Khi nhìn lại 2 đội bóng gần nhất có thể chuyển mình từ vị thế một phần của cuộc đua Top 4 thành một ứng cử viên vô địch, chúng ta không thể nói rằng cuộc lột xác đó được tạo nên bởi duy nhất 1 yếu tố.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể kết luận rằng việc 2 đội bóng này mang về một trung vệ giàu tốc độ, qua đó cho phép họ thi triển một tuyến phòng ngự táo bạo, liều lĩnh hơn nhiều đã tạo nên một sự khác biệt rất lớn. Tại Liverpool là sự xuất hiện của Virgil Van Dijk vào năm 2018, còn tại Arsenal là sự hoà nhập của William Saliba với đội một vào đầu mùa giải trước.
Còn đối với Totttenham Hotspur, trung vệ đóng vai trò đó chính là Micky van de Ven, một cầu thủ nhanh như chớp người Hà Lan được đưa về từ Wolfsburg hồi mùa hè với mức phí chuyển nhượng ban đầu là 34,5 triệu Euro, và khoản tiền đó đang ngày càng giống một món hời của Spurs hơn.
Hiện tại, vẫn còn quá sớm để khẳng định Tottenham là một đoàn quân thách thức ngôi vương Premier League vì mùa giải 2023-24 mới chỉ trôi qua 11 vòng đấu, nhưng rõ ràng Van de Ven đang tạo ra một sự khác biệt to lớn lên cách chơi của đội bóng này.
Giống như Manchester City, Liverpool và Arsenal, giờ đây họ cũng có thể thi triển một chi tiết chiến thuật đã trở nên quá quen thuộc ở những đội bóng hùng mạnh nhất Premier League: Đẩy các hậu vệ lên tận vạch giữa sân với sự tự tin rằng họ có đủ tốc độ để đối phó với những pha phản công khi đối thủ cướp được bóng. Nếu có thể triển khai nhuần nhuyễn đấu pháp này, các đội bóng sẽ thủng lưới ít hơn và ghi nhiều bàn hơn thông qua việc liên tục ép sân đối thủ - đây chính xác là thứ bóng đá mà Ange Postecoglou muốn Tottenham của mình hướng tới.
Trong trận đấu với Liverpool, chúng ta đã được thấy một ví dụ tuyệt vời cho điều này vào giai đoạn đầu trận (khi quân số 2 đội vẫn là 11 chọi 11). Destiny Udogie để mất bóng tại một vị trí trên cao của sân đấu, khiến các trung vệ đồng đội đang dâng cao bị đánh thẳng mặt.
Đây chính là kiểu tình huống mà Liverpool mong muốn, với sự hiện diện của những chiếc máy chạy thượng hạng như Luis Diaz và Cody Gakpo trong đội, sẵn sàng thực hiện các pha đâm ra sau lưng hàng thủ Spurs.
Tuy nhiên, The Reds đã gặp phải một vấn đề khiến ý định này của họ phá sản, đó là van de Ven quá nhanh.
Và anh đã đoạt được bóng trước Gakpo để thực hiện một đường chuyền về đơn giản cho Guglielmo Vicario.
Tất cả các cầu thủ Spurs đều đang dâng cao với sự tự tin cao độ - họ biết rằng nếu mình để mất bóng, các hậu vệ sẽ đủ nhanh để đóng lại những khoảng trống phía sau. Chẳng hạn, Udogie có thể liên tục tham gia tấn công và thoải mái thực hiện những pha bóng mạo hiểm thay vì chơi an toàn – trước Liverpool, phong cách chơi bóng táo bạo này đã khiến Diogo Jota 2 lần phạm lỗi với anh và bị đuổi khỏi sân. “Chúng tôi sẽ không ngừng đẩy cao đội hình, còn đối thủ thì phải không ngừng lui xuống,” Van de Ven tuyên bố.
Trung vệ đối tác của anh là Cristian Romero cũng rất nhanh và đang thăng hoa ở mùa giải này bên cạnh tân binh người Hà Lan. Về mặt cá nhân, Van de Ven đã chơi rất hay cho Spurs, và với tư cách một cặp đôi trung vệ, anh và Romero đang giúp nhau phát huy hết mọi phẩm chất của mỗi người. Romero mang tới cho Tottenham rất nhiều lợi ích cả trong 2 khâu tấn công và phòng ngự, và anh biết rằng mình có thể vô tư lao lên phía trên với sự yểm trợ của Van de Ven bên cạnh hoặc phía sau.
Minh chứng dưới đây lấy từ trận đấu với Luton Town. Romero nhận bóng ở vị trí này…
…và kết thúc, sau một pha phối hợp với Dejan Kulusevski, ở tận vị trí này…
Sau đó anh chuyền bóng cho Heung-Min Son thực hiện một cú dứt điểm.
Trong xuyên suốt tình huống tấn công trên, Pedro Porro cũng đã dâng cao, bỏ lại phần bên phải của hàng thủ Spurs trong tình trạng không có hậu vệ cánh và trung vệ lệch phải, vậy nên Yves Bissouma và Pape Matar Sarr phải lấp vào 2 vị trí đó để đề phòng nguy cơ đối thủ phản công.
Dưới sự chỉ đạo của Postecoglou, Romero và Van de Ven đã dành rất nhiều thời gian để hoạt động bên phần sân đối thủ.
Hãy nhìn vào vị trí của họ trong ví dụ dưới đây, khi Spurs đang tìm kiếm một bàn thắng vào cuối hiệp một của trận đấu với Luton Town.
Sau khi nhận một đường chuyền ngang từ Romero, Van de Ven cầm bóng đột phá lên trên.
Rồi chuyền ra cánh cho Richarlison, và tiếp theo là một cú trả ngược từ tiền đạo người Brazil để tạo cơ hội cho James Maddison.
Romero và Van de Ven cực thích đá cặp với nhau. Trong mùa giải này, Romero đã trở thành một trong các thủ lĩnh của Spurs với tư cách đội phó và đã có rất nhiều lần, anh khảng khái đưa ra quan điểm với Van de Ven và các đồng đội khác ở hàng thủ về nơi mà họ cần hiện diện. Còn Van de Ven thì cảm thấy yên tâm khi biết rằng anh luôn có sự yểm trợ của Romero bên cạnh mình.
Postecoglou từng đề cập rằng Romero đã đóng một vai trò rất lớn trong việc giúp những cầu thủ mới lần đầu chơi bóng ở Premier League là Van de Ven, Udogie và Vicario thích nghi với môi trường mới. Udogie thì từng nói rằng: “Tôi nghĩ Cuti (Romero) là một thủ lĩnh thực thụ. Bạn sẽ cảm thấy thực sự yên tâm khi có Cuti bên cạnh, cả trên sân tập lẫn trong các trận đấu. Anh ấy đã giúp đỡ chúng tôi rất nhiều.”
Postecoglou từng ca ngợi rằng Lionel Messi “có con mắt tinh đời” vì anh khẳng định Romero chính là hậu vệ xuất sắc nhất thế giới.
Sự xuất hiện của Van de Ven dường như đã giúp ngôi sao người Argentina vươn lên một tầm cao mới sau một mùa giải đầy khó khăn dưới thời Antonio Conte. Trong khoảng thời gian đó, anh đã phải chơi ở vị trí trung vệ lệch phải trong đội hình 3 trung vệ, rời xa vai trò yêu thích của mình và bên cạnh anh là những hậu vệ kém cơ động hơn nhiều như Eric Dier, Ben Davies hoặc Clement Lenglet. Công bằng mà nói, thực ra Conte cũng đã rất muốn mang về một trung vệ lệch trái xuất sắc (Jose Mourinho cũng từng như vậy), nhưng rốt cuộc Spurs đã chẳng thể tìm được ai tương đương với Van de Ven.
Xét về mặt cá nhân, mặc dù hiện đang chơi trong đội hình 2 trung vệ thay vì 3 trung vệ, nhưng Romero lại đang dâng cao nhiều hơn so với mùa giải trước. Hãy xem bản đồ các pha chạm bóng của anh trong những tình huống mở trước Manchester United ở mùa giải này, có một cụm diễn ra ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ, và 1 lần trong vòng cấm.
Còn dưới đây là bản đồ chạm bóng của anh trước đối thủ tương tự vào tháng 10 năm ngoái. Cần lưu ý rằng, về mặt lý thuyết, vào ngày hôm đó Romero đã đảm nhận một vai trò mang nhiều trách nhiệm tấn công hơn với tư cách người được dâng cao nhiều nhất trong bộ 3 trung vệ của Conte.
Xét về mặt lợi ích tập thể, hàng thủ mang diện mạo mới của Tottenham (cả về nhân sự và lối đá) đang giúp họ thi triển một phong cách bóng đá hoàn toàn khác. Và cả 4 hậu vệ hàng đầu của họ đều đã có cho riêng mình những tình huống giúp Spurs chọc thủng lưới đối thủ ở mùa giải này – Romero ghi 2 bàn, Van de Ven 1 bàn, Udogie có 2 pha kiến tạo và Porro 1 pha kiến tạo. Emerson Royal cũng đã có 1 pha lập công trong lần duy nhất được đá chính ở mùa giải này, trước đối thủ Brenford.
Một cách hay để đánh giá xem một đội bóng đang có khuynh hướng chơi dâng cao đội hình hay đá phòng ngự lùi sâu là sử dụng chỉ số “field tilt”, nghĩa là tỷ lệ kiểm soát bóng ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ của mỗi đội trên sân đấu. Mùa trước, con số trung bình được ghi nhận ở Spurs là 43%, đứng thứ 16 trong số 20 đội tại Premier League, cho thấy họ thường xuyên bị ép sân. Còn ở mùa này, con số của họ tăng lên tận 63,1%, chỉ đứng sau Manchester City và Arsenal.
***
Bạn sẽ không thể đạt đến con số đó nếu không sở hữu một hàng thủ đầy chủ động để ngăn đối thủ “dựng trại” ở khu vực 1/3 cuối sân của mình, đồng thời cung cấp một nền móng vững chãi để các cầu thủ tấn công có thể an tâm tung hoành ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ. Van de Ven, Romero và những người khác làm được cả 2 việc đó.
Thứ nền móng đó cũng đang giúp Spurs kiểm soát bóng nhiều hơn – với con số 61,4% mỗi trận ở mùa này (cao thứ ba giải đấu), còn ở mùa trước là 49,8% (đứng thứ 9). Và khả năng ép sân cũng đã giúp Spurs thực hiện 58 pha thu hồi bóng ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ mùa này, chỉ đứng sau Chelsea (60) và Manchester United (62).
Spurs cũng đang là đội bóng pressing quyết liệt nhất Premier League, điều này được chứng minh qua chỉ số PPDA (số đường chuyền trung bình mà một đội bóng để đối thủ thực hiện được bên phần sân của mình trước khi bị họ can thiệp với một hành động phòng ngự). Đoàn quân của Postecoglou hiện đang được ghi nhận chỉ số PPDA tốt nhất giải đấu (9), trong khi vào mùa trước họ chỉ đứng thứ 14 về khía cạnh này (13,8).
Rõ ràng, Spurs đang chơi quyết liệt hơn, táo bạo hơn nhiều trong giai đoạn không cầm bóng, và điều này đã cho phép họ kiểm soát các trận đấu xuyên suốt.
Xét về mặt khả năng phòng ngự cơ bản, sự xuất hiện của Van de Ven cũng đang giúp Spurs thủng lưới ít hơn. Hiện tần suất thủng lưới trung bình mỗi trận của Spurs ở mùa giải này chỉ là 0,9, còn con số ở mùa giải trước là tận 1,7 – tệ nhất trong lịch sử chinh chiến ở Premier League của đội bóng này.
Về mặt lâu dài, chiến thuật đổ bê tông hiếm khi giúp ích được cho mục tiêu tránh bị thủng lưới của các đội bóng – hãy nhìn vào Spurs của Conte mùa trước. Thay vào đó, hãy chiêm ngưỡng Manchester City, một đội bóng đáng khao khát vì ngoài việc là đoàn quân có sức mạnh tấn công lớn nhất giải đấu, mà họ còn có thể tự hào về sự chắc chắn trong khâu phòng ngự (bạn sẽ phải lội ngược về mùa 2019-20 để có thể tìm được đội bóng gần nhất để thủng lưới ít hơn họ trong một mùa giải Premier League).
Đối với Spurs, một phần công lao trong cuộc lột xác này thuộc về Matt Wells, người đảm nhận nhiệm vụ rèn giũa khía cạnh phòng ngự trong ban huấn luyện của đội. Wells chính là cháu trai của huyền thoại Cliff Jones của Spurs, hiện anh chỉ mới 35 tuổi nhưng đã có một sự nghiệp huấn luyện rất phong phú với các kinh nghiệm làm việc ở Fulham, Bournemouth và Club Bruges, cũng như từng làm việc tại học viện của Spurs trong quá khứ và đảm nhận vai trò trợ lý của HLV trưởng tạm quyền Ryan Mason vào cuối mùa giải trước. Giờ đây, Postecoglou đã giao cho anh phụ trách nhiệm vụ huấn luyện khả năng phòng ngự của Spurs, với sự hỗ trợ từ cựu tiền vệ của Crystal Palace và ĐTQG Australia là Mile Jedinak.
Đây là lần đầu tiên trong sự nghiệp cầm quân của mình Postecoglou vạch ra sự phân định rõ ràng như vậy giữa các thành viên trong ban huấn luyện (cũng như Wells đảm nhận khâu phòng ngự, thì Mason đảm nhận khía cạnh tấn công, Rob Burch phụ trách huấn luyện các thủ môn, còn Chris Davies thì giám sát mọi thứ) và cách làm việc này đang hoạt động hiệu quả.
Hàng thủ Spurs đang chơi rất ấn tượng, và sự xuất hiện của Van de Ven đã đóng một vai trò rất quan trọng trong diện mạo đầy mới mẻ về lối đá của Spurs ở mùa giải này.
Hiện tại vẫn còn quá sớm để đưa ra kết luận rằng liệu điều đó có đủ để giúp Spurs trở thành một ứng cử viên vô địch thực thụ hay không, nhưng lịch sử gần đây của Premier League cho thấy, nếu không có một trung vệ như ngôi sao người Hà Lan, hoặc một cặp đôi như anh và Romero, thì bạn sẽ không thể nào cạnh tranh với Manchester City.
Theo Charlie Eccleshare và Thom Harris, The Athletic