Công bằng cho Southgate

ĐT Anh đã lập chiến tích 2 lần giành quyền vào chơi một trận chung kết EURO, dưới sự dẫn dắt của HLV Gareth Southgate.

Lần thứ 3 ngược dòng trong một trận đấu knock-out tại EURO 2024, HLV Gareth Southgate và các cầu thủ ĐT Anh đã trở lại với một trận chung kết sau 3 năm. Những thay đổi hợp lý của chiến lược gia sinh năm 1970 đang khiến ông nhận được phản ứng tích cực trên khắp mạng xã hội, khi đưa bộ đôi Cole Palmer và Ollie Watkins vào sân để tạo nên bàn thắng quyết định.

Với Southgate, chiến thắng trước Hà Lan là trận đấu hay nhất của ông và toàn đội tại EURO cho đến thời điểm này, xua tan mọi chỉ trích về lối chơi nhàm chán. Tuyển Anh đang tạo ra một cảm giác họ có thể ghi bàn bất kỳ khi nào rơi vào hiểm cảnh, và điều đó ngược lại cũng tiếp thêm sự tự tin lớn cho các cầu thủ.

Loạt ảnh chế, lá đơn xin lỗi và những lời ca ngợi Gareth Southgate là “master class” càng cho thấy tình thế đảo chiều với chiến lược gia này. Kể từ khi dẫn đội tham dự giải đấu lớn năm 2018, Southgate đã giúp ĐT quốc gia lọt vào bán kết World Cup 2018, tứ kết World Cup 2022 và 2 trận chung kết EURO liên tiếp 2021 – 2024.

Tuy nhiên, chiến thuật của Southgate không vụt sáng chỉ sau 1 đêm, hay những tình huống thay người của ông bỗng nhiên trở thành chân lý. Bản chất HLV này vẫn như vậy, giữ nguyên chiến thuật và liên tục thử nghiệm, cải thiện trong hành trình vào chung kết để tìm ra sơ đồ chiến thắng. Chỉ là thời gian qua, ông liên tục phải hứng chịu sức ép với những chỉ trích thiếu công bằng.

Giới truyền thông Anh rất giỏi lấy tin, đôi khi đã “dựng” xong đội hình thi đấu cho ĐT từ trước 2 ngày. Điều đó càng cho thấy sức mạnh của ĐT Anh, khi có nhiều người đoán được cách sắp xếp, sơ đồ chiến thuật của họ, có bàn thắng dẫn trước, nhưng vẫn bất lực trong việc ngăn chặn.

Cú xe đạp chổng ngược của Jude Bellingham phút 90+4, quyết định đưa Ivan Toney vào dẫn đến tình huống kiến tạo cho Harry Kane trong trận thắng Slovakia, thay đổi sơ đồ với bàn thắng của Saka trước Thuỵ Sĩ xuất hiện 1 phút sau khi Shaw vào sân với tác dụng kéo giãn chiều ngang sân, bộ ba Alexander-Arnold, Toney, Palmer sút thành công loạt đấu súng, hay mới nhất là bàn thắng quyết định của Watkins đang khiến HLV Gareth Southgate được khen như thiên tài.

Dù vậy, với chất lượng nhân sự đang có trong tay, có thể tin rằng dù Southgate đặt niềm tin vào ai, tung cầu thủ nào vào sân cũng có khả năng đem tới sự khác biệt. Ivan Toney, Ollie Watkins đều là những tiền đạo hàng đầu Premier League, được định giá trên 50 triệu bảng và có khả năng cạnh tranh suất đá chính ở bất kỳ ĐT quốc gia nào. Sự thay đổi lớn nhất mà HLV này thực hiện trong những trận đấu vừa qua, đến từ quyết định rút Harry Kane ra nghỉ trước Hà Lan.

Thời điểm đó, trận đấu đang hoà 1-1 và ĐT Anh mạo hiểm rút chân sút chủ lực, đội trưởng ra sân để tìm cơ hội chiến thắng. Có 3 chi tiết dễ nhận thấy trong quyết định gây sốc này của HLV Gareth Southgate. Đầu tiên, ông thấu hiểu thể trạng của Kane và đưa anh ra nghỉ, với cái ôm cả 2 dành cho nhau chứng tỏ tinh thần gắn kết lớn giữa các thành viên trong đội. Không hề có sự vùng vằng hay khó chịu nào của chân sút Bayern Munich.

Thứ hai, như đã nói, ĐT Anh có thừa nhân sự để thay đội trưởng, tạo ra những cách tiếp cận khác nhau. Toney có thể làm tường, không chiến, còn Watkins đem đến tốc độ với những pha di chuyển ra sau lưng hàng phòng ngự đối phương.

Cuối cùng, điều quan trọng nhất, ĐT Anh giờ không còn phụ thuộc vào Harry Kane. Tại EURO 2021, người dự bị cho Kane là Calvert-Lewin có tổng cộng 18 phút vào sân cả giải. Callum Wilson khá hơn, có 47 phút ra sân và đóng góp 1 bàn thắng tại World Cup 2022. Nhưng không quá khi cho rằng, cả 2 cầu thủ này đều chỉ được đem theo cho đủ người.

Toney và Watkins rất khác, bởi từng người trong cả 2 đều có khả năng đánh bật Harry Kane lên băng ghế dự bị và tuyển Anh vẫn đảm bảo khâu ghi bàn. Điều đó cho thấy, chân sút đang khoác áo Bayern Munich không còn là nhân tố chủ lực mang tính chất “gánh team” như những giải đấu trước, mà bên cạnh Harry Kane có rất nhiều người đồng hành.

Bukayo Saka trải qua mùa giải tuyệt vời cùng Arsenal, Phil Foden giật giải cầu thủ hay nhất mùa Premier League, Jude Bellingham toả sáng tại sân chơi La Liga và Champions League. Bất cứ ai trong số đó cũng đều sẵn sàng giải cứu tuyển Anh, không chỉ mỗi Harry Kane. Đó là bước tiến lớn trong sức mạnh của tuyển Anh.

Điểm mạnh nhất của Gareth Southgate

Như đã nói, đó chắc chắn không phải chiến thuật, và điều này cũng không phải yếu tố quan trọng nhất trong cấp độ ĐT quốc gia, nơi không có nhiều thời gian luyện tập như ở CLB và các đội đều hướng đến kết quả giành chiến thắng là đủ.

Lời phàn nàn của Southgate về sự thiếu vắng Kalvin Philips sau trận hoà Đan Mạch ở vòng bảng, thực chất đã bị hiểu sai và cũng cho thấy điểm mạnh nhất của chiến lược gia này. Ông muốn nói đến sự cân bằng trong một tập thể đầy rẫy những ngôi sao, tinh thần gắn kết tập thể và sau rất nhiều trận đã qua, lối chơi của tuyển Anh đã hình thành.

Đó là đội hình 3 trung vệ với Walker, Stones và Guehi bảo vệ khung thành Pickford. Hai cánh là Shaw và Saka, giữa sân với nhân tố Kobbie Mainoo đá cặp với Declan Rice. Sơ đồ 2 số 10 lệch cánh cho phép Bellingham và Foden cùng xuất hiện trên sân, cùng thi đấu tự do và thoải mái sáng tạo. Hàng công với 3 tiền đạo sở hữu 3 phong cách khác nhau, đều rất tín trong khâu ghi bàn.

Nếu Gareth Southgate hèn nhát, không có chuyện ông đem theo cả 3 tiền đạo cắm, các tiền vệ Bowen, Gordon, những nhân tố mới Mainoo, Wharton, hay quyết định bỏ “con cưng” Grealish (phong độ) hay thủ lĩnh hàng thủ Maguire (thể lực) ở nhà.

“Tất cả chúng ta đều muốn được yêu quý, phải không? Khi bạn cống hiến cho đất nước với sự tự hào của một người Anh, và rồi không nhận được sự ủng hộ, thay vào đó là những chỉ trích. Mọi thứ thật khó khăn”, HLV Gareth Southgate bày tỏ sau khi giúp ĐT Anh lần thứ 2 góp mặt ở chung kết EURO.

Trước đó, ông đánh giá cao tầm quan trọng của… Ed Sheeran, một ca sĩ, trong việc đem tới sự gắn kết bằng một concert riêng tư ở bản doanh của toàn đội: “Thật may mắn khi được nghe Ed biểu diễn. Các cầu thủ uống vài cốc bia, tận hưởng khoảng thời gian với nhau và bạn có thể gắn kết theo cách đó. ĐT Anh chưa đạt phong độ cao nhất, nhưng toàn đội thi đấu bớt sợ hãi, ức chế và thể hiện sự vững vàng”.

Những chuyên gia chiến thuật xuất sắc hơn Gareth Southgate không ít, nhưng để hiểu rõ một tập thể suốt 6 năm qua và gắn kết những ngôi sao hàng đầu thế giới với nhau, Gareth Southgate là sự lựa chọn thích hợp nhất. Trong quá khứ, thế hệ vàng của Tam Sư với Gerrard, Lampard, Scholes, Ferdinand, Terry, Cole,… chưa bao giờ tiến xa đến thế.

Nếu chưa tin, hãy xem người trong cuộc lên tiếng. Trung vệ Marc Guehi bày tỏ: “Ông ấy rất tuyệt vời. Bạn hãy nhìn vào thành tích của ông ấy và điều đó sẽ nói lên tất cả. Mọi cầu thủ đều ủng hộ HLV và đang có một tập thể thân thiết, gắn bó. Chúng tôi đang hướng đến trận đấu tiếp theo và các cầu thủ đều đánh giá cao vai trò của HLV. Ông ấy đã trao cho tôi cơ hội ra mắt ĐT Anh, đặt niềm tin rất lớn vào tôi, bởi vậy tôi rất biết ơn và chắc chắn những cầu thủ còn lại trong đội cũng vậy”.

Các ngôi sao tuyển Anh cũng ý thức được lời chỉ trích nhắm vào mình. Watkins chia sẻ: “Chúng tôi đã vào chung kết, đó mới là điều quan trọng. Việc bị dẫn trước đã mở khoá toàn đội, chúng tôi đã có phản ứng tốt và giành chiến thắng ngược”.

Jude Bellingham bày tỏ cụ thể hơn: “Chúng tôi biết về những lời chỉ trích, nhưng chúng tôi cần gạt bỏ những áp lực và giành chiến thắng các trận đấu. Những khoảnh khắc như thế này đem lại tinh thần gắn kết cho toàn đội. Tôi rất tự hào về các đồng đội của mình về phản ứng, thái độ và tâm lý thi đấu. Kỹ năng là một chuyện, nhưng có những điều bạn không thể học trong quá trình tập luyện, bạn có được nó từ kinh nghiệm và sự thấu hiểu lẫn nhau”.

Trước trận chung kết EURO cách đây 3 năm với Italia, HLV Gareth Southgate đã trao đổi với các cầu thủ: “Tôi nói họ hãy tự mình chọn màu huy chương”. Ngày đó, Tam Sư thất bại, nhưng họ có cơ hội chạm ngưỡng thiên đường một lần nữa.

Chỉ còn một bước nữa thôi, và HLV Gareth Southgate sẽ có cơ hội để chứng tỏ tài năng của mình và xứng đáng nhận những đánh giá công bằng.