Darijo Srna: Tài năng, tận tụy, trung thành và nhiều hơn thế

Istanbul năm 2009. Đội bóng đến từ Ukraine Shakhtar Donetsk đối đầu với Werder Bremen, gã khổng lồ nước Đức, trong trận chung kết UEFA Cup.

Cả hai đều đang muốn có lần đầu tiên vô địch ở đấu trường này. Với Shakhtar, họ sẽ có cơ hội trở thành đội bóng Ukraine đầu tiên lên ngôi ở cúp châu Âu trong khi Werder Bremen đang rất nỗ lực để giành một danh hiệu cấp châu lục kể từ khi Intertoto Cup chấm dứt hoạt động vào năm 1998.

Đội hình ra sân của Shakhtar có không dưới năm người Brazil, đó là cách mà chủ tịch Rinat Akhmetov đã làm kể từ khi điều hành câu lạc bộ - kí hợp đồng với những cầu thủ trẻ người Brazil với giá rẻ và sau đó bán đi khi họ đã phát triển vượt bậc cho những ông lớn hàng đầu châu Âu với một số tiền khổng lồ.

Mô hình này đã tỏ ra thành công cả trong và ngoài sân cỏ, và đêm Thổ Nhĩ Kỳ ấy là một minh chứng. Werder Bremen có đủ sức mạnh của những ngôi sao, với sát thủ người Peru Claudio Pizarro - người đang ở đỉnh cao phong độ thời điểm đó, một Mesut Özil đang nổi lên và một Naldo - trung vệ người Brazil mạnh mẽ. Bên cạnh đó là nhiều những cái tên chất lượng khác.

Giống như nhiều trận chung kết lớn, đây là một cuộc đối đầu gay cấn. Bàn thắng đầu tiên đến từ Luiz Adriano khi anh khôn khéo vượt qua Naldo, phá bẫy việt vị và bấm bóng vào lưới qua đầu Tim Weise. 10 phút sau, Naldo sửa sai bằng một cú đá phạt trực tiếp khiến Andriy Pyatov lúng túng đẩy bóng vào lưới nhà. Khi những cơ hội rõ ràng của hai bên quá ít ỏi, trận đấu phải bước vào hiệp phụ để phân định thắng thua.

Chỉ mất bảy phút sau và cơ hội đầu tiên để Shakhtar ghi bàn vươn lên dẫn trước lần thứ hai đã đến. Sau một tình huống tổ chức tấn công tốt, bóng đến vị trí của đội trưởng Darijo Srna lúc này đang dâng cao bên cánh phải. Anh thực hiện một đường căng ngang khó chịu vào trong, bóng đến chân của Jádson. Cầu thủ này đã không thể có được một cú dứt điểm mạnh nhất, tuy nhiên may mắn khi một sai lầm nữa của thủ thành đối phương đã giúp Shakhtar vượt lên và giành chiến thắng chung cuộc.

Trong cái đêm lịch sử đó, cái đêm mà đội bóng Ukraine nâng cao chiếc cúp UEFA Cup, không phải những cầu thủ người Brazil đã ghi bàn được trao danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất trận đấu. Đúng vậy, mà thay vào đó là đội trưởng của họ, Darijo Srna.

Srna cho rằng buổi tối hôm ấy là màn trình diễn xuất sắc nhất của anh trong sự nghiệp, liên tục làm khuynh đảo cánh phải và vẫn làm tốt nhiệm vụ phòng ngự. Là một trong những cầu thủ có thâm niên lâu nhất đội bóng (gia nhập vào năm 2003), trở thành một tấm gương của sự kiên định và hình mẫu cho những gì mà một cầu thủ bóng đá lý tưởng nên làm trong và ngoài sân cỏ, cầu thủ người Croatia đã có đặc ân được nâng cao chiếc cúp vô địch vào đêm hôm đó, biến anh trở thành một biểu tượng của câu lạc bộ.

Sinh ra tại Metković, một thị trấn nhỏ nằm ngoại ô Croatia sát biên giới với Bosnia và Herzegovina, trong một gia đình có cha mẹ là người Bosnia và Serbia, Srna đã sớm bộc lộ những thiên hướng thành công trên con đường thể thao bất chấp điều kiện khó khăn của gia đình vì ảnh hưởng của cuộc chiến Nam Tư và sự thiếu quan tâm đối với bóng đá trong đời sống xã hội. Lúc bấy giờ, bóng ném mới là môn thể thao được ưa chuộng ở khu vực anh sống.

Thế rồi đội bóng địa phương NK Neretva là câu lạc bộ đầu tiên đã tìm ra và đưa anh về. Tại đây, những ngày còn bé, anh thường được bố trí chơi ở những vị trí cao hơn trên sân nơi anh thể hiện được sự xuất sắc và qua đó giúp chuyển tới một trong những câu lạc bộ lớn nhất Croatia là Hajduk Split. Srna ở học viện của đội bóng chưa tới một năm và với tài năng của mình, anh đã được đôn lên đội một.

Bốn năm ở Split chứng kiến anh trở thành một trong những ngôi sao của đội bóng. Luôn thi đấu với phong độ ổn định, anh là hạt nhân không thể thiếu trong giai đoạn thành công nhất của câu lạc bộ những năm gần đây với một chức vô địch Croatia năm 2001 đồng thời hai lần giành cúp quốc gia năm 2000 và 2003. Trong mùa giải cuối cùng ở Dalmatinski ponos, anh được bầu là cầu thủ xuất sắc nhất đội và cũng có lần đầu tiên khoác áo đội tuyển quốc gia.

Những màn trình diễn ổn định đã thu hút sự quan tâm của một vài ông lớn bóng đá châu Âu, và việc anh chuyển tới Đức, khoác áo Borussia Dortmund hoặc Kaiserslautern dường như sẽ là một lựa chọn hợp lý. Tuy nhiên, anh đã gây bất ngờ cho nhiều người khi lựa chọn một đội bóng ít được biết đến hơn: Shakhtar Donetsk, câu lạc bộ đang nổi lên ở Ukraine, là điểm đến của anh.

Việc anh gia nhập câu lạc bộ đã nằm trong ý định của Rinat Akhmetov, người nắm quyền chủ tịch vào tháng 10/1996, vai trò trước đó của ông là cánh tay phải cho cố chủ tịch Akhat Bragin. Bragin đã bị giết trong một vụ đánh bom bí ẩn tại sân vận động Shakhtar, vụ đánh bom ấy đáng lẽ cũng có thể đã cướp đi sinh mạng của Akhemtov. Bragin không phải một nhân vật quá nổi tiếng ở trong nước, và trong sự việc này, khoảng 4,9 cân (11 pound) thuốc nổ đã nổ tung hàng ngàn cổ động viên trong sân vận động. Đó là một đòn giáng mạnh vào câu lạc bộ.

Với kinh nghiệm và kiến thức về đội bóng Đông Âu này, Akhmetov đã lèo lái câu lạc bước ra khỏi sự lãng quên để hướng tới đấu trường châu Âu. Và để làm được điều đó, ông đã thực hiện một chính sách mới trong chuyển nhượng. Cùng với đó, ông mở học viện trẻ của mình và sửa sang lại sân vận động. Ông cũng bắt đầu bổ nhiệm những huấn luyện viên nước ngoài, và vào năm 2003 thời điểm Srna gia nhập, cựu tiền vệ Barcelona và Real Madrid Bernd Schuster là người nắm quyền.

Những tháng đầu tiên ở câu lạc bộ, Srna không được ra sân nhiều vì Schuster thường thích sử dụng Andriy Vorobey hơn. Tin rằng mình không có tương lai ở Ukraine, anh đã quyết tâm sẽ rời đội bóng khi thị trường chuyển nhượng mở cửa, viện dẫn lý do rằng mình không thể nào thích nghi với môi trường mới. Tuy nhiên, niềm tin mà Akhmetov dành cho anh không suy suyển, và ông đã đảm bảo với cầu thủ của mình sẽ có cơ hội tốt hơn ở câu lạc bộ bằng cách đề nghị anh ở lại. Srna, trong một quyết định quan trọng nhất của mình, đã đồng ý.

Thời gian cuối thị trường chuyển nhượng anh đã được trao nhiều hơn cơ hội thi đấu hơn và đóng vai trò then chốt trong thành công của đội bóng tại Cúp Quốc gia Ukraine - danh hiệu đầu tiên của anh cùng câu lạc bộ dù bị treo giò trong trận chung kết. Điều này báo hiệu một kỷ nguyên mới của bóng đá Ukraine, những chính sách của Shakhtar tạo nên một triều đại ở quốc gia Đông Âu này. Sau khi Schuster rời đội bóng đến Levante, họ đã thuê huấn luyện viên người Romania Mircea Lucescu về dẫn dắt trong giai đoạn mới.

Cùng thời điểm đó, Srna cũng đang trên đường trở thành một nhân vật được tôn sùng ở đội tuyển quốc gia Croatia. Sau màn ra mắt năm 2002, anh được lựa chọn đến Bồ Đào Nha tham dự Euro 2004. Và tại đây anh thi đấu hai trận trước Thụy Sĩ và Anh, cả hai lần đều vào sân từ băng ghế dự bị. Lúc này Croatia đang trải qua thời kì mà khoảng trống của thế hệ vàng để lại quá lớn, họ bị loại khỏi giải từ vòng bảng và chỉ kiếm được vỏn vẹn hai điểm sau ba trận.

Trở lại với câu lạc bộ, Lucescu xem Srna như một phần quan trọng trong kế hoạch của mình. Bây giờ anh là một gương mặt thường xuyên chắc suất ở vị trí hậu vệ phải, là cái tên đầu tiên trong danh sách ra sân, thể lực và sự tin cậy của anh là tấm gương cho phần còn lại trong đội. Trong mùa giải thứ hai ở câu lạc bộ, anh ra sân 42 lần trên mọi đấu trường khi Shakhtar vô địch danh hiệu thứ hai trong lịch sử của họ, chấm dứt chuỗi hai mùa giải liên tiếp vô địch của Dynamo Kyiv. Với sự vươn lên của câu lạc bộ, nó là dấu hiệu cho một sự thay đổi quyền lực ở trong nước, ngọn lửa kháng cự của Dynamo sẽ bị thử thách và cuối cùng bị dập tắt.

Họ tiếp tục thống thị giải đấu dù thời điểm này Dynamo đã tạo ra một thách thức khó khăn hơn. Sau khi vô địch với thành tích hơn đối thủ 7 điểm trong mùa giải trước, cả hai đội kết thúc mùa giải kế tiếp với thành tích bằng điểm nhau trên bảng xếp hạng - cùng giành được 75 điểm sau 30 trận. Họ cũng có cùng số trận thắng (23), hòa (6) và thua (1), và dù Shakhtar có số bàn thắng nhiều hơn - chỉ 2 bàn - thì một trận đấu quyết định giữa hai đội được tổ chức trên sân trung lập Metalurh phải được thực hiện để trao chiếc cúp cho nhà vô địch.

Đó là một cuộc đối đầu hết sức kịch tính, Shakhtar giành chiến thắng ở hiệp phụ nhờ bàn thắng của tiền đạo người  Nigeria Julius Aghahowa. Thắng lợi 2-1 đồng nghĩa với việc họ đã vô địch hai mùa giải liên tiếp; và sau một mùa giải đáng chú ý nữa, Srna đến vòng chung kết World Cup tổ chức ở Đức với vị thế một nhà vô địch.

Cầu thủ người Croatia đã thi đấu rất xuất sắc trong suốt cả vòng loại, ghi năm bàn trong chín trận. Ở vòng chung kết, Croatia nằm cùng bảng với các nhà đương kim vô địch Brazil, đương kim vô địch AFC Asian Cup Nhật Bản và OFC Nations Cup Australia. Họ khởi đầu chiến dịch của mình bằng một thất bại trước người Brazil và sau đó là hai trận hòa trước Nhật Bản và Australia. Croatia không giành nổi một chiến thắng nào dù Srna đã ghi một bàn thắng từ cú đá phạt khoảng cách 27m trong trong trận đấu với Socceroos, một trận đấu đáng quên vì sai lầm của trọng tài Graham Poll. Ông đã rút thẻ phạt dành cho Josip Šimunić đến ba lần trước khi yêu cầu anh rời khỏi sân.

Trở lại với giải quốc nội, thành công của anh trong những mùa giải đã qua đó đã thu hút được sự chú ý của Lazio và Benfica, họ mong muốn kinh nghiệm của anh sẽ được tận dụng trong một giải đấu được công nhận hơn. Thế nhưng, anh kiên quyết thể hiện mong muốn ở lại câu lạc bộ. Năm tháng qua đi và anh tiếp tục là cầu thủ số một của đội bóng, với những danh hiệu vô địch đến ngày một nhiều. Với tư cách đội trưởng của Shakhtar, anh là trung tâm trong thành công của câu lạc bộ. Điều này là động cơ để Slaven Bilić, đồng đội cũ ở Hajduk Split và thời điểm đó đang là huấn luyện viên trưởng đội tuyển quốc gia, trao cho anh tấm băng thủ quân đội tuyển.

Thành công tại UEFA Cup 2009 là đỉnh cao trong sự nghiệp của anh. Sau chiến thắng đó, Shakhtar chuyển tới sân Donbass Arena hiện đại. Đây là nơi chứng kiến thành công của đội bóng mà Srna là thủ lĩnh với cú ăn ba giải quốc nội mùa 2010/2011, lần đầu tiên trong lịch sử quốc gia này. Năm tiếp theo của Shakhtar được đánh dấu bằng một cú đúp chức vô địch. Chính tham vọng và tư tưởng của đội bóng là tiền đề cho thành công này.

Giai đoạn từ 2009 đến 2012 là quãng thời gian đỉnh cao phong độ của Srna. Được xem như một trong những cầu thủ xuất sắc nhất thế giới ở vị trí của mình, những ngày tháng bấp bênh đã ở lại phía xa đằng sau. Trở thành nguồn cảm hứng cho đồng đội và người hâm mộ, Srna là một trong những cầu thủ nguy hiểm nhất châu Âu bên hành lang cánh phải. Với các kĩ năng tiếp tục tiến bộ, anh là một mối đe dọa trong những tình huống bóng chết và có thể ghi bàn cũng như tạo ra cơ hội từ những tình huống bóng sống. Dù chưa từng thi đấu ở một giải vô địch quốc gia hàng đầu châu Âu nào, thế nhưng khả năng lãnh đạo, sự quyết tâm và nguồn năng lượng chưa từng cạn kiệt vẫn khiến hàng loạt các câu lạc bộ theo đuổi để có được chữ kí của anh ngay cả khi đã bước sang tuổi 30.

Mùa giải 2011/2012 mang tới một cột mốc quan trọng nữa cho những di sản của anh và Shakhtar khi họ lọt vào tới vòng tứ kết Champions League lần đầu tiên trong lịch sử. Họ xếp thứ nhất ở vòng bảng với 15 điểm, trên cả Arsenal, đánh bại Roma 6-2 ở vòng 16 đội và cuối cùng chỉ chịu thua các nhà vô địch Barcelona với tổng tỉ số 1-6 sau hai lượt trân. Dù phải dừng bước khá cay đắng thế nhưng đó là một thành tựu lớn với bóng đá Ukraine, Shakhtar trở thành câu lạc bộ đầu tiên sau Dynamo năm 1999 tiến xa như vậy ở đấu trường này.

Kì Euro 2012 tại Ba Lan và quê hướng thứ hai của anh - Ukraine - là lần đầu tiên Srna được dẫn đầu các đồng đội bước ra sân ở một giải đấu lớn trong màu áo đội tuyển. Thế nhưng Croatia lại nằm trong một bảng đấu rất khó khăn, và một lần nữa họ lại không thể vượt qua vòng bảng khi Ý và Tây Ban Nha lần là hai đội đi tiếp. Dù thời điểm này họ đã thể hiện những màn trình diễn tốt hơn với một vài cầu thủ sáng tạo như Luka Modrić, Ivan Rakitić và Ivan Perišić nhưng kinh nghiệm vẫn là điều đội bóng còn thiếu. Đó cũng là câu chuyện của vòng chung kết World Cup 2014, họ đã không thể tận dụng những cơ hội tốt nhất của mình, và đành ngậm ngùi đứng thứ ba bảng A sau chủ nhà Brazil và Mexico.

Trong khi Srna thi đấu và hành xử rất đẳng cấp trên sân thì ở ngoài anh cũng thể hiện điều tương tự. Các vấn đề chính trị của Ukraine đã ảnh hưởng tới bóng đá và kể từ năm 2014, Shakhtar buộc phải thi đấu những trận sân nhà cách xa ngàn cây số ở Lviv, dẫn đến tỷ lệ khán giả đến sân rất thấp. Là một cư dân và biểu tượng của Donbass, anh đã góp sức để giúp đỡ các nạn nhân chiến tranh.

Tháng 11/2014, Srna đã mua 20 tấn quýt từ quê nhà Metković và chuyển chúng đến hơn 23000 trẻ em ở các trường tiểu học bị ảnh hưởng bởi chiến tranh. Tháng 4/2016, anh mua một trăm chiếc laptop cho những trẻ em đang học ở các trường nội trú trong vùng, bao gồm trẻ mồ côi và những em có hoàn cảnh đặc biệt.

Trong một tuyên bố của mình, anh đã thể hiện sự lịch thiệp và lòng trung thành với thành phố: “Hai năm nay, chủ tịch của Shakhtar đã giúp đỡ cho rất nhiều đồng bào của ông ở Donbass. Và ông làm điều đó từ sâu thẳm trái tim mình. Những cổ động viên bản xứ của chúng tôi cứ trú ở Donetsk, ở Donbass. Suốt những năm qua, họ tin tưởng tôi và đội bóng của chúng tôi, sau những khó khăn thời gian gần đây. Vì vậy, tôi cũng muốn giúp đỡ họ! Trẻ em chính là tương lai của chúng ta! Và chúng cần có cơ hội được học tập và phát triển, đặc biệt trong quãng thời gian khó khăn này.”

Trong khi đó sự nghiệp của anh tiếp tục thành công dù đã từ giã đội tuyển quốc gia sau Euro 2016, nơi mà đội bóng của anh đã thua Bồ Đào Nha ở vòng 16 đội. Một nỗi đau nữa là khi cha anh qua đời trong khoảng thời gian giải đấu diễn ra, điều ấy có nghĩa rằng anh phải rời đội để về dự tang lễ. Thế nhưng, anh vẫn trở lại đúng lúc cho hai trận vòng bảng kế tiếp. Anh chưa bao giờ chùn bước, và sau thất bại trước Bồ Đào Nha, thành tích trong màu áo đội tuyển của anh chấm dứt với 22 bàn thắng sau 134 lần ra sân và trở thành cầu thủ Croatia thi đấu nhiều trận nhất cho đội tuyển quốc gia.

Hiện tại, Shakhtar sau khi không được thi đấu trên sân nhà trong ba năm qua đã có được chức vô địch quốc gia đầu tiên kể từ mùa 2013/2014. Và ở tuổi 35, Srna vẫn được một vài đội bóng hàng đầu châu Âu quan tâm. Barcelona từng được cho là muốn một bản hợp đồng tạm thời với anh để giúp họ giải quyết những vấn đề ở hàng hậu vệ. Nhưng một cuộc chuyển nhượng dường như là điều sẽ không bao giờ xảy ra.

Sau 526 trận đấu cho gã khổng lồ của Ukraine, Darijo Srna giờ đây là nguồn cảm hứng cho cả câu lạc bộ lẫn đất nước. Một người anh hùng ở Ukraine với những việc mà anh đã làm ở trong lẫn ngoài sân cỏ, một trong những cầu thủ tận tụy nhất thế giới chứ chưa bàn đến sự chuyên nghiệp và tài năng của mình. Rõ ràng, vị trí của anh trong thế giới bóng đá là một huyền thoại thể thao đích thực, một người xứng đáng được công nhận nhiều hơn những gì anh thường được nhận.