Dimitri Payet: Phù thủy của thành phố cảng

Kết thúc ở tuổi 16. Kết thúc, sau quãng đường di chuyển dài 6000 dặm đến một vùng đất toàn những người xa lạ. Kết thúc, sau khi cha chứng kiến anh rời đi với niềm hy vọng anh sẽ trở thành cầu thủ chuyên nghiệp. Kết thúc với Dimitri Payet. Đó là những gì các HLV ở Le Havre nói về tiền vệ sáng tạo nhỏ con tới từ Réunion. Họ chế nhạo anh quá nhỏ để trở thành cầu thủ chuyên nghiệp. Họ nói anh quá mỏng manh và giỏi nhất thì chỉ có thể làm một cầu thủ hạng hai.

 

Payet biết mình không được cư xử một cách xứng đáng. Anh hành xử theo cách mà tất cả các cầu thủ vẫn làm, sự hung hăng và thờ ơ giống như một chiếc mặt nạ che đậy sự bất an và nỗi sợ hãi gặm nhấm bên trong.

 

“Tôi không đổ lỗi cho Le Havre. Khi đó tôi không phải một người dễ bảo. Tôi luôn là một trong những người đầu tiên gây rối. Nhưng tôi thất vọng bởi những gì đã trải qua và việc họ không giữ tôi lại. Tôi nghĩ giấc mơ đã kết thúc”, Payet chia sẻ nhiều năm sau đó.

 

Tất cả mọi người cũng vậy. Khi về đến nhà, gia đình bảo anh đừng phiền muộn. Anh đã cố gắng nhưng thất bại. Đó là điều duy nhất khiến anh quyết định gia nhập Excelsior, đội bóng lớn nhất của đảo Réunion. Ở Réunion, có một câu ngạn ngữ trong tiếng Creole: “Bánh xe vẫn đang quay”.

 

Đó là lý do Payet trở thành cầu thủ trẻ nhất ở giải vô địch đảo Réunion. Đó là lý do anh ghi 12 bàn trong 18 trận. Đó là lý do anh chỉ cần 12 tháng để được chú ý. Tuyển trạch viên Laurent Guyot của Nantes tình cờ nhìn thấy anh chơi bóng khi đến Réunion để tham dự một cuộc hội thảo.

 

Payet chia sẻ với các phóng viên vài năm sau đó: “Thậm chí tôi còn chẳng muốn nghe về việc tôi sẽ trở lại Pháp. Tôi thất vọng bởi những trải nghiệm và việc Le Havre không giữ tôi lại. Tôi cảm thấy mình chưa được nhìn nhận những gì tốt nhất. Vì thế khi cơ hội thứ hai xuất hiện, tôi đã tranh cãi với cha và chú mình. Họ thuyết phục tôi nên đi và thử vận may một lần nữa… nhưng tôi thì không muốn”.

 

Payet đã hy vọng một trải nghiệm âm thầm hơn trong quãng thời gian này, một cơ hội để trau dồi tài năng ở những nơi yên tĩnh hơn ở Loire. HLV Stephane Moreau của đội dự bị quan sát: “Dimitri là một cầu thủ có tài năng không cần bàn cãi dù có tính thờ ơ, lãnh đạm. Cậu ấy có thể giúp các đồng đội chơi bóng và hủy diệt đối thủ”. Trận đấu ra mắt đội một, Payet được ra sân 10 phút trước khi ghi bàn thắng đầu tiên vào tuần sau.

 

Tài năng của Payet có thể đã được chú ý, song tính cách của anh vẫn khiến mọi người nghi ngờ. Fabien Barthez bực bội vì tính tự phụ của Payet. Vài ngày sau, Payet đáp trả bằng cách làm bẽ mặt nhà vô địch World Cup trong một buổi tập.

 

Không ai nghĩ Payet sẽ ở lại sau khi Nantes xuống hạng và cũng không ai ngạc nhiên khi anh chuyển đến Saint-Étienne. Song, sự phấn khích khi làm việc cùng Payet cũng không tồn tại lâu. Một lần nữa, tính khí của anh lại trở nên quá đà, anh hờn dỗi trong các trận đấu, từ chối lùi về phòng ngự và cãi cọ với đồng đội. Trong một trận đấu với Toulouse, người đồng đội Youhan Benalouane đã công khai chỉ trích Payet. Bộ đôi lao vào định tẩn nhau, Blaise Matuidi vào hỗ trợ Benalouane. Quá tức giận, Payet húc đầu vào Matuidi.

 

Một án phạt nội bộ lập tức được đưa ra. Dù vậy, Payet vẫn  đủ tài năng để thuyết phục các HLV khác muốn có anh. HLV Rudi García của Lille lúc này cần tìm người thay thế cho Eden Hazard sắp rời đi. Payet đã đáp lại niềm tin của HLV người Pháp. Năm đó, anh tạo ra nhiều cơ hội ghi bàn hơn Hazard. Garcia nói: “Sự khác biệt là giờ đây cậu ấy tràn đầy tự tin”.

 

Lý do chính nằm ở việc Payet đã được tin tưởng giao trọng trách. Lần đầu tiên trong sự nghiệp, anh được giao nhiệm vụ gánh đội. Anh thích thú với gánh nặng trên vai, anh đặt ra một mục tiêu cho mình và nuôi dưỡng khát vọng.

 

Khi Hazard chuyển tới Chelsea, Payet nhanh chóng trở thành nhân vật chính. Năm đó, không ai ở Ligue 1 có nhiều kiến tạo hơn anh. Mỗi khi cầm bóng, Payet đều trở thành mối đe dọa với đối phương. Thành tích ghi 12 bàn và 12 kiến tạo giúp anh được bầu chọn vào Đội hình xuất sắc nhất năm và trở thành một trong những tài năng sáng giá nhất.

 

Lúc này, Payet biết mình đang bước vào một giai đoạn quan trọng. Anh có thể ở lại Lille, làm một con cá lớn thoải mái bơi trong cái ao nhỏ hoặc chớp lấy cơ hội khi giải đấu quốc tế đang cận kề. 

 

Anh thừa nhận về cơ hội gia nhập Marseille mùa hè 2013: “Cơ hội tham dự World Cup 2014 là yếu tố chính khiến tôi suy nghĩ nhưng đó không phải lý do duy nhất. Tôi muốn ở lại Pháp và cùng với OM tôi cũng có thể thi đấu ở Champions League, có cơ hội phát triển trong một tập thể chất lượng và đạt những mục tiêu cao ở Ligue 1. Thử thách sẽ tăng lên và thật thú vị. Bản thân lịch sử của Marseille đã tự nói lên tất cả. CLB ấy là tượng đài trong thể thao Pháp”.

Hiếm khi lại có sự kết hợp nào mà cả cầu thủ lẫn CLB lại hòa hợp đến vậy. Nhà văn Henry Swinburne từng viết trong cuốn nhật ký năm 1783 rằng “không có nơi nào nhan nhản những con người chơi bời phóng túng ở cả hai giới hơn Marseille. Và ở đó rất nhiều gái mại dâm xuất hiện trên đường phố, gần như ngang bằng London”.

 

Marseille là một thành phố bùng nổ, hội tụ cả sự dữ dội lẫn hiền hòa. Nó cũng giống như Payet.

 

Tân binh mang áo số 17 của Les Phocéens hòa nhập ngay lập tức, anh lập cú đúp trong trận đấu đầu tiên. Nhưng phải đến mùa giải thứ hai, tiền vệ người Pháp mới thực sự thăng hoa. Theo thống kê, không cầu thủ nào ở châu Âu thực hiện nhiều pha chọc khe thành công hơn anh ngoài Lionel Messi. Payet ghi dấu với 17 kiến tạo trong 36 trận và anh biết lý do đứng sau những màn trình diễn thăng hoa.

 

“Tôi hòa hợp với ông ấy. Ông ấy giúp tôi trưởng thành và ổn định hơn. Ông ấy giúp lối chơi của tôi có trật tự . Tôi vẫn luôn ghi nhớ lời khuyên của ông ấy trong đầu”, Payet thừa nhận về mối quan hệ với HLV Marcelo Bielsa trong cuộc phỏng vấn với L’Équipe.

 

Trong khi đó, Jan van Winckel, trợ lý của Bielsa ở Marseille, nhận xét: “Marcelo là người đầu tiên nhận ra Dimitri là một tiền vệ kiến thiết chứ không phải tiền đạo cánh. Dimitri có lẽ là cầu thủ xuất sắc nhất thế giới cùng với Andrés Iniesta ở khả năng thi đấu quay lưng lại khung thành. Cậu ấy sở hữu kỹ thuật thiên bẩm và sự nhanh nhẹn, gần như không thể cướp bóng khỏi chân cậu ấy”.

 

Bielsa biết cách khai thác Payet một cách tốt nhất. Về bản năng, chiến lược gia người Argentina biết cậu học trò cần một nhiệm vụ. Payet là một người cần phải chứng minh những rắc rối đã làm quá khứ. Việc bị loại khỏi danh sách tham dự World Cup 2014 càng khiến anh nỗ lực hơn.

 

Tuy nhiên, quãng thời gian của Payet ở đội bóng thành phố cảng đột ngột kết thúc. CLB gặp khó khăn về tài chính cộng thêm việc không thể giành vé tham dự Champions League. Gianelli Imbula chuyển tới Porto, chân sút số một André-Pierre Gignac sang Tigres ở Mexico. Còn West Ham đưa ra một lời đề nghị cho Marseille và Payet mà họ không thể từ chối. Cầu thủ người Pháp gia nhập đội bóng thành London vào tháng 6 năm 2015.

 

Nhìn qua thì đó là một bước đi kỳ lạ. Năm đó Payet 28 tuổi và sẵn sàng đến một giải đấu cao cấp hơn. Arsenal được cho là quan tâm tới anh và một vài đội bóng được tham dự Champions League nữa cũng vậy. Song, ở đội bóng phía đông thành London, Payet tìm thấy những điều kiện để phát triển: một dự án giàu tham vọng và một HLV không giấu giếm ý định đưa anh vào trung tâm hàng công.

 

Và kết quả là trong 18 tháng có thăng có trầm, Payet đã “đốt cháy” Premier League. Trong giai đoạn đỉnh cao, anh đã được HLV Didier Deschamps điền tên vào danh sách tham dự Euro 2016 của Pháp. Tại giải đấu ở Bồ Đào Nha, cầu thủ sinh năm 1987 thể hiện phong độ xuất sắc, thậm chí có thể xem là cầu thủ xuất sắc nhất giải dù Pháp thua Bồ Đào Nha ở chung kết.

 

Giá trị của Payet lên cao. Real Madrid bày tỏ sự quan tâm, những tin đồn khác cũng xuất hiện song West Ham biết giá trị của khoản đầu tư của họ. Đơn giản là họ không thể để Payet ra đi. Khi mùa giải mới bắt đầu, người hâm mộ West Ham không có gì phải lo lắng. Payet vẫn tập luyện và làm nhiệm vụ của mình. Song, càng ngày cường độ của anh càng giảm xuống.

 

Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình Pháp, anh hồi tưởng về cuộc sống ở Marseille. Ngoài ra anh còn nhắc đến những xung đột, việc vợ anh không thể hòa nhập ở một thành phố lớn, các con anh không thích ngôn ngữ và trường học mới.

 

Đến mùa đông, quan hệ của Payet với West Ham bắt đầu nguội lạnh. Anh từ chối tập luyện, bảo HLV Slaven Bilic rằng anh muốn rời đội bóng ngay lập tức. Năm 2017, anh chia sẻ trên tạp chí SoFoot: “Tôi biết làm sao để thành một thằng khốn, đó là đặc điểm của tôi. Khi muốn chọc tức mọi người, tôi sẽ làm được. Các HLV hiểu rằng khi tôi hờn giận, họ phải nói chuyện với tôi. Đó là cách để tôi được lắng nghe”.

 

Sau khi từ chối bán thì cuối cùng West Ham cũng phải gật đầu. Payet trở lại Marseille vào tháng 1 năm 2017, cùng những cầu thủ khác như Morgan Sanson và Patrice Evra trở thành một phần của dự án “Champions OM” của ông chủ Frank McCourt.

 

Các cổ động viên West Ham tức giận với thương vụ chuyển nhượng này. Những người đã mua áo đấu có in tên anh đã được hoàn tiền lại trong khi một bức tranh tường hình Payet được bảo vệ đề phòng bị phá hoại. Những cổ động viên từng hâm mộ anh cuồng nhiệt giờ gọi anh là Le Snake” (Con rắn) để chỉ kẻ phản bội.

 

Nhưng thực sự quá khó để hiểu những động lực đứng sau thương vụ này? Payet trở lại một thành phố và đất nước mà anh yêu quý. Anh cũng trở lại một đội bóng giàu tham vọng. Thậm chí anh đồng ý giảm lương, hy sinh 25.000 bảng mỗi tuần để thương vụ thành hiện thực. 

 

Một lần nữa, Payet trở thành nhân vật chính trên hàng công. Trận đấu đầu tiên trong giai đoạn thứ hai khoác áo Marseille là cuộc chạm trán Lyon ở Coupe de France, người hâm mộ chào đón anh một cách thận trọng vì họ không chắc về động lực của anh. Ở tuổi 29, anh sẽ cống hiến ra sao? Liệu đội bóng có lãng phí 25 triệu bảng hay không?

 

Song, năm sau, các cổ động viên Marseille đã được chứng kiến một trong những mùa giải hay nhất trong sự nghiệp của anh. Cầu thủ người Pháp có 18 pha kiến tạo, giúp Les Phocéens lọt vào chung kết Europa League.

 

Ngay trong những phút đầu tiên, anh đã mở ra cơ hội để Valère Germain có thể ghi bàn. Đó đáng lẽ sẽ là một buổi tối khó khăn cho Atletico Madrid cho đến khi Payet - đội trưởng Marseille - buộc phải rời sân sau 30 phút. Những giọt nước mắt của Payet đã xác nhận điều tệ nhất: anh bị loại khỏi danh sách tham dự World Cup 2018.

 

Tin tức về chấn thương của Payet trở thành chủ đề chính trên báo chí Pháp. HLV Didier Deschamps thậm chí còn trì hoãn việc công bố danh sách trong khi Tổng thống François Hollande thì bày tỏ sự đen đủi của đất nước ông trong cuộc phỏng vấn với RMC Sport.  Có lẽ đó là lý do anh sa sút trong mùa giải 2018/2019. Thất vọng và thiếu động lực, anh bất đồng với HLV Rudi García. 

 

Nhưng giờ đây Payet đã trở lại với phiên bản tốt nhất sau khi André Villas-Boas tới dẫn dắt đội bóng chủ sân Vélodrome. Chiến lược gia người Bồ Đào Nha không ngại ngần tuyên bố: “Barcelona dựa vào Messi. Juventus dựa vào Ronaldo. Chúng tôi dựa vào Payet”.

 

Trong khi đó, tiền đạo Darío Benedetto của Marseille nói: “Chúng tôi chuyền cho anh ấy vì chúng tôi biết anh ấy có khả năng làm bất cứ điều gì. Anh ấy sẽ làm tất cả đề giành chiến thắng dù là tự mình ghi bàn hoặc tung ra đường chuyền quyết định. Anh tạo ra lối chơi của cả đội. Anh ấy là một cầu thủ toàn diện, không bao giờ buông xuôi. Nếu không có anh ấy, trận đấu không còn giống như thế nữa”.

 

Sau tất cả, bóng đá Pháp vẫn ở phía sau anh. Một cuộc thăm dò gần đây của đài RMC Sport tiết lộ rằng 80% cổ động viên muốn anh trở lại đội tuyển quốc gia. Nhưng dù có quay lại hay không thì có một điều chắc chắn, Payet vẫn là cái tên thu hút sự chú ý. Anh có kỹ thuật và cả những lùm xùm.

 

Cổ động viên đội bóng thành phố cảng có đặc ân khi được chứng kiến anh thi đấu mỗi tuần. Và chúng ta cũng có đặc ân khi nhiều năm về trước, Payet quyết định nắm lấy cơ hội thứ hai. Kết thúc ư? Không thể.

Dịch từ bài viết "The unique class of Dimitri Payet, a human in a game of robots" của tác giả Christopher Weir trên These Football Times.