Châu Phi là nơi mà 4/5 số quốc gia đa phần người dân không có được thu nhập trên chuẩn nghèo của Liên Hợp Quốc. Chính vì sự đói nghèo đó, không thể kì vọng những sân vận động hiện đại, những trung tâm tập huấn tân tiến hay một lứa cầu thủ đồng đều đại diện cho đội tuyển nước nhà.
Chỉ phần ít các quốc gia có mức sống trung bình cho tới cao là Nam Phi, Cameroon hay Nigeria thay nhau nắm giữ quyền thống trị tại Lục địa Đen suốt hàng chục năm trời.
Cầu thủ giỏi đã hiếm, tụ hội được đội ngũ nhân sự chất lượng lại càng khó hơn. Chúng ta biết đến Liberia qua George Weah, Kenya qua Victor Wanyama hay Togo qua Emmanuel Adebayor, nhưng phần còn lại? Có lẽ chẳng ai để ý tới. Một cánh én chẳng làm nên mùa xuân. Liberia, Kenya hay Togo mãi chẳng thể cất cánh ghi danh trên bản đồ bóng đá thế giới. Tuy nhiên, một đất nước nghèo khó khác đã bất ngờ gây chú ý trong những năm giữa thập niên 2000. Với tập hợp cầu thủ đồng đều trải dài 3 tuyến, Mali đã để lại dấu ấn sâu đậm, qua sự dẫn dắt của thủ lĩnh Mahamadou Diarra.
Có thể nói, Mahamadou là cái tên đi tiên phong của Mali trong việc gây dựng danh tiếng tại trời Âu. Được công nhận tài năng từ sớm, Diarra chuyển tới trời Âu thi đấu khi mới 17 tuổi, trải qua những bước làm quen tại Hy Lạp và Hà Lan, trước khi được nhà ĐKVĐ nước Pháp Lyon chiêu mộ. Kể từ đây, anh cùng người đồng hương châu Phi khác là Michael Essien hợp thành bộ đôi quái vật khu trung tuyến, giúp Sư tử sông Rhones thống trị Ligue 1 4 năm liên tiếp.
Khi Diarra mới tới Gerland vào năm 2002, 4-3-3/3-5-2 đang là chiến thuật thịnh hành toàn cầu. Việc phải sử dụng tới 3 cầu thủ có xu hướng phòng ngự giữa sân là một sự lãng phí lớn, vì thế, 4-2-3-1 ra đời với mục đích cải thiện nhược điểm kể trên. Dẫu vậy, 4-2-3-1 chỉ hoạt động hiệu quả nhất một khi cặp tiền vệ trụ (hay còn gọi là double pivot) bao quát được toàn bộ không gian giữa sân, tạo tự do cho bộ tứ phía trên, vốn được tăng cường thêm một người, được phép hoạt động thoải mái. Mahamadou - Essien cho tới lúc này, vẫn là hình mẫu hoàn hảo cho các đội bóng khác học hỏi.
Không chỉ dễ dàng làm chủ đấu trường quốc nội, con quái vật Diarra - Essien còn vươn voi ra trời Âu. 3 năm liên tiếp Lyon đi tới tứ kết Champions League. Họ còn khiến cả Lục địa Già phải bất ngờ khi đánh bại Real Madrid 3 bàn không gỡ, điều chưa từng xảy ra đối với một CLB Tây Ban Nha trước đối thủ đến từ Pháp. Màu áo trắng của Les Gones lúc này đã trở nên chật chội với hai người con tài năng của châu Phi. Diarra và Essien chia đôi con đường, người tới Chelsea, người còn lại đi theo tiếng gọi của đội bóng choáng ngợp bởi màn trình diễn của anh, Real Madrid.
Đội chủ sân Santiago Bernabeu khi ấy đang gặp khủng hoảng. Hai mùa giải liên tiếp với những xáo trộn mạnh cả ở khâu nhân sự lẫn thượng tầng lãnh đạo khiến người ta không còn nhận ra hình ảnh của một Los Blancos hùng mạnh. Chủ tịch mới Ramon Calderon vời về Madrid một HLV mới, con cáo già lão làng Fabio Capello. Chiến lược gia người Italy muốn mua về một tiền vệ phòng ngự thuần tuý thoả mãn hai yêu cầu. Đáp ứng được phong cách chiến thuật sở trường mang hơi hướng Catenaccio của ông, đồng thời phải mang lại thành công ngay lập tức, thứ mà Madridistas ngày đêm ngóng đợi sau những thành công của đối thủ truyền kiếp Barcelona.
Cùng Emerson, tiền vệ lão luyện vừa đem về từ Juventus, Diarra lại được đặt vào vị trí yêu thích trong sơ đồ 4-2-3-1. Real Madrid lập tức giật về La Liga đầu tiên sau 4 năm nhờ vào cách tiếp cận chiến thuật đơn giản của Capello, đi kèm sự xuất sắc của double pivot, cho phép những siêu sao Galacticos phía trên thoả sức tung hoành. Nhìn lại những năm cuối của triều đại Perez 1.0, Real thường xuyên vào sân với 1 thủ môn, 4 hậu vệ và 6 cầu thủ tấn công, 0 tiền vệ phòng ngự. Chính sách sai lầm ấy bắt đầu từ việc bán đi Claude Makelele, và chỉ được bù đắp khi có sự xuất hiện của Mahamadou Diarra.
Sang tới mùa thứ 2 ở Bernabeu, không còn dưới trướng Capello, nhưng Diarra vẫn nhận được sự tín nhiệm hoàn toàn từ tân HLV Bernd Schuster. Tiếp tục là nhân vật không thể thiếu trong đội hình xuất phát, người hâm mộ Real dần quen thuộc với hình ảnh của một số 6 thầm lặng nhưng đầy dũng mãnh trên sân cỏ. Họ lẫn giới chóp bu nhận được bài học rằng, không cần hào hoa lãng tử như Fernando Redondo, Real chỉ cần một Makelele 2.0.
Đáng tiếc thay, ở vào thời điểm chín nhất trong sự nghiệp, Mahamadou lại dính chấn thương nặng khi về phục vụ tuyển nhà tại CAN. Cỗ máy Real cần duy trì hoạt động và không thể chờ đợi quá trình hồi phục quá lâu của anh, một Diarra khác được đem về, trẻ hơn, khoẻ hơn và sung sức hơn. Lassana Diarra được mua về từ Porstmouth, thậm chí chiếm luôn chiếc áo số 6 của người đàn anh. Từng được Capello ca ngợi từ lúc ông mới nhậm chức tại Madrid khi được hỏi về những tân binh muốn mua: "Diarra, Diarra, Diarra" (người còn lại là Alou Diarra), Lass hoà nhập nhanh tương tự với cách Maha từng làm 3 năm trước.
Với tiền vệ xu hướng chơi bóng thiên về thể lực như Maha, chấn thương đầu gối là điều tệ nhất có thể xảy ra. Sự xuất hiện của Lass, rồi bản nâng cấp siêu việt hơn hẳn, Xabi Alonso sau đó đánh dấu điểm kết thúc cho mối tình của anh với Real. Vẫn trong biên chế, nhưng chủ yếu giành thời gian trong bệnh viện, thậm chí không được trao số áo, tiền vệ người Mali trở thành kẻ thừa thãi cần tống khứ, dọn đường cho kỉ nguyên Galacticos 2.0.
Sự kém may vẫn không rời xa anh kể cả khi rời đất Tây Ban Nha. Trở về Pháp, nơi làm nên danh tiếng thuở nào, Maha chẳng thể cứu được Monaco xuống hạng. Thêm 3 mùa giải bấp bênh cùng Fulham tại Premier League, mọi sự cũng chẳng khá khẩm mấy. Đội chủ sân Craven Cottage xuống chơi tại Championship cuối mùa 2013-14 và từ đó chưa trở lại. Mahamadou, tương tự, đó cũng là điểm chấm hết cho cầu thủ từng một thời khuấy đảo trời Âu. Chỉ vào sân chưa đầy 30 lần trong 3.5 năm hậu Bernabeu, không CLB nào dám tiếp nhận một thương binh như anh.
Sự nghiệp của Mahamadou Diarra dường như chứa đựng toàn những cái kết dang dở. Dù đoạt 6 chức vô địch quốc gia liên tiếp ở Pháp và Tây Ban Nha, đóng góp của anh lại rất ít được công nhận xứng đáng. Ngay cả ở quê nhà Mali, dù đi tiên phong dẫn lối tại trời Âu, anh cũng không được đón chào nhiệt liệt bằng Seydou Keita, Frederic Kanoute hay Mohamed Sissoko. Vinh quang chói lọi không giành cho anh, khác biệt với đỉnh cao mà người đồng đội cũ Essien đoạt được. Âu đó cũng là điềm ứng với bản tính từng cầu thủ. Trong khi Essien bùng nổ và năng động với phẩm chất của một tiền vệ con thoi, thì Mahamadou rất trầm lắng và lặng lẽ. Giữa Madrid hoa lệ và đầy cám dỗ, anh luôn là con chiên ngoan đạo, không tiệc tùng rượu bia theo luật đạo Hồi.
Dù chỉ là một chấm nhỏ trong dòng chảy liên tục của bóng đá, những cống hiến của Mahamadou vẫn đáng được tôn trọng. Giản dị, chân chất mà đầy kiên định.
HOÀNG BÁCH (TTVN)
 |
| Mahamadou Diarra: Động cơ cho chiếc Bentley "rệu rã" |
Cầu thủ giỏi đã hiếm, tụ hội được đội ngũ nhân sự chất lượng lại càng khó hơn. Chúng ta biết đến Liberia qua George Weah, Kenya qua Victor Wanyama hay Togo qua Emmanuel Adebayor, nhưng phần còn lại? Có lẽ chẳng ai để ý tới. Một cánh én chẳng làm nên mùa xuân. Liberia, Kenya hay Togo mãi chẳng thể cất cánh ghi danh trên bản đồ bóng đá thế giới. Tuy nhiên, một đất nước nghèo khó khác đã bất ngờ gây chú ý trong những năm giữa thập niên 2000. Với tập hợp cầu thủ đồng đều trải dài 3 tuyến, Mali đã để lại dấu ấn sâu đậm, qua sự dẫn dắt của thủ lĩnh Mahamadou Diarra.
Có thể nói, Mahamadou là cái tên đi tiên phong của Mali trong việc gây dựng danh tiếng tại trời Âu. Được công nhận tài năng từ sớm, Diarra chuyển tới trời Âu thi đấu khi mới 17 tuổi, trải qua những bước làm quen tại Hy Lạp và Hà Lan, trước khi được nhà ĐKVĐ nước Pháp Lyon chiêu mộ. Kể từ đây, anh cùng người đồng hương châu Phi khác là Michael Essien hợp thành bộ đôi quái vật khu trung tuyến, giúp Sư tử sông Rhones thống trị Ligue 1 4 năm liên tiếp.
 |
| Mahamadou Diarra - Michael Essien |
Không chỉ dễ dàng làm chủ đấu trường quốc nội, con quái vật Diarra - Essien còn vươn voi ra trời Âu. 3 năm liên tiếp Lyon đi tới tứ kết Champions League. Họ còn khiến cả Lục địa Già phải bất ngờ khi đánh bại Real Madrid 3 bàn không gỡ, điều chưa từng xảy ra đối với một CLB Tây Ban Nha trước đối thủ đến từ Pháp. Màu áo trắng của Les Gones lúc này đã trở nên chật chội với hai người con tài năng của châu Phi. Diarra và Essien chia đôi con đường, người tới Chelsea, người còn lại đi theo tiếng gọi của đội bóng choáng ngợp bởi màn trình diễn của anh, Real Madrid.
Đội chủ sân Santiago Bernabeu khi ấy đang gặp khủng hoảng. Hai mùa giải liên tiếp với những xáo trộn mạnh cả ở khâu nhân sự lẫn thượng tầng lãnh đạo khiến người ta không còn nhận ra hình ảnh của một Los Blancos hùng mạnh. Chủ tịch mới Ramon Calderon vời về Madrid một HLV mới, con cáo già lão làng Fabio Capello. Chiến lược gia người Italy muốn mua về một tiền vệ phòng ngự thuần tuý thoả mãn hai yêu cầu. Đáp ứng được phong cách chiến thuật sở trường mang hơi hướng Catenaccio của ông, đồng thời phải mang lại thành công ngay lập tức, thứ mà Madridistas ngày đêm ngóng đợi sau những thành công của đối thủ truyền kiếp Barcelona.
 |
| Diarra - Beckham |
Sang tới mùa thứ 2 ở Bernabeu, không còn dưới trướng Capello, nhưng Diarra vẫn nhận được sự tín nhiệm hoàn toàn từ tân HLV Bernd Schuster. Tiếp tục là nhân vật không thể thiếu trong đội hình xuất phát, người hâm mộ Real dần quen thuộc với hình ảnh của một số 6 thầm lặng nhưng đầy dũng mãnh trên sân cỏ. Họ lẫn giới chóp bu nhận được bài học rằng, không cần hào hoa lãng tử như Fernando Redondo, Real chỉ cần một Makelele 2.0.
Đáng tiếc thay, ở vào thời điểm chín nhất trong sự nghiệp, Mahamadou lại dính chấn thương nặng khi về phục vụ tuyển nhà tại CAN. Cỗ máy Real cần duy trì hoạt động và không thể chờ đợi quá trình hồi phục quá lâu của anh, một Diarra khác được đem về, trẻ hơn, khoẻ hơn và sung sức hơn. Lassana Diarra được mua về từ Porstmouth, thậm chí chiếm luôn chiếc áo số 6 của người đàn anh. Từng được Capello ca ngợi từ lúc ông mới nhậm chức tại Madrid khi được hỏi về những tân binh muốn mua: "Diarra, Diarra, Diarra" (người còn lại là Alou Diarra), Lass hoà nhập nhanh tương tự với cách Maha từng làm 3 năm trước.
Với tiền vệ xu hướng chơi bóng thiên về thể lực như Maha, chấn thương đầu gối là điều tệ nhất có thể xảy ra. Sự xuất hiện của Lass, rồi bản nâng cấp siêu việt hơn hẳn, Xabi Alonso sau đó đánh dấu điểm kết thúc cho mối tình của anh với Real. Vẫn trong biên chế, nhưng chủ yếu giành thời gian trong bệnh viện, thậm chí không được trao số áo, tiền vệ người Mali trở thành kẻ thừa thãi cần tống khứ, dọn đường cho kỉ nguyên Galacticos 2.0.
Sự kém may vẫn không rời xa anh kể cả khi rời đất Tây Ban Nha. Trở về Pháp, nơi làm nên danh tiếng thuở nào, Maha chẳng thể cứu được Monaco xuống hạng. Thêm 3 mùa giải bấp bênh cùng Fulham tại Premier League, mọi sự cũng chẳng khá khẩm mấy. Đội chủ sân Craven Cottage xuống chơi tại Championship cuối mùa 2013-14 và từ đó chưa trở lại. Mahamadou, tương tự, đó cũng là điểm chấm hết cho cầu thủ từng một thời khuấy đảo trời Âu. Chỉ vào sân chưa đầy 30 lần trong 3.5 năm hậu Bernabeu, không CLB nào dám tiếp nhận một thương binh như anh.
 |
| Mahamadou Diarra có 3 mùa giải bấp bênh cùng Fulham tại Premier League |
Dù chỉ là một chấm nhỏ trong dòng chảy liên tục của bóng đá, những cống hiến của Mahamadou vẫn đáng được tôn trọng. Giản dị, chân chất mà đầy kiên định.
HOÀNG BÁCH (TTVN)
