Đằng sau quyết định loại Ramsdale và chọn Raya của Arteta

Kể từ sau thế hệ The Invincibles, Arsenal vẫn luôn phải loay hoay trong việc lựa chọn người gác đền trong khung gỗ. 

Pháo thủ từng sở hữu những thủ môn ở trình độ khá như Wojciech Szczesny, Bernd Leno và Emiliano Martinez. Tuy nhiên chúng ta không thể xếp họ ngồi “chung mâm” với những David de Gea, Thibaut Courtois, Alisson Becker hay Ederson Moraes. Ngay cả thủ môn huyền thoại Petr Cech – biểu tượng cho kỷ nguyên Premier League, cũng đã sa sút phong độ vì gánh nặng tuổi tác thời điểm cập bến Emirates vào mùa hè 2015. Nói như vậy để biết, việc không thể sở hữu một thủ môn xuất sắc đã ảnh hưởng rất nhiều đến tham vọng chinh phục danh hiệu của Arsenal.

Đối với HLV Mikel Arteta, giai đoạn đầu khi tiếp quản Arsenal, chiến lược gia người Tây Ban Nha từng đau đầu trong việc lựa chọn Leno hay Martinez bắt chính. Ban đầu Leno là lựa chọn số một, tuy nhiên một chấn thương dây chằng trong trận đấu gặp Brighton hồi tháng 6/2020 đã khiến Leno tạm thời đánh mất vị trí vào người đồng nghiệp bằng tuổi. Và khi được trao cơ hội, Martinez đã làm hài lòng ông thầy của mình với những màn trình diễn ấn tượng để đem về hai danh hiệu FA Cup và Siêu cúp nước Anh cho Arsenal. Tuy vậy, sau cùng Martinez lại lựa chọn chuyển tới Aston Villa vào thời điểm cuối của phiên chợ hè 2020 vì muốn được đảm bảo suất đá chính, qua đó hướng đến vị trí số một trong khung gỗ của ĐTQG Argentina. Quyết định bán Martinez là lựa chọn khó khăn của HLV Mikel Arteta và thời gian đã chứng minh lựa chọn ấy là một sai lầm trên phương diện chuyên môn thuần túy. Leno bắt không tệ nhưng thủ thành người Đức không tạo ra được những khoảnh khắc cứu thua xuất thần như Martinez – người sau đó 2 năm trở thành người hùng dân tộc của Argentina trong chiến dịch đăng quang Cúp vàng World Cup 2022.

Ba năm sau ngày ra quyết định với Leno và Martinez, giờ đây Mikel Arteta tiếp tục phải trải qua một cơn đau đầu mới trong việc lựa chọn người gác đền số một trong khung gỗ. Sự lựa chọn lần này thậm chí còn khó khăn hơn khi hai mẫu số lại là Aaron Ramsdale và David Raya. Thực chất khi nhìn vào những diễn biến trong vài tháng trở lại đây, chúng ta đã biết câu trả lời của chiến lược gia 41 tuổi. 

Kể từ sau chiến thắng 3-1 trước Manchester United tại vòng 4 Premier League, Ramsdale đã mất suất bắt chính vào tay tân binh Raya, dù không hề dính bất cứ chấn thương nào hết. Thậm chí dù để thủng lưới ngay ở pha dứt điểm đầu tiên của Man Utd, tuy nhiên nếu xét tổng thể thì màn trình diễn của thủ môn người Anh trong buổi chiều hôm đó là đủ tốt. Ngoài ra, cũng không có bất cứ thông tin nào đề cập đến việc Ramsdale vi phạm kỷ luật đội bóng, giống như trường hợp của Pierre-Emerick Aubameyang trước đây. Khi được hỏi về sự thay đổi gây sốc này, Mikel Arteta đã chia sẻ với kênh truyền hình Sky Sport rằng: “Tôi nghĩ tôi từng đề cập rằng chúng tôi muốn một đội hình với hai cầu thủ chất lượng ở mỗi vị trí với những đặc điểm khác nhau. Bây giờ chúng tôi đã có được điều đó”.

Và tất nhiên lời giải thích này là chưa đủ thuyết phục đối với nhiều người, bởi từ trước đến nay Ramsdale luôn chiếm được cảm tình và có chỗ đứng nhất định trong lòng các Gooners. Tại Premier League mùa trước, Ramsdale giữ sạch lưới 14 trận, về nhì trong cuộc đua Găng tay vàng. Ngoài sự xuất sắc trong khung gỗ, thủ thành người Anh còn gây ấn tượng mạnh mẽ bởi tình yêu cuồng nhiệt với Arsenal. Sau mỗi lần đồng đội ghi bàn, người ta đều thấy Ramsdale ăn mừng đầy cảm xúc. Là một CĐV của Arsenal, nhà báo Piers Morgan bức xúc chia sẻ trên trang cá nhân thời điểm giữa tháng 9/2023: “Tôi không hiểu Ramsdale đã làm gì để đáng bị loại? Cậu ấy luôn luôn xuất sắc đối với chúng tôi. Tại sao lại làm nhục cậu ấy?”. 

Dấu hỏi to đùng được Piers Morgan đặt ra cho Mikel Arteta là có cơ sở. Bởi chỉ 4 tháng trước đó, HLV trưởng của Arsenal còn dành cho Ramsdale những lời ngợi khen có cánh sau khi thủ môn 25 tuổi đặt bút ký vào bản hợp đồng mới với Arsenal có thời hạn đến năm 2026. Trước truyền thông, Mikel Arteta khẳng định Ramsdale chính là mảnh ghép quan trọng cho tương lai của CLB. Ngay cả khi Raya cập bến Emirates vào tháng 8/2023 theo dạng cho mượn từ Brentford, cùng điều khoản mua đứt hợp đồng trị giá 30 triệu bảng, không nhiều người tưởng tượng ra viễn cảnh thủ môn này sẽ chiếm luôn suất bắt chính của Ramsdale. Nhưng 1 trận, rồi 2 trận…cho đến khi Raya tiếp tục được tin tưởng khi Arsenal chạm trán những đối thủ sừng sỏ như Manchester City, Chelsea hay Sevilla, khi ấy người ta mới hiểu ra “cuộc đảo chính” trong khung gỗ của Pháo thủ đã đi đến hồi kết, ít nhất là cho đến khi một biến số mới xảy ra. Nói theo cách của Piers Morgan, tại sao Mikel Arteta lại tàn nhẫn với Ramsdale như vậy?

Arsenal đã gục ngã trước ngưỡng cửa thiên đường khi không thể chạm tay vào chiếc cúp vô địch Premier League 2022/2023, dù họ là đội bóng đã dẫn đầu trong 93% mùa giải. Chuỗi 4 trận không thắng liên tiếp trong tháng 4/2023 khiến Pháo thủ đánh mất lợi thế vào tay Man City. Họ thủng lưới 11 bàn thua chỉ trong 4 trận ngắn ngủi ấy giữa bối cảnh thiếu vắng trung vệ William Saliba do chấn thương lưng dài hạn. Chung cuộc, Arsenal để Man City vượt mặt và đăng quang với 89 điểm, hơn họ 5 điểm. 

Có một sự tương phản rõ rệt giữa Arsenal của giữa hai giai đoạn, khi Martin Odegaard và các đồng đội đã giành tới 51 điểm tại giai đoạn lượt đi, nhưng chỉ kiếm về 34 điểm tại lượt về (chỉ tương ứng với 66,6%). Mikel Arteta khi ấy mới nhận ra, để san lấp khoảng cách 5 điểm tưởng chừng nhỏ bé kia giữa họ và Man City, lại cần nỗ lực cải thiện của rất nhiều thứ cộng lại. Kai Havertz được đưa về để tăng cường thêm sức mạnh hàng công, ngay cả khi đội bóng đã ghi được số bàn thắng kỷ lục trong lịch sử đội bóng với con số 88. 

Tuy nhiên, điểm nhấn lớn nhất lại đến từ hàng phòng ngự. Mikel Arteta tin rằng chính việc Man City để lọt lưới ít hơn Arsenal 10 bàn thua chính là sự khác biệt. Song song với việc bổ sung chất thép với sự xuất hiện của Jurrien Timber và Declan Rice, thuyền trưởng của Arsenal cũng đưa về một thủ môn mà ông tin tưởng sẽ giảm bớt số bàn thua phải nhận của đội nhà. 

Trong màu áo Brentford mùa trước, Raya đã trình diễn một phong độ chói sáng. Thống kê cho thấy, Brentford là đội chịu các pha dứt điểm đi trúng đích từ đối thủ nhiều thứ 2 tại Premier League, với tổng cộng 197 lần. Nếu không có sự xuất sắc của Raya, đội chủ sân Gtech Community khó lòng có được vị trí xếp hạng thứ 9 chung cuộc. Cụ thể, Raya đã thực hiện cản phá thành công 154 pha dứt điểm (nhiều nhất giải), đồng thời đạt tỉ lệ cản phá thành công lên đến 77,7% (nhiều nhất giải). Con số này đối với Ramsdale chỉ là 136 và 70,6%.

Dùng tay xuất sắc, vậy Raya chơi chân tốt như thế nào? Nên nhớ rằng chơi chân tốt chính là yêu cầu cấp thiết của các thủ môn trong bóng đá hiện đại ngày nay. Chúng ta từng chứng kiến chủ nhân của danh hiệu Găng tay vàng tại Premier League mùa trước là De Gea đến nay vẫn thất nghiệp vì thủ môn kỳ cựu người Tây Ban Nha chơi chơi khá tệ. Cũng là một người Tây Ban Nha, tuy nhiên những gì mà Raya thể hiện lại vượt trội hơn rất nhiều so với bậc đàn anh. Mùa trước, Raya thực hiện tổng cộng 1.475 đường chuyền với trung bình 38,8 đường chuyền/trận, nhiều hơn tất cả các thủ môn tại Premier League, trong đó có Ramsdale – người chỉ thực hiện 934 đường chuyền với tỉ lệ 24,5 đường chuyền/trận.

Với sự xuất hiện của Raya trong khung gỗ, Arsenal có xu hướng chuyền bóng ngắn nhiều hơn từ hàng phòng ngự. Khoảng cách đường chuyền trung bình giảm từ 30m ở mùa trước xuống còn còn 27,5m. Số đường chuyền dài với khoảng cách trên 36m giảm từ 35,4% xuống còn 28,9%. Bất chấp từng mắc sai lầm khi chuyền lỗi khiến Arsenal chịu bàn thua trong trận đấu trước Lens tại Champions League, hay như đường chuyền thẳng vào chân Cole Palmer trong vòng cấm đội nhà ở trận hòa 2-2 trước Chelsea, chúng ta không thể phủ nhận điểm tươi mới mà Raya đang tạo ra cho Arsenal mùa này. Về cơ bản, sở hữu một thủ môn chơi chân tốt có xu hướng tự tin dâng cao ra khỏi vòng cấm, quân số ở hàng phòng ngự sẽ tăng thêm 1 người khi thủ môn trở thành một trung vệ thứ 3, qua đó có thêm sự lựa chọn chuyền bóng giữa các vị trí trên sân. Điều này đem lại sự chủ động trong việc triển khai bóng, đồng thời ngăn chặn đối thủ có thể dồn ép pressing mạnh mẽ. 

Cùng với Liverpool, Arsenal chính là đội phải nhận ít bàn thua nhất Premier League mùa này với chỉ 10 bàn thua sau 12 vòng đấu. Thống kê chi tiết chỉ ra rằng nửa đỏ thành London chỉ phải nhận 168 pha dứt điểm từ đối thủ, trong đó chỉ 55 pha dứt điểm đi trúng khung thành, tức chưa đầy 5 pha dứt điểm đi trúng khung thành mỗi trận. 

Tuy vậy, điều đó không có nghĩa Raya là một phiên bản nâng cấp hoàn hảo của Ramsdale. Thủ môn sinh năm 1995 cũng tồn tại một số điểm hạn chế, đặc biệt là sức rướn và khả năng chọn điểm rơi của trái bóng trong các tình huống bóng bổng, bởi chiều cao khiêm tốn 1,83m. Điều này bị bộc lộ rõ trong 2 bàn thua mà Arsenal phải nhận trong 2 trận đấu với Chelsea và Newcastle. Trong trận derby London, Mykhaylo Mudryk đã lập một siêu phẩm dứt điểm bóng bổng từ hành lang cánh nhưng thực chất tình huống ghi bàn đó xuất phát từ sai lầm vị trí đứng của Raya nhiều hơn. Bàn thua trước Newcastle cũng diễn ra tương tự khi Joe Willock có pha tạt bóng vượt qua tầm khống chế của Raya, trước khi Joelinton có pha tranh chấp thành công để kiến tạo cho Anthony Gordon ghi bàn thắng duy nhất trận đấu.  

Sau những sai lầm liên tiếp ấy, rất nhiều người đã lên tiếng đòi quyền lợi cho Ramsdale. Jamie Carragher bức xúc phát biểu tại Sky Sport: “Arsenal đã phạm sai lầm lớn khi thay thế Ramsdale, bất chấp việc Ramsdale có thể không giúp đội vô địch. Nhưng Raya càng không phải lời giải mà họ cần. Sự ổn định không có, vậy thì Raya có gì hơn Ramsdale?”. Nhận định này sau đó được nhiều người hưởng ứng nhiệt tình.

Điều này có nghĩa nếu Raya không sớm cải thiện điểm yếu chết người này, cơ hội để Ramsdale đòi lại suất bắt chính vẫn còn. Nhưng để làm được điều ấy, trước tiên Ramsdale phải có những màn trình diễn xuất sắc mỗi khi được trao cơ hội. Trận đấu tối nay trước Brentford chính là một ví dụ. Khi mà Raya buộc phải ngồi ngoài vì ràng buộc trong điều khoản hợp đồng mà Arsenal đã ký với Brentford, Ramsdale sẽ có lần trở lại bắt chính tại Premier League sau gần 3 tháng. Hãy cùng chờ đợi những điều mà thủ môn người Anh làm được ở trận đấu tối nay. Liệu nó có đủ sức để Mikel Arteta suy nghĩ lại?