“Miễn là không bị những chấn thương cản trở, cậu ấy sẽ đặt cả thế giới dưới đôi chân ch.ế.t chóc của mình,” đó là một trong những nhận định về tài năng trẻ mới nổi Evan Ferguson mà Alan Shearer đã nêu ra trong bài phân tích do chính tay săn bàn huyền thoại này chấp bút cho tờ The Athletic.
Evan Ferguson đang trở thành một hiện tượng đình đám. Cậu ấy đã ghi 4 bàn sau 4 trận đã chơi cho Brighton ở mùa giải này, các CLB lớn đã đưa cậu ấy vào tầm ngắm, và HLV trưởng của cậu ấy là Roberto De Zerbi đã dự đoán rằng cậu ấy có thể tiếp đà thăng hoa để tranh ngôi “vua phá lưới ở đấu trường châu Âu”. Đối với tôi, cậu ấy được đề cao đến vậy là hoàn toàn xứng đáng.
Miễn là không bị những chấn thương cản trở, cậu ấy sẽ đặt cả thế giới dưới đôi chân ch.ết chóc của mình. Đúng vậy, tôi cực thích những gì mà mình đang nhìn thấy ở chàng trai này.
Đương nhiên là tôi chẳng hề thích thú gì cái cảnh cậu ấy huỷ diệt Newcastle United – đội bóng tôi yêu – cách đây không lâu, ngoại trừ phương diện “nghệ thuật trung phong” khi Ferguson quấy phá và “kết liễu” các đối thủ của mình trên con đường trở thành cầu thủ 18 tuổi thứ tư lập hattrick trong lịch sử Premier League.
Chân trái, chân phải, đánh đầu, tốc độ, sự quyết liệt, trực giác; chẳng có điểm yếu rõ ràng nào trong bộ kỹ năng của cậu ấy cả, và nó chắc chắn sẽ ngày càng tốt hơn. Cậu ấy sở hữu một tiềm năng cực kỳ to lớn.
Tôi chưa bao giờ muốn gây áp lực lên đôi vai của một cầu thủ trẻ, nhưng khi xem Ferguson thi đấu, bạn sẽ chẳng thể kiềm chế nổi sự khoái chá. Ở cái độ tuổi này, mọi chuyện đều có thể xảy ra và làm thay đổi con đường sự nghiệp và cuộc đời của cậu ấy, bên cạnh đó tôi cũng chưa gặp Evan lần nào nên không thể đánh giá tâm lý hay thái độ của cậu ấy, nhưng tôi đã nghiên cứu những màn trình diễn của cậu ấy và thấy rằng chàng trai này thực sự có tiềm năng trở thành một cầu thủ lớn. Chúng ta đang nói về một tài năng trẻ rất đặc biệt, có thể trở thành một siêu sao trong vài năm tới.
Tôi thích điểm nào ở cậu ấy ư? Tất cả mọi thứ luôn.
Tôi yêu cái cách cậu ấy có thể “bắt nạt” các cầu thủ phòng ngự. Tôi yêu cái cách cậu ấy chọn vị trí, yêu cái cách cậu ấy luôn đặt ra những bài toán hóc búa khác nhau cho trung vệ đối thủ. Tôi yêu cái cách cậu ấy di chuyển trong vòng cấm. Trên hết, tôi yêu sự thuần khiết và dữ dội hiện hữu trong khao khát ghi bàn mạnh mẽ của cậu ấy.
Điểm cuối cùng nghe có vẻ cơ bản quá nhỉ? Nhưng nó chẳng hề sáo rỗng đâu. Chúng ta đang sống trong thời đại của những tiền đạo nhanh nhẹn, linh hoạt và sáng tạo. Thời nay, không phải tiền đạo nào cũng khao khát ghi bàn bằng mọi giá, nhưng Ferguson chính là kiểu cầu thủ như vậy đấy. Cậu ấy đã thể hiện điều đó một cách hoàn hảo trong chiến thắng mà Brighton giành được trước Luton Town vào ngày mở màn Premier League, lao lên từ vòng tròn trung tâm sân đấu ở phút 95 khi mà kết cục của trận đấu đã được định đoạt, dứt điểm quả tạt tuyệt vời của Pervis Estupinan với sự quyết tâm và máu lửa. Khát khao ghi bàn của cậu ấy luôn rực cháy.
| Chú thích: Ferguson có khuynh hướng thực hiện những cú dứt điểm tầm thấp, hướng về phía góc phải của khung thành |
Tôi không chắc mình nên viết như thế nào về suy nghĩ tiếp theo để không khiến bản thân trông giống một gã thích thẩm du tinh thần… nhưng khi quan sát màn trình diễn của Ferguson trước Newcastle, tôi đã thường xuyên chợt nghĩ, “mình biết ngay mà” hoặc “Hmm, hình như mình từng thấy cảnh này trước đây rồi”. Tôi không biết là do sự hồ hởi, hay sự tự tin, dáng vẻ đầy kiêu ngạo của cậu ấy, nhưng cái dáng đi khệnh khạng đó, cái phong thái mà cậu ấy thể hiện trên sân, khiến tôi nhớ đến bản thân hồi còn ở độ tuổi đó. Đối với chúng tôi, những bàn thắng chẳng khác nào thuốc phiện cả.
Khi tôi nói về việc “bắt nạt các cầu thủ phòng ngự”, ý tôi là cậu ấy không hề e sợ hay dè dặt. Cậu ấy cao 1m88 và sẵn sàng đá theo kiểu trâu bò đâm húc, tì đè trước bất kỳ kẻ nào đang theo kèm mình, nhưng lối chơi của cậu ấy rất đa dạng chứ chẳng hề một màu. Khả năng làm nhiều việc khác nhau của chàng trai này khiến các hậu vệ gặp rất nhiều khó khăn. Dan Burn là một cầu thủ xuất sắc tại Newcastle, nhưng khi được đưa vào chơi trung vệ từ vị trí hậu vệ trái ở Amex Stadium, cậu ấy đã chẳng thể ra quyết định nên theo sát hay lùi xuống trước Ferguson, và rồi cuối cùng chẳng làm cả 2 việc đó.
Dan chỉ nhận được rất ít sự hỗ trợ từ hàng tiền vệ phía trước cậu ấy, họ đã có một trận đấu vô vị và để lộ ra nhiều lỗ hổng một cách kỳ lạ, và Ferguson đã trừng phạt Newcastle. Chiếm phần lớn trong bóng đá là cuộc chiến tâm lý; các tiền đạo thích len lỏi vào tâm trí các cầu thủ phòng ngự và tạo ra sự mông lung, mơ hồ trong đó. Nếu kẻ trực tiếp đối đầu với bạn không thể phán đoán được bạn sẽ làm gì tiếp theo, điều đó sẽ mang đến cho bạn một lợi thế lớn trong một phần nghìn giây. Và rồi, bùm! – đó là tất cả những gì bạn cần.
Trận đấu với Newcastle là một ví dụ tuyệt vời về những gì Ferguson có thể làm.
Bàn thắng đầu tiên của cậu ấy là một khoảnh khắc cổ điển của khái niệm “đúng nơi, đúng lúc”; mong muốn, hy vọng và cầu nguyện rằng một ai đó sẽ mắc sai lầm và quả bóng tới được chỗ cậu ấy. Các tiền đạo sẽ dự đoán chuyện này hàng trăm lần trong một trận đấu và nó hiếm khi được hiện thực hóa.
Khi nó thực sự xảy ra, thì những yếu tố then chốt sẽ là sự năng nổ và tỉnh táo – tránh thế việt vị, tập trung cao độ vào tình huống. Khi cú dứt điểm của Billy Gilmour bật ra khỏi Nick Pope, Ferguson đã xuất hiện đúng nơi và sút bồi đưa bóng vào lưới.
Trong bàn thắng thứ hai, chìa khóa then chốt là khả năng chọn vị trí và di chuyển không bóng của cậu ấy. Như bạn có thể thấy trong ảnh dưới, Burn đang theo kèm cậu ấy và cấu trúc của hàng thủ Newcastle trông thực sự tốt, vì vậy Ferguson đã lui xuống.
Các bước tiếp theo của cậu ấy rất khôn ngoan. Ferguson nhận bóng, xoay người, nhìn lên và nhận thấy Pope đang mắc lỗi vị trí. Từ thời điểm này, Burn đã không còn là vấn đề, bởi vì anh ta không dâng lên bám theo Ferguson, cũng chẳng có tiền vệ đối thủ nào ở gần cậu ấy cả, cậu ấy đã có được một khoảng trống mênh mông để dẫn bóng.
Chỉ riêng quyết định sút xa đã chứa đầy sự táo bạo. Từ khoảng cách đó, nó phải được thực hiện thật hoàn hảo, và một điều nữa mà tôi thực sự thích ở Ferguson là cậu ấy không hề lưỡng lự chút nào. Cậu ấy luôn muốn dứt điểm một cách dứt khoát, nhanh gọn. Đây là một đặc điểm mà bạn sẽ được thấy rất nhiều lần ở cậu ấy, và các cầu thủ phòng ngự thường rất ngán điều này, bởi vì họ sẽ chẳng có thời gian để truy cản. Trong khi họ đang cố dự đoán, thì cậu ấy đang dứt điểm.
Vào giai đoạn đầu của pha tấn công dẫn tới bàn thắng hoàn tất cú hattrick của Ferguson, cậu ấy đứng giữa trung vệ và hậu vệ cánh, ngôn ngữ cơ thể của cậu ấy nói cho bạn biết rằng cậu ấy đang tràn đầy tự tin. Tới thời điểm này, Burn đã thấy cậu ấy lui xuống rồi sút xa, thế là giờ anh ta chẳng biết mình phải làm gì. Anh ta đã bất động. Các hậu vệ rất ghét việc chẳng thể phán đoán nổi chuyển động của đám tiền đạo, và Ferguson đã khiến Burn mù tịt về mình.
Burn đánh mắt qua vai và có lẽ đã nghĩ rằng Ferguson đang ở trong tầm kiểm soát của mình, nhưng thực tế là khoảng trống đã mở ra.
Ferguson đã có dư dả thời gian và không gian để cân nhắc những sự lựa chọn của mình. Đúng là bàn thắng của cậu ấy có sự góp phần của yếu tố may mắn vì quả bóng đã va vào một đối thủ và thay đổi hướng đi ban đầu, nhưng chẳng ai có thể nói rằng cậu ấy không xứng đáng nhận được chút may mắn đó cả.
Trong trận đấu với Bournemouth vào tháng 4, Ferguson cũng đã thể hiện rất rõ sự tự tin cao ngút, cũng như tốc độ và đôi chân khéo léo của mình. Cậu ấy lao tới cột gần, nhưng không nhận được bóng.
Tuy nhiên, pha di chuyển trước đó đã đưa cậu ấy vào một khoảng trống và cậu ấy quyết định kiên nhẫn ở lại đó để chờ đợi một cơ hội khác.
Khi nó thực sự đến, não cậu ấy đã “nhảy số” nhanh như chớp để tạo nên một cú đánh gót đầy tinh tế và đẹp mắt. Chuyện chỉ “đơn giản” là Ferguson đã phản ứng nhanh hơn tất cả mọi người xung quanh mình.
Đây chính là một điểm mạnh khác của chàng trai này, và được thể hiện cùng với nó là sự nhiệt huyết. Ferguson luôn sẵn sàng gọi bóng, chỉ tay về nơi mà mình muốn các đồng đội đưa quả bóng tới. Cậu ấy liên tục đánh hơi khoảng trống giữa các hậu vệ đối thủ.
Trước khi giành chiến thắng trước Newcastle, Brighton đã bị West Ham đánh bại với tỷ số 3-1, nhưng Ferguson vẫn có được những khoảnh khắc đáng chú ý, và một trong số đó là khi cậu ấy (một lần nữa) di chuyển lui xuống thay vì trực tiếp đối đầu với trung vệ đối thủ, dù cho Gilmour đang cầm bóng lao về phía mình.
Sau đó là màn trình diễn của đôi chân nhanh nhẹn và kỹ thuật, xoay người và dứt điểm.
Tuy không thể ghi bàn trong tình huống này, nhưng Ferguson đã khiến cho các hậu vệ chẳng dự đoán nổi những bước tiếp theo của mình sau khi nhận bóng, vì cậu ấy có thể sử dụng tốt cả 2 chân.
Ví dụ cuối cùng diễn ra khi cậu ấy khoác áo ĐTQG Ireland đối đầu với Gibraltar vào tháng 6 và, mặc dù đây chỉ là một đối thủ quá nhỏ bé, nhưng tôi vẫn rất ấn tượng với một việc mà cậu ấy đã liên tục làm trong trận đấu này.
Đó cũng chính là việc mà Terry Venables từng khẳng định rằng tôi đã thường xuyên làm ở đội tuyển Anh hồi chiến dịch Euro 1996, và là một cách đơn giản nhưng hiệu quả để một tiền đạo có thể giúp ích cho đội bóng của mình.
Gibraltar đang chuyền bóng quanh quẩn ở hàng thủ và chẳng phải đối mặt với mối đe doạ rõ ràng nào.
Nhưng Ferguson đã có những bước chạy thật tuyệt vời – hãy nhìn vào định hướng cơ thể, điệu bộ của cậu ấy. Vì cách chạy của cậu ấy, tay hậu vệ mà cậu ấy pressing đã không thể chuyền bóng lại vào phía trong cho trung vệ đồng đội, mà đành phải dạt ra biên. Vì Ferguson, anh ta đã bị ép phải làm một việc trái với ý muốn của mình.
Đây là một tình huống thực sự hay và thông minh của Ferguson. Trong tư cách một tiền đạo, cậu ấy đã “chỉ định” nơi mà tay trung vệ được phép chuyền bóng đến. Cậu ấy đã nắm quyền kiểm soát dù cho đối thủ mới là những kẻ giữ bóng. Nếu Ferguson không làm vậy, tay hậu vệ sẽ có thể thoải mái chuyền bóng vào phía trong và có lẽ nó sẽ tiếp tục được luân chuyển sang phía cánh bên kia của sân đấu, nơi trống trải hơn, nhưng những bước chạy của cậu ấy đã không cho phép điều đó xảy ra.
Với tư cách một đội, nếu bạn biết các hậu vệ đối thủ sẽ chuyền bóng tới đâu, rõ ràng điều đó sẽ giúp cho việc tổ chức pressing hoặc đánh chặn trở nên dễ dàng hơn. Và trong tình huống này, tay hậu vệ bị Ferguson quấy nhiễu đã có một đường chuyền chẳng khác nào “tặng” quyền kiểm soát bóng cho Ireland. Cậu ấy đã có một tình huống gây áp lực siêu thông minh.
Ferguson rất năng nổ trong việc pressing từ tuyến tiền đạo. Cậu ấy nhanh nhẹn, không ngại hoạt động với cường độ cao, cậu ấy hiểu mình có trách nhiệm đóng góp vào lối chơi chung của đội và sẽ tìm cách buộc đối thủ mắc sai lầm với các pha gây áp lực. Cậu ấy có nhãn quan tốt để nắm bắt vị trí của các đồng đội, để thực hiện những đường chuyền có lực hợp lý, và nhận thức được những gì/những ai đang diễn ra/đang ở quanh mình. Chắc hẳn bạn đã rất nhiều lần nhìn thấy các cầu thủ thất bại trong những đường chuyền quan trọng, nhưng Ferguson có thể thực hiện chúng một cách chuẩn xác. Cậu ấy cũng có thể bứt tốc vượt qua các hậu vệ, khiến cho họ chỉ còn một sự lựa chọn duy nhất là phạm lỗi với cậu ấy.
| Chú thích: Những pha đi bóng có cự ly từ 5 mét trở lên dẫn tới các tình huống kiến tạo cơ hội (bên trái) và những cú dứt điểm (bên phải) mà Ferguson đã thực hiện ở Premier League kể từ mùa giải 2022-23. |
Chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi Manchester City được cho là một trong số các CLB đang theo dõi chàng trai này. Họ mà không làm vậy thì mới là chuyện lạ. Cũng sẽ chẳng có gì bất ngờ nếu Ferguson trở thành thương vụ bán người đình đám tiếp theo của Brighton, bởi vì chắc chắn rằng nếu cậu ấy duy trì được đà tiến bộ như hiện tại, thì một vụ nổ lớn trên thị trường chuyển nhượng là điều không thể tránh khỏi.
Brighton tạo ra cảm giác tương tự như CLB mà tôi đã gia nhập thuở nhỏ. Tại Southampton, miễn là bạn đủ giỏi thì nghĩa là bạn đã đủ tuổi tham chiến, đây chính là tôn chỉ được áp dụng cho việc ký hợp đồng với các cầu thủ trẻ, cũng như trao cho họ cơ hội gia sân. Brighton là một CLB Premier League và sẽ tham dự đấu trường Europa League vào mùa giải này, nhưng tôi tin rằng tại đó sẽ có ít sự soi mói hơn, ít áp lực hơn và có nhiều cơ hội hơn để các cầu thủ trẻ thể hiện bản thân.
Ferguson là một tài năng đặc biệt, cần được nuôi dưỡng cẩn thận. Cậu ấy đang ở đúng CLB, vào đúng thời điểm, và trong tương lai, chàng trai này có thể trở thành bất cứ thứ gì mà mình muốn.