Francisco Costinha và cơn ác mộng tại nước Ý

So với Deco, Carvalho hay Paulo Ferreira, những cái tên đình đám thuộc thế hệ cầu thủ Bồ Đào Nha từng đưa tên tuổi của Jose Mourinho và Porto lên tầm châu lục, rõ ràng Costinha có chút gì đó mờ nhạt hơn hẳn. Cũng khá dễ hiểu bởi một tiền vệ phòng ngự theo kiểu truyền thống như Costinha vào thời điểm đầu những năm 2000s thì thật khó để gây ấn tượng đối với người xem bóng đá, nhất là khi giai đoạn này đang chứng kiến sự thăng hoa của những cầu thủ tấn công sở hữu lối chơi đậm chất kỹ thuật. Chẳng nói đâu xa, nếu như Deco được cả thế giới thán phục bởi khả năng sáng tạo thì những gì mà người ta đọng lại về Costinha chỉ là vài ba hình ảnh về một cầu thủ bền bỉ, sẵn sàng làm nhiệm vụ càn quét phía sau các đồng đội.
 

 Xuyên suốt sự nghiệp, Costinha cũng chẳng mấy khi ghi bàn. Thế nhưng, một trong số này lại chính là bàn thắng cực kỳ quan trọng đã đưa thầy trò HLV Mourinho lọt vào tứ kết Champions League 2003/04, giải đấu mà sau đó Porto giành danh hiệu vô địch. Lá thăm may rủi đã khiến đội bóng Bồ Đào Nha phải chạm trán Man United của Sir Alex Ferguson ngay từ vòng 1/16.

Trên sân nhà Dragao, thầy trò Mourinho đã làm cực tốt nhiệm vụ khi giành chiến thắng sát nút 2-1 và có đôi chút lợi thế trước thềm trận lượt về. Tuy nhiên, phần lớn quãng thời gian tại Old Trafford lại không hề dễ chịu chút nào. Bị dẫn bàn từ sớm và phải chơi bóng trước những khán giả Anh cuồng nhiệt, tưởng chừng như cuộc nổi dậy của Porto dưới triều đại Mourinho đã phải đặt dấu chấm hết. Nhưng rồi, khoảnh khắc Costinha như từ dưới đất chui lên đệm bóng ghi bàn sau tình huống đá phạt của Benny McCarthy đã thay đổi tất cả. Hòa 1-1 chung cuộc, Porto hiên ngang giành tấm vé vào tứ kết (thắng 3-2) và phần còn lại chính là lịch sử khi đội quân của Mourinho lần lượt khuất phục Lyon, Deportivo La Coruna, Monaco để đăng quang ngôi vương Champions League. 

Mùa Hè năm 2004, Costinha tiếp tục trải qua một kỳ EURO khá thành công khi cùng ĐT Bồ Đào Nha lọt vào chung kết và chỉ chịu thua sát nút trước “hiện tượng” năm ấy là ĐT Hy Lạp. Sau kỳ chuyển nhượng, Porto nhanh chóng “tan đàn xẻ nghé” và bản thân Costinha cũng chỉ ở lại sân Dragao thêm một mùa giải trước khi thực hiện những chuyến phiêu lưu mới đến Nga (Dynamo Moscow) và Tây Ban Nha (Atletico Madrid) trong hai năm tiếp theo. Mặc dù vậy, đây là giai đoạn mà cầu thủ người Bồ Đào Nha không thể hiện được nhiều, một phần bởi khả năng thích nghi với môi trường mới, một phần bởi những chấn thương dai dẳng. Để rồi, ở độ tuổi 33, tiền vệ sinh năm 1974 đã quyết định tìm đến nước Ý với hy vọng về một sự cứu vớt cho sự nghiệp trong giai đoạn xế chiều của mình.

 Và Atalanta chính là đội bóng đã mở rộng vòng tay đón Costinha cùng một bản hợp đồng lương cao ngất ngưởng dành cho cựu tiền vệ Porto (khoảng 700.000 bảng/năm), mức đã ngộ cao nhất trong đội hình CLB xứ Bergamo. Thành thật mà nói, ban lãnh đạo Atalanta vào thời điểm ấy đã hoàn toàn bị quyến rũ bởi bản lý lịch đầy hấp dẫn của Costinha, với một chức vô địch Ligue 1, hai danh hiệu vô địch Bồ Đào Nha, một UEFA Cup, một Champions League, một Cúp Liên lục địa, Á quân EURO 2004, lọt vào bán kết World Cup 2006… 
 

Trong quá khứ, bộ đôi Costinha và Maniche chính là cặp “sen đầm” không thể thiếu của HLV Mourinho cho bất kỳ cuộc chinh phục nào. Thế nhưng, tại Bergamo, người ta đã không bao giờ tìm thấy một Costinha giống như vậy. 
 

Trận đấu ra mắt ở Serie A giống như một giấc mơ đối với ngôi sao người Bồ Đào Nha. Đó chính xác là một ngày đầu tháng Chín năm 2007, mặc dù chỉ ra sân khoảng hơn 50 phút trong chiến thắng 2-0 của Atalanta trước Parma nhưng ít nhiều, Costinha đã phần nào cho thấy quyết tâm và thể hiện được đẳng cấp của một tên tuổi lớn. Tờ Gazzetta dello Sport sau đó nhận định anh vẫn còn rất nhiều thời gian để tìm lại phong độ cao nhất. Nhưng rồi mọi kỳ vọng đều trở nên vô nghĩa, thậm chí còn trớ trêu tới mức màn ra mắt của Costinha cũng chính là lần cuối cùng các CĐV Bergamo được chứng kiến cầu thủ này chơi bóng trên đất Ý.

Lần lượt những ca chấn thương cơ, gân khoeo liên tục thay phiên nhau hành hạ tiền vệ người Bồ và suốt cả mùa giải 2007/08, anh chỉ có thể làm bạn với bệnh viện. Tháng Tám năm 2008, sau một năm tồi tệ, Costinha thể hiện quyết tâm trước thềm mùa bóng mới, “Tôi không muốn nói về những gì đã qua, tôi muốn tặng người hâm mộ Atalanta những món quà mới. Sẽ không có chuyện tôi rời đi bởi điều này đi ngược với tính cách của tôi. Bất kỳ nơi nào tôi từng đến, tôi cũng để lại những kỷ niệm đẹp và ra đi như một kẻ chiến thắng. Tôi không muốn chia tay đội bóng như một kẻ thua cuộc, tôi không muốn người ta nghĩ mình đến Atalanta để nghỉ dưỡng. Đó là những suy nghĩ sai lầm”. 
 

Trên thực tế, ban lãnh đạo đội bóng xứ Bergamo từng có ý định đơn phương chấm dứt hợp đồng với Costinha nhưng vì nhiều lý do pháp lý nên đã không được chấp thuận, “Trong 14 năm sự nghiệp, tôi chưa bao giờ trải qua một mùa giải thế này. Tôi rất tiếc vì không thể đóng góp gì nhiều cho đội bóng. Tôi hiểu áp lực của họ. Atalanta muốn chấm dứt hợp đồng vì những lợi ích tài chính. Tuy nhiên, sau tất cả, tôi vẫn còn ba năm hợp đồng và tôi tự tin rằng mình hoàn toàn đủ sức thi đấu tốt”, Costinha chia sẻ. Dẫu vậy, chẳng ai thèm ngó ngàng đến tinh thần chiến đấu của cựu tiền vệ Porto. Trong mùa giải kế tiếp, Atalanta đã chấp nhận loại bỏ Costinha khỏi tất cả các chiến dịch và HLV Delneri không bao giờ điền tên anh vào danh sách tham gia bất kỳ trận đấu nào.
 

 Tệ hơn nữa, người ta còn nhiều lần bắt gặp Costinha đến theo dõi Inter Milan của ông thầy cũ Mourinho chơi bóng tại sân San Siro. Những tin đồn về việc ngôi sao người Bồ phản bội Atalanta để tìm đến với Inter nhanh chóng xuất hiện khiến anh phải lên tiếng giải thích trước báo giới, “Tôi vẫn theo dõi mọi trận đấu của Atalanta, nhưng trên TV, trong căn nhà của mình. Tôi gặp vấn đề về sức khỏe nên không thể ra sân vận động vào một số thời điểm. Bóng đá là cuộc sống của tôi nhưng tôi không được thi đấu bởi quyết định của người khác. Mọi người đang nói gì đó sau lưng tôi và tôi hoàn toàn hiểu điều này bởi họ không biết phải tin ai cả. Chỉ những khi Atalanta không có lịch thi đấu, tôi mới tới San Siro xem bóng đá vì mối quan hệ bạn bè giữa mình với Mourinho”. 

Thật khó để biết chính xác những gì đã xảy ra nhưng có một chi tiết tương đối thú vị là mùa Hè 2009, phía Inter đã đề xuất một vụ chuyển nhượng trao đổi giữa Olivier Dacourt và Costinha. Tuy nhiên, mọi chuyện đã không thành và tiền vệ người Bồ Đào Nha chưa thể nào thoát khỏi cơn ác mộng tại Bergamo, “Tôi đã có thể đến chơi bóng cho Inter Milan, với Mourinho làm huấn luyện viên nhưng cuối cùng thì phía Atalanta từ chối chuyển nhượng tôi với Dacourt. Họ không những không cho tôi ra sân thi đấu mà còn bôi nhọ danh dự tôi”.

Giấc mơ không thành và người ta chẳng bao giờ còn được nhìn thấy Costinha, kẻ từng được mệnh danh là “người bảo vệ” của Mourrinho, bước ra sân chơi bóng. Sau ngày rời khỏi xứ Bergamo đầy ác mộng, cựu tiền vệ Porto đã chuyển đến sinh sống tại Thụy Sỹ, một nơi bình yên hơn để tạm quên đi những tháng ngày u ám ở nước Ý. 
 

Khoảng thời gian sau này, Costinha bắt đầu dấn thân vào sự nghiệp huấn luyện. Rất nhanh chóng, đến năm 2018, nhà cầm quân người Bồ giúp cho đội bóng “tí hon” Nacional đoạt chức vô địch Segunda và giành quyền lên chơi tại Primeira Liga. Giờ đây, khi mà mọi thứ đối với Costinha đều đang tốt đẹp thì có lẽ những cơn ác mộng về Atalanta và Calcio đã dần chìm vào quá khứ…