyến khích bày tỏ ý kiến của mình hoặc đưa ra các đề xuất về những thứ nên được điều chỉnh và nên điều chỉnh như thế nào. 

 

Ngoài ra, còn có các chuyên gia phân tích và tâm lý học để hỗ trợ cho các cầu thủ, bên cạnh đó, Southgate luôn muốn lắng nghe những ý kiến từ các “thủ lĩnh” của đội bóng, dẫn đầu bởi Kane và Henderson, những người thiết lập nên “giai điệu” mà các cầu thủ trẻ sẽ tuân theo. 

 

Southgate giám sát tất cả mọi thứ. Tất nhiên, các cuộc họp dành riêng cho từng trận đấu được tổ chức ở St George’s Park đều được lên kế hoạch tỉ mỉ. Các bài thuyết trình có thể sẽ được thiết kế để truyền cảm hứng, hoặc để trấn an, ví dụ như một cuộc nói chuyện được thực hiện sau trận đấu với Scotland, nhấn mạnh về những đội bóng đã khởi đầu chậm chạp tại các giải đấu và sau đó đoạt được chức vô địch – theo như lời kể của Raheem Sterling. 

 

Southgate đã gọi “chiến thuật” này với cái tên ““pre-mortems” – nghĩa là các cuộc thảo luận mà trong đó trước tiên ông sẽ tìm cách xua đuổi “những bóng ma” ám ảnh các cầu thủ, nhằm mục đích xóa tan bất kỳ sự lo lắng nào về cách tiếp cận của đội và giải phóng tâm trí của họ. Chúng có thể liên quan đến các trận đấu cụ thể, hoặc thậm chí là những kịch bản tiềm năng bên trong chúng, cũng như lối chơi tại một giải đấu, và hướng tới việc đảm bảo chiếc áo ĐTQG không quá nặng nề đối với các cầu thủ. 

 

Giai đoạn đấu loại trực tiếp mang đến những áp lực riêng của nó. Henderson đã kể rằng cuộc nói chuyện về các cuộc đụng độ của Anh và Đức trong quá khứ đã được giữ ở mức tối thiểu trước trận đấu sắp tới của hai đội tại Wembley, mặc dù chúng chắc chắn sẽ ngầm được bàn luận đến rất nhiều một cách âm thầm. 

 

“Tôi nghĩ rằng Gareth đã sớm giải quyết được chuyện này,” một nhân vật thân cận với Southgate nói thêm. “Ông ấy sẽ không muốn bất kỳ ‘con voi trong phòng’ nào tồn tại trước trận đấu, vậy nên hãy giải quyết nó sớm nhất có thể và sau đó dồn sự tập trung vào những yếu tố cần thiết để giành chiến thắng, vào kế hoạch sẽ sử dụng trong trận đấu. Chắc chắn chẳng có ai muốn chuẩn bị cho trận đấu này với việc toàn nói về lịch sử đối đầu của Anh và Đức.”

 

“Những điều bạn cần tập trung xem xét là kế hoạch của mình, đội hình mà mình sẽ chọn và những cầu thủ mà bạn cần nói chuyện. Vì vậy, tôi nghĩ đó là những gì mà ông ấy sẽ làm. Ông ấy hiểu các cầu thủ của mình. Ông ấy biết điều gì có thể thúc đẩy họ. Gareth luôn hướng đến việc xây dựng một môi trường đoàn kết với đội ngũ trợ lý và đội bóng, chủ yếu dựa vào những phản ứng của họ. 

 

Nhưng ông ấy cũng hiểu rõ những người mình đang làm việc cùng, những nhiệm vụ mà mình cần thực hiện, bởi vì ông ấy từng ở trong môi trường đó với tư cách là một cầu thủ.

 

Một lần nữa, cần phải nhấn mạnh rằng sự ‘thấu cảm’ chính là một yếu tố đóng vai trò then chốt. Phong cách lãnh đạo của Gareth là điềm tĩnh, thấu cảm, và nó đã truyền sự tự tin cho các cầu thủ mà ông ấy dẫn dắt.”