Dani Alves: Quái kiệt đích thực của Selecao

Bóng đá Brazil nổi tiếng với tôn chỉ tấn công, điều này đã ngấm vào văn hóa túc cầu giáo của họ từ rất lâu. Trong những thời kỳ đầu của nền bóng đá, quốc gia Nam Mỹ này bị ảnh hưởng khá lớn phong cách của người Anh với sơ đồ chiến thuật W-M (2-3-5) kinh điển mà cố HLV huyền thoại Herbert Chapman sử dụng tại Arsenal. 
 

Tuy nhiên, trận chung kết World Cup 1950 đã giáng một đòn mạnh khiến người Brazil phải thay đổi nhận thức. Trận đấu đó, Selecao dù vươn lên dẫn trước nhưng rốt cục để Uruguay lội ngược dòng bằng 2 bàn thắng. Brazil nhận ra cần một đội hình cân bằng hơn giữa tấn công lẫn phòng ngự và sơ đồ 4-2-4 được sử dụng với 2 hậu vệ cánh ở hàng thủ. Cho đến nay, còn nhiều tranh cãi về việc ai là người đầu tiên áp dụng sơ đồ chiến thuật này, thậm chí có người cho rằng đó không phải phát kiến của người Brazil mà của HLV Boris Arkadiev ở Dinamo Moscow. Nhưng rõ ràng, sự thay đổi mang tính bước ngoặt này tạo ra cuộc cách mạng với bóng đá Brazil trong đó vai trò của hậu vệ biên rất được chú trọng. 
 

Chương 7 cuốn sách “Inverting The Pyramid: The History of Soccer Tactics” của tác giả Jonathan Wilson, trong phần nói về sự thay đổi từ W-M sang 4-2-4 có đoạn: “Các hậu vệ biên tấn công ngày càng trở thành một phần quan trọng của bóng đá Brazil. Với khoảng không gian phía trước các hậu vệ cánh, sơ đồ 4-2-4 là một hệ thống khuyến khích họ dâng lên đồng thời vẫn có thể lập tức quay về bọc lót. Một khi không còn phải kèm người một-một, mọi việc trở nên đơn giản cho ‘hậu vệ thứ tư’ (một cầu thủ lai giữa trung vệ và người đá thấp nhất hàng tiền vệ) phản ứng với việc băng lên của hậu vệ biên bằng cách giữ vị trí. Điều này khiến đội bóng của anh ta vẫn còn 3 cầu thủ phòng ngự như họ từng có trong sơ đồ W-M”.
 

Tại 2 kỳ World Cup 1958 và 1962 mà Brazil lên ngôi vô địch, hậu vệ trái Nilton Santos chính là điển hình cho mẫu hậu vệ băng lên tham gia tấn công như vậy. Điểm lại một chút về vai trò của các hậu vệ biên trong dòng chảy lịch sử bóng đá Brazil để thấy đây là một trong những vị trí làm nên thương hiệu của nền túc cầu giáo quốc gia Nam Mỹ này.
 

Và Dani Alves, ở tuổi 36, vẫn đang làm rạng danh truyền thống cha anh với những màn trình diễn đẳng cấp tại Copa America 2019. Hãy nhớ lại bàn thắng mở tỷ số của Selecao trong trận đấu với Argentina vừa qua, trước khi Gabriel Jesus chọn vị trí hợp lý rồi đưa bóng vào lưới, trước khi Roberto Firmino có tình huống căng ngang chuẩn xác cho đồng đội là hình ảnh một Dani Alves tuyệt vời. Đầu tiên, anh sử dụng kỹ thuật espaldinha (đỡ bóng, chuyền bóng bằng lưng) để loại bỏ Lautaro Martinez, sau đó tâng bóng qua đầu Marcos Acuna rồi lừa nốt Leandro Paredes.
 

Suốt cả trận đấu, cựu cầu thủ Barcelona, Juventus và Paris Saint-Germain thể hiện trạng thái tinh thần, tâm lý và thể lực tuyệt vời. Thống kê từ Squawka chỉ ra Alves thực hiện tổng cộng 5 pha bóng qua người thì cả 5 đều thành công. Với những màn trình diễn như vậy, thật đáng tiếc khi HLV Tite đã không thể có được sự phục vụ của cầu thủ mang áo số 13 ở World Cup 2018 vì chấn thương đầu gối.
 

Nhìn Dani Alves ở trên sân với tấm băng đội trưởng, nhiều cổ động viên Brazil cảm thấy hài lòng vì rốt cục ông Tite cũng lựa chọn chính xác một thủ quân tài năng, quái kiệt và có thể dẫn dắt tập thể. Chẳng cần phải đợi đến khi Neymar chấn thương nặng không thể dự giải, nhà cầm quân 58 tuổi đã chỉ định cựu hậu vệ Sevilla lãnh trọng trách thủ lĩnh Selecao. Một phần lý do của quyết định này liên quan đến scandal đấm cổ động viên PSG của Neymar nhưng phải thừa nhận chính việc chuyển giao tấm băng đội trưởng giúp hình ảnh đội tuyển Brazil trở nên tích cực hơn.
 

Trong đội hình của Selecao hiện tại, chẳng ai hơn được Alves về kinh nghiệm. Lần gần nhất Brazil lên ngôi tại Copa America đã từ năm 2007 và anh là cầu thủ duy nhất của đội hình năm đó sót lại cho đến thời điểm này, thậm chí còn là trụ cột không thể thay thế. Alves vẫn luôn có thừa sự tinh quái, điển hình như cái cách anh khiến Acuna của Argentina phải nổi nóng sau một pha tranh tranh chấp nhưng vẫn thể hiện một khuôn mặt tỉnh bơ như không có chuyện gì xảy ra. Tại PSG, Thiago Silva và Marquinhos lần lượt là đội trưởng và đội phó nhưng Neymar – “cái rốn vũ trụ” của sân Parc des Princes và sẽ là đầu tàu của Brazil nhiều năm nữa - thân thiết với Dani Alves và lắng nghe lời khuyên hơn cả từ anh.
 

Và không thể quên sự chuyên nghiệp mà hậu vệ sinh ra tại Juazeiro thể hiện. Sinh ra ở một đất nước yêu thích những bữa tiệc và lễ hội, ở một nền bóng đá của những cầu thủ nổi tiếng với truyền thống ăn chơi, cộng thêm sở thích về thời trang với những bộ cánh diêm dúa, chúng ta có thể nghĩ những điều không hay về Alves. Thế nhưng anh tuyệt nhiên tránh xa những thứ ảnh hưởng xấu đến sự nghiệp xấu của mình. 
 

Năm 2017, HLV Pep Guardiola từng ngỏ lời mời Alves - khi đó đã 34 tuổi và vừa chia tay Juventus – gia nhập Manchester City. Ai cũng biết chiến lược gia người Catalonia là một nhà cầm quân vô cùng nghiêm khắc, ông từng thẳng tay đẩy những ngôi sao tài năng nhưng ưa tiệc tùng là Ronaldinho và Deco rời khỏi Barcelona để giữ kỷ cương đội bóng. Do đó, lời mời của Pep cho thấy sự chuẩn mực trong tập luyện và khả năng giữ thể trạng của Alves là tốt đến thế nào.
 

Dani Alves có thể không còn là người nhanh nhất, khỏe nhất và hay nhất nhưng rõ ràng anh xứng đáng nhất để là người đại diện cho tập thể này của Brazil.

CG (TTVN)